Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lightner Witmer (d. 28 Haziran 1867, Philadelphia, ö. 19 Temmuz 1956, Bryn Mawr, Pennsylvania), klinik psikoloji hareketinin öncüsü Amerikalı psikologdur.
1896’da dünyanın ilk psikoloji kliniğini açmıştır. Witmer, Wilhelm Wundt tarafından doktorasını alan ilk Amerikalılardan biridir. ’nin kurucu üyelerindendir.
Hayatı
Witmer, eğitimin önemine inanan başarılı bir eczacının oğluydu. Witmer, Pennsylvania Üniversitesi'nden 1888 yılında mezun oldu. Hukuk derslerine kaydolmak için üniversiteye dönmesinden önce, Philadelphia'da özel bir okulda tarih ve İngilizce dersleri verdi. Witmer o zaman psikolojide kariyer yapmayı hiç düşünmemişti fakat fikrini pratik bir sebepten ötürü değiştirdi. Ücretli bir asistanlık istiyordu ve mevcut birkaç pozisyondan birisi James McKeen Cattell ile birlikte psikoloji bölümündeydi.
Psikoloji alanında bir kariyer düşünmüyordu, öğrenim gördü ve psikoloji departmanında asistan olarak göreve başladı. Witmer tepki zamanı konusu ile bireysel farklılıklar üzerinde çalıştı ve Pennsylvania Üniversitesinden doktora derecesini aldı. James McKeen Cattell'in tavsiyesiyle Wilhelm Wundt'tan doktora derecesini almak üzere Leipzig'e gitti. Almanya'dan alınan doktora derecesinin prestiji hâlâ çok yüksekti. Wundt ve ile çalışırken sınıf arkadaşlarından birisi de E. B. Titchener idi. Witmer, Wundt'un araştırma yaklaşımına karşı bir hayranlık duymamıştı, hatta daha sonradan Leipzig yıllarının kendisine doktora derecesinden başka bir şey vermediğini söylemiştir. Wundt, Cattell ile çalışmaya başladığı tepki zamanı çalışmasına Witmer'ın devam etmesine izin vermedi ve onu bilinç elementleri üzerinde iç gözlem araştırmaları yapmaya devam etmeye zorladı.
Witmer doktora derecesini aldı ve 1892 yazında Pennsylvania Üniversitesi'ndeki yeni görevine başladı. Aynı yıl Hall, Witmer ile birlikte 'ni (APA) kurdu. Uygulamalı, işlevsel ruh Amerikan psikolojisinde tutunmaya başlamıştı. Witmer iki yıl araştırmalar yürüterek ve bireysel farklılıklar ve ağrı psikolojisi hakkında raporlar hazırlayarak deneysel psikolog olarak çalıştı. Tüm bunları yaparken bir yandan da psikolojiyi normal dışı davranışlara uygulama fırsatı arıyordu. Beklediği fırsat 1896 Mart'ında geldi. Kamu eğitimine oldukça büyük miktarda bir para tahsis edilmişti. Pek çok eyalet eğitim kitaplarının kapaklarını pedagoji departmanlarına yaptırıyordu. Psikologlardan eğitimin temel konularına dair dersler vermeleri ve devlet okulu öğretmenlerinin ileri eğitim sistemleri kullanmaları için çalışmaları isteniyordu. Ayrıca psikologlar laboratuvar çalışmalarını, öğrencilerini eğitim psikologu olarak yetiştirmeye yönelik çalışmalara doğru kaydırmaları konusunda teşvik ediliyorlardı. Psikoloji departmanları bu beklenmedik öğrenci akımından hoş bir şeklide faydalanıyordu çünkü tıpkı bugün olduğu gibi, o zamanlarda da departmanlann bütçeleri kayıtlı öğrenci sayısına bağlı idi.
Pennsylvania Üniversitesi 1894 yılında devlet okulu öğretmenlerine yönelik dersler açmıştı ve Witmer bu derslerden bazılarını veriyordu. İki yıl sonra öğretmenlerden birisi olan Margaret Maguire, 14 yaşındaki bir öğrenciyle ilgili bir problemden ötürü Witmer'a başvurdu. Çocuk diğer konularda iyi olmasına rağmen, harf harf okumayı ve yazmayı öğrenmekte zorluk çekiyordu. Witmer psikolojinin bu çocuğa yardımcı olabileceğini düşünmüştü. Witmer geçici bir klinik organize etti ve böylelikle ömür boyu sürecek çalışmalarına başlamış oldu.
Witmer birkaç ay içerisinde zihinsel engelli, denetimsiz ve ruhen hasta çocukların tedavi metodları hakkında dersler hazırladı ve Pediatri dergisinde "Psikolojide Uygulamalı Çalışmalar" başlıklı bir makale yayımladı. APA'nın yıllık toplantısı için konuyla ilgili bir rapor hazırladı ve ilk defa bu toplantıda klinik psikoloji terimini kullanmış oldu.
1904 yılında Emma adında bir yazar ile evlendi. Emma'nın Amerikan Felsefe Topluluğu için edebi araştırmalar yapması Witmer ile tanışmasını sağladı.
1907 yılında, bu alanın ilk ve uzun yıllar tek dergisi olan Psikoloji Kliniği dergisini hayata geçirdi. İlk sayısında Witmer, psikolojinin yeni bir uygulamasından -aslında bir uzmanlık dalından- söz etti: klinik psikoloji. Ertesi yıl zihinsel olarak yavaş gelişen ve ruhen hasta çocuklar için yatılı bir okul açtı. 1909 yılında üniversite kliniği genişletildi ve ayrı bir yönetim birimi olarak kuruldu. Witmer çalışma hayatı süresince, klinik psikolojinin öğretimi, ilerletilmesi ve uygulanması aşamalarında Pennsylvania Üniversitesi'nde kaldı. Üniversiteden 1937 yılında emekli oldu ve 1956 yılında, 89 yaşındayken öldü. Witmer 1892'de APA'yı kurmak için G. Stanley Hall'un çalışmalarıyla bir araya gelen küçük bir grup psikologun sonuncusuydu.
John Watson, Lightner için yazdığı anma yazısında psikolojinin eksik olan klinik yönünü tamamladığını vurgulamıştır:
“Onu diğer psikologlardan farklı kılan önemli sayıda dinamik yaklaşımı benimsemiş olması ve psikiyatrik düzenlemelere uygulamış olmasıdır. Günümüz klinik psikologlarının üstünde daha az etkisi olmasına rağmen diğer alanlarda çalışan ve klinik psikoloji metodunu kullanan ancak alanlarını farklı bir şekilde adlandırmaya gayret eden çalışanlar üzerinde büyük etkisi olmuştur.”
Çalışmaları
Klinik Psikoloji adlı makalesinde son 10 yıllık çalışmalarından bahsetmiş, neden yeni bir terime ihtiyaç duyduğunu açıklamıştır.
Dünyanın ilk klinik psikologu olarak Witmer'ın örnek aldığı birisi veya faaliyetlerini dayandırdığı bir emsali yoktur. Teşhis ve tedavi metotlarını olduğu gibi kendi başına geliştirmişti.
"Bana rehberlik edecek herhangi bir prensibin olmaması kendi metotlarımı uygulayarak kendimi doğrudan bu çocuklarla çalışmaya vermemi gerekli kıldı."
Ele aldığı ilk vak'a harf harf okumakta ve yazmakta güçlük çeken bir çocuktu. Witmer çocuğun zeka seviyesini, muhakemesini ve okuma becerisini yokladı ve sonuncusunun yetersiz olduğu sonucuna vardı. Saatler süren detaylı bir analizden sonra Witmer çocuğun görsel-sözel amnezi adını verdiği bir durumda olduğunu açıkladı. Çocuk gördüğü geometrik şekilleri hatırlayabilmesine rağmen, sözcükleri hatırlamakta güçlük çekiyordu. Witmer yoğun bir sağaltım programı hazırladı. Bu program çocuğun bir parça gelişme kaydetmesine sebep oldu ancak çocuk okuma ve hecelemede hiçbir zaman yetkin hale gelemedi. Öğretmenler hiperaktivite, öğrenme güçlükleri ve zayıf konuşma ve motor gelişimi gibi çok geniş bir alana yayılmış problemleri olan öğrencilerini Witmer'in yeni kliniğine gönderdiler. Witmer'ın bu problemlere ilişkin deneyimleri artıkça standart bir teşhis ve tedavi programı geliştirdi ve klinik personeline doktorları, sosyal hizmet görevlilerini ve psikologları ekledi. Witmer fiziksel problemlerin psikolojik işleyişi engelleyebileceğini fark etmişti. Çocuğun problemlerinin kötü beslenme, görme veya işitme kusurları gibi fiziksel durumlardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirleyebilmek amacıyla bir doktorla çalışıyordu. Psikologlar bu hastaları kapsamlı bir şekilde teste tabi tutup mülakat yaparken sosyal hizmet görevlileri ailevi arka plana dayanarak vaka tarihçelerini hazırlıyordu. Witmer önceleri gördüğü davranış bozukluklarının ve bilişsel yetersizliklerin çoğunun genetik faktörlerden kaynaklandığını düşünmüştü. Fakat daha sonra klinik deneyimleri arttıkça çevresel faktörlerin daha önemli olduğunu anladı. Erken çocukluk döneminde çocuğa çeşitli duyusal deneyimler sağlamanın gereği üzerinde önemle durdu. Bu vurgusuyla adeta son zamanların "Akıl Başlangıcı" isimli zenginleştirici programlarını önceden görmüş oldu. Witmer ayrıca okul ve ev yaşantısının daha iyiye doğru değişmesiyle çocuğun davranışlarının da daha iyiye doğru gideceğini belirtmişti. Bu yönüyle hastanın yaşantısıyla ailesi iç içeydi.
Witmer örneği diğer pek çok psikolog tarafından takip edildi. 1914'te ABD'de çoğu Witmer'ın kliniğinin bir kopyası olan 20 psikoloji kliniği çalışır durumdaydı. Ayrıca eğitim verdiği öğrencileri, sonraki nesil öğrencilere klinik çalışma hakkında bildiklerini öğreterek Witmer'ın yaklaşımını yayıyorlardı. Witmer ayrıca özel eğitim alanında da oldukça etkili olmuştu. Bu alandaki ilk çalışanların çoğu Witmer'm eğitimini almıştır. Öğrencilerinden bir tanesi olan Morris Viteles, mesleki rehberliğe adanmış bir klinik kurarak Witmer'ın çalışmalannı genişletmiştir. Bu klinik türüyle ABD'de ilktir. Diğerleri Witmer'm klinik yaklaşımını yetişkinlere uygulamıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Schultz, D. P. ve Schultz, S.E. (2007). Modern psikoloji tarihi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- ^ Mcreynolds, P. (1987). Lightner Witmer: Little-known founder of clinical psychology. American Psychological Assocation, 42(9), 849-858.Retrieved from PsycINFO Database.
- ^ a b Grasetti, S. (2007). Witmer,lightner. http://pabook2.libraries.psu.edu/palitmap/bios/Witmer__Lightner.html 24 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b c d Baron, J. (30.04.2006). Lightner witmer and the beginning of clinical psychology. http://www.psych.upenn.edu/history/witmertext.htm. 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lightner Witmer d 28 Haziran 1867 Philadelphia o 19 Temmuz 1956 Bryn Mawr Pennsylvania klinik psikoloji hareketinin oncusu Amerikali psikologdur 1896 da dunyanin ilk psikoloji klinigini acmistir Witmer Wilhelm Wundt tarafindan doktorasini alan ilk Amerikalilardan biridir nin kurucu uyelerindendir HayatiWitmer egitimin onemine inanan basarili bir eczacinin ogluydu Witmer Pennsylvania Universitesi nden 1888 yilinda mezun oldu Hukuk derslerine kaydolmak icin universiteye donmesinden once Philadelphia da ozel bir okulda tarih ve Ingilizce dersleri verdi Witmer o zaman psikolojide kariyer yapmayi hic dusunmemisti fakat fikrini pratik bir sebepten oturu degistirdi Ucretli bir asistanlik istiyordu ve mevcut birkac pozisyondan birisi James McKeen Cattell ile birlikte psikoloji bolumundeydi Psikoloji alaninda bir kariyer dusunmuyordu ogrenim gordu ve psikoloji departmaninda asistan olarak goreve basladi Witmer tepki zamani konusu ile bireysel farkliliklar uzerinde calisti ve Pennsylvania Universitesinden doktora derecesini aldi James McKeen Cattell in tavsiyesiyle Wilhelm Wundt tan doktora derecesini almak uzere Leipzig e gitti Almanya dan alinan doktora derecesinin prestiji hala cok yuksekti Wundt ve ile calisirken sinif arkadaslarindan birisi de E B Titchener idi Witmer Wundt un arastirma yaklasimina karsi bir hayranlik duymamisti hatta daha sonradan Leipzig yillarinin kendisine doktora derecesinden baska bir sey vermedigini soylemistir Wundt Cattell ile calismaya basladigi tepki zamani calismasina Witmer in devam etmesine izin vermedi ve onu bilinc elementleri uzerinde ic gozlem arastirmalari yapmaya devam etmeye zorladi Witmer doktora derecesini aldi ve 1892 yazinda Pennsylvania Universitesi ndeki yeni gorevine basladi Ayni yil Hall Witmer ile birlikte ni APA kurdu Uygulamali islevsel ruh Amerikan psikolojisinde tutunmaya baslamisti Witmer iki yil arastirmalar yuruterek ve bireysel farkliliklar ve agri psikolojisi hakkinda raporlar hazirlayarak deneysel psikolog olarak calisti Tum bunlari yaparken bir yandan da psikolojiyi normal disi davranislara uygulama firsati ariyordu Bekledigi firsat 1896 Mart inda geldi Kamu egitimine oldukca buyuk miktarda bir para tahsis edilmisti Pek cok eyalet egitim kitaplarinin kapaklarini pedagoji departmanlarina yaptiriyordu Psikologlardan egitimin temel konularina dair dersler vermeleri ve devlet okulu ogretmenlerinin ileri egitim sistemleri kullanmalari icin calismalari isteniyordu Ayrica psikologlar laboratuvar calismalarini ogrencilerini egitim psikologu olarak yetistirmeye yonelik calismalara dogru kaydirmalari konusunda tesvik ediliyorlardi Psikoloji departmanlari bu beklenmedik ogrenci akimindan hos bir seklide faydalaniyordu cunku tipki bugun oldugu gibi o zamanlarda da departmanlann butceleri kayitli ogrenci sayisina bagli idi Pennsylvania Universitesi 1894 yilinda devlet okulu ogretmenlerine yonelik dersler acmisti ve Witmer bu derslerden bazilarini veriyordu Iki yil sonra ogretmenlerden birisi olan Margaret Maguire 14 yasindaki bir ogrenciyle ilgili bir problemden oturu Witmer a basvurdu Cocuk diger konularda iyi olmasina ragmen harf harf okumayi ve yazmayi ogrenmekte zorluk cekiyordu Witmer psikolojinin bu cocuga yardimci olabilecegini dusunmustu Witmer gecici bir klinik organize etti ve boylelikle omur boyu surecek calismalarina baslamis oldu Witmer birkac ay icerisinde zihinsel engelli denetimsiz ve ruhen hasta cocuklarin tedavi metodlari hakkinda dersler hazirladi ve Pediatri dergisinde Psikolojide Uygulamali Calismalar baslikli bir makale yayimladi APA nin yillik toplantisi icin konuyla ilgili bir rapor hazirladi ve ilk defa bu toplantida klinik psikoloji terimini kullanmis oldu 1904 yilinda Emma adinda bir yazar ile evlendi Emma nin Amerikan Felsefe Toplulugu icin edebi arastirmalar yapmasi Witmer ile tanismasini sagladi 1907 yilinda bu alanin ilk ve uzun yillar tek dergisi olan Psikoloji Klinigi dergisini hayata gecirdi Ilk sayisinda Witmer psikolojinin yeni bir uygulamasindan aslinda bir uzmanlik dalindan soz etti klinik psikoloji Ertesi yil zihinsel olarak yavas gelisen ve ruhen hasta cocuklar icin yatili bir okul acti 1909 yilinda universite klinigi genisletildi ve ayri bir yonetim birimi olarak kuruldu Witmer calisma hayati suresince klinik psikolojinin ogretimi ilerletilmesi ve uygulanmasi asamalarinda Pennsylvania Universitesi nde kaldi Universiteden 1937 yilinda emekli oldu ve 1956 yilinda 89 yasindayken oldu Witmer 1892 de APA yi kurmak icin G Stanley Hall un calismalariyla bir araya gelen kucuk bir grup psikologun sonuncusuydu John Watson Lightner icin yazdigi anma yazisinda psikolojinin eksik olan klinik yonunu tamamladigini vurgulamistir Onu diger psikologlardan farkli kilan onemli sayida dinamik yaklasimi benimsemis olmasi ve psikiyatrik duzenlemelere uygulamis olmasidir Gunumuz klinik psikologlarinin ustunde daha az etkisi olmasina ragmen diger alanlarda calisan ve klinik psikoloji metodunu kullanan ancak alanlarini farkli bir sekilde adlandirmaya gayret eden calisanlar uzerinde buyuk etkisi olmustur CalismalariKlinik Psikoloji adli makalesinde son 10 yillik calismalarindan bahsetmis neden yeni bir terime ihtiyac duydugunu aciklamistir Dunyanin ilk klinik psikologu olarak Witmer in ornek aldigi birisi veya faaliyetlerini dayandirdigi bir emsali yoktur Teshis ve tedavi metotlarini oldugu gibi kendi basina gelistirmisti Bana rehberlik edecek herhangi bir prensibin olmamasi kendi metotlarimi uygulayarak kendimi dogrudan bu cocuklarla calismaya vermemi gerekli kildi Ele aldigi ilk vak a harf harf okumakta ve yazmakta gucluk ceken bir cocuktu Witmer cocugun zeka seviyesini muhakemesini ve okuma becerisini yokladi ve sonuncusunun yetersiz oldugu sonucuna vardi Saatler suren detayli bir analizden sonra Witmer cocugun gorsel sozel amnezi adini verdigi bir durumda oldugunu acikladi Cocuk gordugu geometrik sekilleri hatirlayabilmesine ragmen sozcukleri hatirlamakta gucluk cekiyordu Witmer yogun bir sagaltim programi hazirladi Bu program cocugun bir parca gelisme kaydetmesine sebep oldu ancak cocuk okuma ve hecelemede hicbir zaman yetkin hale gelemedi Ogretmenler hiperaktivite ogrenme guclukleri ve zayif konusma ve motor gelisimi gibi cok genis bir alana yayilmis problemleri olan ogrencilerini Witmer in yeni klinigine gonderdiler Witmer in bu problemlere iliskin deneyimleri artikca standart bir teshis ve tedavi programi gelistirdi ve klinik personeline doktorlari sosyal hizmet gorevlilerini ve psikologlari ekledi Witmer fiziksel problemlerin psikolojik isleyisi engelleyebilecegini fark etmisti Cocugun problemlerinin kotu beslenme gorme veya isitme kusurlari gibi fiziksel durumlardan kaynaklanip kaynaklanmadigini belirleyebilmek amaciyla bir doktorla calisiyordu Psikologlar bu hastalari kapsamli bir sekilde teste tabi tutup mulakat yaparken sosyal hizmet gorevlileri ailevi arka plana dayanarak vaka tarihcelerini hazirliyordu Witmer onceleri gordugu davranis bozukluklarinin ve bilissel yetersizliklerin cogunun genetik faktorlerden kaynaklandigini dusunmustu Fakat daha sonra klinik deneyimleri arttikca cevresel faktorlerin daha onemli oldugunu anladi Erken cocukluk doneminde cocuga cesitli duyusal deneyimler saglamanin geregi uzerinde onemle durdu Bu vurgusuyla adeta son zamanlarin Akil Baslangici isimli zenginlestirici programlarini onceden gormus oldu Witmer ayrica okul ve ev yasantisinin daha iyiye dogru degismesiyle cocugun davranislarinin da daha iyiye dogru gidecegini belirtmisti Bu yonuyle hastanin yasantisiyla ailesi ic iceydi Witmer ornegi diger pek cok psikolog tarafindan takip edildi 1914 te ABD de cogu Witmer in kliniginin bir kopyasi olan 20 psikoloji klinigi calisir durumdaydi Ayrica egitim verdigi ogrencileri sonraki nesil ogrencilere klinik calisma hakkinda bildiklerini ogreterek Witmer in yaklasimini yayiyorlardi Witmer ayrica ozel egitim alaninda da oldukca etkili olmustu Bu alandaki ilk calisanlarin cogu Witmer m egitimini almistir Ogrencilerinden bir tanesi olan Morris Viteles mesleki rehberlige adanmis bir klinik kurarak Witmer in calismalanni genisletmistir Bu klinik turuyle ABD de ilktir Digerleri Witmer m klinik yaklasimini yetiskinlere uygulamistir Kaynakca a b c d e f g Schultz D P ve Schultz S E 2007 Modern psikoloji tarihi Istanbul Kaknus Yayinlari Mcreynolds P 1987 Lightner Witmer Little known founder of clinical psychology American Psychological Assocation 42 9 849 858 Retrieved from PsycINFO Database a b Grasetti S 2007 Witmer lightner http pabook2 libraries psu edu palitmap bios Witmer Lightner html 24 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d Baron J 30 04 2006 Lightner witmer and the beginning of clinical psychology http www psych upenn edu history witmertext htm 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde