Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Luigi Pirandello (d. 28 Haziran 1867 - ö. 10 Aralık 1936), İtalyan yazardır. Özellikle oyun yazarı olarak tanınmıştır. Roman ve kısa hikâyeleri de vardır. 1934 Nobel Edebiyat Ödülü sahibidir.
Luigi Pirandello  | |
|---|---|
 Luigi Pirandello, 1932 | |
| Doğum | 28 Haziran 1867 Agrigento, Sicilya, İtalya |
| Ölüm | 10 Aralık 1936 (69 yaşında) Roma, İtalya |
| Meslek | Yazar |
| Milliyet |  İtalya |
| Dönem | 1893–1933 |
| Önemli ödülleri | Nobel Edebiyat Ödülü (1934) |
Etkilendikleri | |
| İmza |  |
Yaşamı
Luigi Pirandello, 1867'de Sicilya'nın güneyindeki Agrigento şehrinde doğdu, 1936'da Roma'da yaşamını yitirdi. Arkasında büyük bir sanatçı olarak ün bıraktı. Ölümünden iki yıl önce Nobel Edebiyat Ödülü'nü almıştır. Bütün dünyada başarı ve ün kazanmıştı ama, oldukça geç ve sıkıntılarla dolu güç bir yaşamdan sonra.
Varlıklı bir ailenin çocuğu olan Pirandello, Palermo'da okuduktan sonra Roma ve Bonn Üniversitesi'ni de bitirip Roma'ya yerleşti. Pirandello bu üniversitede felsefe ve filoloji bölümününde okumuştur. Yalnızca edebiyat ile uğraşmaktaydı. 1893'te ilk önemli yapıtı Marta Ajala'yı yazdı. Bu eser, 1901'de L'Esclusa adı ile yayımlandı. 1894'te ise ilk kısa hikâye kitabını yayımladı. Aynı yıl evlendi ve evlilik hayatı ile birlikte edebiyat çalışmaları arttı. Bu arada ardı ardına bir erkek ve bir kız çocuğu sahibi oldu. 19. yüzyıl sonu ve 20.yüzyıl başı Piradello için büyük bir yazınsal verimlilik dönemi idi. Ne var ki 1903 yılında babasının işinin bozulması üzerine aile bütün varlığını yitirdi. Hem babasının tüm servetini yatırdığı hem de eşinin çeyizini yatırdıkları kükürt yatakları bir sel baskını ile yok olmuştu. Felaketi öğrendiği anda eşi Antonietta yarı-felç geçirdi ve yaşadığı psikolojik şok nedeniyle akli dengesi tedavi edilemez ölçüde sarsıldı. Pirandello, başlangıçta intiharı bile düşündüyse de zamanla durumu kabullendi ve öğretmenlik yapmaya başladı. İşte geçen günlerin ardından hasta eşinin başının beklediği geceler boyu Il Fu Mattia Pascal adlı yapıtı yazdı. Bu eser, o günleri anlatan otobiyografik öğeler taşır ve kısa sürede büyük başarı kazanarak Almancaya çevrilmiştir. Gün geçtikçe Pirandello'nun bir yazar olarak ünü ve başarısı artımış, öte yandan özel yaşamı gittikçe aşırı kıskanç ve şüpheci olan, hatta saldırganlaşan karısı yüzünden zorlaşmıştır.
İtalya'nın I. Dünya Savaşı'nı girmesi üzerine oğlu da savaşa katıldı ve Avusturyalılar'a esir düştü. 1917'den itibaren önemli tiyatro eserlerini yazmaya başlayan yazar, 1919'da eşini akıl hastanesine yatırmak zorunda kaldı ancak daha sonra onu hastaneye yatırdığı için büyük acı duyarak evde bakmak istedi ama Antoniette hem hapishanesi hem sığınağı olan hastaneyi terketmedi. Vermiş olduğu eserler yaşamından izler taşımaktadır bu sebepten karamsar (pessimist) bir yazar olduğu söylenebilir. Pirandello ilk eserleri öykü ve roman türünde olmuştur. Konu olarak ise aile ilişkileri gibi şeyleri seçmiştir. İlerleyen dönemlerde ise drama ve oyun yazarlığına yönelmiştir. Pirandello yazın hayatında August Strindberg ve Henrik Ibsen'den faydalanmıştır.
Pirandello 1925'te Mussolini'nin desteği ile Roma Sanat Tiyatrosu'nun sanat yönetmeni oldu. Bu destek ona dünya çapında ün ve dünya turu yapma olanağı getirdi.
1925-1926 yılları arasında son ve en önemli romanı olan "Uno, nessuno e centomila" 'yı (Bir, Hiç kimse ve Yüz Bin) yazdı.
1934 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldıktan 2 yıl sonra 10 Aralık 1936 günü Roma'daki evinde tek başına iken öldü.
Eserleri
Hemen tüm dünya dillerine çevrilen yapıtlarından öykülerini "Novelle Per Un Anno" (Bir Yıl İçin Öyküler) adı altında 15 kitapta (her kitapta 24 öykü) toplamıştır. Roman ve oyunlarının en önemlileri şunlardır:
Romanları
- "Il fu Mattia Pascal" (Gölge Adam)
- "I vecchi e I giovani" (Yaşlılar ve Gençler)
- "Uno, nessuno e centomila" (Bir, Hiç kimse ve Yüz Bin)
- "L'esclusa" (Dışlanmış Kadın)
Oyunları
- "Enrico IV" (IV. Henri)
- "" ()
- "" ()
- "" ()
- "" ()
- "" ()
- "" ()
- "Così è (se vi pare)"
- "l uomo dal fiore in bocca" (Ağzı Çiçekli Adam)
Kaynakça
- ^ a b Luigi Pirandello ve Bir Yapılsalcı Uygulama Denemesi 1 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ankara Üniversitesi, Ayşe SELEN
- ^ All Nobel Prizes in Literature 21 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce) Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016
- ^ a b c Luigi Pirandello 1 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ankara Üniversitesi, Prof. Dr. MELAHAT ÖZGÜ Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Luigi Pirandello d 28 Haziran 1867 o 10 Aralik 1936 Italyan yazardir Ozellikle oyun yazari olarak taninmistir Roman ve kisa hikayeleri de vardir 1934 Nobel Edebiyat Odulu sahibidir Luigi PirandelloLuigi Pirandello 1932Dogum28 Haziran 1867 1867 06 28 Agrigento Sicilya ItalyaOlum10 Aralik 1936 69 yasinda Roma ItalyaMeslekYazarMilliyet ItalyaDonem1893 1933Onemli odulleriNobel Edebiyat Odulu 1934 Etkilendikleri August Strindberg Henrik IbsenImzaYasamiLuigi Pirandello 1867 de Sicilya nin guneyindeki Agrigento sehrinde dogdu 1936 da Roma da yasamini yitirdi Arkasinda buyuk bir sanatci olarak un birakti Olumunden iki yil once Nobel Edebiyat Odulu nu almistir Butun dunyada basari ve un kazanmisti ama oldukca gec ve sikintilarla dolu guc bir yasamdan sonra Varlikli bir ailenin cocugu olan Pirandello Palermo da okuduktan sonra Roma ve Bonn Universitesi ni de bitirip Roma ya yerlesti Pirandello bu universitede felsefe ve filoloji bolumununde okumustur Yalnizca edebiyat ile ugrasmaktaydi 1893 te ilk onemli yapiti Marta Ajala yi yazdi Bu eser 1901 de L Esclusa adi ile yayimlandi 1894 te ise ilk kisa hikaye kitabini yayimladi Ayni yil evlendi ve evlilik hayati ile birlikte edebiyat calismalari artti Bu arada ardi ardina bir erkek ve bir kiz cocugu sahibi oldu 19 yuzyil sonu ve 20 yuzyil basi Piradello icin buyuk bir yazinsal verimlilik donemi idi Ne var ki 1903 yilinda babasinin isinin bozulmasi uzerine aile butun varligini yitirdi Hem babasinin tum servetini yatirdigi hem de esinin ceyizini yatirdiklari kukurt yataklari bir sel baskini ile yok olmustu Felaketi ogrendigi anda esi Antonietta yari felc gecirdi ve yasadigi psikolojik sok nedeniyle akli dengesi tedavi edilemez olcude sarsildi Pirandello baslangicta intihari bile dusunduyse de zamanla durumu kabullendi ve ogretmenlik yapmaya basladi Iste gecen gunlerin ardindan hasta esinin basinin bekledigi geceler boyu Il Fu Mattia Pascal adli yapiti yazdi Bu eser o gunleri anlatan otobiyografik ogeler tasir ve kisa surede buyuk basari kazanarak Almancaya cevrilmistir Gun gectikce Pirandello nun bir yazar olarak unu ve basarisi artimis ote yandan ozel yasami gittikce asiri kiskanc ve supheci olan hatta saldirganlasan karisi yuzunden zorlasmistir Italya nin I Dunya Savasi ni girmesi uzerine oglu da savasa katildi ve Avusturyalilar a esir dustu 1917 den itibaren onemli tiyatro eserlerini yazmaya baslayan yazar 1919 da esini akil hastanesine yatirmak zorunda kaldi ancak daha sonra onu hastaneye yatirdigi icin buyuk aci duyarak evde bakmak istedi ama Antoniette hem hapishanesi hem siginagi olan hastaneyi terketmedi Vermis oldugu eserler yasamindan izler tasimaktadir bu sebepten karamsar pessimist bir yazar oldugu soylenebilir Pirandello ilk eserleri oyku ve roman turunde olmustur Konu olarak ise aile iliskileri gibi seyleri secmistir Ilerleyen donemlerde ise drama ve oyun yazarligina yonelmistir Pirandello yazin hayatinda August Strindberg ve Henrik Ibsen den faydalanmistir Pirandello 1925 te Mussolini nin destegi ile Roma Sanat Tiyatrosu nun sanat yonetmeni oldu Bu destek ona dunya capinda un ve dunya turu yapma olanagi getirdi 1925 1926 yillari arasinda son ve en onemli romani olan Uno nessuno e centomila yi Bir Hic kimse ve Yuz Bin yazdi 1934 yilinda Nobel Edebiyat Odulu nu aldiktan 2 yil sonra 10 Aralik 1936 gunu Roma daki evinde tek basina iken oldu EserleriHemen tum dunya dillerine cevrilen yapitlarindan oykulerini Novelle Per Un Anno Bir Yil Icin Oykuler adi altinda 15 kitapta her kitapta 24 oyku toplamistir Roman ve oyunlarinin en onemlileri sunlardir Romanlari Il fu Mattia Pascal Golge Adam I vecchi e I giovani Yaslilar ve Gencler Uno nessuno e centomila Bir Hic kimse ve Yuz Bin L esclusa Dislanmis Kadin Oyunlari Enrico IV IV Henri Cosi e se vi pare l uomo dal fiore in bocca Agzi Cicekli Adam Kaynakca a b Luigi Pirandello ve Bir Yapilsalci Uygulama Denemesi 1 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ankara Universitesi Ayse SELEN All Nobel Prizes in Literature 21 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 19 Mayis 2016 a b c Luigi Pirandello 1 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ankara Universitesi Prof Dr MELAHAT OZGU Erisim tarihi 19 Mayis 2016