Lisandros (ölüm yılı M.Ö. 395, Dor Yunancası: Λύσανδρος, Roma dilinde: Lýsandros) M.Ö. 405'te Hellespontos'ta gerçekleşen Aegospotami Savaşı'nda Atinalıları mağlup eden Sparta donanmasına komuta etmiş olan Spartalı amiraldir. Ertesi yıl Atinalıları teslim olmaya zorlayarak Peloponez Savaşı'nı sona erdirmiştir. Bunun ardından 'ndaki ölümüne kadar geçen on yıl boyunca Sparta'nın Yunanistan'a hakimiyetinde önemli rol oynadı.
Lisandros | |
---|---|
II. Darius'un oğlu ve Anadolu'nun Ahameniş satrapı ile Spartalı komutan Lisandros'un (sağda) Sardis'teki karşılaşmaları. Bu karşılaşma Ksenofon tarafından anlatılmıştır. (1618-1673). | |
Ölüm | MÖ 395 |
Bağlılığı | Sparta |
Rütbesi | Donanma kumandanı |
Çatışma/savaşları | |
Yaşamının ilk dönemleri
Lisandros'un erken yaşamı hakkında çok az şey bilinmektedir. Bazı eski yazarlar, helot veya köle kökenli Spartalı vatandaşlığına yükseldiğini yazmaktadır. Lisandros'un babası, soyunu Herakles'e dayandıran ancak kraliyet ailesinden olmayan Spartalı Heraklitlerdendi. Yoksulluk içinde büyümüş, söz dinleyen ve uyumlu biri olduğunu kanıtlamıştır. Plutarkos'a göre "yiğit bir ruha" sahipti.
Notium Muharebesi
Lisandros, M.Ö. 407'de Ege Denizi için Sparta donanma kumandanı (Navarhos) olarak atandı. Bu dönemde Persia ve Parysatis'in II. Darius'un oğlu Genç Kiros'un dostluğunu ve desteğini kazandı.
Lisandros daha sonra Atinalıları ve müttefiklerini ele geçirebilecek Efes merkezli güçlü bir Sparta filosu yaratma projesini üstlendi.
Alkibiadis, Atina güçleri tarafından baş komutan olarak atandı ve Lisandros'u savaşa girmesi için tahrik etti. Sparta donanma kumandanı Lisandros, Alkibiadis ile savaşmak için Efes'ten çekilmeyi reddetti. Ancak, Alkibiadis ikmal ararken, Atina filosu dümencisi Antiochus'un komutasına yerleştirildi. Bu süre zarfında Lisandros, Atina filosuna katılmayı başardı ve MÖ 406'da Notium Muharebesinde Spartalı filo tarafından (Cyrus altındaki Perslerin yardımıyla) yönlendirildi. Lisandros'un bu yenilgisi Alkibiadis'in düşmanlarına onu emrinden çıkarmak için ihtiyaç duydukları bahaneyi verdi. Bir daha Atina'ya dönmedi. Kuzeye Gelibolu Yarımadası'na doğru yelken açtı.
Komuntanlığı bırakışı
Ancak, Lisandros bu zaferden sonra Sparta donanma komutanı olmaktan çıktı ve Spartalı yasalarına göre yerine Callicratidas getirildi.
M.Ö. 406'da Callicratidas bir filo kurdu ve Methymna, Midilli'ye giderek kuşattı. Bu hamle Atina'daki tahıl arzını tehdit etti. Atina, kuşatmayı hafifletmek için amiral Conon'u gönderdi. Callicratidas ona saldırdığında Conon, Callicratidas'ın Spartalı filosu tarafından abluka altına alındığı Midilli'ye çekildi.
Conon'u rahatlatmak için, Atinalılar büyük ölçüde deneyimsiz mürettebat tarafından yönetilen ve yeni inşa edilmiş gemilerden oluşan yeni bir filo kurdular. Bu filo Spartalılardan daha zayıf olsa da, Atinalılar, Lesbos yakınlarındaki Arginusae Savaşı'nda dramatik ve beklenmedik bir zafer elde etmelerini sağlayan yeni ve alışılmadık taktikler kullandılar. Conon'un Spartalılar tarafından ablukası kesildi, Spartalı gücü şiddetle yenildi ve savaş sırasında Callicratidas öldürüldü.
Komutanlığa dönüş
Bu yenilgiden sonra Sparta'nın müttefikleri Lisandros'un donanma kumandanı olarak yeniden atanmasını istedi. Bununla birlikte, Spartalı yasaları önceki bir donanma kumandanının yeniden atanmasına izin vermedi, bu yüzden Aracus donanma kumandanı olarak Lisandros ise yardımcısı olarak atandı. Buna rağmen, Lisandros etkili bir şekilde Sparta filosunun komutanıydı. Özellikle memnun olan Cyrus, bir kez daha Sparta filolarına fon sağlamaya başladı, hatta Lisandros'un yokluğunda satrapını çalıştırmasına izin verdi.
Geri döndükten sonra Lisandros, Spartan filosunu Hellespont'a doğru yönlendirdi. Atina filosu onu oraya kadar takip etti. M.Ö. 404'te Atinalılar kalan gemilerini Aegospotami'de (Gelibolu Yarımadasının yakınında) topladılar. Amiral Conon yönetimindeki Atina filosu, Aegospotami Savaşı'nda Lisandros yönetimindeki Spartalılar tarafından imha edildi. Conon Kıbrıs'a çekildi.
Daha sonra Lisandros'un kuvvetleri Boğaz'a gitti ve hem Bizantion hem de Kalkedon şehirlerini ele geçirdi ve bu şehirlerde yaşayan Atinalıları kovdu. Lisandros ayrıca Midilli Adası'nı da ele geçirdi.
Atina'nın yenilgisi
Aegospotami'deki zaferin ardından Spartalılar sonunda Atina'yı teslim olmaya zorlayacak bir pozisyondaydı. Spartalı kralı Pausanias, Atina'yı kuşattı, Lisandros filosu ise Pire limanını abluka altına aldı. Bu eylem, Hellespont aracılığıyla Atina'ya giden tahıl yolunu etkili bir şekilde kapattı ve böylece Atina'yı aç bıraktı. Durumun ciddiyetini fark eden Theramenes, Lisandros ile görüşmelere başladı. Bu müzakereler üç ay sürdü, ama sonunda Lisandros Pire'deki şartları kabul etti. Atina'nın teslim olması ve MÖ 404'te Mora Savaşı'nın durdurulması konusunda bir anlaşmaya varıldı.
Spartalılar, Atinalıların Pire duvarlarını ve Atina ana kenti ile limanı (Pire) bağlayan uzun duvarları yıkmasını istediler; Atinalıların sömürgelerini terk etmeleri ve Atina'nın on iki gemisi dışında hepsini Spartalılara teslim etmesi gerektiğini söylediler. Ancak Theramenes, Atina şehrini yıkımdan koruyan şartları sağlamayı başardı. İyonya'da Ege Denizi'nin kıyısındaki Yunan kasabaları yine Akhamenid İmparatorluğu'na bırakıldı.
Atina komutası
Lisandros daha sonra Atina'da bir kukla hükûmet kurdu. Bu kukla hükûmet bir takım vatandaşları idam etti. Atina'nın eski müttefiklerinin çoğu şimdi bir Spartan komutanı altında garnizonlarla güçlendirilmiş (en sert, "düzenleyici" olarak adlandırılan) on (dekarşi) kurul tarafından yönetiliyordu.). Uygulama Spartalı hegemonya dönemini başlattı.
Samos'u saklayıp yakaladıktan sonra Lisandros, Sparta'ya döndü. Eski Atina lideri Alcibiades, Aegospotami'deki Spartan zaferinden sonra ortaya çıktı ve İran valisi Pharnabazus ile kuzeybatı Asya'daki Frigya'ya sığındı. Atinalılar için Farsça yardım istedi. Ancak Spartalılar, Alcibiades'in yok edilmesi gerektiğine karar verdi ve Lisandros, Pharnabazus'un yardımıyla Alcibiades suikastini düzenledi.
Lisandros, Atinalılara karşı kazandığı zaferlerden büyük bir servet topladı ve zenginlikleri Sparta'ya evlerine getirdi. Yüzyıllar boyunca Lacedaemonia'da para bulundurmak yasadışıydı, ancak yeni yapılmış donanma fon gerektiriyordu ve Pers'ler finansal desteği sürdürmek için pek güvenilir değillerdi. Roma tarihçisi Plutarch, Lisandros'un para girişini şiddetle kınıyordu. Yolsuzluk hızla takip etti; General Gylippus hazineyi evine götürürken, büyük miktarda zimmetine para geçirdi ve devamında ölüme mahkûm edildi.
Atinalıların direnişi
Spartalıların kukla hükûmeti tarafından Atina'dan sürgün edilen Atina generali Thrasybulus, yeni oligarşik hükûmete demokratik direnişe liderlik etti. M.Ö. 403'te, Attica'yı işgal eden küçük bir sürgün kuvvetine komuta etti ve üst üste savaşlarda, önce bir Spartan garnizonunu ve ardından Munychia Savaşı'nda oligarşik hükûmetin (Lisandros dâhil) güçlerini yendi. Savaşta Otuz Zorba'nın lideri Critias öldürüldü.
Daha sonra Otuz Zorba hükûmetini yenen Atina sürgünleri ile işgal edilen Pire ve onlarla savaşmak için gönderilen bir Sparta kuvveti arasında savaştı. Savaşta Spartalılar sert direnişlerine rağmen sürgünleri yendiler. Lisandros'un muhalefetine rağmen, Pausanias savaşından sonra Sparta'nın Agiad Kralı, iki parti arasında Atina'da demokratik hükûmetin yeniden kurulmasına izin verdi.
Son yılları
Lisandros, Atina'daki aksiliklere rağmen Sparta'da hala etkisini korudu. Spartalıları Agis II'nin ölümünden sonra yeni kralın Agesilaus II olması konusunda ikna etmeyi başardı.
M.Ö. 404'te Atinalıların yenilmesinden sonra yerine koyduğu oligarşik partizanların cuntalarını yeniden kurmayı ümit eden Lisandros, Eurypontid Spartalı kralı II. Agesilaus'un M.Ö. 396'da Perslere karşı Rumların komutasını almasını sağladı. Spartalılar, İyonyalılar tarafından Pers Kralı II. Artaxerxes'e karşı onlara yardım etmeye davet edilmişlerdi. Lisandros tartışmalı olarak sefere katılmayan Spartalı güçlerin komutanlığını almayı umuyordu. Ancak II. Agesilaus, Lisandros'un gücüne ve etkisine kızmıştı. Bu nedenle Agesilaus II, eski akıl hocasının planlarını hayal kırıklığına uğrattı ve Lisandros'u, Sparta ve Yunanistan anakarasından uzakta Hellespont'taki birliklerin komutasına atadı.
M.Ö. 395'te Sparta'da, Lisandros, Korint Savaşı olarak bilinen Thebes ve diğer Yunan şehirleriyle bir savaşın başlamasında önemli rol oynadı. Spartalılar Atina, Thebes, Corinth ve Argos'un bu yeni ittifakına karşı (Ahameniş İmparatorluğu'nun desteğiyle) bir ordu göndermeye hazırlandılar ve II. Agesilaus'un Yunanistan'a dönmesini istedi. Agesilaus, birlikleriyle Sparta'ya doğru yola çıktı, Hellespont'u geçip Trakya üzerinden batıya doğru yürüdü.
Ölümü
Spartalılar, komutası Lisandros'ta ve diğeri Sparta Pausanias'ında olmak üzere iki ordu için Boeotia'nın Haliartus kentine saldırmak ve saldırmak için oluşturulmuşlardı. Lisandros, Pausanias'tan önce geldi ve Orchomenus şehrini Boeotian konfederasyonuna isyan etmeye ikna etti. Ardından birlikleriyle Haliartus'a ilerledi. Haliartus Muharebesi'nde Lisandros, güçlerini şehrin duvarlarına çok yaklaştırdıktan sonra öldürüldü.
Kaynakça
- ^ Rollin, Charles (1851). The Ancient History of the Egyptians, Carthaginians, Assyrians, Babylonians, Medes and Persians, Grecians, and Macedonians (İngilizce). W. Tegg and Company. s. 110.
- ^ Smith, William (1867). A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. Boston: Little, Brown and co. p. 861.
- ^ Plutarch, Lives. Life of Lysander. (University of Massachusetts 4 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ a b c d e Plutarch, . Life of Lysander. (University of Massachusetts 4 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ./Wikisource)
- ^ a b c d Xenophon, . (Wikisource/Gutenberg Project)
- ^ "Spartans, a new history", Nigel Kennell, 2010, p126
- ^ "Spartans, a new history", Nigel Kennell, 2010, p127
- ^ A history of Greece to the death of Alexander the Great. Londra: Macmillan. 1956. s. 515.
Kaynaklar
- (Fransızca). Paris: De Boccard. 1981. 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2020.
Dış bağlantılar
- Eski / klasik tarih (Lisandros)14 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Lisandros by Plutarch4 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - MIT'de İnternet Klasikleri Arşivi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lisandros olum yili M O 395 Dor Yunancasi Lysandros Roma dilinde Lysandros M O 405 te Hellespontos ta gerceklesen Aegospotami Savasi nda Atinalilari maglup eden Sparta donanmasina komuta etmis olan Spartali amiraldir Ertesi yil Atinalilari teslim olmaya zorlayarak Peloponez Savasi ni sona erdirmistir Bunun ardindan ndaki olumune kadar gecen on yil boyunca Sparta nin Yunanistan a hakimiyetinde onemli rol oynadi LisandrosII Darius un oglu ve Anadolu nun Ahamenis satrapi ile Spartali komutan Lisandros un sagda Sardis teki karsilasmalari Bu karsilasma Ksenofon tarafindan anlatilmistir 1618 1673 OlumMO 395BagliligiSpartaRutbesiDonanma kumandaniCatisma savaslariPeloponez Savasi Aegospotami SavasiYasaminin ilk donemleriLisandros un erken yasami hakkinda cok az sey bilinmektedir Bazi eski yazarlar helot veya kole kokenli Spartali vatandasligina yukseldigini yazmaktadir Lisandros un babasi soyunu Herakles e dayandiran ancak kraliyet ailesinden olmayan Spartali Heraklitlerdendi Yoksulluk icinde buyumus soz dinleyen ve uyumlu biri oldugunu kanitlamistir Plutarkos a gore yigit bir ruha sahipti Notium MuharebesiEfesEfes ve nin haritadaki konumu Lisandros M O 407 de Ege Denizi icin Sparta donanma kumandani Navarhos olarak atandi Bu donemde Persia ve Parysatis in II Darius un oglu Genc Kiros un dostlugunu ve destegini kazandi Lisandros daha sonra Atinalilari ve muttefiklerini ele gecirebilecek Efes merkezli guclu bir Sparta filosu yaratma projesini ustlendi Alkibiadis Atina gucleri tarafindan bas komutan olarak atandi ve Lisandros u savasa girmesi icin tahrik etti Sparta donanma kumandani Lisandros Alkibiadis ile savasmak icin Efes ten cekilmeyi reddetti Ancak Alkibiadis ikmal ararken Atina filosu dumencisi Antiochus un komutasina yerlestirildi Bu sure zarfinda Lisandros Atina filosuna katilmayi basardi ve MO 406 da Notium Muharebesinde Spartali filo tarafindan Cyrus altindaki Perslerin yardimiyla yonlendirildi Lisandros un bu yenilgisi Alkibiadis in dusmanlarina onu emrinden cikarmak icin ihtiyac duyduklari bahaneyi verdi Bir daha Atina ya donmedi Kuzeye Gelibolu Yarimadasi na dogru yelken acti Komuntanligi birakisiAncak Lisandros bu zaferden sonra Sparta donanma komutani olmaktan cikti ve Spartali yasalarina gore yerine Callicratidas getirildi M O 406 da Callicratidas bir filo kurdu ve Methymna Midilli ye giderek kusatti Bu hamle Atina daki tahil arzini tehdit etti Atina kusatmayi hafifletmek icin amiral Conon u gonderdi Callicratidas ona saldirdiginda Conon Callicratidas in Spartali filosu tarafindan abluka altina alindigi Midilli ye cekildi Conon u rahatlatmak icin Atinalilar buyuk olcude deneyimsiz murettebat tarafindan yonetilen ve yeni insa edilmis gemilerden olusan yeni bir filo kurdular Bu filo Spartalilardan daha zayif olsa da Atinalilar Lesbos yakinlarindaki Arginusae Savasi nda dramatik ve beklenmedik bir zafer elde etmelerini saglayan yeni ve alisilmadik taktikler kullandilar Conon un Spartalilar tarafindan ablukasi kesildi Spartali gucu siddetle yenildi ve savas sirasinda Callicratidas olduruldu Komutanliga donusBu yenilgiden sonra Sparta nin muttefikleri Lisandros un donanma kumandani olarak yeniden atanmasini istedi Bununla birlikte Spartali yasalari onceki bir donanma kumandaninin yeniden atanmasina izin vermedi bu yuzden Aracus donanma kumandani olarak Lisandros ise yardimcisi olarak atandi Buna ragmen Lisandros etkili bir sekilde Sparta filosunun komutaniydi Ozellikle memnun olan Cyrus bir kez daha Sparta filolarina fon saglamaya basladi hatta Lisandros un yoklugunda satrapini calistirmasina izin verdi Geri dondukten sonra Lisandros Spartan filosunu Hellespont a dogru yonlendirdi Atina filosu onu oraya kadar takip etti M O 404 te Atinalilar kalan gemilerini Aegospotami de Gelibolu Yarimadasinin yakininda topladilar Amiral Conon yonetimindeki Atina filosu Aegospotami Savasi nda Lisandros yonetimindeki Spartalilar tarafindan imha edildi Conon Kibris a cekildi Daha sonra Lisandros un kuvvetleri Bogaz a gitti ve hem Bizantion hem de Kalkedon sehirlerini ele gecirdi ve bu sehirlerde yasayan Atinalilari kovdu Lisandros ayrica Midilli Adasi ni da ele gecirdi Atina nin yenilgisiLisandros yikimlarini emrettigi Atina duvarlarinin disinda 19 yuzyilda yapilmis tas baski Aegospotami deki zaferin ardindan Spartalilar sonunda Atina yi teslim olmaya zorlayacak bir pozisyondaydi Spartali krali Pausanias Atina yi kusatti Lisandros filosu ise Pire limanini abluka altina aldi Bu eylem Hellespont araciligiyla Atina ya giden tahil yolunu etkili bir sekilde kapatti ve boylece Atina yi ac birakti Durumun ciddiyetini fark eden Theramenes Lisandros ile gorusmelere basladi Bu muzakereler uc ay surdu ama sonunda Lisandros Pire deki sartlari kabul etti Atina nin teslim olmasi ve MO 404 te Mora Savasi nin durdurulmasi konusunda bir anlasmaya varildi Lisandros Atina nin duvarlarini yikti Spartalilar Atinalilarin Pire duvarlarini ve Atina ana kenti ile limani Pire baglayan uzun duvarlari yikmasini istediler Atinalilarin somurgelerini terk etmeleri ve Atina nin on iki gemisi disinda hepsini Spartalilara teslim etmesi gerektigini soylediler Ancak Theramenes Atina sehrini yikimdan koruyan sartlari saglamayi basardi Iyonya da Ege Denizi nin kiyisindaki Yunan kasabalari yine Akhamenid Imparatorlugu na birakildi Atina komutasiLisandros daha sonra Atina da bir kukla hukumet kurdu Bu kukla hukumet bir takim vatandaslari idam etti Atina nin eski muttefiklerinin cogu simdi bir Spartan komutani altinda garnizonlarla guclendirilmis en sert duzenleyici olarak adlandirilan on dekarsi kurul tarafindan yonetiliyordu Uygulama Spartali hegemonya donemini baslatti Surgundeki Atina generali Alcibiades e suikast Lisandros un istegi uzerine Pharnabazes tarafindan duzenlendi Samos u saklayip yakaladiktan sonra Lisandros Sparta ya dondu Eski Atina lideri Alcibiades Aegospotami deki Spartan zaferinden sonra ortaya cikti ve Iran valisi Pharnabazus ile kuzeybati Asya daki Frigya ya sigindi Atinalilar icin Farsca yardim istedi Ancak Spartalilar Alcibiades in yok edilmesi gerektigine karar verdi ve Lisandros Pharnabazus un yardimiyla Alcibiades suikastini duzenledi Lisandros Atinalilara karsi kazandigi zaferlerden buyuk bir servet topladi ve zenginlikleri Sparta ya evlerine getirdi Yuzyillar boyunca Lacedaemonia da para bulundurmak yasadisiydi ancak yeni yapilmis donanma fon gerektiriyordu ve Pers ler finansal destegi surdurmek icin pek guvenilir degillerdi Roma tarihcisi Plutarch Lisandros un para girisini siddetle kiniyordu Yolsuzluk hizla takip etti General Gylippus hazineyi evine gotururken buyuk miktarda zimmetine para gecirdi ve devaminda olume mahkum edildi Atinalilarin direnisiSpartalilarin kukla hukumeti tarafindan Atina dan surgun edilen Atina generali Thrasybulus yeni oligarsik hukumete demokratik direnise liderlik etti M O 403 te Attica yi isgal eden kucuk bir surgun kuvvetine komuta etti ve ust uste savaslarda once bir Spartan garnizonunu ve ardindan Munychia Savasi nda oligarsik hukumetin Lisandros dahil guclerini yendi Savasta Otuz Zorba nin lideri Critias olduruldu Daha sonra Otuz Zorba hukumetini yenen Atina surgunleri ile isgal edilen Pire ve onlarla savasmak icin gonderilen bir Sparta kuvveti arasinda savasti Savasta Spartalilar sert direnislerine ragmen surgunleri yendiler Lisandros un muhalefetine ragmen Pausanias savasindan sonra Sparta nin Agiad Krali iki parti arasinda Atina da demokratik hukumetin yeniden kurulmasina izin verdi Son yillariLisandros Atina daki aksiliklere ragmen Sparta da hala etkisini korudu Spartalilari Agis II nin olumunden sonra yeni kralin Agesilaus II olmasi konusunda ikna etmeyi basardi M O 404 te Atinalilarin yenilmesinden sonra yerine koydugu oligarsik partizanlarin cuntalarini yeniden kurmayi umit eden Lisandros Eurypontid Spartali krali II Agesilaus un M O 396 da Perslere karsi Rumlarin komutasini almasini sagladi Spartalilar Iyonyalilar tarafindan Pers Krali II Artaxerxes e karsi onlara yardim etmeye davet edilmislerdi Lisandros tartismali olarak sefere katilmayan Spartali guclerin komutanligini almayi umuyordu Ancak II Agesilaus Lisandros un gucune ve etkisine kizmisti Bu nedenle Agesilaus II eski akil hocasinin planlarini hayal kirikligina ugratti ve Lisandros u Sparta ve Yunanistan anakarasindan uzakta Hellespont taki birliklerin komutasina atadi M O 395 te Sparta da Lisandros Korint Savasi olarak bilinen Thebes ve diger Yunan sehirleriyle bir savasin baslamasinda onemli rol oynadi Spartalilar Atina Thebes Corinth ve Argos un bu yeni ittifakina karsi Ahamenis Imparatorlugu nun destegiyle bir ordu gondermeye hazirlandilar ve II Agesilaus un Yunanistan a donmesini istedi Agesilaus birlikleriyle Sparta ya dogru yola cikti Hellespont u gecip Trakya uzerinden batiya dogru yurudu OlumuSpartalilar komutasi Lisandros ta ve digeri Sparta Pausanias inda olmak uzere iki ordu icin Boeotia nin Haliartus kentine saldirmak ve saldirmak icin olusturulmuslardi Lisandros Pausanias tan once geldi ve Orchomenus sehrini Boeotian konfederasyonuna isyan etmeye ikna etti Ardindan birlikleriyle Haliartus a ilerledi Haliartus Muharebesi nde Lisandros guclerini sehrin duvarlarina cok yaklastirdiktan sonra olduruldu Kaynakca Rollin Charles 1851 The Ancient History of the Egyptians Carthaginians Assyrians Babylonians Medes and Persians Grecians and Macedonians Ingilizce W Tegg and Company s 110 Smith William 1867 A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology Boston Little Brown and co p 861 Plutarch Lives Life of Lysander University of Massachusetts 4 Subat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d e Plutarch Life of Lysander University of Massachusetts 4 Subat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikisource a b c d Xenophon Wikisource Gutenberg Project Spartans a new history Nigel Kennell 2010 p126 Spartans a new history Nigel Kennell 2010 p127 A history of Greece to the death of Alexander the Great Londra Macmillan 1956 s 515 Kaynaklar Fransizca Paris De Boccard 1981 31 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Temmuz 2020 Dis baglantilarEski klasik tarih Lisandros 14 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lisandros by Plutarch4 Subat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde MIT de Internet Klasikleri Arsivi