Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ocak 2020) |
Mücbir sebep, hukukta görevin, taahhüdün ve sorumluluğun yerine getirilmesine engel teşkil edebilecek nitelikte bulunan ölüm, , hastalık, , afet ve buna benzer hallerdir.
'Mücbir sebep' kavramı hukukun temel kavramlarından birisidir ve hukukun hemen hemen bütün dallarında uygulaması görülmektedir. 'Mücbir sebep' hukukta, bir sorumluluğun yerine getirilmesini veya bir hakkın veya hukuksal imkânın veya kanuni bir avantajın kullanılmasını veya talep edilmesini, kısmen veya tamamen, geçici veya daimi surette engelleyen, bu niteliği dolayısıyla sorumluluğu kaldıran veya yerine getirilmesini, süresini ve vadesini geciktiren veya sorumluluğun niteliğini değiştiren, bir hakkın veya hukuksal imkânın veya kanuni bir avantajın kullanılmasına ilişkin sürelerin yeniden tanınmasını, sürelerin uzatılmasını veya eski hale iade edilmesini gerekli ve zorunlu kılan, kişinin önceden beklemediği, öngöremeyeceği ve tahmin edemeyeceği, beklese ve tahmin etse bile, kişilerin alabilecekleri her türlü tedbirlere rağmen meydana gelmesini engelleyemeyeceği, kişilerin tedbir alma ve ihmalde bulunmama yükümlülüklerini aşan nitelikte ve ağırlıkta olan, dıştan (kişinin işletmesi dışından) gelen, olağanüstü, olağan dışı ve mutad ve devamlı olanın dışında gerçekleşen nitelikte bir olay, olgu veya durumdur. Bu engel, doğal afetler (deprem, sel, seylan, kasırga vb.), (büyük çaplı isyan çıkması, genel grev vb.), hastalıklar, mevzuatla getirilen yasaklamalar ve engellemeler, ablukalar, ambargolar, kişilerin özel mal varlığına büyük çaplı ve tamamen el koymalar, büyük ekonomik krizler, kazalar, hırsızlıklar, yangınlar gibi sayısız türde ve çok değişik şekillerde ortaya çıkabilmektedir.
Mücbir sebep halinde, kişi ile meydana gelen sonuç arasındaki nedensellik bağının kalktığından, oluşan sonuca mücbir sebep oluşturan olayın yol açtığından ve iradesi dışında meydana gelen sonuç sebebiyle kişiye yüklenebilecek hiçbir kusurun bulunmadığından söz edilir. Yani, nedensellik bağının varlığı (causality) veya ilgili kişinin mücbir sebep teşkil eden olay, durum veya olguya kendi kusurlu, kasıtlı veya ihmali bir hareketi ile yol açmış olması halinde, ilgili kişi, mücbir sebeplerin kendi lehlerine olabilecek etkilerinden ve sonuçlarından yararlanamazlar.
Türkçede mücbir sebep deyimi, Fransızcadaki "force majeure" deyiminin karşılığıdır. İngilizcedeki ve Common Law ülkelerinde yoğunlukla kullanılan "act of God" deyiminin karşılığı olarak da kullanılır ve bu kullanım Türkçede daha çok mücbir sebep olarak ortaya çıkan büyük doğal afetleri ve olayları ifade eder.
Mücbir sebep aynı zamanda bir hakkın kullanılmasına da engel teşkil edebilir veya hukuktaki sürelerin kaçırılmasına da neden olabilir. İster hukuki sorumluluk, isterse hakkın kullanılması bakımından olsun, bütün bu hallerde, mücbir sebep, sorumluluğu kaldırıcı, sorumluluğu ileri bir tarihe atıcı sonuçlar doğuracağı gibi, çeşitli hallerde sürelerin durmasının kabulü, yeni ek süreler tanınması veya başlangıçtaki sürenin hiç işlemediğinin kabulü, eski hale iade gibi hukuki çözümler de üretilmiştir.
Mücbir sebebin, hukuk dallarının ve sorumluluklar ile hakların özelliğine, hukuk kişilerinin standartlarına, değişen ve gelişen şartlara göre farklı değerlendirmelere tabi tutulduğu bir vakıadır. Bu durum esas olarak mücbir sebep kavramının nispilik özelliğinin bir sonucudur. İmkanları düşünüldüğünde bir gerçek kişi için mücbir sebep teşkil eden bir olayın, yüksek olanaklarına göre bir Devlet tüzel kişiliğinin sorumlulukları bakımından mücbir sebep olarak değerlendirilmemesi son derece normaldir.
Esas itibarıyla, mücbir sebeplerin çeşitlerini sınırlayabilmek mümkün değildir ve devamlı değişme ve gelişme halindedir. Kavramın içeriğinin ve kapsamının değiştiğinden söz edildiği de olmuştur. Ancak en eski hukuk metinlerinden bu tarafa tarihin her çağında kavrama yer verilmiştir. Kanunlarda, ilgili mevzuatta ve sözleşmelerde ve bazı uluslararası hukuki metinlerde mücbir sebepleri tanımlamaya, belirlemeye ve sınırlamaya yönelik hükümler konulduğu da olmuştur.
Mücbir sebeplerle, umulmayan haller, beklenmeyen durumlar, kaza, tesadüf, kaçınılmazlık gibi hallerle farklılıkları ve bu kavramlara bağlanan sonuçlar çeşitli hukuk dallarında ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Mücbir sebeplerin meydana gelmesinde sorumlu durumdaki kişilerin, mevcut bilgi ve imkânlara göre gereken tedbirleri alıp almadıkları hususu, olayın mücbir sebep sayılıp sayılmaması ve kişileri sorumlu tutmak bakımından özellikle araştırılması gereken bir yöndür.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ocak 2020 Mucbir sebep hukukta gorevin taahhudun ve sorumlulugun yerine getirilmesine engel teskil edebilecek nitelikte bulunan olum hastalik afet ve buna benzer hallerdir 2 Nisan 2006 tarihinde Illinois de ABD kasirgada zarar goren bir ev Mucbir sebep kavrami hukukun temel kavramlarindan birisidir ve hukukun hemen hemen butun dallarinda uygulamasi gorulmektedir Mucbir sebep hukukta bir sorumlulugun yerine getirilmesini veya bir hakkin veya hukuksal imkanin veya kanuni bir avantajin kullanilmasini veya talep edilmesini kismen veya tamamen gecici veya daimi surette engelleyen bu niteligi dolayisiyla sorumlulugu kaldiran veya yerine getirilmesini suresini ve vadesini geciktiren veya sorumlulugun niteligini degistiren bir hakkin veya hukuksal imkanin veya kanuni bir avantajin kullanilmasina iliskin surelerin yeniden taninmasini surelerin uzatilmasini veya eski hale iade edilmesini gerekli ve zorunlu kilan kisinin onceden beklemedigi ongoremeyecegi ve tahmin edemeyecegi beklese ve tahmin etse bile kisilerin alabilecekleri her turlu tedbirlere ragmen meydana gelmesini engelleyemeyecegi kisilerin tedbir alma ve ihmalde bulunmama yukumluluklerini asan nitelikte ve agirlikta olan distan kisinin isletmesi disindan gelen olaganustu olagan disi ve mutad ve devamli olanin disinda gerceklesen nitelikte bir olay olgu veya durumdur Bu engel dogal afetler deprem sel seylan kasirga vb buyuk capli isyan cikmasi genel grev vb hastaliklar mevzuatla getirilen yasaklamalar ve engellemeler ablukalar ambargolar kisilerin ozel mal varligina buyuk capli ve tamamen el koymalar buyuk ekonomik krizler kazalar hirsizliklar yanginlar gibi sayisiz turde ve cok degisik sekillerde ortaya cikabilmektedir Mucbir sebep halinde kisi ile meydana gelen sonuc arasindaki nedensellik baginin kalktigindan olusan sonuca mucbir sebep olusturan olayin yol actigindan ve iradesi disinda meydana gelen sonuc sebebiyle kisiye yuklenebilecek hicbir kusurun bulunmadigindan soz edilir Yani nedensellik baginin varligi causality veya ilgili kisinin mucbir sebep teskil eden olay durum veya olguya kendi kusurlu kasitli veya ihmali bir hareketi ile yol acmis olmasi halinde ilgili kisi mucbir sebeplerin kendi lehlerine olabilecek etkilerinden ve sonuclarindan yararlanamazlar Turkcede mucbir sebep deyimi Fransizcadaki force majeure deyiminin karsiligidir Ingilizcedeki ve Common Law ulkelerinde yogunlukla kullanilan act of God deyiminin karsiligi olarak da kullanilir ve bu kullanim Turkcede daha cok mucbir sebep olarak ortaya cikan buyuk dogal afetleri ve olaylari ifade eder Mucbir sebep ayni zamanda bir hakkin kullanilmasina da engel teskil edebilir veya hukuktaki surelerin kacirilmasina da neden olabilir Ister hukuki sorumluluk isterse hakkin kullanilmasi bakimindan olsun butun bu hallerde mucbir sebep sorumlulugu kaldirici sorumlulugu ileri bir tarihe atici sonuclar doguracagi gibi cesitli hallerde surelerin durmasinin kabulu yeni ek sureler taninmasi veya baslangictaki surenin hic islemediginin kabulu eski hale iade gibi hukuki cozumler de uretilmistir Mucbir sebebin hukuk dallarinin ve sorumluluklar ile haklarin ozelligine hukuk kisilerinin standartlarina degisen ve gelisen sartlara gore farkli degerlendirmelere tabi tutuldugu bir vakiadir Bu durum esas olarak mucbir sebep kavraminin nispilik ozelliginin bir sonucudur Imkanlari dusunuldugunde bir gercek kisi icin mucbir sebep teskil eden bir olayin yuksek olanaklarina gore bir Devlet tuzel kisiliginin sorumluluklari bakimindan mucbir sebep olarak degerlendirilmemesi son derece normaldir Esas itibariyla mucbir sebeplerin cesitlerini sinirlayabilmek mumkun degildir ve devamli degisme ve gelisme halindedir Kavramin iceriginin ve kapsaminin degistiginden soz edildigi de olmustur Ancak en eski hukuk metinlerinden bu tarafa tarihin her caginda kavrama yer verilmistir Kanunlarda ilgili mevzuatta ve sozlesmelerde ve bazi uluslararasi hukuki metinlerde mucbir sebepleri tanimlamaya belirlemeye ve sinirlamaya yonelik hukumler konuldugu da olmustur Mucbir sebeplerle umulmayan haller beklenmeyen durumlar kaza tesaduf kacinilmazlik gibi hallerle farkliliklari ve bu kavramlara baglanan sonuclar cesitli hukuk dallarinda ortaya konulmaya calisilmistir Mucbir sebeplerin meydana gelmesinde sorumlu durumdaki kisilerin mevcut bilgi ve imkanlara gore gereken tedbirleri alip almadiklari hususu olayin mucbir sebep sayilip sayilmamasi ve kisileri sorumlu tutmak bakimindan ozellikle arastirilmasi gereken bir yondur Kaynakca degipark org tr 2019 30 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi barobirlik org tr 2012 16 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi