Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mürekkepbalığı, Kafadanbacaklılar (Cephalopoda) sınıfının, (Decapodiformes) grubundan denizlerde yaşayan bir yumuşakça. Hepsi ayrı eşeylidir. Diğer adı Sübye'dir.Solungaç solunumu yaparlar. Ağız bölgesinden çıkan 10 adet kolları vardır. İki kolu diğerlerinden daha uzundur. Dinlenme halinde içe çekilmiş olan bu kollarını avlarını yakalamak veya korunmak amacıyla ileri doğru fırlatırlar. Kollarının iç yüzeylerinde çok sayıda (emeç) bulunur. Vantuzların içleri dişli boynuzsu yapılarla bezenmiştir. Ilıman ve sıcak denizlerin kıyı sularında bol rastlanırlar. Boyları 17 cm ile 17 metre arasında değişen türleri vardır. Çoğu 50–60 cm arasındadır. Türkiye'de Akdeniz kıyılarında avlanırlar. Yırtıcı hayvanlardır. Balık, karides, yengeç ve diğer yumuşakçalarla beslenirler. Bazen balık sürülerine dalar veya ufak mürekkepbalığı kolonilerini takip edip karınlarını doyururlar. Mürekkepbalığı, avına arkasından yaklaşıp omuriliğini ısırarak kopartır ve felç etmek suretiyle öldürür. Bazen her avdan sadece bir ısırık alıp dinlenmeye çekilir. Vantuzlu dokunaçlarıyla avlarını yakalar, kollarıyla da ağza götürürler.
| Mürekkep balığı | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||
| ||||||||
Alt türler | ||||||||
| Metne bakınız. |
Mürekkepbalıkları olağanüstü bir beyin, heyecan hissi, hassas bir koku alma duyusu, oburluğa varan bir tat alma duyusu ve çok hassas gözlere sahiptir. İri gözlerinde 70 milyon görme hücresi vardır. Görüş alanları 360 dereceyi bulur. Arkalarını da rahatça görebilirler. Karanlık sularda koku alma duyusuyla avlarını tespit ederler. Sinir sistemleri tarafından kontrol edilen ve kromatofor denen renk değiştirme hücreleriyle her ortama kamufle olurlar. İridosit denen deri hücreler de ışığı yansıtarak renk değiştirmeye yardımcı olurlar.Pusuya yattıklarında kuma gömülerek kendilerini gizlerler.
Yanlarından bir av geçtiği zaman, uzun iki dokunacını ileri fırlatarak vantuzlu uçlarıyla avını yakalar, diğer kollarıyla da ağızlarına götürürler. Ağızlarında papağan gagasına benzeyen güçlü öğütücüleriyle bir yengeç kabuğunu veya balık kafasını rahatça öğütürler. Büyük bir mürekkepbalığı, sert ve sağlam gagasıyla kalın çelik telleri bile ısırıp koparabilir. Tükürüğü bazı hayvanlar için öldürücü zehir tesiri yapar.
Sırt derilerinin altında küçük boynuzsu bir kabuk bulunur. Gözenekli olan bu kabuğun içi hava ile doludur. Özgül ağırlığı sudan azdır. Bunun sayesinde suda alçalıp yükselirler. Ayrıca vücuda destek ve hafiflik sağlar. Kaslar için de önemli bir bağlanma alanıdır. Kan dolaşım sistemleri kapalıdır. Solungaçları manto boşluğundadır. Bütün gövdeleri tek bir yüzgeçle çevrilidir. Yüzgeçlerinin yardımıyla ağır ağır yüzer ve gövdelerini döndürebilirler. Etki ve tepki sistemiyle de hareket edebilirler. Bunun için, manto boşluğuna alınan suyu, ağzı öne doğru olan karın kısmındaki huniden dışarı doğru fışkırtırlar. Suyun huniden dışarı itilmesiyle meydana gelen tepkiyle, hızla ileri-geri kaçarlar. Su püskürttüklerinde 37 km hıza ulaşırlar.
Mürekkepbalığı saldırıya uğradığı zaman, mürekkep kesesinden suda dağılmayan ve ana hatlarıyla mürekkepbalığının vücut şeklini andıran koyu renkli bir sıvı püskürtür. Aynı zamanda mürekkepbalığının rengi açık bir hal alır. Böylece hayvanın püskürttüğü ve kendi şeklini alan mürekkep bulutu kendisinden daha fazla görünerek hasmını aldatır. O sırada da kendisi jet sistemiyle hızla oradan kaçar.
Mürekkepbalıkları bazen de suda hızla yayılan ve hiçbir şey görünemeyecek şekilde bir duman bulutu oluşturan bir çeşit mürekkep fışkırtırlar. Askeri tabirle, kendileriyle hasımları arasında bir sis perdesi oluştururlar. Saldırgan bu durumda hiçbir şey göremez. Aynı zamanda koku duyusunda da kısmi bir felç olur. Mürekkepbalığı bu kargaşada hızla oradan uzaklaşır. Mürekkep kesesi bazı türlerde, içleri ışık verici bakterilerle dolu keseciklerle beraber çalışır. Böyle olanlarında dışarı püskürtülen mürekkep bir ışık patlaması gibi olacağından hasmının gözü kamaşır. En büyük düşmanları kedibalığı, köpekbalığı, foklar ve balinalardır.
Mürekkepbalıkları yumurta ile çoğalırlar. Üreme dönemlerinde vücutları zebra gibi koyu çizgilerle süslenir. Eşler birbirlerine sarılarak saatlerce suda sürüklenir. Yumurtaların döllenmesi dişinin manto boşluğunda olur. Döllenmiş kapsüllü yumurtalar, tek tek veya mukusla örtülü kümeler halinde dişi tarafından bir yere yapıştırılır. Yaz aylarında kıyılara kadar yaklaşıp, yumurtalarını taşların, yosunların arasına bırakırlar. Bunları, çıkardığı mürekkeple siyaha boyar ve kara üzüm salkımını andırır şekilde çoğunlukla bir araya getirirler. Bu yumurta topluluklarına deniz üzümü de denir. Gelişme metamorfozsuzdur. Yumurtadan çıkan 12 mm boyundaki yavrular ergine benzerler. Doğar doğmaz mürekkep salabilirler, kuma gömülüp avlanabilirler.
Derin deniz diplerinin daimi karanlıklarında ışıldayan mürekkepbalıkları da mevcuttur. Işık üreten organları fener görevi yaparlar.
En küçük yetişkin mürekkepbalığının boyu 1 cm kadardır. Şimdiye kadar ölçülmüş olan en büyük mürekkepbalığı ise 1888'de Yeni Zelanda'da karaya vurmuş olan 19 metre uzunlukta bulunan ve ağırlığı bir tonu aşan bir mürekkepbalığıdır. Boyunun % 90'ını kolları meydana getirmektedir. Dev mürekkepbalıkları tam bilinmeyen yaratıklardır. Çünkü zamanlarının çoğunu derin ve karanlık sularda geçirirler. Derinlerde, Yeni Zelanda'da yakalanandan daha büyüklerinin bulunduğuna dair bazı ipuçları mevcuttur. İspermeçet balinaları mürekkepbalıklarına çok düşkündür. Balina gemileriyle avlanan bazı İspermeçet balinalarının vücutlarında vantuz yaraları görülmüştür. 15 metrelik bir mürekkepbalığı mücadele anında 10 cm çapında vantuz yarası bırakır. Halbuki balinalarda 26 cm çapında vantuz yaralarına rastlanmıştır.
Mürekkepbalıklarının mürekkepleri yüzyıllarca sanatkarlar tarafından yazı ve çizimde kullanılmıştır.
Hakkında
- Familyası
- Mürekkepbalıkları (Coleoidea)
- Yaşadığı yerler
- Sıcak ve ılık denizlerde bulunur; Türkiye'de Akdeniz'de avlanır
- Özellikleri
- Tehlike anında karşısındakine karın boşluğundaki bir keseden siyah bir boya fışkırtır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Mürekkepbalığı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Murekkepbaligi Kafadanbacaklilar Cephalopoda sinifinin Decapodiformes grubundan denizlerde yasayan bir yumusakca Hepsi ayri eseylidir Diger adi Subye dir Solungac solunumu yaparlar Agiz bolgesinden cikan 10 adet kollari vardir Iki kolu digerlerinden daha uzundur Dinlenme halinde ice cekilmis olan bu kollarini avlarini yakalamak veya korunmak amaciyla ileri dogru firlatirlar Kollarinin ic yuzeylerinde cok sayida emec bulunur Vantuzlarin icleri disli boynuzsu yapilarla bezenmistir Iliman ve sicak denizlerin kiyi sularinda bol rastlanirlar Boylari 17 cm ile 17 metre arasinda degisen turleri vardir Cogu 50 60 cm arasindadir Turkiye de Akdeniz kiyilarinda avlanirlar Yirtici hayvanlardir Balik karides yengec ve diger yumusakcalarla beslenirler Bazen balik surulerine dalar veya ufak murekkepbaligi kolonilerini takip edip karinlarini doyururlar Murekkepbaligi avina arkasindan yaklasip omuriligini isirarak kopartir ve felc etmek suretiyle oldurur Bazen her avdan sadece bir isirik alip dinlenmeye cekilir Vantuzlu dokunaclariyla avlarini yakalar kollariyla da agza gotururler Murekkep baligiBiyolojik siniflandirmaAlem Animalia Hayvanlar Sube Mollusca Yumusakcalar Sinif Cephalopoda Kafadan bacaklilar Takim SepiidaAlt turlerMetne bakiniz Murekkepbaliklari olaganustu bir beyin heyecan hissi hassas bir koku alma duyusu oburluga varan bir tat alma duyusu ve cok hassas gozlere sahiptir Iri gozlerinde 70 milyon gorme hucresi vardir Gorus alanlari 360 dereceyi bulur Arkalarini da rahatca gorebilirler Karanlik sularda koku alma duyusuyla avlarini tespit ederler Sinir sistemleri tarafindan kontrol edilen ve kromatofor denen renk degistirme hucreleriyle her ortama kamufle olurlar Iridosit denen deri hucreler de isigi yansitarak renk degistirmeye yardimci olurlar Pusuya yattiklarinda kuma gomulerek kendilerini gizlerler Yanlarindan bir av gectigi zaman uzun iki dokunacini ileri firlatarak vantuzlu uclariyla avini yakalar diger kollariyla da agizlarina gotururler Agizlarinda papagan gagasina benzeyen guclu ogutuculeriyle bir yengec kabugunu veya balik kafasini rahatca oguturler Buyuk bir murekkepbaligi sert ve saglam gagasiyla kalin celik telleri bile isirip koparabilir Tukurugu bazi hayvanlar icin oldurucu zehir tesiri yapar Sirt derilerinin altinda kucuk boynuzsu bir kabuk bulunur Gozenekli olan bu kabugun ici hava ile doludur Ozgul agirligi sudan azdir Bunun sayesinde suda alcalip yukselirler Ayrica vucuda destek ve hafiflik saglar Kaslar icin de onemli bir baglanma alanidir Kan dolasim sistemleri kapalidir Solungaclari manto boslugundadir Butun govdeleri tek bir yuzgecle cevrilidir Yuzgeclerinin yardimiyla agir agir yuzer ve govdelerini dondurebilirler Etki ve tepki sistemiyle de hareket edebilirler Bunun icin manto bosluguna alinan suyu agzi one dogru olan karin kismindaki huniden disari dogru fiskirtirlar Suyun huniden disari itilmesiyle meydana gelen tepkiyle hizla ileri geri kacarlar Su puskurttuklerinde 37 km hiza ulasirlar Murekkepbaligi saldiriya ugradigi zaman murekkep kesesinden suda dagilmayan ve ana hatlariyla murekkepbaliginin vucut seklini andiran koyu renkli bir sivi puskurtur Ayni zamanda murekkepbaliginin rengi acik bir hal alir Boylece hayvanin puskurttugu ve kendi seklini alan murekkep bulutu kendisinden daha fazla gorunerek hasmini aldatir O sirada da kendisi jet sistemiyle hizla oradan kacar Murekkepbaliklari bazen de suda hizla yayilan ve hicbir sey gorunemeyecek sekilde bir duman bulutu olusturan bir cesit murekkep fiskirtirlar Askeri tabirle kendileriyle hasimlari arasinda bir sis perdesi olustururlar Saldirgan bu durumda hicbir sey goremez Ayni zamanda koku duyusunda da kismi bir felc olur Murekkepbaligi bu kargasada hizla oradan uzaklasir Murekkep kesesi bazi turlerde icleri isik verici bakterilerle dolu keseciklerle beraber calisir Boyle olanlarinda disari puskurtulen murekkep bir isik patlamasi gibi olacagindan hasminin gozu kamasir En buyuk dusmanlari kedibaligi kopekbaligi foklar ve balinalardir Murekkepbaliklari yumurta ile cogalirlar Ureme donemlerinde vucutlari zebra gibi koyu cizgilerle suslenir Esler birbirlerine sarilarak saatlerce suda suruklenir Yumurtalarin dollenmesi disinin manto boslugunda olur Dollenmis kapsullu yumurtalar tek tek veya mukusla ortulu kumeler halinde disi tarafindan bir yere yapistirilir Yaz aylarinda kiyilara kadar yaklasip yumurtalarini taslarin yosunlarin arasina birakirlar Bunlari cikardigi murekkeple siyaha boyar ve kara uzum salkimini andirir sekilde cogunlukla bir araya getirirler Bu yumurta topluluklarina deniz uzumu de denir Gelisme metamorfozsuzdur Yumurtadan cikan 12 mm boyundaki yavrular ergine benzerler Dogar dogmaz murekkep salabilirler kuma gomulup avlanabilirler Derin deniz diplerinin daimi karanliklarinda isildayan murekkepbaliklari da mevcuttur Isik ureten organlari fener gorevi yaparlar En kucuk yetiskin murekkepbaliginin boyu 1 cm kadardir Simdiye kadar olculmus olan en buyuk murekkepbaligi ise 1888 de Yeni Zelanda da karaya vurmus olan 19 metre uzunlukta bulunan ve agirligi bir tonu asan bir murekkepbaligidir Boyunun 90 ini kollari meydana getirmektedir Dev murekkepbaliklari tam bilinmeyen yaratiklardir Cunku zamanlarinin cogunu derin ve karanlik sularda gecirirler Derinlerde Yeni Zelanda da yakalanandan daha buyuklerinin bulunduguna dair bazi ipuclari mevcuttur Ispermecet balinalari murekkepbaliklarina cok duskundur Balina gemileriyle avlanan bazi Ispermecet balinalarinin vucutlarinda vantuz yaralari gorulmustur 15 metrelik bir murekkepbaligi mucadele aninda 10 cm capinda vantuz yarasi birakir Halbuki balinalarda 26 cm capinda vantuz yaralarina rastlanmistir Murekkepbaliklarinin murekkepleri yuzyillarca sanatkarlar tarafindan yazi ve cizimde kullanilmistir HakkindaFamilyasi Murekkepbaliklari Coleoidea Yasadigi yerler Sicak ve ilik denizlerde bulunur Turkiye de Akdeniz de avlanir Ozellikleri Tehlike aninda karsisindakine karin boslugundaki bir keseden siyah bir boya fiskirtir Ayrica bakinizAhtapot KalamarKaynakcaDis baglantilarWikimedia Commons ta Murekkepbaligi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur