Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustain veya el-Mûsta'in bi’l-Lâh Tam Adı: Ebû’l-'Abbâs "el-Mûsta'in bi’l-Lâh" ʿAhmed bin Muhammed el-Mu'tasım (Arapça: أبو العباس "المستعين بالله" أحمد بن محمد بن عباس المعتصم; Ebū el-ʿabbās "el-mustaʿīn bi-llāh" ʾaḥmed bin muḥammed bin 'Abbâs el-muʿtaṣim) (d. 836 - ö. 866) 862-866 döneminde hükümdarlık yapan on ikinci Abbasi halifesi.
| Mustain Ebu'l-Abbas Ahmed el-Mustain | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Abbâsî Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 862 – 866 | ||||
| Önce gelen | Muntasır | ||||
| Sonra gelen | Mu'tazz | ||||
| Doğum | 836 | ||||
| Ölüm | 866 | ||||
| |||||
| Hanedan | Abbâsî Hanedanı | ||||
| Babası | Muhammed bin Mu'tasım | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Yaşamı
Muntasır'ın ölümü üzerine Abbasi ordusunun yüksek Türk asıllı subayları yerine gelecek halifeyi seçmek için bir toplantı yaptılar. Mu'tazz ve diğer kardeşleri seçimi izlemekteydiler. Mus'tain taht adını alan Mutasım'ın bir diğer torunu olan Ebû’l-'Abbâs Ahmed'i halife olarak tahta geçirdiler.
Bu seçim Bağdat'ta bulunan diğer Mağribi kökenli ordu birlikleri ve Araplar tarafından iyi karşılanmadı. Bu gruplar birleşip toplanmış olan Türk subaylarına hücuma geçtiler; şehirdeki zindanları açıp buradaki mahpus kişileri kendi taraflarına aldılar ve silah depolarına hücum edip buradaki silahları yağmaladılar. Fakat Türk ve bazı Berber kökenli ordu mensupları daha disiplinli olarak ve daha iyi Türk asıllı komutanlar altında toplanıp isyancıların üzerine yürüyüp onları bastırmayı başarıp şehirdeki asayişi tekrar kurdular ve birçok isyancı öldürüldü.
Bağdad Arapları daha Abbâsî ülkesinde (Emeviler gibi) sırf Arap hükmü geçer olmadığını anlamış oldular. Bağdat'ın valisi olan Tahiroğulları hanedanı kurucusu Tahir'in torunu Muhammed Arap ahalinin yeni halife hakkında verilen karara uymaya ikna edebildi. Böylece Mustain yeni halife olarak bütün Abbâsî ülkesinde kabul edildi. Abbâsî orduları subayları Mutazz ve kardeşi Müeiyed'ı halifelik iddialarından vazgeçmeye zorladılar. Bu iddialarından vazgeçince karşılığında hayatlarını, servet ve mülklerine ilişilmeyip kendilerine bağışlandı.
Fakat Bağdat'ta bunların lehinde bir başka gösteri çıktı. Türk asıllı komutanlar bu sefer Mutazz ve kardeşini idam ettirip bütün mülklerinin müsaderesine karar vermek istenmekteyken Vezir tarafından bu tutumdan vazgeçirildiler. Ama Mutazz Samarra'da tutuklandı. Bu sefer de Türk asıllı askerler Vezir'in bu merhametli tutumuna kızıp karşılık olarak Vezir'in tüm mal ve mülkünü müsadere ettiler ve Veziri de Girit'te sürgüne yolladılar. Bunun sonucunda Atamış adlı Türk komutan başrol oynamaya başladı ve diğer önemli Türk subaylar ise taşra eyaletlerine vali ve asker komutanı olarak gönderildiler. Böylece Abbâsî Devleti idaresi Türk asıllı Türkmenlerin eline geçmiş oldu.
Son elli yılda Arap orduları arasında devamlı her yıl Bizans'la olan Doğu Anadolu ve Anadolu sınırlarını mevsimlik olarak ihlal edip akın hücumlarında bulunma ve yağma toplayıp geri gelme bir görenek haline gelmişti. Bu hücumlara Bizans ve diğer Hristiyanların karşı durmaları hiç olağan değildi. Fakat 862'de iki koldan gönderilen 3000'er kişilik akıncı hücum orduları komutanları ile birlikte Bizanslılar tarafından mağlup edildiler ve tamamen ortadan silindiler. Bu hiç beklenmedik sonuçların haberi Bağdat'a eriştiğinde Bağdad halkı çılgına döndü. Büyük gösteriler yapıp Bizans'a karşı cihat yapılmasını istediler. Müslüman ordularının başına gelen bu felaketin kabahatini de Halifelerini istedikleri gibi öldürüp istedikleri kişileri halife tayin eden tanrısız Türk ordu komutanlarında buldular. Bu gösterilerde hapishaneler yine boşaltıldı ve nehir köprüleri yakıldı. Bu cihat (ve yağma) fikirleri etrafta bulunan Arap eyaletleri tarafından uygun gelmişti ve bunlar da Bağdat'a akmaya başladılar. Samarra'da halk hareketi başlayıp hapishaneler boşaltılmıştı.
Fakat Türk komutanlar bunlara pek aldırmadılar. Kendi aralarında bölünmüşler ve kardeş kavgasına girişmişlerdi. Kendi kışlaları yakında olan Samarra'daki isyan hareketlerini bastırdılar ama Bağdat'ı kendi haline bıraktılar. Alt komutanlardan olan Küçük Boğa ve Vasıf adındaki subaylar üst komutan olan Atamış aleyhinde bir hareket hazırladılar ve Atamış'ı devletin gelirlerini Halife Mustain'in annesine ve etrafındakiler vererek çarçur etmekle suçladılar. 864'te Türk askerler sarayda bulunan Atamış'a hücuma geçtiler. Atamış kaçmaya çalıştı ama başaramadı ve Halife'den kendini korumasını istedi. Saray iki gün süren muharasadan sonra teslim oldu. Atamış yakalandı ve idam edildi. Samarra'daki saraylılar bürokrasisi ise Halife Mustain'i kuzeni Mutazz'i halife seçme ile tehdit edip halifeyi ülkenin idaresinden tamamıyla ayırmışlardı.
Abbâsî ülkesindeki diğer bölgelerinde de asayiş bozulmuştu.
864'te Küfe'de halk Peygamber'in sülalesinden olan Yahya etrafında toplanıp merkezi idareye isyan etmişti. Yahya civardaki Abbasi ordularını hemen elemine etmişti. Ama bu sefer üzerine merkezden ordular gönderildi ve sonunla Yahya mağlup edildi. Kesik başı önce Samarra'ya gönderilip orada halka teşhir edildi. Sonra teşhir edilmek üzere Bağdat'a gönderildi. Fakat Yahya'nın başını görmek için büyük bir kalabalık toplandı ve bunlar bir peygamber sülalesinden gelen kişinin öldürülmesi aleyhtarıydılar. Hemen idareci Türkler tarafından kesik baş gösterme yerinden alınıp silah deposuna konuldu.
Ülkenin doğusunda ise yine 864'te idareci Tahiri hanedanı hükümdarları Abbasilere bağlılardı ve halifeye sağladıkları büyük destekleri ile bilınmekteydiler. Fakat Tahiriler bir taraftan Silistan'da ortaya çıkan 'in hücumuna maruz kaldilar ve diğer taraftan da Tabaristan'da Şiilerinden baskı altındaydılar. Artık Tahiri idaresi çökmek dönemine girmişti. Tabaristan'daki Şiiler tam bu sırada 50 yıl sürecek bir Şii hanedanı kurmuşlardı; Irak üzerine yürümeye tehdit etmekteydiler ve merkezi Abbasi ordularının üzerlerine gönderilmesi gerekmekteydi.
Güney de ise Arabistan'da bir diğer Şii taraftarı kendini halife ilan etmiş ve büyük bir yağmacı bedevi ordusu kurmuştu. 865'te bu yağmacı ordu Hicaz'da karşı harekete geçti; hicaz'da etrafı yağmaladı; Kabe'ye girip Mekke'yi talan etti. Kutsal şehirlere hücum etmemek için bu şehirlerden büyük haraç tazminatları topladı. Bin kadar hacı adayını ve hacıyı öldürdü. Yıl sonunda bu güruh ordu Cidde'ye çekildi.
865 yılı bir büyük isyan ve anarşi yılı olmuştu. Musul'da, Filistin'de, Hums'ta, İsfahan'da anarşi ve asayişsizlik almış yürümüştü.
Diğer tarafından 865'ın başından itibaren Halife Mustain'in durumu kötüden felakete gitmekteydi. O yıl başında Mustain Samarra'dan Bağdat'a gelmişti. "Küçük Boğa" adlı bir başka Türk komutan; Vasif asli diğer bir Türk komutan ve Baghir adli üçüncü bir Türk komutan, Mütevekkil'in ölümünden sonra ona verilen malike arazilerinin yeniden dağıtılması hakkında bir anlaşmazlığa girmişlerdi. Bu çok geçmeden bir silahlı çatışmaya dönüştü. Halife Mustain, Bagir'in taraftarlarının kendini öldürmey,e hazırlandıklarını öğrendi. Ordunun diğer Türklerinin desteğiyle Bagir'i yakalatnıp zindana koydurdu ve çok geçmeden idam edilmesini sağladı.
Ordunun isyanı, Bağdad Kuşatması ve Mustain'in öldürülmesi
Bagir'i idam edilmesi haberini alan Samarra'daki Türk güçleri çok kızıp ayaklandılar. Halife Mustain, 'dan "Küçük Boğa" ve Vasıf'la birlikte Samarra'dan kacip apartopar nehri sandalla geçip Doğu Bağdat'a kaçmak zorunda kaldı. Ayaklanan Türk orduları halifeye elçi olarak bir Türk subaylar heyeti gönderdi ve Halife'nin Samarra'ya geri dönmesini istediler. Halife bunu kabul etmedi ve iki taraf arasında çıkan çok şiddetli müzakereler sırasında elçi Türk subaylardan birisi bir tokat yedi.
Neticesiz kalan bu müzakereden sonra Samarra'ya dönen Türk subaylar içlerinden birinin müzakere sırasında bir tokat yemesini büyük bir hakaret olarak kabul ettiler. Samarra'daki tüm Türk asker kışlaları isyancı haline dönüştü. Bunlar Halife Mustain'in kuzeni Mutazz'ı hapis edildiği yerden çıkararak onu Halife ettiler.
Birkaç hafta geçmeden 50.000 Türk ve Horasanlı ve 2.000 Mağrıplı Berber asıllı askerden oluşan ordu Mutazzz'ın kardeşi Ebu Ahmed idaresinde Bağdat'a yöneldi. Bağdat'taki birlikler ve Bağdad halkı şehri savunmak için siperler, erzak, silahlar hazırladılar. Şehir kapıları önüne mancınıklar yerleştirdiler ve bunlarda kullanılacak yanan nafta için depolar kurdular. Bağdat'ın bu 865'teki kuşatılması da birçok trajedi yarattı. Zafer bazen kuşatılanlara bazen de kuşatanlara gider gibi oldu. Bağdadlılar dışarıdan yatdım beklemekteydiler. Rakka'dan gelmekte olan bir Arap destek ordusu şehri saran Türk orduları tarafından yenilip elemine edildi. Bu ordunu Arap komutanının "Peygambersiz ve melek desteği olmadan Araplar şimdi ne yapabilirler." dediği yazılmıştır. Gerçekten şehri koruyanların çoğu Araptı ve onlara destek gelmemekteydi. Aylar süren kuşatmadan sonra şehri kuşatan Mutazz'in Türk askerlerin oluşan ordusu üstün basmaya başladı. Halife Mustain'in etrafında kendini tutanlar ise yavaş yavaş ayrılmaya başladılar. Bağdat'ın Tahiri valisi de durumun kötüye gittiğini görmekteydi ama Halife Mustain'e desteğini hiç eksiltmemişti.
Ancak sonunda Bağdad içindeki entrikalar ve her tarafta olan ihanet korkusu dolayısıyla Tahiri valisi Mustain ile konuştu ve onun Halifelikten Mutazz lahine ayrılmasını ilan etmeye ikna etti. Bu anlaşmaya göre Müsatın Hicaz'a çekilecek ve yeter bir gelirle Medine'de yaşayacaktı. Sonuan kadar kendine sadık kalan "Küçük Boğa" ve Vasıf'a da eyalet valiliği verilecekti. Bağdat'taki devlet hazinesi Bağdat'ı savunanlarla ve kuştatici Türk orduları arasında bölüştürülecek ve kuşatıcılara iki misli daha fazla hak tanınacaktı. Tahiri Bağdad valisi bu anlaşmayı yazıya geçince Bağdat'taki saray ve devlet bürokratlarına yapılabilecek en iyi imkânın bu olduğunu anlattı ve onları yeni halifeye biat etmek için Samarra'ya gönderdi. Yeni halife olarak kabul edilen Mutazz da bu anlaşmayı kabul etti ve 866 yılının ilk günlerinde Bağdad da yeni halifeye teslim oldu.
Yeni Halife Mutazz Samarra'da bulunan Mustain'in ailesi ile annesini, Mustain'in yanina Bağdat'a gönderdi. Ama Mustain'in bütün mal ve mülkleri müsadere edilmişti. Mustain Medine'ye gönderilmeyi beklemekteydi. Ama Halife Mutazzz sözünde durmadı ve Mustain'i Bağdat'ta tuttu. Çok geçmeden Mutazz Bağdat'a Mustain'i idam etmek için bir adamını gönderdi. Bu cellat Mustain'in kesik başı ile Samarra'da yeni halifenin huzuruna çıkıp kesik başı ona gösterdiği zaman o vakit satranç oynamakta olan Mutazz'ın "Kesik başı bir yere koy; satranç oyunu bitince ben bakarım" dediği yazılmıştır. Oyun bitince kesik kafanın Mustain'e ait olduğunu araştırıp öğrenince cellata 500 altın bahşiş vermiştir.
Notlar
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Ingilizce Wikipedia "Al-Mustain" maddesi (İngilizce) (Erişim:21.6.2010)
- Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ), (1968) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (IV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
- Üçok, Bahriye (1979) İslam Tarihi Emeviler- Abbasiler, Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Basımevi (1.Basım:1968)
- Muir, Wiiliam (1924), The Caliphate, its rise, decline and fall, Edinburgh:John Grant [1]26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Chapter LXIX Al-Muntasir and three following caliphs (İngilizce) (Erişim:21.6.2010)
Müstaîn (Abbâsî halifesi) Doğumu: ? Ölümü: 866 | ||
| Sünni İslam unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Muntasır | Abbâsî Halifesi 862 - 866 | Sonra gelen Mu'tazz |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustain veya el Musta in bi l Lah Tam Adi Ebu l Abbas el Musta in bi l Lah ʿAhmed bin Muhammed el Mu tasim Arapca أبو العباس المستعين بالله أحمد بن محمد بن عباس المعتصم Ebu el ʿabbas el mustaʿin bi llah ʾaḥmed bin muḥammed bin Abbas el muʿtaṣim d 836 o 866 862 866 doneminde hukumdarlik yapan on ikinci Abbasi halifesi Mustain Ebu l Abbas Ahmed el MustainAbbasi HalifesiHukum suresi862 866Once gelenMuntasirSonra gelenMu tazzDogum836Olum866Tam adiEbu l Abbas el Musta in bi l Lah ʿAhmed bin Muhammed el Mu tasimHanedanAbbasi HanedaniBabasiMuhammed bin Mu tasimDiniSunni IslamBu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir YasamiMuntasir in olumu uzerine Abbasi ordusunun yuksek Turk asilli subaylari yerine gelecek halifeyi secmek icin bir toplanti yaptilar Mu tazz ve diger kardesleri secimi izlemekteydiler Mus tain taht adini alan Mutasim in bir diger torunu olan Ebu l Abbas Ahmed i halife olarak tahta gecirdiler Bu secim Bagdat ta bulunan diger Magribi kokenli ordu birlikleri ve Araplar tarafindan iyi karsilanmadi Bu gruplar birlesip toplanmis olan Turk subaylarina hucuma gectiler sehirdeki zindanlari acip buradaki mahpus kisileri kendi taraflarina aldilar ve silah depolarina hucum edip buradaki silahlari yagmaladilar Fakat Turk ve bazi Berber kokenli ordu mensuplari daha disiplinli olarak ve daha iyi Turk asilli komutanlar altinda toplanip isyancilarin uzerine yuruyup onlari bastirmayi basarip sehirdeki asayisi tekrar kurdular ve bircok isyanci olduruldu Bagdad Araplari daha Abbasi ulkesinde Emeviler gibi sirf Arap hukmu gecer olmadigini anlamis oldular Bagdat in valisi olan Tahirogullari hanedani kurucusu Tahir in torunu Muhammed Arap ahalinin yeni halife hakkinda verilen karara uymaya ikna edebildi Boylece Mustain yeni halife olarak butun Abbasi ulkesinde kabul edildi Abbasi ordulari subaylari Mutazz ve kardesi Mueiyed i halifelik iddialarindan vazgecmeye zorladilar Bu iddialarindan vazgecince karsiliginda hayatlarini servet ve mulklerine ilisilmeyip kendilerine bagislandi Fakat Bagdat ta bunlarin lehinde bir baska gosteri cikti Turk asilli komutanlar bu sefer Mutazz ve kardesini idam ettirip butun mulklerinin musaderesine karar vermek istenmekteyken Vezir tarafindan bu tutumdan vazgecirildiler Ama Mutazz Samarra da tutuklandi Bu sefer de Turk asilli askerler Vezir in bu merhametli tutumuna kizip karsilik olarak Vezir in tum mal ve mulkunu musadere ettiler ve Veziri de Girit te surgune yolladilar Bunun sonucunda Atamis adli Turk komutan basrol oynamaya basladi ve diger onemli Turk subaylar ise tasra eyaletlerine vali ve asker komutani olarak gonderildiler Boylece Abbasi Devleti idaresi Turk asilli Turkmenlerin eline gecmis oldu Son elli yilda Arap ordulari arasinda devamli her yil Bizans la olan Dogu Anadolu ve Anadolu sinirlarini mevsimlik olarak ihlal edip akin hucumlarinda bulunma ve yagma toplayip geri gelme bir gorenek haline gelmisti Bu hucumlara Bizans ve diger Hristiyanlarin karsi durmalari hic olagan degildi Fakat 862 de iki koldan gonderilen 3000 er kisilik akinci hucum ordulari komutanlari ile birlikte Bizanslilar tarafindan maglup edildiler ve tamamen ortadan silindiler Bu hic beklenmedik sonuclarin haberi Bagdat a eristiginde Bagdad halki cilgina dondu Buyuk gosteriler yapip Bizans a karsi cihat yapilmasini istediler Musluman ordularinin basina gelen bu felaketin kabahatini de Halifelerini istedikleri gibi oldurup istedikleri kisileri halife tayin eden tanrisiz Turk ordu komutanlarinda buldular Bu gosterilerde hapishaneler yine bosaltildi ve nehir kopruleri yakildi Bu cihat ve yagma fikirleri etrafta bulunan Arap eyaletleri tarafindan uygun gelmisti ve bunlar da Bagdat a akmaya basladilar Samarra da halk hareketi baslayip hapishaneler bosaltilmisti Fakat Turk komutanlar bunlara pek aldirmadilar Kendi aralarinda bolunmusler ve kardes kavgasina girismislerdi Kendi kislalari yakinda olan Samarra daki isyan hareketlerini bastirdilar ama Bagdat i kendi haline biraktilar Alt komutanlardan olan Kucuk Boga ve Vasif adindaki subaylar ust komutan olan Atamis aleyhinde bir hareket hazirladilar ve Atamis i devletin gelirlerini Halife Mustain in annesine ve etrafindakiler vererek carcur etmekle sucladilar 864 te Turk askerler sarayda bulunan Atamis a hucuma gectiler Atamis kacmaya calisti ama basaramadi ve Halife den kendini korumasini istedi Saray iki gun suren muharasadan sonra teslim oldu Atamis yakalandi ve idam edildi Samarra daki saraylilar burokrasisi ise Halife Mustain i kuzeni Mutazz i halife secme ile tehdit edip halifeyi ulkenin idaresinden tamamiyla ayirmislardi Abbasi ulkesindeki diger bolgelerinde de asayis bozulmustu 864 te Kufe de halk Peygamber in sulalesinden olan Yahya etrafinda toplanip merkezi idareye isyan etmisti Yahya civardaki Abbasi ordularini hemen elemine etmisti Ama bu sefer uzerine merkezden ordular gonderildi ve sonunla Yahya maglup edildi Kesik basi once Samarra ya gonderilip orada halka teshir edildi Sonra teshir edilmek uzere Bagdat a gonderildi Fakat Yahya nin basini gormek icin buyuk bir kalabalik toplandi ve bunlar bir peygamber sulalesinden gelen kisinin oldurulmesi aleyhtariydilar Hemen idareci Turkler tarafindan kesik bas gosterme yerinden alinip silah deposuna konuldu Ulkenin dogusunda ise yine 864 te idareci Tahiri hanedani hukumdarlari Abbasilere baglilardi ve halifeye sagladiklari buyuk destekleri ile bilinmekteydiler Fakat Tahiriler bir taraftan Silistan da ortaya cikan in hucumuna maruz kaldilar ve diger taraftan da Tabaristan da Siilerinden baski altindaydilar Artik Tahiri idaresi cokmek donemine girmisti Tabaristan daki Siiler tam bu sirada 50 yil surecek bir Sii hanedani kurmuslardi Irak uzerine yurumeye tehdit etmekteydiler ve merkezi Abbasi ordularinin uzerlerine gonderilmesi gerekmekteydi Guney de ise Arabistan da bir diger Sii taraftari kendini halife ilan etmis ve buyuk bir yagmaci bedevi ordusu kurmustu 865 te bu yagmaci ordu Hicaz da karsi harekete gecti hicaz da etrafi yagmaladi Kabe ye girip Mekke yi talan etti Kutsal sehirlere hucum etmemek icin bu sehirlerden buyuk harac tazminatlari topladi Bin kadar haci adayini ve haciyi oldurdu Yil sonunda bu guruh ordu Cidde ye cekildi 865 yili bir buyuk isyan ve anarsi yili olmustu Musul da Filistin de Hums ta Isfahan da anarsi ve asayissizlik almis yurumustu Diger tarafindan 865 in basindan itibaren Halife Mustain in durumu kotuden felakete gitmekteydi O yil basinda Mustain Samarra dan Bagdat a gelmisti Kucuk Boga adli bir baska Turk komutan Vasif asli diger bir Turk komutan ve Baghir adli ucuncu bir Turk komutan Mutevekkil in olumunden sonra ona verilen malike arazilerinin yeniden dagitilmasi hakkinda bir anlasmazliga girmislerdi Bu cok gecmeden bir silahli catismaya donustu Halife Mustain Bagir in taraftarlarinin kendini oldurmey e hazirlandiklarini ogrendi Ordunun diger Turklerinin destegiyle Bagir i yakalatnip zindana koydurdu ve cok gecmeden idam edilmesini sagladi Ordunun isyani Bagdad Kusatmasi ve Mustain in oldurulmesiBagir i idam edilmesi haberini alan Samarra daki Turk gucleri cok kizip ayaklandilar Halife Mustain dan Kucuk Boga ve Vasif la birlikte Samarra dan kacip apartopar nehri sandalla gecip Dogu Bagdat a kacmak zorunda kaldi Ayaklanan Turk ordulari halifeye elci olarak bir Turk subaylar heyeti gonderdi ve Halife nin Samarra ya geri donmesini istediler Halife bunu kabul etmedi ve iki taraf arasinda cikan cok siddetli muzakereler sirasinda elci Turk subaylardan birisi bir tokat yedi Neticesiz kalan bu muzakereden sonra Samarra ya donen Turk subaylar iclerinden birinin muzakere sirasinda bir tokat yemesini buyuk bir hakaret olarak kabul ettiler Samarra daki tum Turk asker kislalari isyanci haline donustu Bunlar Halife Mustain in kuzeni Mutazz i hapis edildigi yerden cikararak onu Halife ettiler Birkac hafta gecmeden 50 000 Turk ve Horasanli ve 2 000 Magripli Berber asilli askerden olusan ordu Mutazzz in kardesi Ebu Ahmed idaresinde Bagdat a yoneldi Bagdat taki birlikler ve Bagdad halki sehri savunmak icin siperler erzak silahlar hazirladilar Sehir kapilari onune manciniklar yerlestirdiler ve bunlarda kullanilacak yanan nafta icin depolar kurdular Bagdat in bu 865 teki kusatilmasi da bircok trajedi yaratti Zafer bazen kusatilanlara bazen de kusatanlara gider gibi oldu Bagdadlilar disaridan yatdim beklemekteydiler Rakka dan gelmekte olan bir Arap destek ordusu sehri saran Turk ordulari tarafindan yenilip elemine edildi Bu ordunu Arap komutaninin Peygambersiz ve melek destegi olmadan Araplar simdi ne yapabilirler dedigi yazilmistir Gercekten sehri koruyanlarin cogu Arapti ve onlara destek gelmemekteydi Aylar suren kusatmadan sonra sehri kusatan Mutazz in Turk askerlerin olusan ordusu ustun basmaya basladi Halife Mustain in etrafinda kendini tutanlar ise yavas yavas ayrilmaya basladilar Bagdat in Tahiri valisi de durumun kotuye gittigini gormekteydi ama Halife Mustain e destegini hic eksiltmemisti Ancak sonunda Bagdad icindeki entrikalar ve her tarafta olan ihanet korkusu dolayisiyla Tahiri valisi Mustain ile konustu ve onun Halifelikten Mutazz lahine ayrilmasini ilan etmeye ikna etti Bu anlasmaya gore Musatin Hicaz a cekilecek ve yeter bir gelirle Medine de yasayacakti Sonuan kadar kendine sadik kalan Kucuk Boga ve Vasif a da eyalet valiligi verilecekti Bagdat taki devlet hazinesi Bagdat i savunanlarla ve kustatici Turk ordulari arasinda bolusturulecek ve kusaticilara iki misli daha fazla hak taninacakti Tahiri Bagdad valisi bu anlasmayi yaziya gecince Bagdat taki saray ve devlet burokratlarina yapilabilecek en iyi imkanin bu oldugunu anlatti ve onlari yeni halifeye biat etmek icin Samarra ya gonderdi Yeni halife olarak kabul edilen Mutazz da bu anlasmayi kabul etti ve 866 yilinin ilk gunlerinde Bagdad da yeni halifeye teslim oldu Yeni Halife Mutazz Samarra da bulunan Mustain in ailesi ile annesini Mustain in yanina Bagdat a gonderdi Ama Mustain in butun mal ve mulkleri musadere edilmisti Mustain Medine ye gonderilmeyi beklemekteydi Ama Halife Mutazzz sozunde durmadi ve Mustain i Bagdat ta tuttu Cok gecmeden Mutazz Bagdat a Mustain i idam etmek icin bir adamini gonderdi Bu cellat Mustain in kesik basi ile Samarra da yeni halifenin huzuruna cikip kesik basi ona gosterdigi zaman o vakit satranc oynamakta olan Mutazz in Kesik basi bir yere koy satranc oyunu bitince ben bakarim dedigi yazilmistir Oyun bitince kesik kafanin Mustain e ait oldugunu arastirip ogrenince cellata 500 altin bahsis vermistir NotlarAyrica bakinizAbbasi Halifeleri soyagaci ve listeleriDis baglantilarIngilizce Wikipedia Al Mustain maddesi Ingilizce Erisim 21 6 2010 Hitti Philip H cev Salih Tug 1968 Siyasi ve Kulturel Islam Tarihi IV Cilt Istanbul Bogazici Yayinlari Ucok Bahriye 1979 Islam Tarihi Emeviler Abbasiler Devlet Kitaplari Ankara Milli Egitim Basimevi 1 Basim 1968 Muir Wiiliam 1924 The Caliphate its rise decline and fall Edinburgh John Grant 1 26 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chapter LXIX Al Muntasir and three following caliphs Ingilizce Erisim 21 6 2010 Mustain Abbasi halifesi AbbasiDogumu Olumu 866Sunni Islam unvanlariOnce gelen Muntasir Abbasi Halifesi 862 866 Sonra gelen Mu tazz