Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mach prensibi, belirli bir bölgedeki hareketin başka bir referans noktasına göre hareketin belirlenmesi büyük ölçekteki madde dağılımına dayalı olduğunu belirtir. Teorik fizikteki, yerçekimi teorilerinden olan Mach prensibi Einstein tarafından isimlendirilmiştir. Fikir filozof Ernst Mach'a atfedilir.
Bu fikir bir anektod ile örneklendirilirse;
Eğer sen kollarını açıp yıldızlara bakarak kendini çevirmeye başlamışsan, kolların hareket etmiyor. Şimdi yıldızlar dönmeye başladığında ise kolların arkaya doğru itiliyor. Neden yıldızlar dönmeye başladığında ? Neden kollarında yıldızlar dönemediğinde bir etki hissetmedin ?
Mach Prensibi bu olayın bir tesadüf olmadığını ve bir referans noktasına göre çok uzaktaki yıldızların açıklar bir fizik yasası olduğunu iddia ediyor. Eğer tüm yıldızlar senin etrafında döndüğünü görüyorsa, Mach bir fiziksel yasanın sana bunun merkezkaç kuvveti olarak hissettirdiğini söylüyor. Bu prensiple ilgili birçok rakip fikir vardır. Mach ilkesi çok genel bir deyimle "Yerel fizik kanunları evrenin büyük ölçekli yapısı ile belirlenir." der.
Bu konsept Einstein’ın genel relativiteyi geliştirmesine rehberlik etmiştir. Einstein maddenin genel dağılımının metrik tensörü ile belirlenebilir ve bu bize hangi ortam biz dönerken sabit olabileceğini anlatır. Ortam sürekli dönüyorsa ve yer çekimsel açısal momentumun korunumu genel relativite çerçevesinde bir özüm sunabilmesini sağlar. (belli problemler için) Fakat prensibin belirsizliğinden dolayı, çok uzak iddialar Mach prensibi ile durumu açıklayabilir ve bazıları yanlıştır. Gödel’in dönen evrenindeki çözümde alan denklemlerinin Mach prensibine uygulaması şeklindedir. Bu örnekte, çok uzaktaki yıldızlar çok hızlı döndüğü görülecek taki bir tanesi çok uzağa gidene kadar. Bu örnek tamamen sonuç vermekten uzaktır. Çünkü zaman değişkeni işin içine katılmamıştır.
Tarihçe
Basitçe fikir, George Berkeley'in yazılarına dayanır. ve onun kardeşi tarafından yazılan Absolute or Relative Motion Kitabı Mach prensibine benzer fikirler içerir.
Einstein‘ın fikri kullanılışı
Relativite teorisinde temel bir olay vardır. Eğer tüm hareketler göreceli ise,nasıl bir cisim eylemsizliğini ölçeriz ? Eylemsizlik başka bir şeye bağlı olmalıdır. Fakat parçacığın tamamen kendi evreninde olduğunu varsayarak ? Belki de hala daha bir hareket olduğunu başka bir durumun hareketine göre varsayabiliriz. Mach prensibi bazen parçacığın hareketinin hiçbir anlamı olmadığı duruma göre yorumlar.
Bu anlayışta, bazı Mach prensibi filozofik holism ile bağlantılıdır. Mach önerisi yerçekimi teorilerinin birbiriyle ilişkisi olması gerektiğine bir uyarı olarak düşünülebilir. Einstein bu prensibi o anki fizik akımına uygulayarak, genel relativite üzerine çalışmıştır. Aslında Einstein ilk kez Mach prensibi diye ifadeyi ortaya atan kişidir. Hiçbir zaman ayrıntılı bir şekilde bu prensipten bahsetmediği için yeni bir fiziksel yasa iddia edip etmediği tartışmalı bir konudur. Mach’ın ‘The Science of Mechanics ‘kitabı Einstein’a esin kaynağı olmuştur. Newton’un mutlak uzay kavramını eleştirmiştir.
Newton kitabında mutlak zamanda dönen her şeyin üzerindeki kuvvetleri belirlemenin tek yolunun mutlak zamana göre olması gerektiğini kanıtlamaya çalışıyor. Eğer bir kova su ile doldurulursa ve döndürülmeye başlanırsa başlangıçtaki su dönmeye devam edecektir ama sonrasında kovanın duvarları suyun hareketinden haberdar olmaya başladığında ise bükülmeler olmaya başlayacak ve duvarın uyarılmasıyla su tırmanya başlıyacak. (merkezkaç kuvvetinden dolayı) Newton bu düşünce deneyinde merkezkaç kuvvetinin suyun üzerindeki etkisinin mutlak bir uzayda olması gerektiğinin anlatır bunun yerine kova suya göre döndürülürse merkezkaç kuvveti oluşmayacaktır. Bu ikici durumdaki mutlak zaman kavramının tekini işaret etmektedir.
Mach kitabında bu deneyin sadece suyun kovaya göre dönerken merkezkaç kuvveti oluşturmamasını kanıtladığını ve suyun deneyde nasıl hareket edeceğini bilebileceğimizi söylüyor. (eğer kovanın boyutlarında bir değişim olursa)
Mach’ın fikrince bu mutlak hareket konsepti tamamen relativistik bir anlayışın içine sokulmaktadır. Örneğin kimse suyun kovaya göre mi yoksa Dünya’ya göre mi döndüğünü söyleyemez. Bu görüşte, mutlak ve hareket halindeki hareketin üzerindeki kuvvetlerin farkının görülmesine izin veriyor. Ayrıca bu büzüm gözlemlediğimiz noktadaki bir asimetrik farkın oluşmasından kaynaklandığını düşünmektedir. (Çok büyük kütleler arasındaki gözlem ifade edilmektedir) Aynı düşünceyi George Berkeley ‘de De motu’sunde ifade etmektedir. Eğer filozof çok büyük kütlelerin arasında yeni bir fiziksel yasa bulmak istese, bu Mach’ın pasajlarda böyle bir amacının olup olmadığı hakkında kesin bir ifade yoktur. Bu fiziksel mekanizma cisimlerin eylemsizliği ile tespit edilmelidir, evrende bu eylemsizliğe en büyük katkı veren Dünya ve uzaktaki yıldızlardır. Büyük olasılıkla, Mach sadece hareketi yeniden tanımlamak gerektiğini önermiştir. Einstein Mach’ın pasajına yaptığı yorum ise bu tartışmanın başlangıcı olduğu kesin bir gerçektir.
Modern genel görelilik
Einstein genel relativitideki fikrini belirtmeden önce, Mach prensibine kanıt diye yorumlanabilecek bir efekt buldu. Sabit bir arabada çok büyük bir küresel kütle olduğunu farz edelim ve bu arka planda kendi etrafında dönsün. Bu efekt Lense–Thirring olarak bilinir. Einstein Mach’ın prensibinin bu manifestosunu o kadar memnundur ki Mach’a mektup yazar.
Eylemsizlik vücutlar arası iletişimin bir çeşitinden kaynaklanıyor, oldukça sizin düşüncelerinizin duygusu içinde Newton’un kova tecrübesinde… Eğer biri döndürürse(bir maddenin ağır kabuğu) sabitlenmiş yıldızlara ait onun merkezinden giden bir eksen hakkında bir Coriolis kuvveti kabuğun içinde ortaya çıkar: yani, Foucault sarkacı düzlemi sürüklenilir etrafında (pratik ölçülemez bir şekilde küçük açısal bir hızla).
Lense-Thirring efekt kesinlikle çok temel ve oradaki maddenin buradaki eylemsizliği etkilediği geniş bir kavram karşılar. Sarkacın düzlemi etrafında hiçbir şey sürüklenemez eğer maddenin kabuğu mevcut değilse ya da eğer o dönmüyorsa. Çünkü eylemsizlik vücutlar arası iletişimin bir çeşidinden kaynaklandığı açıklaması, bu efektlerin kaynaklarında doğru olarak değerlendirilebilirdi.
Problemin daha temeli, fakat, sabit bir temelinin var oluşudur, hangisini Einstein ‘’sabitlenmiş yıldızlar’’ olarak tanımladı. Modern göreceliler Mach’in kurallarının etkilerini başlangıç değer problemlerinde görür. Aslında, biz insanoğlu zaman sabitini parçalar içine boşluk zamanına ayırmak için istekli görünürüz. Biz bunu yaptığımızda, Einsten’ın denklemleri ayrıştırılabilir denklemlerin bir takımında, hangisi her dilim de sağlamak zorundaysa ya da baka bir takımda, hangisi tanımlarsa nasıl taşınabilir dilimler arasında. Her bir dilim için bu denklemler eliptik kısmi türevlenebilir denklemlerdir. Genelde, her bölümde Einstein’ın denklemleri tarafından sonra geometri her yerde belirlenecek iken, bu bilim adamları tarafından verilinen dilimin geometrisinin sadece bir kısmı anlamına gelir.
Asimtotik düz uzay kaynaklarında, sonsuzda genişletilmiş koşullar verilir. Bulgusal olarak, asimtotik düz evren için genişletilmiş koşullar bir çerçeveyi hangisi eylemsizlik bir anlama sahip olduğuna bağlı olarak tanımlar. Uzak evrende Lorentz dönüşümünü uygulayarak, tabii ki, bu eylemsizlik dönüştürülebilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mach prensibi belirli bir bolgedeki hareketin baska bir referans noktasina gore hareketin belirlenmesi buyuk olcekteki madde dagilimina dayali oldugunu belirtir Teorik fizikteki yercekimi teorilerinden olan Mach prensibi Einstein tarafindan isimlendirilmistir Fikir filozof Ernst Mach a atfedilir Bu fikir bir anektod ile orneklendirilirse Eger sen kollarini acip yildizlara bakarak kendini cevirmeye baslamissan kollarin hareket etmiyor Simdi yildizlar donmeye basladiginda ise kollarin arkaya dogru itiliyor Neden yildizlar donmeye basladiginda Neden kollarinda yildizlar donemediginde bir etki hissetmedin Mach Prensibi bu olayin bir tesaduf olmadigini ve bir referans noktasina gore cok uzaktaki yildizlarin aciklar bir fizik yasasi oldugunu iddia ediyor Eger tum yildizlar senin etrafinda dondugunu goruyorsa Mach bir fiziksel yasanin sana bunun merkezkac kuvveti olarak hissettirdigini soyluyor Bu prensiple ilgili bircok rakip fikir vardir Mach ilkesi cok genel bir deyimle Yerel fizik kanunlari evrenin buyuk olcekli yapisi ile belirlenir der Bu konsept Einstein in genel relativiteyi gelistirmesine rehberlik etmistir Einstein maddenin genel dagiliminin metrik tensoru ile belirlenebilir ve bu bize hangi ortam biz donerken sabit olabilecegini anlatir Ortam surekli donuyorsa ve yer cekimsel acisal momentumun korunumu genel relativite cercevesinde bir ozum sunabilmesini saglar belli problemler icin Fakat prensibin belirsizliginden dolayi cok uzak iddialar Mach prensibi ile durumu aciklayabilir ve bazilari yanlistir Godel in donen evrenindeki cozumde alan denklemlerinin Mach prensibine uygulamasi seklindedir Bu ornekte cok uzaktaki yildizlar cok hizli dondugu gorulecek taki bir tanesi cok uzaga gidene kadar Bu ornek tamamen sonuc vermekten uzaktir Cunku zaman degiskeni isin icine katilmamistir TarihceBasitce fikir George Berkeley in yazilarina dayanir ve onun kardesi tarafindan yazilan Absolute or Relative Motion Kitabi Mach prensibine benzer fikirler icerir Einstein in fikri kullanilisiRelativite teorisinde temel bir olay vardir Eger tum hareketler goreceli ise nasil bir cisim eylemsizligini olceriz Eylemsizlik baska bir seye bagli olmalidir Fakat parcacigin tamamen kendi evreninde oldugunu varsayarak Belki de hala daha bir hareket oldugunu baska bir durumun hareketine gore varsayabiliriz Mach prensibi bazen parcacigin hareketinin hicbir anlami olmadigi duruma gore yorumlar Bu anlayista bazi Mach prensibi filozofik holism ile baglantilidir Mach onerisi yercekimi teorilerinin birbiriyle iliskisi olmasi gerektigine bir uyari olarak dusunulebilir Einstein bu prensibi o anki fizik akimina uygulayarak genel relativite uzerine calismistir Aslinda Einstein ilk kez Mach prensibi diye ifadeyi ortaya atan kisidir Hicbir zaman ayrintili bir sekilde bu prensipten bahsetmedigi icin yeni bir fiziksel yasa iddia edip etmedigi tartismali bir konudur Mach in The Science of Mechanics kitabi Einstein a esin kaynagi olmustur Newton un mutlak uzay kavramini elestirmistir Newton kitabinda mutlak zamanda donen her seyin uzerindeki kuvvetleri belirlemenin tek yolunun mutlak zamana gore olmasi gerektigini kanitlamaya calisiyor Eger bir kova su ile doldurulursa ve dondurulmeye baslanirsa baslangictaki su donmeye devam edecektir ama sonrasinda kovanin duvarlari suyun hareketinden haberdar olmaya basladiginda ise bukulmeler olmaya baslayacak ve duvarin uyarilmasiyla su tirmanya basliyacak merkezkac kuvvetinden dolayi Newton bu dusunce deneyinde merkezkac kuvvetinin suyun uzerindeki etkisinin mutlak bir uzayda olmasi gerektiginin anlatir bunun yerine kova suya gore dondurulurse merkezkac kuvveti olusmayacaktir Bu ikici durumdaki mutlak zaman kavraminin tekini isaret etmektedir Mach kitabinda bu deneyin sadece suyun kovaya gore donerken merkezkac kuvveti olusturmamasini kanitladigini ve suyun deneyde nasil hareket edecegini bilebilecegimizi soyluyor eger kovanin boyutlarinda bir degisim olursa Mach in fikrince bu mutlak hareket konsepti tamamen relativistik bir anlayisin icine sokulmaktadir Ornegin kimse suyun kovaya gore mi yoksa Dunya ya gore mi dondugunu soyleyemez Bu goruste mutlak ve hareket halindeki hareketin uzerindeki kuvvetlerin farkinin gorulmesine izin veriyor Ayrica bu buzum gozlemledigimiz noktadaki bir asimetrik farkin olusmasindan kaynaklandigini dusunmektedir Cok buyuk kutleler arasindaki gozlem ifade edilmektedir Ayni dusunceyi George Berkeley de De motu sunde ifade etmektedir Eger filozof cok buyuk kutlelerin arasinda yeni bir fiziksel yasa bulmak istese bu Mach in pasajlarda boyle bir amacinin olup olmadigi hakkinda kesin bir ifade yoktur Bu fiziksel mekanizma cisimlerin eylemsizligi ile tespit edilmelidir evrende bu eylemsizlige en buyuk katki veren Dunya ve uzaktaki yildizlardir Buyuk olasilikla Mach sadece hareketi yeniden tanimlamak gerektigini onermistir Einstein Mach in pasajina yaptigi yorum ise bu tartismanin baslangici oldugu kesin bir gercektir Modern genel gorelilikEinstein genel relativitideki fikrini belirtmeden once Mach prensibine kanit diye yorumlanabilecek bir efekt buldu Sabit bir arabada cok buyuk bir kuresel kutle oldugunu farz edelim ve bu arka planda kendi etrafinda donsun Bu efekt Lense Thirring olarak bilinir Einstein Mach in prensibinin bu manifestosunu o kadar memnundur ki Mach a mektup yazar Eylemsizlik vucutlar arasi iletisimin bir cesitinden kaynaklaniyor oldukca sizin dusuncelerinizin duygusu icinde Newton un kova tecrubesinde Eger biri dondururse bir maddenin agir kabugu sabitlenmis yildizlara ait onun merkezinden giden bir eksen hakkinda bir Coriolis kuvveti kabugun icinde ortaya cikar yani Foucault sarkaci duzlemi suruklenilir etrafinda pratik olculemez bir sekilde kucuk acisal bir hizla Lense Thirring efekt kesinlikle cok temel ve oradaki maddenin buradaki eylemsizligi etkiledigi genis bir kavram karsilar Sarkacin duzlemi etrafinda hicbir sey suruklenemez eger maddenin kabugu mevcut degilse ya da eger o donmuyorsa Cunku eylemsizlik vucutlar arasi iletisimin bir cesidinden kaynaklandigi aciklamasi bu efektlerin kaynaklarinda dogru olarak degerlendirilebilirdi Problemin daha temeli fakat sabit bir temelinin var olusudur hangisini Einstein sabitlenmis yildizlar olarak tanimladi Modern goreceliler Mach in kurallarinin etkilerini baslangic deger problemlerinde gorur Aslinda biz insanoglu zaman sabitini parcalar icine bosluk zamanina ayirmak icin istekli gorunuruz Biz bunu yaptigimizda Einsten in denklemleri ayristirilabilir denklemlerin bir takiminda hangisi her dilim de saglamak zorundaysa ya da baka bir takimda hangisi tanimlarsa nasil tasinabilir dilimler arasinda Her bir dilim icin bu denklemler eliptik kismi turevlenebilir denklemlerdir Genelde her bolumde Einstein in denklemleri tarafindan sonra geometri her yerde belirlenecek iken bu bilim adamlari tarafindan verilinen dilimin geometrisinin sadece bir kismi anlamina gelir Asimtotik duz uzay kaynaklarinda sonsuzda genisletilmis kosullar verilir Bulgusal olarak asimtotik duz evren icin genisletilmis kosullar bir cerceveyi hangisi eylemsizlik bir anlama sahip olduguna bagli olarak tanimlar Uzak evrende Lorentz donusumunu uygulayarak tabii ki bu eylemsizlik donusturulebilir Ayrica bakinizGenel gorelilikKaynakca