Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Haziran 2020) |
Mahmut Baksi (d. 1944, Batman- ö. 19 Aralık 2000, Stockholm) Kürt yazar ve gazeteci. Gazeteci-yazar Mahmut Baksi, 1944 yılında Batman’ın Hezo (Kozluk) ilçesine bağlı Suphi köyünde doğdu. Dicle Öğretmen Okulu’ndaki öğrenimini tamamlayamadan okulu terk etmek zorunda kaldı. Gazeteciliğe 1967 yılında “Batman Gazetesi”nde başladı. 1968 yılında Türkiye İşçi Partisi (TİP) Batman ilçe başkanı oldu. Aynı sene DİSK’te aktif olarak sendikacılık yapmaya başladı. 1969 yılında “Mezra Botan” adlı ilk romanı çıktı. Bir sene sonra da, bir yazısından dolayı 7,5 sene hapis cezasına çarptırılan Türk komünist Şadi Akkılıç’la ilgili “Şadi Akkılıç Davası” adlı kitabı yayınlandı. Her iki kitap da yasaklandı. 1970'lerin başında siyasi çalışmalarından dolayı 15 yıl hapis cezası alan Baksi, bu cezadan dolayı yurtdışına gider. Baksi, 22 yıl boyunca aralıksız olarak İsveç’in saygın gazetesi “Aftonbladet”te gazetecilik ve köşe yazarlığı yaptı. Aynı zamanda İsveç’teki birçok gazete ve dergide haber, röportaj ve köşe yazarlığı yaptı, İsveç televizyonlarına çocuk programları hazırladı. Mahmut Baksi, 56 yıllık yaşamında 22 kitap kaleme aldı. Bu kitapları başta Avrupa dilleri olmak üzere 10 dile çevrildi. 1978 yılında “Zarokên Îhsan” adlı kitabı İsveç’te Kürtçe olarak Kültür Bakanlığı desteğiyle yayınlandı. Bu kitap daha sonra İsveç okullarında Kürtçe eğitim gören Kürt çocukları için tercih edilerek okutulmaya başlandı. Bu kitabı aynı zamanda Kuzey Kürtleri içinde Kürtçe ve latin alfabesiyle yayınlanan ilk çocuk kitabı. İsveç Kültür Bakanlığı desteğiyle bir sene sonra “Keça Kurd Zozan” adlı romanı Kürtçe yayınlanıp, İsveççeye çevrildi ve üç bölüm olarak İsveç televizyonlarında çizgi film olarak gösterildi. Bu, Kürt yayıncılık tarihinde ilk çizgi filmdir. Bu film, 1986 yılında Kürtçenin Kurmanci ve Sorani lehçelerinde televizyonlarda gösterildi.
1984 yılında “Hêlîn” adlı Kürtçe romanı çıktı. Mahmut Baksi bu romanı ile birçok uluslararası ödüle layık görüldü. Birçok Avrupalı eleştirmen bu romanı ilk ‘Modern Kürt Romanı’ olarak adlandırdı. 1988 yılında “Lawkê Xerzî” ve “Gundikê Dono” adlı Kürtçe romanları yayınlandı. Baksi, Kürtçe diliyle kaleme aldığı bu kitapların yanı sıra çok sayıda Türkçe kitaba da imza attı.
Mahmut Baksi’yi anarken, üzerinde durulması gereken en temel özelliklerinden veyahut yaşarken yaratıp geriye bıraktığı değerler arasında öne çıkan en temel mirası belki de Kürtçe edebiyatına katkısıdır. Son romanı “Serhildana Mala Elîye Unis” böyle bir miras. Ve bu modern Kürt edebiyat tutkusunu kendisiyle paylaşan, sürgünü aynı topraklarda yaşayan dostu Mehmed Uzun’a bırakıyoruz sözü: “Sana şunu söyleyeyim; bu roman çok acılı ve trajik bir yaşamın olağanüstü finali. O kadar güzel yazılmış ki. Her satırında senin ve çok özlediğin ana-baba toprakları, Garzan’ın asi ve vakkar kokusu var. Utanmaz zalimlerin durmadan rencide ettiği o Kürt dili bu romanda nasıl da berrak, canlı, zengin ve dinamik. Ya romanda anlattığın Kürt tarihinin o unutulmaz öyküleri? Çektiğin acılarla o çok acı tarihin sayfalarını nasıl da mükemmel bir biçimde birleştirmişsin... O insani sıcak duygular, korkunç olaylar, çekilen acılar ve dengbêjlerin nağmeleriyle govende durmuş dil... Sana özgü, eserlerinden bildiğimiz o yumuşak, duru, sıcak dil. Garzan’ın ele avuca sığmaz asi çocuğuna tam da bu yakışırdı; hepimizin ruhunu terbiye eden ve ortak hafızamızı oluşturan sözlü kültür mirasımızın önemli bir parçası olan Asi Garzan’ın destanını yazmak. Asi insanların müthiş direnişini romanlaştırmak...”
Mahmut Baksi 19 Aralık 2000 akşamı 25 yıl boyunca yaşadığı İsveç’in başkenti Stockholm’de böbrek yetmezliğinden dolayı yaşamını yitirdi. 4 Ocak 2001 günü vasiyeti üzerine Diyarbakır’da toprağa verildi. On binlerce insan Baksi’yi son yolculuğuna uğurladı. Vasiyetinde bütün arşivini Stockholm Kürt Enstitüsü’ne bağışladı.
Eserleri
Yazarın önemli eserleri şunlardır:
- Mezra Botan (1969)
- Sadi Akkılıç Davası (1970)
- Zarokên Îhsan (İhsan’ın Çocukları) (1978)
- Hêlîn (Yuva) (1984)
- Gundikê Dono (Dono'nun Köyü) (1988)
- Serhildana Mala Eliyê Ûnis (2001)
- Kürt Gözüyle Yılmaz Güney
- Video Gelin
- Roma Yürüyüşü (İstanbul 2000)
- Kürdistan Tarihinde Kamışlı Katliamı (12 Aralık 1980)
- Teyre Baz ya da Bir Kürt İşadamı Hüseyin Baybaşin
- Her Kuş Kendi Sürüsüyle Uçar
- Şivan'ın Sevdası
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2020 Mahmut Baksi d 1944 Batman o 19 Aralik 2000 Stockholm Kurt yazar ve gazeteci Gazeteci yazar Mahmut Baksi 1944 yilinda Batman in Hezo Kozluk ilcesine bagli Suphi koyunde dogdu Dicle Ogretmen Okulu ndaki ogrenimini tamamlayamadan okulu terk etmek zorunda kaldi Gazetecilige 1967 yilinda Batman Gazetesi nde basladi 1968 yilinda Turkiye Isci Partisi TIP Batman ilce baskani oldu Ayni sene DISK te aktif olarak sendikacilik yapmaya basladi 1969 yilinda Mezra Botan adli ilk romani cikti Bir sene sonra da bir yazisindan dolayi 7 5 sene hapis cezasina carptirilan Turk komunist Sadi Akkilic la ilgili Sadi Akkilic Davasi adli kitabi yayinlandi Her iki kitap da yasaklandi 1970 lerin basinda siyasi calismalarindan dolayi 15 yil hapis cezasi alan Baksi bu cezadan dolayi yurtdisina gider Baksi 22 yil boyunca araliksiz olarak Isvec in saygin gazetesi Aftonbladet te gazetecilik ve kose yazarligi yapti Ayni zamanda Isvec teki bircok gazete ve dergide haber roportaj ve kose yazarligi yapti Isvec televizyonlarina cocuk programlari hazirladi Mahmut Baksi 56 yillik yasaminda 22 kitap kaleme aldi Bu kitaplari basta Avrupa dilleri olmak uzere 10 dile cevrildi 1978 yilinda Zaroken Ihsan adli kitabi Isvec te Kurtce olarak Kultur Bakanligi destegiyle yayinlandi Bu kitap daha sonra Isvec okullarinda Kurtce egitim goren Kurt cocuklari icin tercih edilerek okutulmaya baslandi Bu kitabi ayni zamanda Kuzey Kurtleri icinde Kurtce ve latin alfabesiyle yayinlanan ilk cocuk kitabi Isvec Kultur Bakanligi destegiyle bir sene sonra Keca Kurd Zozan adli romani Kurtce yayinlanip Isvecceye cevrildi ve uc bolum olarak Isvec televizyonlarinda cizgi film olarak gosterildi Bu Kurt yayincilik tarihinde ilk cizgi filmdir Bu film 1986 yilinda Kurtcenin Kurmanci ve Sorani lehcelerinde televizyonlarda gosterildi 1984 yilinda Helin adli Kurtce romani cikti Mahmut Baksi bu romani ile bircok uluslararasi odule layik goruldu Bircok Avrupali elestirmen bu romani ilk Modern Kurt Romani olarak adlandirdi 1988 yilinda Lawke Xerzi ve Gundike Dono adli Kurtce romanlari yayinlandi Baksi Kurtce diliyle kaleme aldigi bu kitaplarin yani sira cok sayida Turkce kitaba da imza atti Mahmut Baksi yi anarken uzerinde durulmasi gereken en temel ozelliklerinden veyahut yasarken yaratip geriye biraktigi degerler arasinda one cikan en temel mirasi belki de Kurtce edebiyatina katkisidir Son romani Serhildana Mala Eliye Unis boyle bir miras Ve bu modern Kurt edebiyat tutkusunu kendisiyle paylasan surgunu ayni topraklarda yasayan dostu Mehmed Uzun a birakiyoruz sozu Sana sunu soyleyeyim bu roman cok acili ve trajik bir yasamin olaganustu finali O kadar guzel yazilmis ki Her satirinda senin ve cok ozledigin ana baba topraklari Garzan in asi ve vakkar kokusu var Utanmaz zalimlerin durmadan rencide ettigi o Kurt dili bu romanda nasil da berrak canli zengin ve dinamik Ya romanda anlattigin Kurt tarihinin o unutulmaz oykuleri Cektigin acilarla o cok aci tarihin sayfalarini nasil da mukemmel bir bicimde birlestirmissin O insani sicak duygular korkunc olaylar cekilen acilar ve dengbejlerin nagmeleriyle govende durmus dil Sana ozgu eserlerinden bildigimiz o yumusak duru sicak dil Garzan in ele avuca sigmaz asi cocuguna tam da bu yakisirdi hepimizin ruhunu terbiye eden ve ortak hafizamizi olusturan sozlu kultur mirasimizin onemli bir parcasi olan Asi Garzan in destanini yazmak Asi insanlarin muthis direnisini romanlastirmak Mahmut Baksi 19 Aralik 2000 aksami 25 yil boyunca yasadigi Isvec in baskenti Stockholm de bobrek yetmezliginden dolayi yasamini yitirdi 4 Ocak 2001 gunu vasiyeti uzerine Diyarbakir da topraga verildi On binlerce insan Baksi yi son yolculuguna ugurladi Vasiyetinde butun arsivini Stockholm Kurt Enstitusu ne bagisladi EserleriYazarin onemli eserleri sunlardir Mezra Botan 1969 Sadi Akkilic Davasi 1970 Zaroken Ihsan Ihsan in Cocuklari 1978 Helin Yuva 1984 Gundike Dono Dono nun Koyu 1988 Serhildana Mala Eliye Unis 2001 Kurt Gozuyle Yilmaz Guney Video Gelin Roma Yuruyusu Istanbul 2000 Kurdistan Tarihinde Kamisli Katliami 12 Aralik 1980 Teyre Baz ya da Bir Kurt Isadami Huseyin Baybasin Her Kus Kendi Surusuyle Ucar Sivan in Sevdasi