Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Maip (anlamı: Tehuelche mitolojisindeki kötücül ruh) Geç Kretase döneminde bugünkü Patagonya'daki Santa Cruz ili içinde yer alan Chorrillo Oluşumundan bilinen büyük megaraptorid bir dinozor cinsidir. Cins, eksik ve dağınık bir iskeletten bilinen tek bir tür içerir ve Maip'in Güney Amerikalı en büyük megaraptorid olduğu düşünülmektedir.
| Maip | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||
|
Keşif ve adlandırma
Maip'in fosillerinin bulunduğu Campanian-Maastrichtian yaşlı Chorrillo Oluşumu Arjantin'in Patagonya bölgesindeki Santa Cruz ili içinde geniş yüzlekler vermektedir. Fosillerin bulunduğu bölgenin jeolojisi şöyle özetlenebilir. Yaşlıdan gence doğru kaya oluşumları şöyle sıralanabilir: La Anita, La Irene, Chorrillo ve Calafate Oluşumları. Dinozor kalıntılarınca varsıl olan Chorrillo oluşumu daha çok tepelerde yüzlek verir. Bu oluşumlar üst Campanian-erken Maastrichtian dönemindeki deniz çekilmesi olayıyla uyumlu bir stratigrafi gösterirler.
Maip'in holotip iskeleti (MPM 21545) 2019'da Arjantin'in Santa Cruz ili El Calafate kentinin 30 km batısındaki La Anita çiftliğinde Alexis Rolando tarafından bulunmuştur. Bu fosil örneği; eksen, boyun ve sırt omurları, boyun ve sırt kaburgaları, gastralia (reptilia grubu içindeki canlıların karın kısmındaki kemik), sol korakoid, parçalı kürek kemiği, parçalı sağ pubis ve parçalı metatarsaldan oluşur ve bu kemiklerin kimisi 2019'da Novas ve ark. tarafından tanımlandı. Fosil numune dağınık bir şekilde 15 m2'lik bir alana yayılmıştı. Parçalı olsa da bu kemikler şu ana kadarki en eksiksiz megaraptorid kalıntısını oluşturmuştur.
Maip ilk olarak 2021 yılındaki bir araştırmada duyuruldu, ancak çalışma bazı bilimsel noktaları karşılayamadığı için takson gayrı resmi halde adlandırılmış olarak değerlendirildi. 2022'de Rolando ve ark. bu fosil numuneyi resmen megaraptorid cins ve tür olarak tanımladı.
Bu dinozorun cins adı Patagonya'nın yerli halkı olan Tehuelchelerin mitlerinde yer alan soğuk rüzgarlar öldüren kötücül ruh Maip'e işaret etmektedir. Tür adıysa Antik Yunanca büyük anlamına gelen macro ve Latince göğüs kafesi anlamına gelen thorax sözcüğünün birleştirilmesiyle oluşan macrothorax olarak verilmiştir. Tür adı, bu dinozorun oldukça geniş göğüs kafesine atıfta bulunmaktadır.
Fiziksel özellikler
Maip yaklaşık 9-10 metre uzunluğa sahip olabilirdi, ki bu durum onu yakın zamanda bilinen en büyük megaraptorid yapıyor olabilir. Güçlü ve uzun kolları, geniş göğüs kafesi ile korkutucu bir yırtıcıydı. Bir bütün olarak megaraptoridae ailesinin bütün üyeleri Güney Yarımküre’de carcharodontorauridlerin yok oluşunun ardından vücut büyüklerini artırmışlardır. Bu evrimsel durum, büyük tepe yırtıcıların yok oluşunun megaraptoridlere çeşitlenme ve boş avcı nişlerini doldurma şansı vermesiyle kazanılmış olarak hipotez edildi. Bugün bilinmektedir ki, Geç Kretase’nin sonlarına doğru megaraptoridler ekosistemlerinin abelisauridler ve unenlagiidlerle beraber tepe avcılarıdır.
Bilinen megaraptoridler üzerine yapılan bir çözümlemede Güney Yarımküre karalarında yaşan cinslerin Erken Kretase’de 4.5 metre boyunda, Geç Kretase başlarında (Turonian) 5-6 metre kadardılar, Turonian-Coniacian dönemindeyse 7 metreye civarındayken sonunda Santonian-Maastrichtian arasında yine daha büyük formlar oluşturdular (7-10 metre). Fosil örneğin kaburgaları üzerindeki izler, araştırmacılar tarafından, bağ dokunun tutunma noktaları olarak yorumlandı ve bu hipotezden yola çıkılarak “Maip”’in yaşayan diğer reptilianlar olan timsahlardansa kuşlarla karşılaştırılabilir bir solunum sistemine sahip olabileceği düşünülmektedir.
Sınıflandırma
Maip’in filogenetik analizleri yapılmıştır, Rolando ve arkadaşları Maip’i diğer Arjantinli megaraptoridlerle beraber bir politomiden türemiş megaraptorid olarak değerlendirmiştir. Onlar aynı zamanda iki önemli kladı kaydetmişlerdir. Klad A (aşağıda gösterilmiştir) Fukuiraptor ve Australovenator hariç tüm megaraptoridleri kapsarken, daha özel bir klad olan klad B’de (aşağıda gösterilmiştir) daha büyük ve Güney Amerikalı megaraptoridleri kapsar. Diğer araştırmacıların yaptığı analizler gibi, Megaraptora Tyrannosauroidea’ya kardeş takson olarak Coelurosauria içine yerleştirilirler. Rolando ve arkadaşları tarafından yapılan kladogram aşağıda gösterilmiştir.
| Megaraptora |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paleoekoloji
Maip, Arjantin’in Patagonya bölgesindeki Maastrichtian yaşlı Chorrillo formasyonundan bilinmektedir. Bu formasyondan bilinen diğer dinozorlar Isasicursor ve Nullotitan’dır. Ayrıca ankylosaurlara, hadrosauridlere ve noasauridlere ait olduğu düşünülen bazı belirsiz kalıntılar vardır. Bunların yanında deniz sürüngenleri, balıklar, yılanlar, kaplumbağalar ve amfibiler de aynı formasyondan bilinmektedir. Bir sırt omuru gövdesi ve dişlerden oluşan çok parçalı bir megaraptorin fosil örneği de bulunmuştur, ancak Maip veya herhangi bir taksona atanmamıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Rolando, Alexis; ve diğerleri. . www.ncbi.nlm.nih.gov/. national library of medicine. 28 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Novas, Fernando. . www.researchgate.com. Researchgate. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Rolando, Alexis; ve diğerleri. (PDF). www.researchsquare.com/. Researchsquare. 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b Irving, Michael. "Megaraptor: Largest known raptor dinosaur uncovered in South America". New Atlas. 15 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022.
- ^ Meso, J. G.; ve diğerleri. . www.sciencedirect.com/. Sciencedirect. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Rozadilla, Sebastián; ve diğerleri. . www.sciencedirect.com. Sciencedirect. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Maip anlami Tehuelche mitolojisindeki kotucul ruh Gec Kretase doneminde bugunku Patagonya daki Santa Cruz ili icinde yer alan Chorrillo Olusumundan bilinen buyuk megaraptorid bir dinozor cinsidir Cins eksik ve daginik bir iskeletten bilinen tek bir tur icerir ve Maip in Guney Amerikali en buyuk megaraptorid oldugu dusunulmektedir Maip PreYeYeOSDCPTJKPgN Biyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataUst sinif TetrapodaSinif ReptiliaUst takim SaurischiaTakim TeropodFamilya MegaraptoridaeCins Maip Rolando et al 2022Tur Maip macrothoraxKesif ve adlandirmaMaip in fosillerinin bulundugu Campanian Maastrichtian yasli Chorrillo Olusumu Arjantin in Patagonya bolgesindeki Santa Cruz ili icinde genis yuzlekler vermektedir Fosillerin bulundugu bolgenin jeolojisi soyle ozetlenebilir Yaslidan gence dogru kaya olusumlari soyle siralanabilir La Anita La Irene Chorrillo ve Calafate Olusumlari Dinozor kalintilarinca varsil olan Chorrillo olusumu daha cok tepelerde yuzlek verir Bu olusumlar ust Campanian erken Maastrichtian donemindeki deniz cekilmesi olayiyla uyumlu bir stratigrafi gosterirler Maip in holotip iskeleti MPM 21545 2019 da Arjantin in Santa Cruz ili El Calafate kentinin 30 km batisindaki La Anita ciftliginde Alexis Rolando tarafindan bulunmustur Bu fosil ornegi eksen boyun ve sirt omurlari boyun ve sirt kaburgalari gastralia reptilia grubu icindeki canlilarin karin kismindaki kemik sol korakoid parcali kurek kemigi parcali sag pubis ve parcali metatarsaldan olusur ve bu kemiklerin kimisi 2019 da Novas ve ark tarafindan tanimlandi Fosil numune daginik bir sekilde 15 m2 lik bir alana yayilmisti Parcali olsa da bu kemikler su ana kadarki en eksiksiz megaraptorid kalintisini olusturmustur Maip ilk olarak 2021 yilindaki bir arastirmada duyuruldu ancak calisma bazi bilimsel noktalari karsilayamadigi icin takson gayri resmi halde adlandirilmis olarak degerlendirildi 2022 de Rolando ve ark bu fosil numuneyi resmen megaraptorid cins ve tur olarak tanimladi Bu dinozorun cins adi Patagonya nin yerli halki olan Tehuelchelerin mitlerinde yer alan soguk ruzgarlar olduren kotucul ruh Maip e isaret etmektedir Tur adiysa Antik Yunanca buyuk anlamina gelen macro ve Latince gogus kafesi anlamina gelen thorax sozcugunun birlestirilmesiyle olusan macrothorax olarak verilmistir Tur adi bu dinozorun oldukca genis gogus kafesine atifta bulunmaktadir Maip ve insanin boyut karsilastirmasiFiziksel ozelliklerMaip yaklasik 9 10 metre uzunluga sahip olabilirdi ki bu durum onu yakin zamanda bilinen en buyuk megaraptorid yapiyor olabilir Guclu ve uzun kollari genis gogus kafesi ile korkutucu bir yirticiydi Bir butun olarak megaraptoridae ailesinin butun uyeleri Guney Yarimkure de carcharodontorauridlerin yok olusunun ardindan vucut buyuklerini artirmislardir Bu evrimsel durum buyuk tepe yirticilarin yok olusunun megaraptoridlere cesitlenme ve bos avci nislerini doldurma sansi vermesiyle kazanilmis olarak hipotez edildi Bugun bilinmektedir ki Gec Kretase nin sonlarina dogru megaraptoridler ekosistemlerinin abelisauridler ve unenlagiidlerle beraber tepe avcilaridir Bilinen megaraptoridler uzerine yapilan bir cozumlemede Guney Yarimkure karalarinda yasan cinslerin Erken Kretase de 4 5 metre boyunda Gec Kretase baslarinda Turonian 5 6 metre kadardilar Turonian Coniacian donemindeyse 7 metreye civarindayken sonunda Santonian Maastrichtian arasinda yine daha buyuk formlar olusturdular 7 10 metre Fosil ornegin kaburgalari uzerindeki izler arastirmacilar tarafindan bag dokunun tutunma noktalari olarak yorumlandi ve bu hipotezden yola cikilarak Maip in yasayan diger reptilianlar olan timsahlardansa kuslarla karsilastirilabilir bir solunum sistemine sahip olabilecegi dusunulmektedir SiniflandirmaMaip in filogenetik analizleri yapilmistir Rolando ve arkadaslari Maip i diger Arjantinli megaraptoridlerle beraber bir politomiden turemis megaraptorid olarak degerlendirmistir Onlar ayni zamanda iki onemli kladi kaydetmislerdir Klad A asagida gosterilmistir Fukuiraptor ve Australovenator haric tum megaraptoridleri kapsarken daha ozel bir klad olan klad B de asagida gosterilmistir daha buyuk ve Guney Amerikali megaraptoridleri kapsar Diger arastirmacilarin yaptigi analizler gibi Megaraptora Tyrannosauroidea ya kardes takson olarak Coelurosauria icine yerlestirilirler Rolando ve arkadaslari tarafindan yapilan kladogram asagida gosterilmistir Megaraptora Fukuiraptor Australian megaraptorid indet LRF 10 106 Clade A Aoniraptor Bajo Barreal Formation megaraptorid indet UNPSJB Pv 944 958 Megaraptor Clade B Maip Aerosteon PaleoekolojiMaip in kesfedildigi yer olan Chorrillo Olusumu nun uydu goruntusu Maip Arjantin in Patagonya bolgesindeki Maastrichtian yasli Chorrillo formasyonundan bilinmektedir Bu formasyondan bilinen diger dinozorlar Isasicursor ve Nullotitan dir Ayrica ankylosaurlara hadrosauridlere ve noasauridlere ait oldugu dusunulen bazi belirsiz kalintilar vardir Bunlarin yaninda deniz surungenleri baliklar yilanlar kaplumbagalar ve amfibiler de ayni formasyondan bilinmektedir Bir sirt omuru govdesi ve dislerden olusan cok parcali bir megaraptorin fosil ornegi de bulunmustur ancak Maip veya herhangi bir taksona atanmamistir Kaynakca a b c d e f g Rolando Alexis ve digerleri www ncbi nlm nih gov national library of medicine 28 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Novas Fernando www researchgate com Researchgate 1 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Rolando Alexis ve digerleri PDF www researchsquare com Researchsquare 21 Mart 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link a b Irving Michael Megaraptor Largest known raptor dinosaur uncovered in South America New Atlas 15 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2022 Meso J G ve digerleri www sciencedirect com Sciencedirect 30 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Rozadilla Sebastian ve digerleri www sciencedirect com Sciencedirect 8 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link