Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Malta Kuşatması ya da Malta Seferi, 1565 yılında Malta adasının Osmanlı İmparatorluğu kuvvetleri tarafından kuşatılması ve Hospitalier Şövalyeleri tarafından adanın savunulması sürecidir.
| Malta Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Hospitalier Şövalyeleri İspanya Krallığı Malta halkı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Kızılahmedli Mustafa Paşa Piyale Paşa Turgut Reis (ölü) Salih Reis Uluç Ali Reis | Jean de Valette Mathurin Romegas (ölü) (ölü) (ölü) (ölü) | ||||||
| Güçler | |||||||
| 48.000 | 8.500 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 10.000 ~ 35.000 | 2.500 asker 7.000 sivil 500 esir | ||||||
Tarih boyunca yaşanan en kanlı ve şiddetli savaşlardan biri olarak gösterilen kuşatma, Hospitalier Şövalyeleri'nin galibiyeti ve Osmanlı kuvvetlerinin kuşatmayı kaldırması ile sonuçlanmış ve bu olay 16. yüzyıl Avrupa'sında büyük ses getirmiştir. Hatta ünlü düşünür Voltaire'in bile bu savaştan abartılı bir şekilde bahsederken "Hiçbir şey Malta Kuşatması kadar ünlü değildir." dediği belirtilir. Kuşatmanın sonunda Avrupalılarca benimsenen Osmanlı ordularının yenilmezliği algısı değişerek yerini Akdeniz'deki İspanyol hakimiyetine bırakmıştır. Kuşatma, Akdeniz'i kontrol etme adına 16. yüzyılda Osmanlı Komutanı Turgut Reis'in 1551'de Malta'ya saldırılar düzenlemesi ile başlayan ve 1560 Cerbe Deniz Savaşı'nda Osmanlı Filosunun Haçlı Donanması'nı ağır bir yenilgiye uğratması ile devam eden, Osmanlı İmparatorluğu ve Hristiyan Birliği arasında hızla artan rekabetin doruk noktası olarak tanımlanır. Bu savaşın nedenleri arasında Kanuni Sultan Süleyman'ın kızı olan Mihrimah Sultan'ın 107 yaşındaki sütannesinin de aralarında bulunduğu hacca gitmekte olan Osmanlı bandıralı bir kalyon şövalyeler tarafından kaçırılıp Malta adasına götürülmüştür. Ayrıca Malta, Orta Akdeniz'in güvenliği açısından önemli bir yere sahiptir.
Kuşatma öncesi
Cerbe Deniz Muharebesi'nde ağır bir yenilgi alan Kutsal İttifak ülkeleri, İspanya kralı II. Felipe'nin önderliğinde yeni bir donanma hazırlığına başlayıp ve ittifak bünyesindeki mevcut donanmaların birleştirilerek yeni bir Haçlı donanması meydana getirmeyi amaçlıyorlardı. Bu kapsamda Papalık, Ceneviz, Portekiz, Malta ve Toskana donanmalarının Akdeniz'in hakimi olabilme adına yeniden Osmanlı donanmasına karşı birleştirilmesi öngörüldü. İlk hedef olarak İspanya yakınlarındaki kayalık bir ada olan Peñón de Vélez'e saldırı düzenlendi. Bu ada Osmanlı donanması tarafından sadece uğrak yeri olarak kullanılıyor ve az sayıda Türk muhafız tarafından korunuyordu. Bu nedenle nicelik olarak kendisinden oldukça üstün olan Haçlı ordusuna karşı direnmesi mantıksızdı. Bu nedenle söz konusu ada Osmanlı kuvvetlerince kayıp verilmeden boşaltıldı. Peñón de Vélez'in savaşmadan alınması Kutsal İttifak birliklerinin motivasyonunu yükseltti ve müttefik ülkelerde büyük ses getirdi. Kuşatmadan birkaç ay önce Osmanlı mühendisleri balıkçı kılığında şehire girip şehrin tahkimat ve savunma bölgelerini ve ayrıca denizden çıkarma yapılabilecek önemli yerleri tespit etmiştir.
Öte yandan Malta Şövalyeleri, Akdeniz'de Türk gemilerine taciz saldırılarına devam ettiler. 1564 yılı ortalarında, şövalyelerin en kıdemli denizcilerinden Mathurin Romegas komutasındaki birliklerin yaptığı bir saldırıda, içlerinde Osmanlı sarayının haremağası, İskenderiye ve Kahire valileri ve pek çok önemli tacirin esir alınması, padişah Kanuni Sultan Süleyman'ın Malta adasına sefer düzenlenmesi ve şövalyelerin hakimiyetinin sonlandırılması konusunda ikna edilmesini kolaylaştırmıştır.
Söz konusu olaydan kısa bir süre sonra, Piyale Paşa ve Trablusgarp beylerbeyi Turgut Reis'in Akdeniz'de oldukça stratejik bir konumda olan ve Osmanlı topraklarına karşı tehdit oluşturan Malta adasının ele geçirilmesi konusundaki ısrarlı yaklaşımları, bu isteklerinin Divan'da kabul edilmesini sağladı ve Osmanlı donanması kaptan-ı derya Piyale Paşa komutasında Akdeniz'e açıldı.
Türk donanması 144 savaş gemisi (büyük ve küçük kadırga) ve 50 nakliye gemisinden oluşuyordu. Söz konusu gemiler 30.000 civarı asker taşıyorlardı. (O döneme ait yabancı kaynaklar da benzer rakamlardan bahsetmektedirler). Donanmaya Piyale Paşa, kara ordusuna ise Kızılahmedli Mustafa Paşa komuta ediyordu. Ayrıca Trablusgarp'tan hareket edecek Turgut Reis ve Cezayir'den hareket edecek Hasan Paşa'da ellerindeki birliklerle kuşatmaya dahil olacaklardı.
Bu durumdan 1565 yılı başlarında İstanbul'daki casusları vasıtasıyla haberdar olan Hospitalier Şövalyeleri'nin lideri Jean de Valette, adanın savunması için İtalya'dan asker toplamaya ve , ve St. Elmo kalelerini güçlendirme çalışmalarına başladı.
İtalyan-İspanyol paralı askeri olarak kuşatmada savaşan 'nun ünlü kuşatma günlüğünde, kuşatmaya girilirken her iki tarafın askerî gücünden aşağıdaki rakamlarla bahsettiği görülmektedir.
|
Kuşatma
Osmanlı donanması Malta'ya ulaştığında 20.000 asker karaya çıkarıldı. Karaya çıkan ilk birlikler adanın en güçlü ikinci direniş noktası olan Saint Elmo kalesini kuşattılar. Kuşatma başladıktan birkaç gün sonra Turgut Reis ve Uluç Ali Reis komutasındaki filolar da adaya ulaştı.
Saint Elmo kalesi önünde çok şiddetli çarpışmalar yaşandı. Art arda yapılan saldırılarda her iki taraf da ağır kayıplar verdi. Surlardaki tahribat arttıktan sonra Turgut Reis komutasındaki kuvvetler 5000 kişi ile hücuma geçti. Kaleye düzenlenen altıncı saldırı olan bu harekâtın ardından kale surlarına ulaşıldı, fakat Turgut Reis başına isabet eden bir şarapnel parçası ile ağır yaralandı ve kısa süre sonra öldü. Altı gün sonra, 23 Haziran 1565'te kaleye yapılan sekizinci saldırıda kaleye girildi ve göğüs göğüse yapılan şiddetli çarpışmalar sonunda kalenin kontrolü ele geçirildi. St. Elmo kalesinin fethi, Osmanlı ordusuna Turgut Reis dışında 4.000 kişilik bir kayba (bu kaybın yaklaşık yarısı seçkin yeniçeri askerleridir) malolmasına rağmen, Kızılahmedli Mustafa Paşa sefere devam etme kararından vazgeçmemiştir.
Bazı kaynaklarda, St. Elmo kalesinin fethinin ve kuşatmanın devam etmesinin Avrupa'da yarattığı yankının küçük çaplı bir panik ortamına sebebiyet verdiğinden ve Avrupalıların Malta'dan sonra sıranın Tunus'ta İspanyol kontrolündeki kalesinde olduğundan, hatta Kanuni Sultan Süleyman'ın İtalya üzerinden Avrupa'yı işgal etme planları yaptığından bahsetmeye başladıklarından bahsedilir.
Kuşatmanın devamında St. Angelo ve St. Michael kalelerine kara ve denizden saldırılar devam etti. Yabancı kaynaklara göre 7 Temmuz 1565'te yapılan büyük saldırılarda Osmanlı ordusunun St.Michael kale duvarlarında önemli bir gedik açtığı, fakat beklenmeyen bir şekilde geri çekildiğinden bahsedilirken, bu hareketin nedeninin şövalyelerin süvari komutanı Vincenzo Anastagi'nin rutin hücumlarından birinde Osmanlı sahra hastanelerinden birine saldırdığı ve buradaki hasta ve yaralıların hepsini katlettiği, bundan dolayı Osmanlı birliklerinin Malta Şövalyeleri tarafından Sicilya'dan beklenen desteğin gelmiş olabileceği düşüncesi ile geri çekildiğinden bahsedilmektedir.
Eylül ayına kadar devam eden çarpışmalardan net bir sonuç elde edilememesi, hava koşullarının kötü gidecek olması ve Sicilya'dan beklenen askeri yardımın adanın kuzeyinden karaya çıkarılması sonucunda başkomutan Kızılahmedli Mustafa Paşa kuşatmayı kaldırmaya ve geri çekilmeye karar verdi. 11 Eylül 1565'te kuşatma tamamen kaldırıldı.
Kuşatma sonrası
Kuşatmanın Hospitalier Şövalyeleri'nin zaferi ile sonuçlanması Avrupa'da büyük yankı uyandırdı. Kaynaklara göre değişen rakamlar ışığında Osmanlı kuvvetlerinin 25.000-35.000 arası kayıp verdiğinden bahsedilir. Özellikle Roma'da papa Malta'nın kurtulmasından dolayı kiliselerin çanlarını çaldırmıştır. Çünkü Papa'ya göre Malta'nın kaybedilmesi, Roma'nın kaybedilmesi anlamı taşıyordu.
Şövalyelerin lideri de Valette'in bu zaferinden sonra Avrupa'daki saygınlığı yükselmiş ve adaya yapılan maddi destek artmış ve bu sayede Valletta isimli surlarla çevrili yeni bir şehir kurulmuştur.
Osmanlı ordusu Malta'ya yeni bir sefer düzenlememiş, Osmanlı ordusunun yaklaşık 100 yıl süren yenilmezliğinin sona ermesi Avrupa'da büyük bir moral-motivasyon artışına sebebiyet vermiştir. Öte yandan Malta Şövalyeleri uzun bir süre Doğu Akdeniz'deki Türk sahillerine saldıramamışlardır.
Kaynakça
- Özdek, R. (1990). Türkler'in Altın Kitabı Cilt-3. İstanbul: Tercüman Gazetesi.
- ^ Turgut Reis'in önemi hakkında makale 2 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İspanyolca) 22 Ocak 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ (İspanyolca) 22 Ocak 2020 tarihinde erişilmiştir
- ^ (İngilizce) 22 Ocak 2020 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Malta Kusatmasi ya da Malta Seferi 1565 yilinda Malta adasinin Osmanli Imparatorlugu kuvvetleri tarafindan kusatilmasi ve Hospitalier Sovalyeleri tarafindan adanin savunulmasi surecidir Malta KusatmasiTarih18 Mayis 11 Eylul 1565BolgeMalta AdasiSonucHospitalier Sovalyeleri zaferiTaraflarOsmanli ImparatorluguHospitalier Sovalyeleri Ispanya Kralligi Malta halkiKomutanlar ve liderlerKizilahmedli Mustafa Pasa Piyale Pasa Turgut Reis olu Salih Reis Uluc Ali ReisJean de Valette Mathurin Romegas olu olu olu olu Gucler48 0008 500Kayiplar10 000 35 0002 500 asker 7 000 sivil 500 esir Tarih boyunca yasanan en kanli ve siddetli savaslardan biri olarak gosterilen kusatma Hospitalier Sovalyeleri nin galibiyeti ve Osmanli kuvvetlerinin kusatmayi kaldirmasi ile sonuclanmis ve bu olay 16 yuzyil Avrupa sinda buyuk ses getirmistir Hatta unlu dusunur Voltaire in bile bu savastan abartili bir sekilde bahsederken Hicbir sey Malta Kusatmasi kadar unlu degildir dedigi belirtilir Kusatmanin sonunda Avrupalilarca benimsenen Osmanli ordularinin yenilmezligi algisi degiserek yerini Akdeniz deki Ispanyol hakimiyetine birakmistir Kusatma Akdeniz i kontrol etme adina 16 yuzyilda Osmanli Komutani Turgut Reis in 1551 de Malta ya saldirilar duzenlemesi ile baslayan ve 1560 Cerbe Deniz Savasi nda Osmanli Filosunun Hacli Donanmasi ni agir bir yenilgiye ugratmasi ile devam eden Osmanli Imparatorlugu ve Hristiyan Birligi arasinda hizla artan rekabetin doruk noktasi olarak tanimlanir Bu savasin nedenleri arasinda Kanuni Sultan Suleyman in kizi olan Mihrimah Sultan in 107 yasindaki sutannesinin de aralarinda bulundugu hacca gitmekte olan Osmanli bandirali bir kalyon sovalyeler tarafindan kacirilip Malta adasina goturulmustur Ayrica Malta Orta Akdeniz in guvenligi acisindan onemli bir yere sahiptir Kusatma oncesiCerbe Deniz Muharebesi nde agir bir yenilgi alan Kutsal Ittifak ulkeleri Ispanya krali II Felipe nin onderliginde yeni bir donanma hazirligina baslayip ve ittifak bunyesindeki mevcut donanmalarin birlestirilerek yeni bir Hacli donanmasi meydana getirmeyi amacliyorlardi Bu kapsamda Papalik Ceneviz Portekiz Malta ve Toskana donanmalarinin Akdeniz in hakimi olabilme adina yeniden Osmanli donanmasina karsi birlestirilmesi ongoruldu Ilk hedef olarak Ispanya yakinlarindaki kayalik bir ada olan Penon de Velez e saldiri duzenlendi Bu ada Osmanli donanmasi tarafindan sadece ugrak yeri olarak kullaniliyor ve az sayida Turk muhafiz tarafindan korunuyordu Bu nedenle nicelik olarak kendisinden oldukca ustun olan Hacli ordusuna karsi direnmesi mantiksizdi Bu nedenle soz konusu ada Osmanli kuvvetlerince kayip verilmeden bosaltildi Penon de Velez in savasmadan alinmasi Kutsal Ittifak birliklerinin motivasyonunu yukseltti ve muttefik ulkelerde buyuk ses getirdi Kusatmadan birkac ay once Osmanli muhendisleri balikci kiliginda sehire girip sehrin tahkimat ve savunma bolgelerini ve ayrica denizden cikarma yapilabilecek onemli yerleri tespit etmistir Ote yandan Malta Sovalyeleri Akdeniz de Turk gemilerine taciz saldirilarina devam ettiler 1564 yili ortalarinda sovalyelerin en kidemli denizcilerinden Mathurin Romegas komutasindaki birliklerin yaptigi bir saldirida iclerinde Osmanli sarayinin haremagasi Iskenderiye ve Kahire valileri ve pek cok onemli tacirin esir alinmasi padisah Kanuni Sultan Suleyman in Malta adasina sefer duzenlenmesi ve sovalyelerin hakimiyetinin sonlandirilmasi konusunda ikna edilmesini kolaylastirmistir Soz konusu olaydan kisa bir sure sonra Piyale Pasa ve Trablusgarp beylerbeyi Turgut Reis in Akdeniz de oldukca stratejik bir konumda olan ve Osmanli topraklarina karsi tehdit olusturan Malta adasinin ele gecirilmesi konusundaki israrli yaklasimlari bu isteklerinin Divan da kabul edilmesini sagladi ve Osmanli donanmasi kaptan i derya Piyale Pasa komutasinda Akdeniz e acildi Turk donanmasi 144 savas gemisi buyuk ve kucuk kadirga ve 50 nakliye gemisinden olusuyordu Soz konusu gemiler 30 000 civari asker tasiyorlardi O doneme ait yabanci kaynaklar da benzer rakamlardan bahsetmektedirler Donanmaya Piyale Pasa kara ordusuna ise Kizilahmedli Mustafa Pasa komuta ediyordu Ayrica Trablusgarp tan hareket edecek Turgut Reis ve Cezayir den hareket edecek Hasan Pasa da ellerindeki birliklerle kusatmaya dahil olacaklardi Bu durumdan 1565 yili baslarinda Istanbul daki casuslari vasitasiyla haberdar olan Hospitalier Sovalyeleri nin lideri Jean de Valette adanin savunmasi icin Italya dan asker toplamaya ve ve St Elmo kalelerini guclendirme calismalarina basladi Italyan Ispanyol parali askeri olarak kusatmada savasan nun unlu kusatma gunlugunde kusatmaya girilirken her iki tarafin askeri gucunden asagidaki rakamlarla bahsettigi gorulmektedir Hospitalier Sovalyeleri Osmanli Imparatorlugu500 Hospitalier Sovalyesi 6 000 Sipahi Suvari 400 Ispanyol asker 500 Karaman Sipahisi800 Italyan asker 6 000 Yeniceri500 Kadirgalardan gelenler 400 Mytheline li maceraci200 Yunan ve Sicilyali asker 2 500 Cezayir li Sipahi100 St Elmo Kalesi garnizonunu askeri 3 500 Cezayir li maceraci100 Sovalye kolesi 4 000 gonullu mucahid 500 Kadirga kolesi 6 000 Diger gonulluler3 000 Malta halkindan secilenler Trablus ve Cezayir KorsanlariTotal 6 100 Total 24 000KusatmaMatteo Perez d Aleccio tarafindan yapilan Malta Kusatmasi Turklerin Kacisi 13 Eylul 1565 isimli tablosu Osmanli donanmasi Malta ya ulastiginda 20 000 asker karaya cikarildi Karaya cikan ilk birlikler adanin en guclu ikinci direnis noktasi olan Saint Elmo kalesini kusattilar Kusatma basladiktan birkac gun sonra Turgut Reis ve Uluc Ali Reis komutasindaki filolar da adaya ulasti Saint Elmo kalesi onunde cok siddetli carpismalar yasandi Art arda yapilan saldirilarda her iki taraf da agir kayiplar verdi Surlardaki tahribat arttiktan sonra Turgut Reis komutasindaki kuvvetler 5000 kisi ile hucuma gecti Kaleye duzenlenen altinci saldiri olan bu harekatin ardindan kale surlarina ulasildi fakat Turgut Reis basina isabet eden bir sarapnel parcasi ile agir yaralandi ve kisa sure sonra oldu Alti gun sonra 23 Haziran 1565 te kaleye yapilan sekizinci saldirida kaleye girildi ve gogus goguse yapilan siddetli carpismalar sonunda kalenin kontrolu ele gecirildi St Elmo kalesinin fethi Osmanli ordusuna Turgut Reis disinda 4 000 kisilik bir kayba bu kaybin yaklasik yarisi seckin yeniceri askerleridir malolmasina ragmen Kizilahmedli Mustafa Pasa sefere devam etme kararindan vazgecmemistir Bazi kaynaklarda St Elmo kalesinin fethinin ve kusatmanin devam etmesinin Avrupa da yarattigi yankinin kucuk capli bir panik ortamina sebebiyet verdiginden ve Avrupalilarin Malta dan sonra siranin Tunus ta Ispanyol kontrolundeki kalesinde oldugundan hatta Kanuni Sultan Suleyman in Italya uzerinden Avrupa yi isgal etme planlari yaptigindan bahsetmeye basladiklarindan bahsedilir Kusatmanin devaminda St Angelo ve St Michael kalelerine kara ve denizden saldirilar devam etti Yabanci kaynaklara gore 7 Temmuz 1565 te yapilan buyuk saldirilarda Osmanli ordusunun St Michael kale duvarlarinda onemli bir gedik actigi fakat beklenmeyen bir sekilde geri cekildiginden bahsedilirken bu hareketin nedeninin sovalyelerin suvari komutani Vincenzo Anastagi nin rutin hucumlarindan birinde Osmanli sahra hastanelerinden birine saldirdigi ve buradaki hasta ve yaralilarin hepsini katlettigi bundan dolayi Osmanli birliklerinin Malta Sovalyeleri tarafindan Sicilya dan beklenen destegin gelmis olabilecegi dusuncesi ile geri cekildiginden bahsedilmektedir Eylul ayina kadar devam eden carpismalardan net bir sonuc elde edilememesi hava kosullarinin kotu gidecek olmasi ve Sicilya dan beklenen askeri yardimin adanin kuzeyinden karaya cikarilmasi sonucunda baskomutan Kizilahmedli Mustafa Pasa kusatmayi kaldirmaya ve geri cekilmeye karar verdi 11 Eylul 1565 te kusatma tamamen kaldirildi Kusatma sonrasiKusatmanin Hospitalier Sovalyeleri nin zaferi ile sonuclanmasi Avrupa da buyuk yanki uyandirdi Kaynaklara gore degisen rakamlar isiginda Osmanli kuvvetlerinin 25 000 35 000 arasi kayip verdiginden bahsedilir Ozellikle Roma da papa Malta nin kurtulmasindan dolayi kiliselerin canlarini caldirmistir Cunku Papa ya gore Malta nin kaybedilmesi Roma nin kaybedilmesi anlami tasiyordu Sovalyelerin lideri de Valette in bu zaferinden sonra Avrupa daki sayginligi yukselmis ve adaya yapilan maddi destek artmis ve bu sayede Valletta isimli surlarla cevrili yeni bir sehir kurulmustur Osmanli ordusu Malta ya yeni bir sefer duzenlememis Osmanli ordusunun yaklasik 100 yil suren yenilmezliginin sona ermesi Avrupa da buyuk bir moral motivasyon artisina sebebiyet vermistir Ote yandan Malta Sovalyeleri uzun bir sure Dogu Akdeniz deki Turk sahillerine saldiramamislardir KaynakcaOzdek R 1990 Turkler in Altin Kitabi Cilt 3 Istanbul Tercuman Gazetesi Turgut Reis in onemi hakkinda makale 2 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ispanyolca 22 Ocak 2020 tarihinde erisilmistir Ispanyolca 22 Ocak 2020 tarihinde erisilmistir Ingilizce 22 Ocak 2020 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizPreveze Deniz Savasi Cerbe Deniz Savasi Kibris in Fethi Inebahti Deniz Savasi