Mangus - Türk ve Altay mitolojisinde canavar, hortlak, dev, ejderha gibi içeriklerin tamamını kapsar. Türk dillerinde Mangıs, Mongus, Mogus ve Moğol dillerinde Mongas, Mangas olarak yer alır.
Mangus'lar
Amırga Mongus korkunç bir devin adıdır. Andalma Moğus ise Erlik tarafından yaratılmış bir canavar olup denizden dilini çıkararak insanları yakalayıp yutar. Moğol mitolojisinde Karamangıs adlı bir ejderha bulunur. Tunguz ve Mançu dillerinde de benzer anlamlarla yer alır. Buryatlarda geçen Mangaday (Mangatkaş) ise çok başlı ejderhadır. Dünyanın sonunda yaşarlar ve çok iri cüsselidirler. Çoğu zaman siyah ve sarı renktedirler. İrandaki ateşperest büyücü/rahipleri ifade eden Maguşlar (Mecusiler) ile ilgili olduğu öne sürülmektedir, fakat aradaki kavramsal bağlantı yeterli değildir. Olası bir açıklama benzer sözcükler nedeniyle anlam kayması gerçekleştiğidir.
Maguşlar ateşperest rahip sınıfıdır. Sihir yapabilme, rüyaları yorumlayabilme ve göğe bakarak öngörülerde bulunabilmeleriyle tanınmaktaydılar. Maguşların bu güçleri nedeniyle Mazdek ve Zerdüşt dini üzerinde etkili oldukları söylenir. Zerdüştlük'ün Ateşperestlik olarak algılanmasıyla birlikte Ateşgede (Ateş Tapınağı) rahipliği yapmışlardır. Azerbaycan tarihindeki Maglar ile de alakalı bir kavram olarak görünmektedir.
Mangus'un Etrüsk mitolojisindeki Mantus adlı Şeytani varlık ile de bağlantısı olma ihtimali vardır.
Amırga
Amırga veya (Amırga Mangus); Türk ve özellikle Moğol mitolojisinde canavar. Amurga (Aburga, Aburya, Avraga, Abarga, Avraya) olarak da söylenir. Vahşi, korkunç ve devasa yaratık. Korkunç bir dev olarak görülür. Ayrıca Tuvalarda güreşçilerin yükseldiği en son seviye unvanı da bu adla anılır.
Etimoloji
(Man/Ban) ve (Moğ/Boğ) kökünden türemiştir. Boğaz, boğmak fiilleriyle bağlantılı olabilir. Ayrıca Man kökü heybetlilik ve büyüklük ifade eder. Türkçede Yağan/Yağna, Moğolca Zağan, Tuvaca Çağan sözcükleri ile aynı kökten gelir ve bunların tamamı fil demektir. Mag/Bağ kökünün büyü ve şamanlık ifade eden kavramlarla (Bahşı, Bağı gibi...) yakın alakası bulunmaktadır.
Dipnotlar
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa-90, Bağ)
Dış bağlantılar
- Türklerde İslamiyet Öncesi İnanç Sistemleri[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mangus Turk ve Altay mitolojisinde canavar hortlak dev ejderha gibi iceriklerin tamamini kapsar Turk dillerinde Mangis Mongus Mogus ve Mogol dillerinde Mongas Mangas olarak yer alir Mangus larAmirga Mongus korkunc bir devin adidir Andalma Mogus ise Erlik tarafindan yaratilmis bir canavar olup denizden dilini cikararak insanlari yakalayip yutar Mogol mitolojisinde Karamangis adli bir ejderha bulunur Tunguz ve Mancu dillerinde de benzer anlamlarla yer alir Buryatlarda gecen Mangaday Mangatkas ise cok basli ejderhadir Dunyanin sonunda yasarlar ve cok iri cusselidirler Cogu zaman siyah ve sari renktedirler Irandaki atesperest buyucu rahipleri ifade eden Maguslar Mecusiler ile ilgili oldugu one surulmektedir fakat aradaki kavramsal baglanti yeterli degildir Olasi bir aciklama benzer sozcukler nedeniyle anlam kaymasi gerceklestigidir Maguslar atesperest rahip sinifidir Sihir yapabilme ruyalari yorumlayabilme ve goge bakarak ongorulerde bulunabilmeleriyle taninmaktaydilar Maguslarin bu gucleri nedeniyle Mazdek ve Zerdust dini uzerinde etkili olduklari soylenir Zerdustluk un Atesperestlik olarak algilanmasiyla birlikte Atesgede Ates Tapinagi rahipligi yapmislardir Azerbaycan tarihindeki Maglar ile de alakali bir kavram olarak gorunmektedir Mangus un Etrusk mitolojisindeki Mantus adli Seytani varlik ile de baglantisi olma ihtimali vardir AmirgaAmirga veya Amirga Mangus Turk ve ozellikle Mogol mitolojisinde canavar Amurga Aburga Aburya Avraga Abarga Avraya olarak da soylenir Vahsi korkunc ve devasa yaratik Korkunc bir dev olarak gorulur Ayrica Tuvalarda gurescilerin yukseldigi en son seviye unvani da bu adla anilir Etimoloji Man Ban ve Mog Bog kokunden turemistir Bogaz bogmak fiilleriyle baglantili olabilir Ayrica Man koku heybetlilik ve buyukluk ifade eder Turkcede Yagan Yagna Mogolca Zagan Tuvaca Cagan sozcukleri ile ayni kokten gelir ve bunlarin tamami fil demektir Mag Bag kokunun buyu ve samanlik ifade eden kavramlarla Bahsi Bagi gibi yakin alakasi bulunmaktadir Dipnotlar Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 90 Bag Dis baglantilarTurklerde Islamiyet Oncesi Inanc Sistemleri olu kirik baglanti