Maria Aleksandrovna Spiridonova Rusçası Мария Александровна Спиридонова 16 Ekim 1884 11 E

Maria Aleksandrovna Spiridonova (Rusçası: Мария Александровна Спиридонова) (16 Ekim 1884 – 11 Eylül 1941), Rus devrimci. Ekim Devrimi döneminde Sol SR’ların lideri konumundaydı.

Gençliği

Hemşirelik yüksek okulunda öğrenciyken SR’lara katıldı. 1905 Devriminin sürmekte olduğu dönemde Ocak 1906’da Polis Müdürü General G.N. Luzhenovsky’yi öldürdü. Polis müdürü özellikle bastırılan devrimci girişim döneminde köylülere yaptığı eziyetlerle tanınmıştı. Spiridonova, polis müdürünü Borisoglebsk tren istasyonunda çok yakın mesafeden doğrudan suratına ateş ederek öldürdü. Suikastten sonra yakalandı ve tutuklu kaldığı dönemde çok ağır işkence ve cinsel tacize uğradı. Yapılan ağır işkenceler o kadar tepki çekti ki Çarlık rejimine bağlı bazı çevreler müdahale ederek uygulamalara son verilmesini talep etti. Bu tepkilerin sonucunda idam cezası o dönemin genel uygulaması olan sürgün cezasına çevrildi.

Sürgün

Cezasını çekmeye Sibirya’ya gönderildi. Buradaki Maltzevskaya Hapishanesine kondu. O dönem siyasi suçlulara davranışta adet olmamasına rağmen hapse kondu ve sürekli işkence gördü.

1917 yılı

1917 yılındaki Şubat Devrimi sonucu özgürlüğüne kavuştu. SR üyeleri onun kaldığı hapishaneyi dinamitlerle yıkacak ve bir daha kullanılamayacak hale getirdi. Derhal Sankt-Peterburg’a dönerek siyasetin içine katıldı.

Sol SR lideri

Siyasete yeniden döndüğünde SR’lardan ayrılan ve Bolşeviklere daha yakın duran Sol SR’ların lideri konumuna geldi. Ekim Devriminin başarılmasından sonra Bolşeviklerle birlikte ilk Sovyet Hükûmetinde Sol SR’ların yer almasını sağladı. Yapılan seçimlerin ardından 1918 Ocak ayında toplanan Kurucu Meclise SR vekil olarak katıldı ve Bolşevikler tarafından Meclis başkanlığına aday gösterilse de kazanamaz. Kurucu Meclis’in Bolşevikler tarafından kapatılmasını onayladı. Bolşeviklerle olan ortaklık 1918 yılı başında Almanya İmparatorluğu ile imzalanan Brest Litovsk Antlaşmasına kadar sürdü. Bu antlaşmaya karşı çıkan Sol SR’lar hükûmetten çekileceklerdir. Ayrıca Bolşeviklerin kırdaki uygulamalarına da karşı çıkmaktadır.

Ayaklanma

Almanya ile imzaladığı antlaşmanın bozulması için Sol SR yönetimiyle beraber Bolşeviklere karşı ayaklanma kararı alınma sürecinin içindeydi. Temmuz 1918’de Alman Elçisi von Mirbach’ın öldürülmesi, Lenin dahil olmak üzere önde gelen Bolşevik liderlere suikast ve iktidarı alma girişimi başlatıldı. Alman elçisi ölecek, Lenin suikastten ağır yaralı olarak kurtulacak ve Sol SR ayaklanması ise Bolşevik yanlısı askerler ve Çeka tarafından bastırılacaktır. Spiridonova tutuklandı. Mahkeme sürecinde idam cezası savcılık tarafından talep edilse de hiçbir Sol SR üyesi idam edilmeyecektir. Cezasını çekmek için yeniden sürgüne gönderildi.

Stalin dönemi

Stalin dönemindeki Büyük Temizlik adıyla anılan tasfiye hareketi sırasında sürgünde yaşadığı Ufa’da 12 diğer Sol SR liderle beraber yeniden tutuklandı. Köylüleri isyana kışkırtmak suçuyla itham edildi ve 8 Mart 1937 tarihinde 25 yıl hapse mahkûm edildi.

Ölümü

II. Dünya Savaşı sırasında 1941 yılında Nazi Almanyasının Sovyetler Birliğine saldırmasından sonra Oryol’da 11 Eylül 1941 tarihinde 157 Sol SR üyesi ile birlikte (içlerinden biri sürgünde evlendiği eşi) NKVD tarafından Medvedev ormanında kurşuna dizildi.