Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mast hücresi veya mastosit, bazik boyalarla boyanan, histamin ve heparin açısından zengin granüllere sahip bir hücredir. Bağışıklık sisteminde önemli bir rolü vardır, özellikle alerji ve anafilaksideki yeriyle tanınır.
Mast hücreleri kemik iliğinde köken alır ve dolaşıma öncü hücreler olarak girerler. Daha sonra değişik dokulara yerleşip, farklı olgun mastosit tiplerine farklılaşırlar (değişirler). Vücuttaki dokularda, özellikle kan damarları ve sinirlerin yakınında bulunurlar. Dışarısıyla doğrudan temasın olduğu solunum ve sindirim sistemi ve deri gibi yüzeylerin altında büyük sayılarda bulunurlar. Mast hücreleri çeşitli kimyasal, fiziksel veya biyolojik uyarılarla aktive olurlar. Aktive olduklarında sentezlemiş oldukları salgılarlar.
Mast hücreleri genellikle oynadıkları rol ile tanınmakla beraber; kazanılmış bağışıklık (immünite), doku tamiri, pıhtılaşma, ve anjiogenez gibi durumlarda da rol almaktadır. Ayrıca mast hücreleri da önemli bir rol alırlar.
Tarihçe
Mast hücreleri ilk kez 1878 yılında Paul Ehrlich tarafından tanımlanmıştır. Mast hücrelerinin sahip olduğu büyük granüller yüzünden Paul Ehrlich bu hücrelerin yakınında bulundukları doku hücrelerini besleyip, desteklediği kanısına varmıştı. Bu yanlış kanısından yola çıkarak bu hücrelere "mastzellen" yani "besleyen-hücreler" ismini vermiştir. Bugün mast hücrelerinin bağışıklık sisteminin bir parçasını oluşturduğu bilinmektedir.
Aslında Paul Ehrlich'den önce, 1863 yılında von Recklinghausen tarafından yapılmış bir çalışmada kurbağa mezenterine ait boyanmamış kesitlerde damarlara yakın yerleşimli granüllü hücreler tanımlanmıştır.
Özellikleri
Mast hücreleri genellikle yuvarlak veya oval şekilde, 10-30 μm çapındadırlar. Sahip oldukları salgı granülleri 0.3-2.0 μm çapındadır.
Mast hücreleri yine bağışıklık sisteminde yer alan ve kanda bulunan bazofil granülositlerine benzerler. Benzerlikleri dolayısıyla mast hücrelerinin yerleşmiş bazofil hücreleri olduğu varsayımı ortaya atılmıştır. Fakat daha sonraki bulgular mast hücrelerinin kemik iliğinden köken aldığını göstermiştir. Bazofil hücreleri kemik iliğinden olgunlaşmış olarak ayrılırken mast hücreleri olgunlaşmamış (immatür) olarak ayrılırlar. Dokuların yanına yerleşince olgunlaşır, farklı olgun mast hücrelerine farklılaşırlar.
İki tip mast hücresi tanımlanmıştır; bulunan mast hücreleri ve mukozal mast hücreleri. Mukozal mast hücrelerinin aktiviteleri T hücrelerine bağımlıdır. Bağ dokularında bulunan mast hücreleri çok sayıda bazofilik granüller içerir.
Mast hücreleri fagositoz yapar, antijen işler, sitokin üretir, madde salgılarlar. Fagositoz yaparak bakterileri öldürebildiği bilinse de bu etkisi fagositlerden daha azdır.
Fizyoloji
Mast hücreleri membranlarında (IgE) reseptörlerinin yanı sıra, (IgG) ve bulunur.
Mast hücrelerinin membranında bulunan FcεRI isimli yüksek afiniteli reseptör bulunur. Yüksek afinitesi yüzünden IgE molekülleri bir kez bağlandıktan sonra ayrılamazlar, bunun sonucunda da mast hücreleri IgE ile kaplanır. IgE antikorları B hücreleri tarafından üretilir.
, mast hücreleri bir allerjen, zaten hücreye bağlanmış olan, bir 'ye bağlanana kadar kalırlar. Allerjenler genellikle protein veya polisakkarittirler. Allerjen mast hücresinin yüzeyindeki IgE'ye moleküllerinin Fab kısmına bağlanır. Bulgulara göre iki veya daha fazla molekülüne antijenlerin bağlanması (yani çapraz bağların oluşması) sonucu mast hücresi aktive olur (etkinleştirilir).
Aktive olduktan sonra mast hücreleri hızlıca granüllerini ve çeşitli hormonal salarlar. Farklı formlardaki (IgE dışındaki, kompleman sistemi gibi) aktivasyon süreçleri de mümkündür, tanımlanmıştır.
Aktivasyon sonucu hücrelerarası () ortama salınan moleküllerden bazıları:
- Granüllerde önceden sentezlenip depolananlar:
- histamin
- proteoglikanlar, başlıca heparin
- Uyarılardan sonra sentezlenip derhal serbest bırakılan:
- prostaglandin D2
- C4
Ayrıca, (TNF-α) mast hücrelerinde hem önceden sentezlenip depolanmakta, hem de aktive olan hücrelerde sentezlenmektedir.
Hastalıklardaki rolü
Alerjik hastalıklar
Mast hücreleri birçok ve mukozal alerjide, astım, egzama (ekzema), alerjik rinit ve rol alırlar. Ayrıca kullanılan antihistamin ilaçları histaminin sinir uçlarındaki etkisini bloke ederek (engelleyerek) çalışır.
Anafilaksi
Aşırı duyarlılık yaratan bir antijenin vücuda girişi ile oluşan bir tür şiddetli antijen-antikor reaksiyonu olan anafilakside, vücudun her yanındaki mast hücreleri uğrar ve bunun sonucunda (damar genişlemesi) gerçekleşir.
Mast hücresi tümörleri
Mast hücrelerinin hızla üremeleri ve birikmeleri durumuna mastositoz adı verilir.Kütanöz ve sistemik formlarda görülür. Kütanöz sadece deri ile ilgiliyken, sistemik formu birçok organı içerebilir.
Kaynakça
- Prussin C, Metcalfe DD. IgE, mast cells, basophils, and eosinophils. J Allergy Clin Immunol 2003;111(2 Suppl):S486-94. PMID 12592295. (İngilizce Vikipedi Mast hücresi makalesi kaynakçasından)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mast hucresi veya mastosit bazik boyalarla boyanan histamin ve heparin acisindan zengin granullere sahip bir hucredir Bagisiklik sisteminde onemli bir rolu vardir ozellikle alerji ve anafilaksideki yeriyle taninir Mast hucreleri kemik iliginde koken alir ve dolasima oncu hucreler olarak girerler Daha sonra degisik dokulara yerlesip farkli olgun mastosit tiplerine farklilasirlar degisirler Vucuttaki dokularda ozellikle kan damarlari ve sinirlerin yakininda bulunurlar Disarisiyla dogrudan temasin oldugu solunum ve sindirim sistemi ve deri gibi yuzeylerin altinda buyuk sayilarda bulunurlar Mast hucreleri cesitli kimyasal fiziksel veya biyolojik uyarilarla aktive olurlar Aktive olduklarinda sentezlemis olduklari salgilarlar Mast hucreleri genellikle oynadiklari rol ile taninmakla beraber kazanilmis bagisiklik immunite doku tamiri pihtilasma ve anjiogenez gibi durumlarda da rol almaktadir Ayrica mast hucreleri da onemli bir rol alirlar TarihceMast hucreleri ilk kez 1878 yilinda Paul Ehrlich tarafindan tanimlanmistir Mast hucrelerinin sahip oldugu buyuk granuller yuzunden Paul Ehrlich bu hucrelerin yakininda bulunduklari doku hucrelerini besleyip destekledigi kanisina varmisti Bu yanlis kanisindan yola cikarak bu hucrelere mastzellen yani besleyen hucreler ismini vermistir Bugun mast hucrelerinin bagisiklik sisteminin bir parcasini olusturdugu bilinmektedir Aslinda Paul Ehrlich den once 1863 yilinda von Recklinghausen tarafindan yapilmis bir calismada kurbaga mezenterine ait boyanmamis kesitlerde damarlara yakin yerlesimli granullu hucreler tanimlanmistir OzellikleriMast hucreleri genellikle yuvarlak veya oval sekilde 10 30 mm capindadirlar Sahip olduklari salgi granulleri 0 3 2 0 mm capindadir Mast hucreleri yine bagisiklik sisteminde yer alan ve kanda bulunan bazofil granulositlerine benzerler Benzerlikleri dolayisiyla mast hucrelerinin yerlesmis bazofil hucreleri oldugu varsayimi ortaya atilmistir Fakat daha sonraki bulgular mast hucrelerinin kemik iliginden koken aldigini gostermistir Bazofil hucreleri kemik iliginden olgunlasmis olarak ayrilirken mast hucreleri olgunlasmamis immatur olarak ayrilirlar Dokularin yanina yerlesince olgunlasir farkli olgun mast hucrelerine farklilasirlar Iki tip mast hucresi tanimlanmistir bulunan mast hucreleri ve mukozal mast hucreleri Mukozal mast hucrelerinin aktiviteleri T hucrelerine bagimlidir Bag dokularinda bulunan mast hucreleri cok sayida bazofilik granuller icerir Mast hucreleri fagositoz yapar antijen isler sitokin uretir madde salgilarlar Fagositoz yaparak bakterileri oldurebildigi bilinse de bu etkisi fagositlerden daha azdir FizyolojiMast hucreleri membranlarinda IgE reseptorlerinin yani sira IgG ve bulunur Mast hucrelerinin membraninda bulunan FceRI isimli yuksek afiniteli reseptor bulunur Yuksek afinitesi yuzunden IgE molekulleri bir kez baglandiktan sonra ayrilamazlar bunun sonucunda da mast hucreleri IgE ile kaplanir IgE antikorlari B hucreleri tarafindan uretilir mast hucreleri bir allerjen zaten hucreye baglanmis olan bir ye baglanana kadar kalirlar Allerjenler genellikle protein veya polisakkarittirler Allerjen mast hucresinin yuzeyindeki IgE ye molekullerinin Fab kismina baglanir Bulgulara gore iki veya daha fazla molekulune antijenlerin baglanmasi yani capraz baglarin olusmasi sonucu mast hucresi aktive olur etkinlestirilir Aktive olduktan sonra mast hucreleri hizlica granullerini ve cesitli hormonal salarlar Farkli formlardaki IgE disindaki kompleman sistemi gibi aktivasyon surecleri de mumkundur tanimlanmistir Histaminin yapisi Aktivasyon sonucu hucrelerarasi ortama salinan molekullerden bazilari Granullerde onceden sentezlenip depolananlar histamin proteoglikanlar baslica heparinUyarilardan sonra sentezlenip derhal serbest birakilan prostaglandin D2 C4sitokinler Ayrica TNF a mast hucrelerinde hem onceden sentezlenip depolanmakta hem de aktive olan hucrelerde sentezlenmektedir Hastaliklardaki roluAlerjik hastaliklar Mast hucreleri bircok ve mukozal alerjide astim egzama ekzema alerjik rinit ve rol alirlar Ayrica kullanilan antihistamin ilaclari histaminin sinir uclarindaki etkisini bloke ederek engelleyerek calisir Anafilaksi Asiri duyarlilik yaratan bir antijenin vucuda girisi ile olusan bir tur siddetli antijen antikor reaksiyonu olan anafilakside vucudun her yanindaki mast hucreleri ugrar ve bunun sonucunda damar genislemesi gerceklesir Mast hucresi tumorleri Mast hucrelerinin hizla uremeleri ve birikmeleri durumuna mastositoz adi verilir Kutanoz ve sistemik formlarda gorulur Kutanoz sadece deri ile ilgiliyken sistemik formu bircok organi icerebilir KaynakcaPrussin C Metcalfe DD IgE mast cells basophils and eosinophils J Allergy Clin Immunol 2003 111 2 Suppl S486 94 PMID 12592295 Ingilizce Vikipedi Mast hucresi makalesi kaynakcasindan