Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mauna Loa Dağı (İngilizce: Mount Mauno Loa), Amerika Birleşik Devletleri'de Büyük Okyanus adalarından oluşan Hawaii eyaleti'nin Big Island (Büyük Ada)'nın güneyinde yer alan Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı içerisinde yer alan 4.169 metre rakımlı bir aktif kalkan volkan. Hawaii dili ile bu dağın "Mauna Loa" olan ismi "Uzun Dağ" anlamına gelmektedir.
| Mauna Loa Dağı Mount Mauna Loa | |
|---|---|
 Mauna Loa Yanardağı | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 4.169 m |
| Çıkıntı | 2.158 m |
| Koordinatlar | K 19°28′46,3″ B 155°36′09,6″ |
| Coğrafya | |
| Konum | Hawaii, ABD |
| Jeoloji | |
| Kayaç yaşı | Yaklaşık 1 milyon ile 700,000 yıl arasında |
| Dağ türü | Kalkan volkan (faal) |
| Tırmanma | |
| İlk tırmanan | 1794 |
Mauna Loa Dağı Hawaii Adaları'nı oluşturan beş volkandan biridir. Hawaii adalarının en aktif volkanı olan Kilauea Yanardağı'nın çok yakın komşusudur. Mauna Loa Dağı'nın hacminin 75.000 km³ olduğu tahmin edilmiştir. Bu hacmi ve kapladığı arazının yüzölçümü itibarıyla Mauna Loa Dağı Dünya'nın en büyük yanardağı olduğu belirtilmektedir.
Jeoloji
-
![image]()
Hawai Büyük Ada'sında bulunan Mauna Loa Dağı'nın konumu -
![image]()
Hawai Büyük Ada'sı Landsat uydusu fotolarai mozayiği (en son lava akımları siyah)
Mauna Loa Yanardağı'nından çıkan lav püskürtülerinde silica kimyevi maddesi nispeten azdır. Bu nedenle çıkarttığı lava, patlayıcı olmayıp patlayıp havaya fışkırmadan yeryüzünden dağın yamaçlarında aşağı akmaktadır. Bu dağın yamaçlarının meyılleri nispeten çok dik değildir.
Mauna Loa Yanardağı'nın asgari 700.000 yıldır volkanik faaliyet gösterdiği ve deniz altında iken sonradan püskürmekle donan lavlar dolayısıyla 400.000 yıl önce deniz üzerine su yüzüne çıktığı belirtilmektedir. Fakat dagda en eski olarak tarihi tespit edilmiş kayalar 200,000 yıldan eski değildir. Yanardağın magma kaynağı, Hawaii adalarının onlarca milyon yıl önce denizden ortaya çıkmasına neden olmuş olan 5000 km uzunlukta olan zincirinin üzerinde bulunan 'dır. Bilimsel olarak şu anda geçerli olan jeolojik hipotez ve teorilere göre Büyük Okyanos tektonik levhası çok yavaş hareket etmekte olduğu için gelecek jeolojik dönemlerde, günümüzden 500.000 ila 1.000.000 yıl sonra, Mauna Loa Dağı bu "sıcak nokta"dan ayrılacaktır ve o zaman Mauna Loa Dağı ölü bir volkan haline geçeceği tahmin edilmektedir.
Mauna Loa Hawaii adalarında bulunan beş yanardağdan en büyüğüdür. Bu yanardağlar Buyuk Okyanus tektonik levhası da bulunan "Hawaii sıcak noktası" üzerindedirler. Bunlardan en eskisi 1 milyon yıldan daha önce ortaya çıkmış olan 'dır ve en genci 300.000 ile 600.000 yıl önce ortaya çıkan Kilauea Dağı'dır. Mauno Loa Dağı'nın ikinci genç yanardağı olarak, Kilauea'dan daha önce, 1 milyon ile 700,000 yıl arasında deniz altında ortaya çıkmaya başladığı tahmin edilmektedir. Bu yanardağlar ve "Hawaii Sıcak Noktası" Hawaii adalarından Rusya'ya ait Kuril Adaları ve Kamçatka Yarımadası yakınlarındaki derin "Kuril-Kamçatka Okyanus Çukuru"'na uzanan "Hawaii-Emperor denizaltı sıradağları" adı verilen Büyük Okyanus tabanında bulanan 5000 km kadar uzunlukta bir dağ silsilesine aittir. Bu dağ silsilesinin içinde olan Hawaii Sıcak Noktası üzerinde bulunan 5 Hawaii yanardağı'ndan başka bilimciler Hawaii Büyük Adası yakınlarında daha deniz üzerine çıkmamış olan ama büyümekte olan adını verdikleri diğer bir (denizaltı) yanardağının da bulunduğunu bildirmişlerlerdir.
Mauna Loa Dağı devamlı aktif yanardağ olup 400.000 yıl önce deniz yüzüne çıktıktan sonra zaman zaman büyük şiddetli püskürmelere sahne olmaktadır. 1843'te çok iyi gözlemlenip belgelenen püskürmeden sonra belgelenen 33 tane püskürme yapmıştır. Mauna Loa'nın en son püskürmesi 24 Mart-15 Nisan 1984'te olmuştur. Bu son püskürme hiçbir insan ve madde zayiatına neden olmamıştır. Fakat bu adada bulunan şehri 19. yüzyılda yanardağının püskürtüp dağdan aşağı akıp yayılan lava örtüsü üzerine kurulmuş olduğu bilinmektedir. 1926 ve 1950 püskürmeleri ise bazı köylerin üstüne yayılıp bu köyleri lav kayaları altında bırakmıştır.
Mauno Lao Dağı'nın bu yanardağ püskürmesi ve zayiat verme rizikosu doğurduğu için Dünya'daki en tehlikeli 16 yanardağını devamlı olarak gözlem altında tutan, "Onyılların Volkanları (Decade Volcanoes)" adlı bir uluslararası araştırma, gözlem ve ihbar kurumu kurulmuştur ve Mauno Lao Dağı bu 16 yanardağ listesi içindedir. ABD araştırma kurumları da bu yanardağ ile çok yakın ilgililerdir. "Hawaii Volkanik Gözlemevi" 1928'den beri bu yanardağı devamlı gözleme tabi tutmaktadır. Mauno Loa Dağı ve yakınında güneydoğusunda bulunan diğer bir aktif yanardağ olan Kilauea Dağı federal bir koruma idaresi bulunan Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı içinde bulunmaktadır.
Resimler
-
![image]()
Mauna Loa zirvesi uydudan -
![image]()
Mauna Loa Mokuaweoweo kalderası havadan -
![image]()
Mauna Loa yamaçlarında dönmüş lav akışları ve kul konileri -
![image]()
Karla kaplı Mauna Loa -
![image]()
Mauna Loa'dan aşağı lav akışı -
![image]()
Mauna Loa'nın 1984 patlamasında lav akışının önü
Kaynakça
- ^ . 17 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2013.
- ^ Kaye, G.D. (2002). . 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2013.
- ^ . Extreme Science. 28 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2012.
- ^ "Mauna Loa: Dünya'nın en büyük yanardağı". United States Geological Survey. 2 Şubat 2006. 9 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2007.
- ^ a b Watson, Jim (1999). "The long trail of the Hawaiian hotspot" (İngilizce). 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Mauna Loa ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı web sitesi10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hawaii Volkanlar Gözlemevi'nin Muana Loa web sitesi[]
- Global Volcanısm Program entry14 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Mauna Loa Solar Observatory (MLSO)[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mauna Loa Dagi Ingilizce Mount Mauno Loa Amerika Birlesik Devletleri de Buyuk Okyanus adalarindan olusan Hawaii eyaleti nin Big Island Buyuk Ada nin guneyinde yer alan Hawaii Yanardaglar Ulusal Parki icerisinde yer alan 4 169 metre rakimli bir aktif kalkan volkan Hawaii dili ile bu dagin Mauna Loa olan ismi Uzun Dag anlamina gelmektedir Mauna Loa Dagi Mount Mauna LoaMauna Loa YanardagiEn yuksek noktasiYukseklik4 169 mCikinti2 158 mKoordinatlarK 19 28 46 3 B 155 36 09 6 CografyaKonumHawaii ABDJeolojiKayac yasiYaklasik 1 milyon ile 700 000 yil arasindaDag turuKalkan volkan faal TirmanmaIlk tirmanan1794 Mauna Loa Dagi Hawaii Adalari ni olusturan bes volkandan biridir Hawaii adalarinin en aktif volkani olan Kilauea Yanardagi nin cok yakin komsusudur Mauna Loa Dagi nin hacminin 75 000 km oldugu tahmin edilmistir Bu hacmi ve kapladigi arazinin yuzolcumu itibariyla Mauna Loa Dagi Dunya nin en buyuk yanardagi oldugu belirtilmektedir JeolojiHawai Buyuk Ada sinda bulunan Mauna Loa Dagi nin konumu Hawai Buyuk Ada si Landsat uydusu fotolarai mozayigi en son lava akimlari siyah Mauna Loa Yanardagi nindan cikan lav puskurtulerinde silica kimyevi maddesi nispeten azdir Bu nedenle cikarttigi lava patlayici olmayip patlayip havaya fiskirmadan yeryuzunden dagin yamaclarinda asagi akmaktadir Bu dagin yamaclarinin meyilleri nispeten cok dik degildir Mauna Loa Yanardagi nin asgari 700 000 yildir volkanik faaliyet gosterdigi ve deniz altinda iken sonradan puskurmekle donan lavlar dolayisiyla 400 000 yil once deniz uzerine su yuzune ciktigi belirtilmektedir Fakat dagda en eski olarak tarihi tespit edilmis kayalar 200 000 yildan eski degildir Yanardagin magma kaynagi Hawaii adalarinin onlarca milyon yil once denizden ortaya cikmasina neden olmus olan 5000 km uzunlukta olan zincirinin uzerinde bulunan dir Bilimsel olarak su anda gecerli olan jeolojik hipotez ve teorilere gore Buyuk Okyanos tektonik levhasi cok yavas hareket etmekte oldugu icin gelecek jeolojik donemlerde gunumuzden 500 000 ila 1 000 000 yil sonra Mauna Loa Dagi bu sicak nokta dan ayrilacaktir ve o zaman Mauna Loa Dagi olu bir volkan haline gececegi tahmin edilmektedir Mauna Loa Hawaii adalarinda bulunan bes yanardagdan en buyugudur Bu yanardaglar Buyuk Okyanus tektonik levhasi da bulunan Hawaii sicak noktasi uzerindedirler Bunlardan en eskisi 1 milyon yildan daha once ortaya cikmis olan dir ve en genci 300 000 ile 600 000 yil once ortaya cikan Kilauea Dagi dir Mauno Loa Dagi nin ikinci genc yanardagi olarak Kilauea dan daha once 1 milyon ile 700 000 yil arasinda deniz altinda ortaya cikmaya basladigi tahmin edilmektedir Bu yanardaglar ve Hawaii Sicak Noktasi Hawaii adalarindan Rusya ya ait Kuril Adalari ve Kamcatka Yarimadasi yakinlarindaki derin Kuril Kamcatka Okyanus Cukuru na uzanan Hawaii Emperor denizalti siradaglari adi verilen Buyuk Okyanus tabaninda bulanan 5000 km kadar uzunlukta bir dag silsilesine aittir Bu dag silsilesinin icinde olan Hawaii Sicak Noktasi uzerinde bulunan 5 Hawaii yanardagi ndan baska bilimciler Hawaii Buyuk Adasi yakinlarinda daha deniz uzerine cikmamis olan ama buyumekte olan adini verdikleri diger bir denizalti yanardaginin da bulundugunu bildirmislerlerdir Mauna Loa Dagi devamli aktif yanardag olup 400 000 yil once deniz yuzune ciktiktan sonra zaman zaman buyuk siddetli puskurmelere sahne olmaktadir 1843 te cok iyi gozlemlenip belgelenen puskurmeden sonra belgelenen 33 tane puskurme yapmistir Mauna Loa nin en son puskurmesi 24 Mart 15 Nisan 1984 te olmustur Bu son puskurme hicbir insan ve madde zayiatina neden olmamistir Fakat bu adada bulunan sehri 19 yuzyilda yanardaginin puskurtup dagdan asagi akip yayilan lava ortusu uzerine kurulmus oldugu bilinmektedir 1926 ve 1950 puskurmeleri ise bazi koylerin ustune yayilip bu koyleri lav kayalari altinda birakmistir Mauno Lao Dagi nin bu yanardag puskurmesi ve zayiat verme rizikosu dogurdugu icin Dunya daki en tehlikeli 16 yanardagini devamli olarak gozlem altinda tutan Onyillarin Volkanlari Decade Volcanoes adli bir uluslararasi arastirma gozlem ve ihbar kurumu kurulmustur ve Mauno Lao Dagi bu 16 yanardag listesi icindedir ABD arastirma kurumlari da bu yanardag ile cok yakin ilgililerdir Hawaii Volkanik Gozlemevi 1928 den beri bu yanardagi devamli gozleme tabi tutmaktadir Mauno Loa Dagi ve yakininda guneydogusunda bulunan diger bir aktif yanardag olan Kilauea Dagi federal bir koruma idaresi bulunan Hawaii Yanardaglar Ulusal Parki icinde bulunmaktadir ResimlerMauna Loa zirvesi uydudan Mauna Loa Mokuaweoweo kalderasi havadan Mauna Loa yamaclarinda donmus lav akislari ve kul konileri Karla kapli Mauna Loa Mauna Loa dan asagi lav akisi Mauna Loa nin 1984 patlamasinda lav akisinin onuKaynakca 17 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2013 Kaye G D 2002 17 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2013 Extreme Science 28 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2012 Mauna Loa Dunya nin en buyuk yanardagi United States Geological Survey 2 Subat 2006 9 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2007 a b Watson Jim 1999 The long trail of the Hawaiian hotspot Ingilizce 16 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Agustos 2010 Ayrica bakinizHawaii Yanardaglar Ulusal Parki 2022 Mauna Loa puskurmesiDis baglantilarWikimedia Commons ta Mauna Loa ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Hawaii Yanardaglar Ulusal Parki web sitesi10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hawaii Volkanlar Gozlemevi nin Muana Loa web sitesi olu kirik baglanti Global Volcanism Program entry14 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mauna Loa Solar Observatory MLSO olu kirik baglanti