Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mazer ya da maser, atomların, dışarıdan uyarılması neticesinde dışarıya salınan radyasyon yardımı ile elde edilen, genliği yükseltilmiş elektromanyetik dalga. Mazer, önceleri ilk mazerin mikrodalga frekansında çalışması sebebiyle İngilizce (Microwave Amplification by Stimulated Emission of Radiation) cümlesindeki kelimelerin baş harflerinin alınmasından türetilmiştir. Bugünse işitme frekansından itibaren (20 ila 20.000 saykıl/saniye), görünen ve morötesi frekanslı elektromanyetik bölgelerde dahi aynı prensip tatbik edildiğinden mazer, Molecular amplification by Stimulated Emission of Radiation olarak tarif edilmektedir. Mazer, uyarılmış radyasyon (ışın, şua) yayılımıyla mikrodalga veya moleküler dalga kuvvetlendirilmesi demektir. Cihaz, hassas olarak tayin edilmiş frekansta mikrodalga osilasyonları (titreşimleri) ve düşük gürültü seviyeli (kuvvetlendirme) elde etmeyi sağlar. Bu maksatla atomların ve moleküllerin iç enerjisinden faydalanan bir amplifikatör ve osilatör grubu kullanılır. Aletin çalışmasının temel prensibi olan uyarılmış emisyon (stimulated emission), uyarılmış (aşırı enerji yüklü) haldeki bir atoma, dışarıdan eşit enerjili bir fotonun çarpması sonucu atomun aynı özellikli bir foton yayması şeklinde meydana gelir. Böylece atoma çarpan foton veya dalgalar çarptıkları uyarılmış atomlar tarafından yayılan fotonlarla kuvvetlenir. Bir mazer, gaz veya katı halde aktif bir ortamdan ibarettir. Sistem çeşitli frekanslar halinde elektromanyetik bir radyasyona maruz bırakılır. İçerideki atomların çoğu bu tesirle yüksek enerjili (uyarılmış) hale gelir. Böylece uyarılmış bir frekans meydana gelir. Aktif ortam, rezonans sağlayan bir boşlukla çevrili olduğundan, tek bir çıkış frekansına eşdeğer osilasyon modlu paralel dalgalar meydana gelir. Çok fazla çeşitli, koherent ve tek renk ışık elde etmek amacıyla oluşturulan optik düzenekler mazerdir. Bunların optik frekanslarda çalışanlarına optik mazer veya lazer adı verilir. Birkaç milimetreden daha uzun dalga boyları için rezonatör olarak metal bir kutu kullanılır.Bu kutunun boyutu titreşim modlarından yalnızca biri atomların yaymış oldukları ışınımların frekanslarıyla çalışacak biçimde belirlenir,kutuda yalnızca bir ses frekansında rezonansa uğramış gibi belirli bir mikro dalga frekansında rezonansa gelir.
Mazer dalgaları oldukça kararlı ve (aynı frekans ve fazda) olduğu için astronomi ve uzay haberleşmesinde, gürültü seviyesi olmayan yükselticiler olarak kullanılırlar. Mazerde dalga rezonans sistemi, seviyelerinden istifade edilerek çalıştığı için, dalga boyları çok küçük olmasına rağmen imal edilmesi mümkündür. Hâlbuki aynı frekansta mevcut hiçbir manyetik dalga rezonatörü yapılamaz. Çünkü rezonatör yapımı dalga boyu büyüklüğü ile sınırlıdır. Mazer dalga boyu 1 mm'den çok küçüktür. Klasik metotlarla elde edilen en yüksek frekansa (daha doğrusu en küçük dalga boyuna) sahip rezonatör radar cihazlarında kullanılmaktadır.
Tarihçe
İlk mazer rezonatörü (osilatör de denir) Charles H. Townes, James Gordon ve tarafından 1954 senesinde yapıldı. Bu mazerde amonyak gazının özel frekansından istifade edildi. İlk mazerde metal çubuklardan yapılmış silindirik bir kafes içerisinde eksen boyunca yol alan bir molekülden yararlanılmaktaydı. Amonyak moleküllerinin bu demetteki uyarılan durumda olanları, sırası ile bir artı bir eksi yüklü olacak şekilde dizilmiş çubukların oluşturduğu elektrik alan etkisiyle, uyarılmamış durumdakilerden ayrılır ve rezonatördeki küçük bir deliğe doğru kayar.İlk mazerin çıkış gücü çok düşüktü (1 mikrowattan küçük) fakat amonyak amonyak moleküllerinin belirlemiş olduğu ışınım dalga boyu sabitti bu dalga boyuyla denetlenen bir saat ancak birkaç yüzyılda 1 saniyelik hata yapacak doğrulukta çalışmaktaydı. Azot atomu amonyak molekülünde (NH3) hidrojen atomları arasında 24.000 MHz ile titreşir. Bu frekansla titreşen amonyak molekülleri, havasız elektrostatik bir ortamdan geçirilirken aynı frekansta titreşen amonyak molekülleri bir hüzme şeklinde rezonatöre gelir. Rezonatör de enerji seviyelerindeki değişmelerle foton üretimine sebep olur. Bu fotonlar aynı fazda, aynı frekansta mikrodalgalar halinde titreşirler. Mikrodalga, rezonatörden dalga kılavuzu ile alınarak yayınlanır. Katı mazerler çok geniş olan frekans bandındaki radyo dalgalarının yükseltilmesinde kullanılır.
Kullanıldığı yerler
Mazerin kullanıldığı en önemli saha haberleşmedir. Haberleşmede karşılaşılan en büyük sıkıntı haberleşme kanallarının sınırlandırılmış olmasıdır. Böyle bir haberleşme trafiğinde yayınların birbirine müdahale etmemesi için, mikrodalga (yüksek frekans) kullanılması gerekir. Mazer bu tür haberleşme için çok uygundur. Mikrodalga ile yayında, yayın yapan istasyonla alıcının birbirini görmesi lazımdır. Bu bakımdan ara istasyonlara ihtiyaç vardır. Dünya etrafında yörüngede bulunan uydular, ara istasyon vazifesi yaparlar. 1962 senesinde yörüngeye oturtulan bu vazifeyi icra etmektedir. Telstar 3700-4200 ve 5925-6425 MHz bandlarında mazer yayını alır ve yükselterek yayınlar.Radyoastronomide Venüsün yayınladığı çok zayıf radyo dalgalarının ölçülmesinde ve bununla da gezegenin sıcaklığına ilişkin bilgi sahibi olunmada mazer kullanılır.
Mazerin kullanıldığı bir saha da, uzaya fırlatılan araçların göndereceği bilgiler içindir. Uzay aracı çok küçük ve mesafe çok uzak olduğu için mikrodalga vericisinin hem küçük hem de yaptığı yayının gürültüsüz olarak alınması gereklidir. Mazer bu maksada mükemmel cevap verir. 1964 senesinde 383.180 km mesafedeki ay yüzeyinden ay modülünün gönderdiği TV yayınları ile 1965 senesinde 215.740.000 km mesafedeki Mars yüzeyinden 'ün gönderdiği çok net resim yayınları, mazer ile sağlanmıştır. Bu kadar uzak mesafeden optik ve radyo dalgaları ile TV ve resim yayını mümkün değildir.
Mazer yayını ile uzaydaki gazların cinslerini tespit etmek mümkündür. Bu maksatla hidrojen atomu ile 1421 MHz'de çalışan hidrojen mazeri yapılmıştır.Alçak basınçlı rubidyum buharı içeren mazer de frekans standardı kullanılır. Bu mazerde boşluk ile çevrelenmiş saydam göze içerisinde tutulmakta olan rubidyum buharına bir rubidyum lambasından elde edilmiş olan ve uygun filtrelerden geçirilen ışık düşürülür.Düşürülen ışığın etkisi ile uyarılmış atomlar frekanslı dalga yayarlar.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mazer ya da maser atomlarin disaridan uyarilmasi neticesinde disariya salinan radyasyon yardimi ile elde edilen genligi yukseltilmis elektromanyetik dalga Mazer onceleri ilk mazerin mikrodalga frekansinda calismasi sebebiyle Ingilizce Microwave Amplification by Stimulated Emission of Radiation cumlesindeki kelimelerin bas harflerinin alinmasindan turetilmistir Bugunse isitme frekansindan itibaren 20 ila 20 000 saykil saniye gorunen ve morotesi frekansli elektromanyetik bolgelerde dahi ayni prensip tatbik edildiginden mazer Molecular amplification by Stimulated Emission of Radiation olarak tarif edilmektedir Mazer uyarilmis radyasyon isin sua yayilimiyla mikrodalga veya molekuler dalga kuvvetlendirilmesi demektir Cihaz hassas olarak tayin edilmis frekansta mikrodalga osilasyonlari titresimleri ve dusuk gurultu seviyeli kuvvetlendirme elde etmeyi saglar Bu maksatla atomlarin ve molekullerin ic enerjisinden faydalanan bir amplifikator ve osilator grubu kullanilir Aletin calismasinin temel prensibi olan uyarilmis emisyon stimulated emission uyarilmis asiri enerji yuklu haldeki bir atoma disaridan esit enerjili bir fotonun carpmasi sonucu atomun ayni ozellikli bir foton yaymasi seklinde meydana gelir Boylece atoma carpan foton veya dalgalar carptiklari uyarilmis atomlar tarafindan yayilan fotonlarla kuvvetlenir Bir mazer gaz veya kati halde aktif bir ortamdan ibarettir Sistem cesitli frekanslar halinde elektromanyetik bir radyasyona maruz birakilir Icerideki atomlarin cogu bu tesirle yuksek enerjili uyarilmis hale gelir Boylece uyarilmis bir frekans meydana gelir Aktif ortam rezonans saglayan bir boslukla cevrili oldugundan tek bir cikis frekansina esdeger osilasyon modlu paralel dalgalar meydana gelir Cok fazla cesitli koherent ve tek renk isik elde etmek amaciyla olusturulan optik duzenekler mazerdir Bunlarin optik frekanslarda calisanlarina optik mazer veya lazer adi verilir Birkac milimetreden daha uzun dalga boylari icin rezonator olarak metal bir kutu kullanilir Bu kutunun boyutu titresim modlarindan yalnizca biri atomlarin yaymis olduklari isinimlarin frekanslariyla calisacak bicimde belirlenir kutuda yalnizca bir ses frekansinda rezonansa ugramis gibi belirli bir mikro dalga frekansinda rezonansa gelir Hidrojen mazeri Courtesy NASA JPL Caltech Mazer dalgalari oldukca kararli ve ayni frekans ve fazda oldugu icin astronomi ve uzay haberlesmesinde gurultu seviyesi olmayan yukselticiler olarak kullanilirlar Mazerde dalga rezonans sistemi seviyelerinden istifade edilerek calistigi icin dalga boylari cok kucuk olmasina ragmen imal edilmesi mumkundur Halbuki ayni frekansta mevcut hicbir manyetik dalga rezonatoru yapilamaz Cunku rezonator yapimi dalga boyu buyuklugu ile sinirlidir Mazer dalga boyu 1 mm den cok kucuktur Klasik metotlarla elde edilen en yuksek frekansa daha dogrusu en kucuk dalga boyuna sahip rezonator radar cihazlarinda kullanilmaktadir TarihceIlk mazer rezonatoru osilator de denir Charles H Townes James Gordon ve tarafindan 1954 senesinde yapildi Bu mazerde amonyak gazinin ozel frekansindan istifade edildi Ilk mazerde metal cubuklardan yapilmis silindirik bir kafes icerisinde eksen boyunca yol alan bir molekulden yararlanilmaktaydi Amonyak molekullerinin bu demetteki uyarilan durumda olanlari sirasi ile bir arti bir eksi yuklu olacak sekilde dizilmis cubuklarin olusturdugu elektrik alan etkisiyle uyarilmamis durumdakilerden ayrilir ve rezonatordeki kucuk bir delige dogru kayar Ilk mazerin cikis gucu cok dusuktu 1 mikrowattan kucuk fakat amonyak amonyak molekullerinin belirlemis oldugu isinim dalga boyu sabitti bu dalga boyuyla denetlenen bir saat ancak birkac yuzyilda 1 saniyelik hata yapacak dogrulukta calismaktaydi Azot atomu amonyak molekulunde NH3 hidrojen atomlari arasinda 24 000 MHz ile titresir Bu frekansla titresen amonyak molekulleri havasiz elektrostatik bir ortamdan gecirilirken ayni frekansta titresen amonyak molekulleri bir huzme seklinde rezonatore gelir Rezonator de enerji seviyelerindeki degismelerle foton uretimine sebep olur Bu fotonlar ayni fazda ayni frekansta mikrodalgalar halinde titresirler Mikrodalga rezonatorden dalga kilavuzu ile alinarak yayinlanir Kati mazerler cok genis olan frekans bandindaki radyo dalgalarinin yukseltilmesinde kullanilir Kullanildigi yerlerMazerin kullanildigi en onemli saha haberlesmedir Haberlesmede karsilasilan en buyuk sikinti haberlesme kanallarinin sinirlandirilmis olmasidir Boyle bir haberlesme trafiginde yayinlarin birbirine mudahale etmemesi icin mikrodalga yuksek frekans kullanilmasi gerekir Mazer bu tur haberlesme icin cok uygundur Mikrodalga ile yayinda yayin yapan istasyonla alicinin birbirini gormesi lazimdir Bu bakimdan ara istasyonlara ihtiyac vardir Dunya etrafinda yorungede bulunan uydular ara istasyon vazifesi yaparlar 1962 senesinde yorungeye oturtulan bu vazifeyi icra etmektedir Telstar 3700 4200 ve 5925 6425 MHz bandlarinda mazer yayini alir ve yukselterek yayinlar Radyoastronomide Venusun yayinladigi cok zayif radyo dalgalarinin olculmesinde ve bununla da gezegenin sicakligina iliskin bilgi sahibi olunmada mazer kullanilir Mazerin kullanildigi bir saha da uzaya firlatilan araclarin gonderecegi bilgiler icindir Uzay araci cok kucuk ve mesafe cok uzak oldugu icin mikrodalga vericisinin hem kucuk hem de yaptigi yayinin gurultusuz olarak alinmasi gereklidir Mazer bu maksada mukemmel cevap verir 1964 senesinde 383 180 km mesafedeki ay yuzeyinden ay modulunun gonderdigi TV yayinlari ile 1965 senesinde 215 740 000 km mesafedeki Mars yuzeyinden un gonderdigi cok net resim yayinlari mazer ile saglanmistir Bu kadar uzak mesafeden optik ve radyo dalgalari ile TV ve resim yayini mumkun degildir Mazer yayini ile uzaydaki gazlarin cinslerini tespit etmek mumkundur Bu maksatla hidrojen atomu ile 1421 MHz de calisan hidrojen mazeri yapilmistir Alcak basincli rubidyum buhari iceren mazer de frekans standardi kullanilir Bu mazerde bosluk ile cevrelenmis saydam goze icerisinde tutulmakta olan rubidyum buharina bir rubidyum lambasindan elde edilmis olan ve uygun filtrelerden gecirilen isik dusurulur Dusurulen isigin etkisi ile uyarilmis atomlar frekansli dalga yayarlar Dis baglantilar