Mehdikulu Han Cevanşir (Azerbaycanca: Mehdiqulu xan Cavanşir; d. 1763 və ya 1772, Şuşa - ö. 15 Mayıs 1845, Şuşa), Karabağ Hanlığı'nın sonuncu ve dördüncü hanı. Karabağ Hanı olan İbrahim Halil Han ve eşi Hurşid Beyüm'ün oğludur.
İbrahim Halil Han | |
---|---|
Hüküm süresi | 1806-1822 |
Önce gelen | İbrahim Halil Han |
Sonra gelen | Hanlık kaldırılmıştır. |
Doğum | 1763 ve ya 1772 Şuşa, Karabağ Hanlığı |
Ölüm | 15 Mayıs 1845 Şuşa, Rus İmparatorluğu |
Defin | İmaret Mezarlığı |
Hanedan | Cavanşirler |
Babası | İbrahim Halil Han |
Dini | İslam |
Hayatının ilk yılları
Mehdikulu Han Karabağ Hanı İbrahim Halil Han ve eşi Hurşid Beyüm'ün oğlu olarak Şuşa'da dünyaya gelmiştir. Annesi olan Hurşid Begüm Gence Hanı olan Cevad Han'ın kızı, 'ın torunudur.
Çarlık Rusyası generali Sisianov'un 1805 yılında yazdığı raporuna göre, o zaman Mehdikulu Han'ın 33 yaşı varmış. Bu yüzden doğum tarihi olarak 1772 tarihi de gösterilmektedir.
Gencliğinde Kacarlar'la olan savaşda yaralanmış ve burnunun yarısını kayıp etmiştir.
İbrahim Halil Han dönemi
Üvey kardeşi Muhammed Hasan Ağa ile birlikte kuzenleri Muhammed Bey'i (Mehrali Bey'in oğlu) Karabağ'dan uzaklaştırmak için babası tarafından gönderilmişti. Muhammed Bey 1797 yılında Kacar hükümdarı Ağa Muhammed Şah'ın Şuşa'da öldürülmesinden kaynaklanan kargaşadan yararlanarak yönetimi ele almıştı.
1805 yılında babasının Rus'larla imzaladığı antlaşmadan sonra generalliğe yükselmiştir. Bu antlaşmaya göre, Rusya İbrahim Halili Karabağ'ın hanı, oğlu Mehdikulunu da onun vârisi olarak resmen tanıyordu. Aynı yılda o, babası tarafından General Sisianov'la birlikte Bakü üzerine olan yürüşe katılmak için gönderilmiştir. Fakat 1805 yılının 19 Kasımında kardeşi Muhammed Hasan'ın ölümünden sonra Şuşa'ya geri dönmüştür.
Hükümdarlığı
Hükümdarlığı resmi olarak 1806 yılının 13 Eylül'ünde başlamıştır. Tahta çıkışı babasının, Mehdikulu'nun eşlerinden birinin, kızının ve küçük oğlunun Rus'lar tarafından katl edilmesinden sonra gerçekleşmiştir. 11 Kasım'da yeni Han olarak Tiflis'e gitmiş ve Kafkazın Rus canişini İvan Qudoviçin karşısında Rus imparatoru I Aleksandra sadık kalacağına dair yemin etmiştir. 1807 yılının 7 Ocak tarihinde emri ile Gudoviç tarafından kraliyet nişanı ile teltif edilmiştir.
21 Kasım 1822 yılında Kacarlar'a yaptığı teklifler yüzünden Rusya tarafından cezalandırılacağından korkarak Kacar İmparatorluğu'na kaçtı. Daha sonralar kendisine Rusya tarafından 6000 tümen aylık kesildi və Gerger vilayeti'nin gelirleri ona tahsis edildi. Onun kaçışından sonra, yani 1822 yılında Karabağ Hanlığı kaldırıldı ve Rusya İmparatorluğu'nun bir eyaleti oldu.
8 Haziran 1827 yılında İvane Abxazi ve Mirze Adıgüzel Beyin arabuluculuğu ile Rusya İmparatorluğu'na olan bağlılığını yeniledi ve vatanına geri döndü. 7 Temmuz 1827 yılında yıllık 4 bin çervon ve Kacarlar'dan Karabağ'a gelmek için onu takib edecek ailelerden gelen vergi kendisine tahsis edildi.
Ömrünün geride kalan kısmını İspan generalı 'le de tanışacağı Şahbulak yakınlarında yaşadı.
1845 yılının 14 Mayıs tarihinde hastalık yüzünden ölmüş ve Ağdamdaki hanedanlık mezarlığı olan İmaret Mezarlığında defn edilmiştir.
Madalyaları
- "Kutsal Anna" Ordeni (1838 30 Nisan)
Kaynakça
- ^ a b c Ismayilov, Eldar (January 2014). "The Khans of Karabakh: The Elder Line by Generations". The Caucasus & Globalization (İngilizce): 129-130. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ a b (1827). Narrative of Don Juan Van Halen ́s imprisonment in the Dungeons of the Inquisition at Madrid, ... (İngilizce). H. Colburn. s. 330. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ Qarabaghi, Jamal Javanshir; Qarābāghī, Jamāl Javānshīr; Bournoutian, George A. (1994). A History of Qarabagh: An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi's Tarikh-e Qarabagh (İngilizce). Mazda Publishers. s. 104. ISBN . 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehdikulu Han Cevansir Azerbaycanca Mehdiqulu xan Cavansir d 1763 ve ya 1772 Susa o 15 Mayis 1845 Susa Karabag Hanligi nin sonuncu ve dorduncu hani Karabag Hani olan Ibrahim Halil Han ve esi Hursid Beyum un ogludur Ibrahim Halil HanHukum suresi1806 1822Once gelenIbrahim Halil HanSonra gelenHanlik kaldirilmistir Dogum1763 ve ya 1772 Susa Karabag HanligiOlum15 Mayis 1845 Susa Rus ImparatorluguDefinImaret MezarligiHanedanCavansirlerBabasiIbrahim Halil HanDiniIslamHayatinin ilk yillariMehdikulu Han Karabag Hani Ibrahim Halil Han ve esi Hursid Beyum un oglu olarak Susa da dunyaya gelmistir Annesi olan Hursid Begum Gence Hani olan Cevad Han in kizi in torunudur Carlik Rusyasi generali Sisianov un 1805 yilinda yazdigi raporuna gore o zaman Mehdikulu Han in 33 yasi varmis Bu yuzden dogum tarihi olarak 1772 tarihi de gosterilmektedir Gencliginde Kacarlar la olan savasda yaralanmis ve burnunun yarisini kayip etmistir Kacar hukumdari Feth Ali Sah Kacar in Mehdikulu Han a mektubu Mektubda sah Mehdikulu Han dan Karabag in beylerbeyisi diye hitab ediyor Ibrahim Halil Han donemiUvey kardesi Muhammed Hasan Aga ile birlikte kuzenleri Muhammed Bey i Mehrali Bey in oglu Karabag dan uzaklastirmak icin babasi tarafindan gonderilmisti Muhammed Bey 1797 yilinda Kacar hukumdari Aga Muhammed Sah in Susa da oldurulmesinden kaynaklanan kargasadan yararlanarak yonetimi ele almisti 1805 yilinda babasinin Rus larla imzaladigi antlasmadan sonra generallige yukselmistir Bu antlasmaya gore Rusya Ibrahim Halili Karabag in hani oglu Mehdikulunu da onun varisi olarak resmen taniyordu Ayni yilda o babasi tarafindan General Sisianov la birlikte Baku uzerine olan yuruse katilmak icin gonderilmistir Fakat 1805 yilinin 19 Kasiminda kardesi Muhammed Hasan in olumunden sonra Susa ya geri donmustur HukumdarligiHukumdarligi resmi olarak 1806 yilinin 13 Eylul unde baslamistir Tahta cikisi babasinin Mehdikulu nun eslerinden birinin kizinin ve kucuk oglunun Rus lar tarafindan katl edilmesinden sonra gerceklesmistir 11 Kasim da yeni Han olarak Tiflis e gitmis ve Kafkazin Rus canisini Ivan Qudovicin karsisinda Rus imparatoru I Aleksandra sadik kalacagina dair yemin etmistir 1807 yilinin 7 Ocak tarihinde emri ile Gudovic tarafindan kraliyet nisani ile teltif edilmistir 21 Kasim 1822 yilinda Kacarlar a yaptigi teklifler yuzunden Rusya tarafindan cezalandirilacagindan korkarak Kacar Imparatorlugu na kacti Daha sonralar kendisine Rusya tarafindan 6000 tumen aylik kesildi ve Gerger vilayeti nin gelirleri ona tahsis edildi Onun kacisindan sonra yani 1822 yilinda Karabag Hanligi kaldirildi ve Rusya Imparatorlugu nun bir eyaleti oldu 8 Haziran 1827 yilinda Ivane Abxazi ve Mirze Adiguzel Beyin arabuluculugu ile Rusya Imparatorlugu na olan bagliligini yeniledi ve vatanina geri dondu 7 Temmuz 1827 yilinda yillik 4 bin cervon ve Kacarlar dan Karabag a gelmek icin onu takib edecek ailelerden gelen vergi kendisine tahsis edildi Omrunun geride kalan kismini Ispan generali le de tanisacagi Sahbulak yakinlarinda yasadi 1845 yilinin 14 Mayis tarihinde hastalik yuzunden olmus ve Agdamdaki hanedanlik mezarligi olan Imaret Mezarliginda defn edilmistir Madalyalari Kutsal Anna Ordeni 1838 30 Nisan Kaynakca a b c Ismayilov Eldar January 2014 The Khans of Karabakh The Elder Line by Generations The Caucasus amp Globalization Ingilizce 129 130 6 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2022 a b 1827 Narrative of Don Juan Van Halen s imprisonment in the Dungeons of the Inquisition at Madrid Ingilizce H Colburn s 330 6 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2022 Qarabaghi Jamal Javanshir Qarabaghi Jamal Javanshir Bournoutian George A 1994 A History of Qarabagh An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi s Tarikh e Qarabagh Ingilizce Mazda Publishers s 104 ISBN 978 1 56859 011 0 18 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2022