Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beratlı Mehemed Ali Bey (1842, Berat-1895), Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi.
| Mehmed Ali Paşa Viryoni | |
|---|---|
 | |
| Meclis-i Mebûsan 2. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 13 Aralık 1877 - 14 Şubat 1878 | |
| Seçim bölgesi | 1877 (2) – Yanya |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1842 Berat, Yanya Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1895 |
Hayatı
On dokuzuncu yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu'ndaki modernleşme sürecinde zenginliğini ve gücünü artıran Berat'ın (güney Arnavutluk) Viryonzâde adlı ünlü Arnavut toprak sahibi bey ailesindendir. Yanya'daki Fransa konsolosunun yardımcısı, Mehmet Ali'nin ailesini, 9 Kasım 1877 tarihinde Paris'te Dışişleri Bakanlığı'na yazdığı mektupta, Berat'ın "en iyi" toprak sahibi ailelerinden ve en zengin Arnavutlarından biri olarak nitelendirmiştir. Mehmet Ali, Tepedelenli Ali Paşa'nın generallerinden ve daha sonra Epir valisi olan Ömer Paşa'nın torunu ve 1845-1863 yılları arasında Berat valisi olan Hüseyin Paşa'nın oğludur. Annesi Tiranlı Ali Bey Toptani'nin kızı Sabush Hanım'dır. Yanya'daki Fransız konsolos yardımcısı, yukarıda bahsi geçen mektubunda, Mehmet Ali Bey'in İstanbul'da oldukça iyi bir eğitim gördüğünü ve bu nedenle kökeninin veya ailesinin desteği olmadan iyi bir idari kariyer yapma şansının olduğunu yazmıştır. Arnavutça, Türkçe, Yunanca ve Fransızca biliyordu.
Mehmet Ali Viryoni, Mayıs 1877'de kurulan Yanya'nın Arnavut Komitesi'nin (Arnavutça: Komiteti Shqiptar) bir üyesiydi. 1876 sonbaharında Hersek'teki savaşta en az bin kişilik büyük bir milis kuvvetine liderlik etmiştir ve 1.500 bin kişilik güçlü bir milis gücünün lideri olarak başarılı olmuştur. Bunu Epir'de (güney Arnavutluk) tekrarlamak istedi, ancak Meclis-i Mebûsan 2. dönem Yanya Vilayeti'nden 39 oyla mebus seçilmiştir. İstanbul'a Yanya milletvekili olarak gelen Mehmet Ali Viryoni, diğer bazı Arnavut milletvekilleriyle birlikte, İstanbul'da Arnavut elit üyeleri tarafından kurulan Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi'nin (Arnavutça: Komiteti Qendror për Mbrojten e të Drejtave të Kombësisë Shqiptare) kurucularından birisidir. Fraşirili Abdül Bey ile birlikte, bir ittifak sağlamak için Temmuz ve Aralık 1877'de Yunanistan makamlarıyla müzakerelere öncülük etti. 1879 baharında, Arnavut topraklarının kaderini savunmak için Abdül Bey ve Abidin Paşa ile birlikte başlıca Avrupa başkentlerini (Roma, Paris, Berlin, Viyana) ziyaret etmiştir.
Mehmet Ali Viryoni direniş hareketlerinin örgütlenmesinde yer alırken, diğer mebuslar gibi kendisini askıya alınmış da olsa hala Meclis-i Mebûsan'un bir vekili olarak görüyordu. Bu nedenle, hudut meselelerinde Osmanlı ve Yunan müzakerelerinin yeniden başladığını öğrenerek, Yanya'dan iki diğer mebus olan Abdül Bey ve Veysel Bey ile birlikte 14 Ağustos 1879'da bölgesinden İstanbul'a başkentteki bu müzakerelerde yerel halkın temsilcisi olarak mümkün olan her rolü oynamaya çalışmak için gitti. Arnavut tarihçiliğine göre, başlangıcından sonuna kadar Prizren İttifakı merkez komitesinin üyelerinden biri olarak kaldı. Arnavut Birliği'nin bastırılmasıyla 1881'de tutuklandı ancak Korfu'ya kaçmayı başardı. Resmi Arnavut ansiklopedisindeki milliyetçi anlatıya göre, bilinen son “vatansever eylemi”, 1890'da Abdül Bey ile birlikte bir muhtıra imzalamasıdır. Mehmet Ali 1895'te ölmüştür.
Ailesi
Nispeten yerel önemli ailelerin Emine Hanım Klisura ve Hüsniye Hanım Vokopola isimli iki karısı ve bir Çerkes kadın olan Mihri Hanım ile evlenmiştir. Hüsniye Hanım'dan İlyas Bey (1882 veya 1883 doğumlu) adında bir oğlu olmuştur. İlyas Bey Viryoni, Mekteb-i Mülkiye'de okudu, Jön Türk Devrimi'nden sonra Berat belediye başkanı oldu, 1912'de Arnavut bağımsızlığını ilan eden Avlonya Meclisine katıldı ve 1932'de ölmeden önce yeni Arnavut devletinde iki kez başbakan, birkaç kez de milletvekili, bakan ve büyükelçi oldu. Ünlü Dino ailesinden (Prevezeli) bir kadınla evlendi ve aralarında İsmail Kadare'nin eserlerini Fransızcaya çeviren Yusuf Viryoni'nde olduğu üç çocuğu oldu.
Notlar
- ^ Adı farklı kaynaklarda çeşitli şekillerde geçmektedir: Mehmed Ali Bey, Mehmet Ali Vryoni, Mehmet Ali Beu [Bey], Mehemed Ali Vrion, Mehmet Ali Vrioni, Mehmed Ali Vrion ve Mehmet Ali Berati.
Kaynakça
- Özel
- ^ Bilmez & Clayer 2016, s. 164.
- ^ a b Bilmez & Clayer 2016, s. 165.
- ^ a b Bilmez & Clayer 2016, s. 166.
- Genel
- Bilmez, Bülent; Clayer, Nathalie (2016). "A PROSOPOGRAPHIC STUDY ON SOME 'ALBANIAN' DEPUTIES". Herzog, Christoph; Sharif, Malek (Ed.). The First Ottoman Experiment in Democracy (PDF) (İngilizce). Würzburg: Orient-Institut Istanbul (Max Weber Stiftung). ISBN . ISSN 1863-9461. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beratli Mehemed Ali Bey 1842 Berat 1895 Arnavut asilli Osmanli siyasetci Mehmed Ali Pasa ViryoniMeclis i Mebusan 2 Donem MebusuGorev suresi 13 Aralik 1877 14 Subat 1878Secim bolgesi 1877 2 YanyaKisisel bilgilerDogum 1842 Berat Yanya Vilayeti Osmanli ImparatorluguOlum 1895HayatiOn dokuzuncu yuzyil Osmanli Imparatorlugu ndaki modernlesme surecinde zenginligini ve gucunu artiran Berat in guney Arnavutluk Viryonzade adli unlu Arnavut toprak sahibi bey ailesindendir Yanya daki Fransa konsolosunun yardimcisi Mehmet Ali nin ailesini 9 Kasim 1877 tarihinde Paris te Disisleri Bakanligi na yazdigi mektupta Berat in en iyi toprak sahibi ailelerinden ve en zengin Arnavutlarindan biri olarak nitelendirmistir Mehmet Ali Tepedelenli Ali Pasa nin generallerinden ve daha sonra Epir valisi olan Omer Pasa nin torunu ve 1845 1863 yillari arasinda Berat valisi olan Huseyin Pasa nin ogludur Annesi Tiranli Ali Bey Toptani nin kizi Sabush Hanim dir Yanya daki Fransiz konsolos yardimcisi yukarida bahsi gecen mektubunda Mehmet Ali Bey in Istanbul da oldukca iyi bir egitim gordugunu ve bu nedenle kokeninin veya ailesinin destegi olmadan iyi bir idari kariyer yapma sansinin oldugunu yazmistir Arnavutca Turkce Yunanca ve Fransizca biliyordu Mehmet Ali Viryoni Mayis 1877 de kurulan Yanya nin Arnavut Komitesi nin Arnavutca Komiteti Shqiptar bir uyesiydi 1876 sonbaharinda Hersek teki savasta en az bin kisilik buyuk bir milis kuvvetine liderlik etmistir ve 1 500 bin kisilik guclu bir milis gucunun lideri olarak basarili olmustur Bunu Epir de guney Arnavutluk tekrarlamak istedi ancak Meclis i Mebusan 2 donem Yanya Vilayeti nden 39 oyla mebus secilmistir Istanbul a Yanya milletvekili olarak gelen Mehmet Ali Viryoni diger bazi Arnavut milletvekilleriyle birlikte Istanbul da Arnavut elit uyeleri tarafindan kurulan Arnavut Halkinin Haklarini Savunma Merkez Komitesi nin Arnavutca Komiteti Qendror per Mbrojten e te Drejtave te Kombesise Shqiptare kurucularindan birisidir Frasirili Abdul Bey ile birlikte bir ittifak saglamak icin Temmuz ve Aralik 1877 de Yunanistan makamlariyla muzakerelere onculuk etti 1879 baharinda Arnavut topraklarinin kaderini savunmak icin Abdul Bey ve Abidin Pasa ile birlikte baslica Avrupa baskentlerini Roma Paris Berlin Viyana ziyaret etmistir Mehmet Ali Viryoni direnis hareketlerinin orgutlenmesinde yer alirken diger mebuslar gibi kendisini askiya alinmis da olsa hala Meclis i Mebusan un bir vekili olarak goruyordu Bu nedenle hudut meselelerinde Osmanli ve Yunan muzakerelerinin yeniden basladigini ogrenerek Yanya dan iki diger mebus olan Abdul Bey ve Veysel Bey ile birlikte 14 Agustos 1879 da bolgesinden Istanbul a baskentteki bu muzakerelerde yerel halkin temsilcisi olarak mumkun olan her rolu oynamaya calismak icin gitti Arnavut tarihciligine gore baslangicindan sonuna kadar Prizren Ittifaki merkez komitesinin uyelerinden biri olarak kaldi Arnavut Birligi nin bastirilmasiyla 1881 de tutuklandi ancak Korfu ya kacmayi basardi Resmi Arnavut ansiklopedisindeki milliyetci anlatiya gore bilinen son vatansever eylemi 1890 da Abdul Bey ile birlikte bir muhtira imzalamasidir Mehmet Ali 1895 te olmustur AilesiNispeten yerel onemli ailelerin Emine Hanim Klisura ve Husniye Hanim Vokopola isimli iki karisi ve bir Cerkes kadin olan Mihri Hanim ile evlenmistir Husniye Hanim dan Ilyas Bey 1882 veya 1883 dogumlu adinda bir oglu olmustur Ilyas Bey Viryoni Mekteb i Mulkiye de okudu Jon Turk Devrimi nden sonra Berat belediye baskani oldu 1912 de Arnavut bagimsizligini ilan eden Avlonya Meclisine katildi ve 1932 de olmeden once yeni Arnavut devletinde iki kez basbakan birkac kez de milletvekili bakan ve buyukelci oldu Unlu Dino ailesinden Prevezeli bir kadinla evlendi ve aralarinda Ismail Kadare nin eserlerini Fransizcaya ceviren Yusuf Viryoni nde oldugu uc cocugu oldu Notlar Adi farkli kaynaklarda cesitli sekillerde gecmektedir Mehmed Ali Bey Mehmet Ali Vryoni Mehmet Ali Beu Bey Mehemed Ali Vrion Mehmet Ali Vrioni Mehmed Ali Vrion ve Mehmet Ali Berati KaynakcaOzel Bilmez amp Clayer 2016 s 164 a b Bilmez amp Clayer 2016 s 165 a b Bilmez amp Clayer 2016 s 166 GenelBilmez Bulent Clayer Nathalie 2016 A PROSOPOGRAPHIC STUDY ON SOME ALBANIAN DEPUTIES Herzog Christoph Sharif Malek Ed The First Ottoman Experiment in Democracy PDF Ingilizce Wurzburg Orient Institut Istanbul Max Weber Stiftung ISBN 978 3 95650 191 3 ISSN 1863 9461 10 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Aralik 2021