Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehmet Vehbi Çelik (d. 1862, Hadim, Konya - ö. 28 Kasım 1949), Osmanlı Meclis-i Mebûsanı'nda 1. Dönem ve 4. Dönem Konya, TBMM 1. Dönem Konya milletvekilliği yapmış, IV. İcra Vekilleri Heyeti'nde Şeriye ve Evkaf Vekilliği (Diyanet ve Vakıflar Bakanlığı) yapmış bir din ve siyaset adamıdır.
| Mehmet Vehbi Çelik | |
|---|---|
| TBMM Şeriyye ve Evkaf Vekili | |
| Görev süresi 26 Ekim 1922 - 14 Ağustos 1923 | |
| Yerine geldiği | Abdullah Azmi Torun |
| Yerine gelen | Musa Kazım Onar |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 1. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 23 Nisan 1920 - 16 Nisan 1923 | |
| Seçim bölgesi | 1920 – Konya |
| Meclis-i Mebûsan 3. ve 6. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 11 Ocak 1920 - 18 Mart 1920 | |
| Seçim bölgesi | 1919 – Konya |
| Görev süresi 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912 | |
| Seçim bölgesi | 1908 – Konya |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Mehmet Vehbi 1862 Hadim, Konya |
| Ölüm | 27 Kasım 1949 (87 yaşında) |
| Mesleği | Din adamı |
Hadim ve Konya Medreseleri mezunudur. Mahmudiye Medresesi Müderrisliği, Konya Hukuk Mektebi Fıkıh Öğretmenliği, Kuvâ-yi Milliye hareketine katılmış ve Konya Vali Vekilliği yapmıştır. Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda I. ve IV. Dönem Konya Mebusluğu, TBMM I. Dönem Konya Milletvekilliği, Büyük Millet Meclisi I. Reis Vekilliği, Şer’iye ve Evkâf Encümen Reisliği, 4. İcra Vekilleri Heyeti Şer’iye Evkâf Vekilliği yapmıştır. Evli ve beş çocuk babasıdır.
Hayatı
1862 Hadim, Konya doğumlu olup, Hasan Bey'in oğludur. Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda bulunmuş, Müderrisi iken 58 yaşında I. Dönem Konya Milletvekili seçilmiştir. TBMM 2. Başkanlığı Vekilliğinde, Şeriye Encümeni Başkanlığında, Şer'iye ve Evkaf Vekilliğinde (Bakanlığında) bulunmuştur.
İstanbul hükûmetiyle Anadolu'nun bağlantısı kesildiğinde Konya Müdafaa-i Hukukun başında bulunuyordu. Bu sırada valinin Konya'yı terk etmesi üzerine, Müdafaa-i Hukuk adına Konya Valiliğini üzerine almıştır. Vehbi Hoca, Konya'nın Birinci Millet Meclisine seçtiği milletvekilleri arasında bulundu. İlk şeriye vekillerinden oldu. Konya'nın Millî Mücadele'ye maddi ve manevi büyük katkısını sağlamış olanların başında gelir. İlk anayasayı hazırlayanların arasında bulunmuştur. Mecliste mütedil sağ kanadın tabi başkanı olarak millî devletin kuruluşunda önemli hizmetleri olmuştur.
Din bilginlerinde zamanın üstadı olarak tanınan Vehbi Hoca, din duygusu ile milliyet duygusunu gönlünde birleştirmiş bir bilgindi. Hadim ve Konya medreselerinde yetiştikten sonra İstanbul'da o zaman en yüksek teoloji fakültesi sayılan Darül-Hilafe medresesinden de en iyi dereceyle icazet aldıktan sonra mesleğinde zirveye ulaşmış, bir otorite olmuştur.
Meşrutiyet döneminde bir aralık taşrada büyük illerde yüksek okul açma denemesine girişildiği sırada Konya'da da bir hukuk mektebi açılmıştı. O dönemde de İstanbul'dan taşraya rağbet olmadığından bu yüksek okula ancak mahalli yeteneklerden hoca aranmıştı. Bunlar arasında medeni hukuk-fıkıh hocalığı Vehbi Efendi'ye verilmişti. Vehbi Hoca bu görevde önemli başarı sağlamıştır. Onun asıl hüviyet ve himmeti, Millî Mücadele başlarken ortaya çıkmasındadır.
Kuvâ-yi Milliye hareketi içinde aktif rol almıştır. Nefir'i aam (bütün herkesin gücüne ihtiyaç duyulduğu durum) halinde olan Türkiye'nin, müstevliler tarafından tarumar edilmemesi için herkesin elinden geleni yapmaya çalıştığı anda, sorumluluk gereği gecesini gündüzüne katarak, köy köy, kasaba kasaba, dolaşarak etkileyici ve teşvik edici konuşmalarıyla halkın uyanmasına ve bilinçlenmesine katkıda bulunmuştur.
Anadolu'da Müdafaa-i Hukuk'un ilk kurulduğu yerlerden birisi Konya'dır. Kuranların başında Vehbi Hoca bulunmuştur. Vehbi Hoca son Osmanlı Mebusan Meclisine Konya'dan mebus seçilmişti. Bu meclisin başkan vekilliğini yapmıştır. Bu görevdeki himmeti önemlidir. Misak-ı Millî'nin bu Meclis tarafından kabulünde şahsi otoritesiyle rol oynamıştır. Millî Mücadele'yi desteklemesi için Meclis tarafından Padişah'a gönderilen üç kişilik heyette Vehbi Hoca da bulunmuştur.[] Bu meclisin İngilizler tarafından basılıp dağıtılmasından sonra Ankara'da ilk Büyük Millet Meclisine en erken katılanlardan birisi olmuştur.
Meclis tarafından umur-u şeriye vekaletine seçilmiştir. Bu görevde iken saltanatın ilgasına dair şer'i fetvayı (hilafetten indirme) veren ve bunu meclis huzurunda okuyup kabul ettiren de Mehmet Vehbi Hoca idi.
27 Kasım 1949'da ölmüştür.
Konuyla ilgili yayınlar
- İlk Mücahitler / Milli Mücadelede Atatürk'ün Çevresi (Sadi Irmak)
- Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 28
Kaynakça
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 29 Ekim 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ekim 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmet Vehbi Celik d 1862 Hadim Konya o 28 Kasim 1949 Osmanli Meclis i Mebusani nda 1 Donem ve 4 Donem Konya TBMM 1 Donem Konya milletvekilligi yapmis IV Icra Vekilleri Heyeti nde Seriye ve Evkaf Vekilligi Diyanet ve Vakiflar Bakanligi yapmis bir din ve siyaset adamidir Mehmet Vehbi CelikTBMM Seriyye ve Evkaf VekiliGorev suresi 26 Ekim 1922 14 Agustos 1923Yerine geldigi Abdullah Azmi TorunYerine gelen Musa Kazim OnarTurkiye Buyuk Millet Meclisi 1 Donem MilletvekiliGorev suresi 23 Nisan 1920 16 Nisan 1923Secim bolgesi 1920 KonyaMeclis i Mebusan 3 ve 6 Donem MebusuGorev suresi 11 Ocak 1920 18 Mart 1920Secim bolgesi 1919 KonyaGorev suresi 17 Aralik 1908 18 Ocak 1912Secim bolgesi 1908 KonyaKisisel bilgilerDogum Mehmet Vehbi 1862 Hadim KonyaOlum 27 Kasim 1949 87 yasinda Meslegi Din adami Hadim ve Konya Medreseleri mezunudur Mahmudiye Medresesi Muderrisligi Konya Hukuk Mektebi Fikih Ogretmenligi Kuva yi Milliye hareketine katilmis ve Konya Vali Vekilligi yapmistir Osmanli Meclis i Mebusani nda I ve IV Donem Konya Mebuslugu TBMM I Donem Konya Milletvekilligi Buyuk Millet Meclisi I Reis Vekilligi Ser iye ve Evkaf Encumen Reisligi 4 Icra Vekilleri Heyeti Ser iye Evkaf Vekilligi yapmistir Evli ve bes cocuk babasidir Hayati1862 Hadim Konya dogumlu olup Hasan Bey in ogludur Osmanli Meclis i Mebusani nda bulunmus Muderrisi iken 58 yasinda I Donem Konya Milletvekili secilmistir TBMM 2 Baskanligi Vekilliginde Seriye Encumeni Baskanliginda Ser iye ve Evkaf Vekilliginde Bakanliginda bulunmustur Istanbul hukumetiyle Anadolu nun baglantisi kesildiginde Konya Mudafaa i Hukukun basinda bulunuyordu Bu sirada valinin Konya yi terk etmesi uzerine Mudafaa i Hukuk adina Konya Valiligini uzerine almistir Vehbi Hoca Konya nin Birinci Millet Meclisine sectigi milletvekilleri arasinda bulundu Ilk seriye vekillerinden oldu Konya nin Milli Mucadele ye maddi ve manevi buyuk katkisini saglamis olanlarin basinda gelir Ilk anayasayi hazirlayanlarin arasinda bulunmustur Mecliste mutedil sag kanadin tabi baskani olarak milli devletin kurulusunda onemli hizmetleri olmustur Din bilginlerinde zamanin ustadi olarak taninan Vehbi Hoca din duygusu ile milliyet duygusunu gonlunde birlestirmis bir bilgindi Hadim ve Konya medreselerinde yetistikten sonra Istanbul da o zaman en yuksek teoloji fakultesi sayilan Darul Hilafe medresesinden de en iyi dereceyle icazet aldiktan sonra mesleginde zirveye ulasmis bir otorite olmustur Mesrutiyet doneminde bir aralik tasrada buyuk illerde yuksek okul acma denemesine girisildigi sirada Konya da da bir hukuk mektebi acilmisti O donemde de Istanbul dan tasraya ragbet olmadigindan bu yuksek okula ancak mahalli yeteneklerden hoca aranmisti Bunlar arasinda medeni hukuk fikih hocaligi Vehbi Efendi ye verilmisti Vehbi Hoca bu gorevde onemli basari saglamistir Onun asil huviyet ve himmeti Milli Mucadele baslarken ortaya cikmasindadir Kuva yi Milliye hareketi icinde aktif rol almistir Nefir i aam butun herkesin gucune ihtiyac duyuldugu durum halinde olan Turkiye nin mustevliler tarafindan tarumar edilmemesi icin herkesin elinden geleni yapmaya calistigi anda sorumluluk geregi gecesini gunduzune katarak koy koy kasaba kasaba dolasarak etkileyici ve tesvik edici konusmalariyla halkin uyanmasina ve bilinclenmesine katkida bulunmustur Anadolu da Mudafaa i Hukuk un ilk kuruldugu yerlerden birisi Konya dir Kuranlarin basinda Vehbi Hoca bulunmustur Vehbi Hoca son Osmanli Mebusan Meclisine Konya dan mebus secilmisti Bu meclisin baskan vekilligini yapmistir Bu gorevdeki himmeti onemlidir Misak i Milli nin bu Meclis tarafindan kabulunde sahsi otoritesiyle rol oynamistir Milli Mucadele yi desteklemesi icin Meclis tarafindan Padisah a gonderilen uc kisilik heyette Vehbi Hoca da bulunmustur kaynak belirtilmeli Bu meclisin Ingilizler tarafindan basilip dagitilmasindan sonra Ankara da ilk Buyuk Millet Meclisine en erken katilanlardan birisi olmustur Meclis tarafindan umur u seriye vekaletine secilmistir Bu gorevde iken saltanatin ilgasina dair ser i fetvayi hilafetten indirme veren ve bunu meclis huzurunda okuyup kabul ettiren de Mehmet Vehbi Hoca idi 27 Kasim 1949 da olmustur Konuyla ilgili yayinlarIlk Mucahitler Milli Mucadelede Ataturk un Cevresi Sadi Irmak Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 28Kaynakca TBMM Albumu tbmm gov tr 29 Ekim 2012 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ekim 2014