Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mekanoseptör da denilen mekanoreseptör, mekanik basınç veya bozulmaya yanıt veren duyusal reseptör'dür. Mekanoreseptörler, mekanik basıncı, hayvanlarda merkezi sinir sistemine gönderilen elektrik sinyallerine dönüştüren duyu nöronları tarafından sinir sistemine bağlanır.
Omurgalı mekanoreseptörleri
Türler
Ciltsel mekanoreseptörler
Ciltsel mekanoreseptörler, basınç ve titreşim dahil olmak üzere fiziksel etkileşimden kaynaklanan mekanik uyaranlara yanıt verir. Diğer ciltsel reseptörler gibi deride bulunurlar. Aδ lifleri tarafından sinir sistemine bağlanan mekanoreseptör serbest sinir uçları dışında hepsi Aβ lifleri tarafından sinir sistemine bağlanır. Ciltsel mekanoreseptörler, ne tür bir duyum algıladıklarına, uyum hızına ve morfolojiye göre sınıflandırılabilir. Ayrıca, her birinin farklı bir alıcı alanı vardır.
Duyumsayarak
- Merkel cisimcik uç organı (Merkel diskleri de denir) ile Yavaş Uyarlanan tip 1 (SA1) mekanoreseptör, sürekli basıncı algılar ve ciltteki şekil ve pürüzlülük algısının temelini oluşturur. Küçük alıcı alanları vardır ve statik uyarıya sürekli tepkiler üretirler.
- Yavaş Uyarlanan tip 2 (SA2) mekanoreseptörleri, Ruffini cisimciği uç organı (soğanlı cisim’ler de denir), derinin ve bağ dokusu (fasya) içindeki gerilimi algılar ve cevap verir cildin gerilmesine bağlıdır ancak algıdaki proprioseptif veya mekanoreseptif rollerle yakından bağlantılı değildir. Ayrıca statik uyarıya sürekli tepkiler üretirler, ancak geniş alıcı alanlara sahiptirler.
- Hızlı Uyum Sağlayan (RA) veya Meissner cisimciği uç organı mekanoreseptörü (dokunsal cisim’ler de denir), çarpıntı ve ciltte kayma gibi hafif dokunma algısının temelini oluşturur. Dokudaki değişikliklere hızla uyum sağlar (50 Hz civarındaki titreşimler). Küçük alıcı alanları vardır ve stimülasyonun başlangıcına ve telafisine geçici tepkiler üretirler.
- Deri ve fasyadaki Lamellar cisimciği (Pacinian cisimciği) veya Vater-Pacinian cisimcikleri ve Lamellar cisimcikleri yaklaşık 200–300 Hz'lik değişimindeki titreşimleri algılar. Ayrıca geçici tepkiler üretirler, ancak geniş alıcı alanları vardır.
- Serbest sinir uçları dokunma, basınç, esneme ile gıdıklama ve kaşıntı hislerini algılar. Kaşıntı hissi, kimyasallardan serbest sinir uçlarının uyarılmasından kaynaklanır.
- Saç kökü alıcıları, bir saç pozisyon değiştirdiğinde, saç kökü pleksusları olarak adlandırılır. Gerçekten de, insanlarda en hassas mekanoreseptörler, iç kulağın koklea kısmındaki tüy hücreleridir (foliküler reseptörlerle hiçbir ilişkisi yoktur- sahip oldukları kıl benzeri mekanik duyusal stereocilia için adlandırılırlar); bu reseptörler beyin için ses sinyalini dönüştürür.
Uyum hızına göre
Deri mekanoreseptörleri de uyum hızlarına göre sınıflandırılabilir. Mekanoreseptör bir uyaran aldığında, yüksek frekansta darbeleri veya aksiyon potansiyeli’leri ateşlemeye başlar (uyaran ne kadar güçlü olursa frekans o kadar yüksek olur). Ancak hücre kısa süre sonra sabit veya statik bir uyarana "uyum sağlayacak" ve darbeler normal hıza düşecektir. Hızlı uyan (yani hızlı bir şekilde normal nabız hızına dönen) reseptörlere "fazik" denir. Normal ateşleme hızlarına dönmekte yavaş kalan reseptörlere tonik denir. Fazik mekanoreseptörler, doku veya titreşim gibi şeyleri algılamada faydalıdır oysa tonik reseptörler, diğerleri arasında sıcaklık ve propriosepsiyon için faydalıdır.
- Yavaş uyum sağlayan: Yavaş uyum sağlayan mekanoreseptörler arasında Merkel cisimciği uç-organı ve Ruffini cisimciği uç-organ'ları ve bazı serbest sinir uçları bulunur.
- Yavaşça uyum sağlayan tip I mekanoreseptörlerde birden fazla Merkel cisimciği uç organı bulunur.
- Yavaşça uyum sağlayan tip II mekanoreseptörlerin tek Ruffini cisimciği uç organ'ları vardır.
- Orta düzeyde uyum: Bazı serbest sinir uçları orta düzeyde uyum sağlar.
- Hızlı uyum sağlayan: Hızla uyum sağlayan mekanoreseptörler arasında Meissner cisimciği uç organları, Pacinian cisimcik uç organları, saç folikülü reseptörleri ve bazı serbest sinir uçları bulunur.
- Hızlı uyum sağlayan tip I mekanoreseptörlerin birden fazla Meissner cisimciği uç organı vardır.
- Hızlı uyum sağlayan tip II mekanoreseptörler (genellikle Pacinian denilir) tek Pacinian cisimcik uç organ'ları vardır.
Alıcı alana göre
Küçük, doğru alıcı alanlara sahip deri mekanoreseptörleri, doğru dokunmaya ihtiyaç duyan alanlarda (örneğin parmak uçları) bulunur. Parmak uçlarında ve dudaklarda, yavaş uyum sağlayan tip I ve hızlı uyum sağlayan tip I mekanoreseptörlerin sinir sistemine bağlanma yoğunluğu (İngilizce:innervation) büyük ölçüde artar. Bu iki tip mekanoreseptör, küçük ayrı alıcı alanlara sahiptir ve doku, yüzey kayması ve çarpıntıyı değerlendirmede parmakların en düşük eşik kullanımının altında yattığı düşünülmektedir. Vücudun daha az dokunma keskinliğine sahip bölgelerinde bulunan mekanoreseptörler daha büyük alıcı alanlara sahip olma eğilimindedir.
Kaynakça
- ^ Johnson KO, Hsiao SS (1992). "Neural mechanisms of tactual form and texture perception". Annual Review of Neuroscience. 15: 227-50. doi:10.1146/annurev.ne.15.030192.001303. (PMID) 1575442.
- ^ Torebjörk HE, Ochoa JL (December 1980). "Specific sensations evoked by activity in single identified sensory units in man". Acta Physiologica Scandinavica. 110 (4): 445-7. doi:10.1111/j.1748-1716.1980.tb06695.x. (PMID) 7234450.
- ^ a b Talbot WH, Darian-Smith I, Kornhuber HH, Mountcastle VB (March 1968). "The sense of flutter-vibration: comparison of the human capacity with response patterns of mechanoreceptive afferents from the monkey hand". Journal of Neurophysiology. 31 (2): 301-34. doi:10.1152/jn.1968.31.2.301. (PMID) 4972033.
- ^ Johansson RS, Westling G (1987). "Signals in tactile afferents from the fingers eliciting adaptive motor responses during precision grip". Experimental Brain Research. 66 (1): 141-54. doi:10.1007/bf00236210. (PMID) 3582528.
- ^ Biswas A, Manivannan M, Srinivasan MA (2015). "Multiscale layered biomechanical model of the pacinian corpuscle". IEEE Transactions on Haptics. 8 (1): 31-42. doi:10.1109/TOH.2014.2369416. (PMID) 25398182. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2022.
- ^ Biswas A, Manivannan M, Srinivasan MA (2015). "Vibrotactile sensitivity threshold: nonlinear stochastic mechanotransduction model of the Pacinian Corpuscle". IEEE Transactions on Haptics. 8 (1): 102-13. doi:10.1109/TOH.2014.2369422. (PMID) 25398183. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2022.
- ^ a b Tortora GJ (2019). Principles of anatomy and physiology (İngilizce). ISBN . OCLC 1059417106. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mekanoseptor da denilen mekanoreseptor mekanik basinc veya bozulmaya yanit veren duyusal reseptor dur Mekanoreseptorler mekanik basinci hayvanlarda merkezi sinir sistemine gonderilen elektrik sinyallerine donusturen duyu noronlari tarafindan sinir sistemine baglanir Omurgali mekanoreseptorleriTurler Ciltsel mekanoreseptorler Ciltsel mekanoreseptorler basinc ve titresim dahil olmak uzere fiziksel etkilesimden kaynaklanan mekanik uyaranlara yanit verir Diger ciltsel reseptorler gibi deride bulunurlar Ad lifleri tarafindan sinir sistemine baglanan mekanoreseptor serbest sinir uclari disinda hepsi Ab lifleri tarafindan sinir sistemine baglanir Ciltsel mekanoreseptorler ne tur bir duyum algiladiklarina uyum hizina ve morfolojiye gore siniflandirilabilir Ayrica her birinin farkli bir alici alani vardir Dokunsal alicilar Duyumsayarak Merkel cisimcik uc organi Merkel diskleri de denir ile Yavas Uyarlanan tip 1 SA1 mekanoreseptor surekli basinci algilar ve ciltteki sekil ve puruzluluk algisinin temelini olusturur Kucuk alici alanlari vardir ve statik uyariya surekli tepkiler uretirler Yavas Uyarlanan tip 2 SA2 mekanoreseptorleri Ruffini cisimcigi uc organi soganli cisim ler de denir derinin ve bag dokusu fasya icindeki gerilimi algilar ve cevap verir cildin gerilmesine baglidir ancak algidaki proprioseptif veya mekanoreseptif rollerle yakindan baglantili degildir Ayrica statik uyariya surekli tepkiler uretirler ancak genis alici alanlara sahiptirler Hizli Uyum Saglayan RA veya Meissner cisimcigi uc organi mekanoreseptoru dokunsal cisim ler de denir carpinti ve ciltte kayma gibi hafif dokunma algisinin temelini olusturur Dokudaki degisikliklere hizla uyum saglar 50 Hz civarindaki titresimler Kucuk alici alanlari vardir ve stimulasyonun baslangicina ve telafisine gecici tepkiler uretirler Deri ve fasyadaki Lamellar cisimcigi Pacinian cisimcigi veya Vater Pacinian cisimcikleri ve Lamellar cisimcikleri yaklasik 200 300 Hz lik degisimindeki titresimleri algilar Ayrica gecici tepkiler uretirler ancak genis alici alanlari vardir Serbest sinir uclari dokunma basinc esneme ile gidiklama ve kasinti hislerini algilar Kasinti hissi kimyasallardan serbest sinir uclarinin uyarilmasindan kaynaklanir Sac koku alicilari bir sac pozisyon degistirdiginde sac koku pleksuslari olarak adlandirilir Gercekten de insanlarda en hassas mekanoreseptorler ic kulagin koklea kismindaki tuy hucreleridir folikuler reseptorlerle hicbir iliskisi yoktur sahip olduklari kil benzeri mekanik duyusal stereocilia icin adlandirilirlar bu reseptorler beyin icin ses sinyalini donusturur Uyum hizina gore Deri mekanoreseptorleri de uyum hizlarina gore siniflandirilabilir Mekanoreseptor bir uyaran aldiginda yuksek frekansta darbeleri veya aksiyon potansiyeli leri ateslemeye baslar uyaran ne kadar guclu olursa frekans o kadar yuksek olur Ancak hucre kisa sure sonra sabit veya statik bir uyarana uyum saglayacak ve darbeler normal hiza dusecektir Hizli uyan yani hizli bir sekilde normal nabiz hizina donen reseptorlere fazik denir Normal atesleme hizlarina donmekte yavas kalan reseptorlere tonik denir Fazik mekanoreseptorler doku veya titresim gibi seyleri algilamada faydalidir oysa tonik reseptorler digerleri arasinda sicaklik ve propriosepsiyon icin faydalidir Yavas uyum saglayan Yavas uyum saglayan mekanoreseptorler arasinda Merkel cisimcigi uc organi ve Ruffini cisimcigi uc organ lari ve bazi serbest sinir uclari bulunur Yavasca uyum saglayan tip I mekanoreseptorlerde birden fazla Merkel cisimcigi uc organi bulunur Yavasca uyum saglayan tip II mekanoreseptorlerin tek Ruffini cisimcigi uc organ lari vardir Orta duzeyde uyum Bazi serbest sinir uclari orta duzeyde uyum saglar Hizli uyum saglayan Hizla uyum saglayan mekanoreseptorler arasinda Meissner cisimcigi uc organlari Pacinian cisimcik uc organlari sac folikulu reseptorleri ve bazi serbest sinir uclari bulunur Hizli uyum saglayan tip I mekanoreseptorlerin birden fazla Meissner cisimcigi uc organi vardir Hizli uyum saglayan tip II mekanoreseptorler genellikle Pacinian denilir tek Pacinian cisimcik uc organ lari vardir Alici alana gore Kucuk dogru alici alanlara sahip deri mekanoreseptorleri dogru dokunmaya ihtiyac duyan alanlarda ornegin parmak uclari bulunur Parmak uclarinda ve dudaklarda yavas uyum saglayan tip I ve hizli uyum saglayan tip I mekanoreseptorlerin sinir sistemine baglanma yogunlugu Ingilizce innervation buyuk olcude artar Bu iki tip mekanoreseptor kucuk ayri alici alanlara sahiptir ve doku yuzey kaymasi ve carpintiyi degerlendirmede parmaklarin en dusuk esik kullaniminin altinda yattigi dusunulmektedir Vucudun daha az dokunma keskinligine sahip bolgelerinde bulunan mekanoreseptorler daha buyuk alici alanlara sahip olma egilimindedir Kaynakca Johnson KO Hsiao SS 1992 Neural mechanisms of tactual form and texture perception Annual Review of Neuroscience 15 227 50 doi 10 1146 annurev ne 15 030192 001303 PMID 1575442 Torebjork HE Ochoa JL December 1980 Specific sensations evoked by activity in single identified sensory units in man Acta Physiologica Scandinavica 110 4 445 7 doi 10 1111 j 1748 1716 1980 tb06695 x PMID 7234450 a b Talbot WH Darian Smith I Kornhuber HH Mountcastle VB March 1968 The sense of flutter vibration comparison of the human capacity with response patterns of mechanoreceptive afferents from the monkey hand Journal of Neurophysiology 31 2 301 34 doi 10 1152 jn 1968 31 2 301 PMID 4972033 Johansson RS Westling G 1987 Signals in tactile afferents from the fingers eliciting adaptive motor responses during precision grip Experimental Brain Research 66 1 141 54 doi 10 1007 bf00236210 PMID 3582528 Biswas A Manivannan M Srinivasan MA 2015 Multiscale layered biomechanical model of the pacinian corpuscle IEEE Transactions on Haptics 8 1 31 42 doi 10 1109 TOH 2014 2369416 PMID 25398182 24 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2022 Biswas A Manivannan M Srinivasan MA 2015 Vibrotactile sensitivity threshold nonlinear stochastic mechanotransduction model of the Pacinian Corpuscle IEEE Transactions on Haptics 8 1 102 13 doi 10 1109 TOH 2014 2369422 PMID 25398183 24 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2022 a b Tortora GJ 2019 Principles of anatomy and physiology Ingilizce ISBN 978 0 7303 5500 7 OCLC 1059417106 24 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2022