Menemen Katliamı, 16-17 Haziran 1919'da Yunan askerleri ve Rum yerlileri tarafından Türk sivillere karşı yapılan bir katliamdır. İtilaf Devletleri Kontrol Komisyonu Menemen'de yaşanan bu olayı katliam olarak teyit etti.
Türk Kurtuluş Savaşı'nın parçası | |
İzmir içinde Menemen'in konumu. | |
Bölge | Menemen, İzmir |
---|---|
Tarih | 16-17 Haziran 1919 |
Saldırı türü | Katliam |
Ölü | 200 |
Yaralı | 200 |
İşleyenler | Yunan ordusu |
16 Haziran 1919 günü, işgal esnasında halka itidal telkin etmiş bulunan Menemen Kaymakamı Kemal Bey ve maiyetindeki 6 jandarma Yunan askerlerince öldürüldü. Bu olayda ölenler Menemen'de Türk sivillere karşı yapılacak katliamın ilk mağdurlarıydı. Yunan askerleri ayrıca Bergama Baskını'nda aldıkları mağlubiyetin intikamını 17 Haziran'da Menemen'de Türk sivillere karşı bir katliam gerçekleştirerek aldılar. Belediye makamlarının ve inceleme yapan İngiliz subaylarının bildirdiğine göre 1.000'den fazla Türk öldürülmüş fakat sonradan bir Fransız subayı tarafından yapılan tahkikata göre 200 ölü ve 200 yaralı Türk'ün olduğu saptanmıştır.
Tarihçi Justin McCarthy katliamın önceden planlandığını savunur. Saldırıdan önce şehirde bulunan bütün Yunan yerlilerin evleri beyaz haçla işaretlenmişti ve yağmalamadan ve yıkımdan zarar görmemişlerdi. Ayrıca Yunan tarafından sivil ve askerlerde hiçbir ölü veya yaralı yoktu.
Celâl Bayar hatıralarında Menemen'de yaşanan zor günleri yöre tüccarından Çerkes Sefer Efendi'nin ağzından şu şekilde aktarır:
Çarşı kahvesinde eşraftan birkaç kişi oturuyorduk. Öğleye doğru Rum mahallesinden silah sesleri gelmeye, herkes dükkânlarını kapayıp evlere doğru koşmaya başladı. Ben de derhal kendimi evime attım. Şehrin üzerine mermi yağıyordu. Saat yarımda başlayan bu ateş öğleden sonra dörde kadar sürdü. Ne olup bittiğini anlamak üzere kendimi dışarıya attım. Sokağa adımımı atar atmaz önümde üç kadının cansız yattığını gördüm. Bir iki adım ilerledim. Bir yanda on yaşında bir erkek çocuk yatıyordu. Biraz daha ilerledim. Dizinden vurulmuş bir kız çocuğu kapı önünde yuvarlanmış, korkudan rengi uçmuş, imdat bekliyordu. Artık daha ileriye gitmeye cesaret edemedim. Komşum İshak Efendi de evinin önünde öldürülmüştü. Tekrar eve döndüm. Bir süre sonra kasaba yakınındaki çiftlik bahçemde çalışan hizmetçim Todori geldi, ağlayarak yardımcısı Ahmet'in öldürüldüğünü, sığırların da Yunanlar tarafından alındığını anlattı. 18 Haziran Çarşamba gününe kadar evimden çıkmadım. O gün asayiş sağlandı. İzmir'den İngiliz ve Fransız mümessilleri geldi dediler. Biraz cesaret alarak çıktım. Mahallemizin İslam mezarlığı yönünde arabalarla Türk ölülerinin götürülerek gömüldüğünü gördüm.
İngiliz Amiral Calthorpe Londra'ya gönderdiği bir bildiride, bazı Menemen'li Türklerin olaydan sağ kurtulabilmelerini böyle yorumladı:
Benim görüşüme göre bu olayın suçluları tamamen Yunanlardır... Onların basiretsizliği yaptıklarının tamamen başarıya ulaşmasına engel oldu. İngiliz görgü tanıklarının da olay yerinde bulunması onları biraz da olsa sakinleşmelerinde etkiledi.
— Somerset Gough-Calthorpe, Calthorpe Curzon'a
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Çağrı Erhan, Inter-Allied Commission of Inquiry into the Greek Occupation of Smyrna and Adjacent Territories, SAM (Center), Turkey. Dışişleri Bakanlığı: Greek occupation of Izmir and adjoining territories: Report of the Inter-Allied Commission of Inquiry (May-September 1919), SAM (Sam papers: no. 2/99), 1999, sayfa 34-35 (İngilizce).
- ^ Talat Yalazan: Türkiye'de vahşet ve soy kırımı girişimi (15 Mayıs 1919 - 9 Eylül 1922), Genelkurmay Basımevi, 1994, sayfa 50 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Report of the Inter-Allied Commission of Inquiry (May-September 1919) 29 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by the Members of the Commission; Adm. Bristol, the US Delegate - Gen. Hare, the British Delegate - Gen. Bunoust, the French Delegate - Gen. Dall'Olio, the Italian Delegate. The statements in defense of the Greek government presented by Alexandros Mazarakis-Ainian. (İngilizce)
- ^ Justin McCarthy, Death and Exile: The Ethnic Cleansing of Ottoman Muslims, 1821-1922, Darwin Press, 1996, , sayfa 270. (İngilizce)
- ^ Celâl Bayar: Ben de yazdım: Millî mücadeleʼye gidiş, Baha Matbaası, 1972, sayfalar 2532-2536.
- ^ document FO 371/4220, № 112194, Calthorpe to Curzon, Constantinople, 22 July 1919. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Menemen Katliami 16 17 Haziran 1919 da Yunan askerleri ve Rum yerlileri tarafindan Turk sivillere karsi yapilan bir katliamdir Itilaf Devletleri Kontrol Komisyonu Menemen de yasanan bu olayi katliam olarak teyit etti Menemen KatliamiTurk Kurtulus Savasi nin parcasiIzmir icinde Menemen in konumu BolgeMenemen IzmirTarih16 17 Haziran 1919Saldiri turuKatliamOlu200Yarali200IsleyenlerYunan ordusu 16 Haziran 1919 gunu isgal esnasinda halka itidal telkin etmis bulunan Menemen Kaymakami Kemal Bey ve maiyetindeki 6 jandarma Yunan askerlerince olduruldu Bu olayda olenler Menemen de Turk sivillere karsi yapilacak katliamin ilk magdurlariydi Yunan askerleri ayrica Bergama Baskini nda aldiklari maglubiyetin intikamini 17 Haziran da Menemen de Turk sivillere karsi bir katliam gerceklestirerek aldilar Belediye makamlarinin ve inceleme yapan Ingiliz subaylarinin bildirdigine gore 1 000 den fazla Turk oldurulmus fakat sonradan bir Fransiz subayi tarafindan yapilan tahkikata gore 200 olu ve 200 yarali Turk un oldugu saptanmistir Tarihci Justin McCarthy katliamin onceden planlandigini savunur Saldiridan once sehirde bulunan butun Yunan yerlilerin evleri beyaz hacla isaretlenmisti ve yagmalamadan ve yikimdan zarar gormemislerdi Ayrica Yunan tarafindan sivil ve askerlerde hicbir olu veya yarali yoktu Celal Bayar hatiralarinda Menemen de yasanan zor gunleri yore tuccarindan Cerkes Sefer Efendi nin agzindan su sekilde aktarir Carsi kahvesinde esraftan birkac kisi oturuyorduk Ogleye dogru Rum mahallesinden silah sesleri gelmeye herkes dukkanlarini kapayip evlere dogru kosmaya basladi Ben de derhal kendimi evime attim Sehrin uzerine mermi yagiyordu Saat yarimda baslayan bu ates ogleden sonra dorde kadar surdu Ne olup bittigini anlamak uzere kendimi disariya attim Sokaga adimimi atar atmaz onumde uc kadinin cansiz yattigini gordum Bir iki adim ilerledim Bir yanda on yasinda bir erkek cocuk yatiyordu Biraz daha ilerledim Dizinden vurulmus bir kiz cocugu kapi onunde yuvarlanmis korkudan rengi ucmus imdat bekliyordu Artik daha ileriye gitmeye cesaret edemedim Komsum Ishak Efendi de evinin onunde oldurulmustu Tekrar eve dondum Bir sure sonra kasaba yakinindaki ciftlik bahcemde calisan hizmetcim Todori geldi aglayarak yardimcisi Ahmet in olduruldugunu sigirlarin da Yunanlar tarafindan alindigini anlatti 18 Haziran Carsamba gunune kadar evimden cikmadim O gun asayis saglandi Izmir den Ingiliz ve Fransiz mumessilleri geldi dediler Biraz cesaret alarak ciktim Mahallemizin Islam mezarligi yonunde arabalarla Turk olulerinin goturulerek gomuldugunu gordum Ingiliz Amiral Calthorpe Londra ya gonderdigi bir bildiride bazi Menemen li Turklerin olaydan sag kurtulabilmelerini boyle yorumladi Benim gorusume gore bu olayin suclulari tamamen Yunanlardir Onlarin basiretsizligi yaptiklarinin tamamen basariya ulasmasina engel oldu Ingiliz gorgu taniklarinin da olay yerinde bulunmasi onlari biraz da olsa sakinlesmelerinde etkiledi Somerset Gough Calthorpe Calthorpe Curzon aAyrica bakinizBergama Baskini Musluman Turk katliamlariKaynakca Cagri Erhan Inter Allied Commission of Inquiry into the Greek Occupation of Smyrna and Adjacent Territories SAM Center Turkey Disisleri Bakanligi Greek occupation of Izmir and adjoining territories Report of the Inter Allied Commission of Inquiry May September 1919 SAM Sam papers no 2 99 1999 sayfa 34 35 Ingilizce Talat Yalazan Turkiye de vahset ve soy kirimi girisimi 15 Mayis 1919 9 Eylul 1922 Genelkurmay Basimevi 1994 sayfa 50 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Report of the Inter Allied Commission of Inquiry May September 1919 29 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde by the Members of the Commission Adm Bristol the US Delegate Gen Hare the British Delegate Gen Bunoust the French Delegate Gen Dall Olio the Italian Delegate The statements in defense of the Greek government presented by Alexandros Mazarakis Ainian Ingilizce Justin McCarthy Death and Exile The Ethnic Cleansing of Ottoman Muslims 1821 1922 Darwin Press 1996 ISBN 0 87850 094 4 sayfa 270 Ingilizce Celal Bayar Ben de yazdim Milli mucadeleʼye gidis Baha Matbaasi 1972 sayfalar 2532 2536 document FO 371 4220 112194 Calthorpe to Curzon Constantinople 22 July 1919 Ingilizce