Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
</onlyinclude>
Meroitik yazı, Meroë Krallığı'nın Meroitik dili yazmak için en azından MÖ 200 yılında kullandığı Mısır hiyeroglif ve Demotik kökenli bir alfabedir, ayrıca bir olasılıkla onu izleyen Nübye krallıklarının dilini yazmak için de kullanılmıştır. Eski Eski Nübyece daha sonraları Yunan uncial alfabesi ile yazıldığında bu alfabeye üç tane Meroitik glif (karakter) de dahil edilmiştir.
Meroitik yazı öncelikle alfabetik olduğundan Mısır hiyerogliflerinden tamamen farklı kuralları vardır. Bazı uzmanlar ( gibi) Yunan alfabesinin Meroitik yazının gelişiminde etkisinin olduğunu düşünmektedirler, buna neden olarak Meroitik yazıda sesli harflerin bulunmasını gösterirler fakat diğer bakımlardan bu harfler Yunanca gibi işlev göstermezler.
Meroitik yazı esasen alfabetiktir, fakat herhangi bir sesli harf yazılmadığı zaman /a/ seslisi varmış gibi varsayılır. Bir sessiz, o sembolün ardına /e/ (fonetik olarak schwa) eklenerek gösteriliyordu. Yani, iki harflik me /me/ hecesi ve yalnız /m/ sessizi ile gösterilebilmekteydi, ma hecesi ise tek harfle ve mi ise iki harfle gösterilmekteydi. Diğer bazı hecelerin özel glifleri vardı. Bu bağlamda tam anlamıyla 'yarı-hecesel' bir yazı olduğu ve sadece yaklaşık aynı zamanlarda ortaya çıkan Hint hecesel (abugida) alfabelerini uzaktan anımsattığı söylenebilir. /n/ ve /s/ gibi çeşitli hece sonu sessiz harfleri çoğu kez koyulmuyordu.
Toplam 23 sembol vardı. Bunlara dört sesli de dahildir:
- a (yalnızca kelime başlarında; diğer durumlarda /a/ varsayılıyordu), e (veya schwa), i, o (veya u);
on dört kadar sessiz, herhangi bir sessiz belirtilmedikçe /a/ seslisi varsayılırdı:
- y(a), w(a), b(a), p(a), m(a), n(a), r(a), l(a), ch(a) (belki , Almanca ich veya , Hollandaca dag gibi), kh(a) (, Almanca Bach gibi), k(a), q(a), s(a) or sh(a), d(a);
ve çeşitli heceler:
- ne veya ny(a), se or s(a), te, to, t(a) veya ti.
Bazı hecesel seslerin gösterimi ile ilgili tartışmalar sürmektedir: se bir hece miydi yoksa /š/ gibi okunan s 'den farklı bir sessiz miydi; benzer şekilde ne bir hece miydi yoksa /ñ/ sessizi miydi; ve yine t hecesel ti olabilir miydi. Bazı sesler için hecelerin alfabedeki harflerin yerine kullanılmış olmasının, Mereoitik lehçesel değişimlerinin tek bir yazıda birleştirilmesi amacıyla olabileceği öne sürülmüştür.
Meroitik alfabenin iki grafik formu vardır: Mısır hiyerogliflerinden alınmış anıtsal oyma formu ve yine eski Mısır'da kullanılan Demotikten türemiş el yazısı formu. Metinlerin çoğunluğu el yazısı şeklindedir. Mısır yazılarının farklı olarak, Meroitik'in iki formu arasında basit birebir uyuşma vardır, yalnız el yazısı formunda sessiz harfi izleyen i harfi bir bağ ile birleştiriliyordu.
Yazma yönü ya sağdan sola ve yukarıdan aşağıyaydı (el yazısı); veya sütunlarda yukarıdan aşağıya, sağdan sola şeklindedir (hiyeroglifsel form). Anıtsal işaretler Mısır hiyeroglifsel kaynaklarında olduğu gibi metnin başına doğru dönük oluyorlardı.
Ayrıca kelimeleri veya cümle parçaları ayırmak için kullanılan üç yatay veya dikey nokta işareti vardı; bu kullanılan tek noktalama işaretiydi.
Meroitik yazı eğer gerçekten Nübye krallıkları tarafından kullanılmışsa, altıncı yüzyılda Nübye'ye Hristiyanlığın gelmesinin ardından yerini Koptik alfabesi almış olmalıdır.
Yazı 1909 yılında Britanyalı Mısır bilimci tarafından çözülerek okunmuştur. Ancak, dilin kendisi hâlâ tam olarak anlaşılamamıştır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Meroitik - AncientScripts 21 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Omniglot'da Meroitik 15 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Meroitik yazı tipi 25 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Meroitik'in unicode olarak kodlanması için öneri 21 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Meroitik yazısı ile ilgili örnekler16 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
lt onlyinclude gt Meroitik anitsal ve el yazisi alfabeleri Meroitik yazi Meroe Kralligi nin Meroitik dili yazmak icin en azindan MO 200 yilinda kullandigi Misir hiyeroglif ve Demotik kokenli bir alfabedir ayrica bir olasilikla onu izleyen Nubye kralliklarinin dilini yazmak icin de kullanilmistir Eski Eski Nubyece daha sonralari Yunan uncial alfabesi ile yazildiginda bu alfabeye uc tane Meroitik glif karakter de dahil edilmistir Meroitik yazi oncelikle alfabetik oldugundan Misir hiyerogliflerinden tamamen farkli kurallari vardir Bazi uzmanlar gibi Yunan alfabesinin Meroitik yazinin gelisiminde etkisinin oldugunu dusunmektedirler buna neden olarak Meroitik yazida sesli harflerin bulunmasini gosterirler fakat diger bakimlardan bu harfler Yunanca gibi islev gostermezler Meroitik yazi esasen alfabetiktir fakat herhangi bir sesli harf yazilmadigi zaman a seslisi varmis gibi varsayilir Bir sessiz o sembolun ardina e fonetik olarak schwa eklenerek gosteriliyordu Yani iki harflik me me hecesi ve yalniz m sessizi ile gosterilebilmekteydi ma hecesi ise tek harfle ve mi ise iki harfle gosterilmekteydi Diger bazi hecelerin ozel glifleri vardi Bu baglamda tam anlamiyla yari hecesel bir yazi oldugu ve sadece yaklasik ayni zamanlarda ortaya cikan Hint hecesel abugida alfabelerini uzaktan animsattigi soylenebilir n ve s gibi cesitli hece sonu sessiz harfleri cogu kez koyulmuyordu Toplam 23 sembol vardi Bunlara dort sesli de dahildir a yalnizca kelime baslarinda diger durumlarda a varsayiliyordu e veya schwa i o veya u on dort kadar sessiz herhangi bir sessiz belirtilmedikce a seslisi varsayilirdi y a w a b a p a m a n a r a l a ch a belki Almanca ich veya Hollandaca dag gibi kh a Almanca Bach gibi k a q a s a or sh a d a ve cesitli heceler ne veya ny a se or s a te to t a veya ti Bazi hecesel seslerin gosterimi ile ilgili tartismalar surmektedir se bir hece miydi yoksa s gibi okunan s den farkli bir sessiz miydi benzer sekilde ne bir hece miydi yoksa n sessizi miydi ve yine t hecesel ti olabilir miydi Bazi sesler icin hecelerin alfabedeki harflerin yerine kullanilmis olmasinin Mereoitik lehcesel degisimlerinin tek bir yazida birlestirilmesi amaciyla olabilecegi one surulmustur Meroitik alfabenin iki grafik formu vardir Misir hiyerogliflerinden alinmis anitsal oyma formu ve yine eski Misir da kullanilan Demotikten turemis el yazisi formu Metinlerin cogunlugu el yazisi seklindedir Misir yazilarinin farkli olarak Meroitik in iki formu arasinda basit birebir uyusma vardir yalniz el yazisi formunda sessiz harfi izleyen i harfi bir bag ile birlestiriliyordu Yazma yonu ya sagdan sola ve yukaridan asagiyaydi el yazisi veya sutunlarda yukaridan asagiya sagdan sola seklindedir hiyeroglifsel form Anitsal isaretler Misir hiyeroglifsel kaynaklarinda oldugu gibi metnin basina dogru donuk oluyorlardi Ayrica kelimeleri veya cumle parcalari ayirmak icin kullanilan uc yatay veya dikey nokta isareti vardi bu kullanilan tek noktalama isaretiydi Meroitik yazi eger gercekten Nubye kralliklari tarafindan kullanilmissa altinci yuzyilda Nubye ye Hristiyanligin gelmesinin ardindan yerini Koptik alfabesi almis olmalidir Yazi 1909 yilinda Britanyali Misir bilimci tarafindan cozulerek okunmustur Ancak dilin kendisi hala tam olarak anlasilamamistir Ayrica bakinizDis baglantilarMeroitik AncientScripts 21 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Omniglot da Meroitik 15 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Meroitik yazi tipi 25 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Meroitik in unicode olarak kodlanmasi icin oneri 21 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Meroitik yazisi ile ilgili ornekler16 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde