Mgeltsihe Kilisesi (Gürcüce: მგელციხეს ეკლესი), tarihsel Cavaheti bölgesinin Türkiye tarafında kalan kesiminde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Mgeltsihe olan Kurtkale köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Kurtkale, Çıldır |
Koordinatlar | 41°15′49″K 43°07′59″D / 41.26361°K 43.13306°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Kalıntılar |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Mgeltsihe köyü ve Mgeltsihe Kilisesi, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu yerleşimi ve aynı adı taşıyan kaleyi, zorlu bir kuşatmadan sonra, 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ancak bu savaş sırasında köy büyük zarar görmüştür. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde, adı Gürcüceden çevrilerek "Kurt Kalası" adıyla kaydedilmiş olan bu yerleşim, tamamen boşalmıştı.Mgeltsihe olarak bilinen kale ve köydeki diğer kiliseler gibi Mgeltsihe Kilisesi de bu dönemden kalmıştır. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin bulunduğu 1902 yılında kilise büyük ölçüde ayakta duruyordu; ancak Takaişvili bu sırada kiliseyi tanımlamamıştır. Mgektsihe Kilisesi, 2014 yılında bu bölgede alan araştırmaları yapan Gürcüler tarafından incelenmiştir.
Mimari
Mgeltsihe Kilisesi, Kurtkale köyünün 400 metre güneydoğusunda, düzlenmiş bir alanda inşa edilmiştir. Tek nefli küçük bir yapı olan Mgeltsihe Kilisesi’nin (8,67×5,10 m) güney tarafında bitişik bir yapı bulunmaktadır. Kilisenin semer tipi çatı örtüsü tamamen çökmüş ve kilisenin iç kısmını doldurmuştur. Kilisenin doğu cephesinde yarım daire biçimli bir apsis bulunmaktadır ve burada bir adet pencere açıklığı vardır. Pencere kenarlarında çok düzgün kesme taşlar kullanılmıştır. Kilisenin batı tarafında da bir pencere açıklığı bulunmaktadır. Bu pencerenin etrafında sıva ve duvar resimleri izleri tespit edilmiştir. Kilisenin orta kısmında pilasterler kullanılmıştır. Kilisenin batıda ve güneyde olmak üzere iki kapısı vardır. Güney kapısının üzerine büyük bir arşitrav taş konmuştur. Güneydeki bir şapel olan ek yapı önemli ölçüde zarar görmüş, çatısı yıkılmış ve geriye duvar kısımları kalmıştır. Doğu duvarı görece sağlam kalmış olup burada bu şapelin apsisi bulunmaktadır. Dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş bu ek yapının gri kesme taşlarının bir kısmı bugüne ulaşmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 57. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 426". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
- ^ Ekvtime Takaişvili, Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri (Материалы по археологии Кавказа), Moskova, 1909, s. 59-60.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mgeltsihe Kilisesi Gurcuce მგელციხეს ეკლესი tarihsel Cavaheti bolgesinin Turkiye tarafinda kalan kesiminde gunumuzde Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli ve eski adi Mgeltsihe olan Kurtkale koyunde Orta Cag da Gurculerden kalma bir kilisedir Mgeltsihe KilisesiTemel bilgilerKonumKurtkale CildirKoordinatlar41 15 49 K 43 07 59 D 41 26361 K 43 13306 D 41 26361 43 13306InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumKalintilarMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanmaOrta CagOzelliklerMalzemelerKesme tasTarihceMgeltsihe koyu ve Mgeltsihe Kilisesi tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu yerlesimi ve ayni adi tasiyan kaleyi zorlu bir kusatmadan sonra 1578 yilinda Gurculerden ele gecirmistir Ancak bu savas sirasinda koy buyuk zarar gormustur Nitekim 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde adi Gurcuceden cevrilerek Kurt Kalasi adiyla kaydedilmis olan bu yerlesim tamamen bosalmisti Mgeltsihe olarak bilinen kale ve koydeki diger kiliseler gibi Mgeltsihe Kilisesi de bu donemden kalmistir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin bulundugu 1902 yilinda kilise buyuk olcude ayakta duruyordu ancak Takaisvili bu sirada kiliseyi tanimlamamistir Mgektsihe Kilisesi 2014 yilinda bu bolgede alan arastirmalari yapan Gurculer tarafindan incelenmistir MimariMgeltsihe Kilisesi Kurtkale koyunun 400 metre guneydogusunda duzlenmis bir alanda insa edilmistir Tek nefli kucuk bir yapi olan Mgeltsihe Kilisesi nin 8 67 5 10 m guney tarafinda bitisik bir yapi bulunmaktadir Kilisenin semer tipi cati ortusu tamamen cokmus ve kilisenin ic kismini doldurmustur Kilisenin dogu cephesinde yarim daire bicimli bir apsis bulunmaktadir ve burada bir adet pencere acikligi vardir Pencere kenarlarinda cok duzgun kesme taslar kullanilmistir Kilisenin bati tarafinda da bir pencere acikligi bulunmaktadir Bu pencerenin etrafinda siva ve duvar resimleri izleri tespit edilmistir Kilisenin orta kisminda pilasterler kullanilmistir Kilisenin batida ve guneyde olmak uzere iki kapisi vardir Guney kapisinin uzerine buyuk bir arsitrav tas konmustur Guneydeki bir sapel olan ek yapi onemli olcude zarar gormus catisi yikilmis ve geriye duvar kisimlari kalmistir Dogu duvari gorece saglam kalmis olup burada bu sapelin apsisi bulunmaktadir Dolgu duvar teknigiyle insa edilmis bu ek yapinin gri kesme taslarinin bir kismi bugune ulasmistir Kaynakca a b c 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 57 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 426 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mart 2024 Ekvtime Takaisvili Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri Materialy po arheologii Kavkaza Moskova 1909 s 59 60