Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Millet Mektepleri, Türkiye’de 1 Kasım 1928’de yeni harflerin kabulünden sonra halkı okuryazar kılmak amacıyla gerçekleşen eğitim seferberliği için kurulmuş dört ay süreli eğitim veren halk eğitimi kurumlarıdır.
Tarihçe
Halk Dershaneleri
Yeni alfabenin kabulünden önce 1927-1928 yılları arasında açılan 3304 halk dershanesinde 64.302 kişinin okuma-yazma öğrenip belge alması sağlanmıştı. Bu deneme, Arap harfleri ile yaygın bir eğitim çalışmasının gerçekleştirilemeyeceğini gösterdi. 1928 Temmuz’unda Maarif Vekâletince yeni bir halk mektebi talimatname-si hazırlandı; Harf Devrimi’nin gerçekleşmesinden sonra da yeni Türk harflerini ülke genelinde halka en kısa zamanda en doğru şekilde öğretmek amacıyla sözü edilen dershaneler “Millet Mektepleri” adı altında yeniden düzenlendi.
I. Millet Mektepleri Talimatnamesi
Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati Bey’in hazırladığı “Millet Mektepleri Talimatnamesi” (Yönetmeliği) 11 Kasım 1928’de Bakanlar Kurulu’nda onaylandı ve 7284 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 24 Kasım 1928’de Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla yürürlüğe girdi.
Yönetmeliğe göre daha önce okuma yazma bilsin bilmesin 16-30 yaş arası her Türk vatandaşının kurulacak Millet Mektepleri’nde kurs görmesi zorunlu idi. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, bu okulların Genel Başkanlığını ve “Başöğretmenliği”ni üstlendi (Bu nedenle 1981’de 24 Kasım günü “Öğretmenler Günü” olarak ilan edilmiştir). Kadın erkek her Türk vatandaşı da bu kurumun üyesi ve yardımcı organı kabul edildi.
52 maddeden oluşan yönetmelikte okulların amacı, öğretim, derslere devam şartları, dershaneler için harcanacak paranın sağlanması, propaganda için basının kullanılması, başarılı olanlara verilecek belgeler belirtilmişti.
II. Millet Mektepleri Talimatnamesi
Yönetmelik, bir yıllık uygulama süresinden sonra değişikliklere uğradı. 22 Eylül 1929’da yayınlanan yeni yönetmeliğe göre millet mekteplerinde vatandaşlara okuma-yazma öğretmenin yanı sıra hayat ve maişetlerinin (geçimlerinin) ve vatandaşlık sıfatlarının gerektirdiği ana bilgilerin verilmesi amaçlanmıştır.
Resmi Açılış
Millet Mekteplerinin resmen açılışı 1 Ocak 1929’da gerçekleşti. O gün, yurtta “Maarif Bayramı” olarak kutlandı. Ne var ki Millet Mekteplerinin mimarı olan Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati Bey açılış günü apandisit nedeniyle öldü. Başbakan İnönü, iki ay boyunca Mustafa Necati’nin yerine birini atayamadı. Görevi vekâleten kendisi yürüttü.
Millet Mektepleri uygulamasının sonuçları
Eğitim seferberliğinin başladığı ilk yılda 20.487 derslik açıldı; 1.075.500 kişi bu okullara devam etti ve 597.010 kişi okuma yazma öğrenerek belge aldı.
Dünyadaki ekonomik bunalım nedeniyle yeterli ödenek ayrılamaması sonucu zamanla millet mekteplerinin etkinlikleri azaldı ancak üç yılda 1.5 milyon vatandaş okuryazar hale getirilebildi. 1928-1935 arasında “Millet Mektepleri” adıyla hizmet veren yaygın öğretim kurumları, 1936-1950 arasında “Ulus Okulları” adıyla hizmete devam etti.
Millet Mekteplerinde Dersler ve Sınavlar
Öğrenim 1 Kasım’da başlar; haftada üç gün en az altı saat ders yapılırdı; derslere devam zorunluluğu vardı. Dörder aylık iki program uygulanmaktaydı. Hiç okuma-yazma bilmeyenler A dershanesinde okuma yazma, dilbilgisi, basit matematik işlemleri öğrenirdi. A dershanesini bitirenler, yaşam ve geçim için bilmesi gereken ana bilgilerin öğretildiği B dershanesine devam edebilirdi. Bu dershanede Hesap ve Ölçüler, Sağlık Bilgisi, Yurt Bilgisi dersleri okutulurdu; devam zorunlu değildi.
Millet mekteplerinde her eğitim döneminin sonunda sınav uygulanır, kazananlara bitirme belgesi verilirdi. Başarılı olamayanlar ikinci bir kursa devam ederdi. Sınavlarda ilk üçe girenlere Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in imzasını taşıyan birer Anayasa ile halk yayınlarından ücretsiz yararlanma hakkın hediye edilirdi.
Millet Mektepleri yerine dışarıda veya evde özel ders alanların millet mekteplerinin sınavına girerek belge almaları zorunlu idi. Aksi takdirde köy ve mahalle muhtarlıkları, bankalar, devlet kuruluşları, belediyeler, 20 işçiden fazla kişi çalıştıran işletmeler gibi yerlerde görev almak mümkün değildi.
Millet Mekteplerinin Öğretim Kadrosu
Millet mekteplerinde 50.690 öğretmen görev yapmıştı. Resmî veya özel Türk okullarının öğretmenleri, yabancı ve azınlık okullarının Türkçe, tarih, coğrafya öğretmenleri, Millet Mektepleri’nin öğretim kadrosunu oluşturuyordu. Gerekli görüldüğünde orta dereceli okul öğretmenleri öğretmenlik veya müfettişlik ile görevlendirildi. Yüksekokul öğretmenlerine özel izin aldıkları takdirde Millet Mekteplerinde öğretmenlik yapma imkânı verildi. Gerekli hallerde öğretmen olmayan aydın kişilere de bir yeterlilik kurulu tarafından “Millet Mektebi Öğretmeni” unvanı ve belgesi verildi. Seyyar Millet Mekteplerinde “seyyar öğretmenler” görevlendirildi. Bu öğretmenler görevlendirildikleri yerlere kitap, kâğıt, kalem, tebeşir, portatif kara tahta, siya mat muşamba gibi ihtiyaçları yanlarında götürmekteydi.
Mekteplerin İdari Yapısı
İller “İl Yönetim Kurulları” kurularak millet mektepleri için yer sağlamak, il bütçesinden kaynak ayırmak, öğretim araçlarını ve yayınlarını sağlamak, halkı özendirmekle görevlendirilmişti. İl Kurullarının başkanı vali; üyeleri Özel İdare Müdürü, İl Encümeni’nden bir üye, Emniyet Müdürü, Belediye Başkanı, CHF Saymanı, Milli Eğitim Müdürü’nden oluşuyordu. Benzer şekillerde "ilçe yönetim kurulları", "bucak yönetim kurulları"; "köy ve mahalle ihtiyar kurulları" da oluşturulmuş ve görevlendirilmişti.
Millet Mektebi Türleri
Ülkede, “Sabit”, “Seyyar” (Gezici), “Özel” olmak üzere üç tür Millet Mektebi hizmet vermiştir. Bunlara daha sonra “Köy Yatı Mektepleri” ile “Halk Okuma Odaları” eklenmiştir.
Sabit Millet Mektepleri; eğitimin okul, kahvehane, cami, köy odası gibi mekanlarda gerçekleştiği mekteplerdi. Gündüz çocuklar, akşam yetişkinler ders görürdü. Nüfusu yoğun yerleşim yerlerinde sabit millet mektepleri açılırdı.
Gezici Millet Mektepleri ise okulu olmayan köylerde yalnızca bir dönem için açılırdı. Kış heyeti Kasım ayından Şubat sonuna kadar çalışmalarını sürdürürdü. Kış heyeti gönderilemeyen bölgelere yaz dershaneleri açılmıştır.
Özel Millet Mektepleri, hapishaneler, bankalar gibi bazı devlet kurumları ile büyük çiftlik ve fabrikalarda çalışanların okuryazar hale getirilmesi için açılan okullardır. Halkın, kendisine yakın işletmelerde personel için açıla kurslardan yararlanması için çalışılmıştır.
Köy Yatı Dershaneleri, okulu olmayan köylerdeki çocuklar için il ve ilçe merkezlerinde açılan, giderlerinin bir kısmı Millet Mekteplerince karşılanan dershanelerdi. Amaç, bu dershanelerde okuma-yazma öğrenen çocukların köylerine döndüklerinde diğer çocuklara okuma-yazma öğretmesi idi.
“Halk Okuma Odaları”, halka okuma yazmayı sevdirmek, unutmamalarını sağlamak ve pratik bilgiler almalarına yardımcı olmak üzere 1930’dan itibaren açılmış dershanelerdi. 1933 yılında sayısı 778’e ulaşan bu odalar Millet Mekteplerinin bir yan kuruluşu olarak kabul edilirler.
Kurslara katılanların okuryazarlıklarını ve bilgilenmelerini sürdürmek öğrendiklerini unutmamalarını ve pekiştirmelerini sağlamak için “Halk Mecmuası” adlı haftalık dergi ücretsiz yayınlandı. Dergi, 11 Şubat 1929’da yayın hayatına başladı.
Galeri
-
![image]()
2 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri -
![image]()
2 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri -
![image]()
2 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri -
![image]()
6 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri -
![image]()
11 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri -
![image]()
15 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri -
![image]()
16 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri
Kaynakça
- ^ a b c d e f Bozkurt, Birgül. "Yeni Alfabenin Kabulü Sonrası Mersin'de Açılan Millet Mektepleri ve Çalışmaları" (PDF). 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b c Albayrak, Mustafa. . 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b "Halkın Eğtilmesi Sprunu". 4 Ağustos 2007. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ Aynur Taşdemir, Harf Devrimi ve Halk Mecmuası, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006
- ^ a b c Feriha Özkan, Atatürk’ün Laiklik Anlayışının Eğitim Sistemimizdeki Yansımaları, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kütahya 2006
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Millet Mektepleri Turkiye de 1 Kasim 1928 de yeni harflerin kabulunden sonra halki okuryazar kilmak amaciyla gerceklesen egitim seferberligi icin kurulmus dort ay sureli egitim veren halk egitimi kurumlaridir Harf Devrimi nden sonra Mustafa Kemal Sivas ta yeni alfabeyi ogretiyorTarihceHalk Dershaneleri Yeni alfabenin kabulunden once 1927 1928 yillari arasinda acilan 3304 halk dershanesinde 64 302 kisinin okuma yazma ogrenip belge almasi saglanmisti Bu deneme Arap harfleri ile yaygin bir egitim calismasinin gerceklestirilemeyecegini gosterdi 1928 Temmuz unda Maarif Vekaletince yeni bir halk mektebi talimatname si hazirlandi Harf Devrimi nin gerceklesmesinden sonra da yeni Turk harflerini ulke genelinde halka en kisa zamanda en dogru sekilde ogretmek amaciyla sozu edilen dershaneler Millet Mektepleri adi altinda yeniden duzenlendi I Millet Mektepleri Talimatnamesi Milli Egitim Bakani Mustafa Necati Bey in hazirladigi Millet Mektepleri Talimatnamesi Yonetmeligi 11 Kasim 1928 de Bakanlar Kurulu nda onaylandi ve 7284 sayili Bakanlar Kurulu kararinin 24 Kasim 1928 de Resmi Gazete de yayimlanmasiyla yururluge girdi Yonetmelige gore daha once okuma yazma bilsin bilmesin 16 30 yas arasi her Turk vatandasinin kurulacak Millet Mektepleri nde kurs gormesi zorunlu idi Cumhurbaskani Mustafa Kemal Ataturk bu okullarin Genel Baskanligini ve Basogretmenligi ni ustlendi Bu nedenle 1981 de 24 Kasim gunu Ogretmenler Gunu olarak ilan edilmistir Kadin erkek her Turk vatandasi da bu kurumun uyesi ve yardimci organi kabul edildi 52 maddeden olusan yonetmelikte okullarin amaci ogretim derslere devam sartlari dershaneler icin harcanacak paranin saglanmasi propaganda icin basinin kullanilmasi basarili olanlara verilecek belgeler belirtilmisti II Millet Mektepleri Talimatnamesi Yonetmelik bir yillik uygulama suresinden sonra degisikliklere ugradi 22 Eylul 1929 da yayinlanan yeni yonetmelige gore millet mekteplerinde vatandaslara okuma yazma ogretmenin yani sira hayat ve maisetlerinin gecimlerinin ve vatandaslik sifatlarinin gerektirdigi ana bilgilerin verilmesi amaclanmistir Resmi Acilis Millet Mekteplerinin resmen acilisi 1 Ocak 1929 da gerceklesti O gun yurtta Maarif Bayrami olarak kutlandi Ne var ki Millet Mekteplerinin mimari olan Milli Egitim Bakani Mustafa Necati Bey acilis gunu apandisit nedeniyle oldu Basbakan Inonu iki ay boyunca Mustafa Necati nin yerine birini atayamadi Gorevi vekaleten kendisi yuruttu Millet Mektepleri uygulamasinin sonuclari Egitim seferberliginin basladigi ilk yilda 20 487 derslik acildi 1 075 500 kisi bu okullara devam etti ve 597 010 kisi okuma yazma ogrenerek belge aldi Dunyadaki ekonomik bunalim nedeniyle yeterli odenek ayrilamamasi sonucu zamanla millet mekteplerinin etkinlikleri azaldi ancak uc yilda 1 5 milyon vatandas okuryazar hale getirilebildi 1928 1935 arasinda Millet Mektepleri adiyla hizmet veren yaygin ogretim kurumlari 1936 1950 arasinda Ulus Okullari adiyla hizmete devam etti Millet Mekteplerinde Dersler ve SinavlarOgrenim 1 Kasim da baslar haftada uc gun en az alti saat ders yapilirdi derslere devam zorunlulugu vardi Dorder aylik iki program uygulanmaktaydi Hic okuma yazma bilmeyenler A dershanesinde okuma yazma dilbilgisi basit matematik islemleri ogrenirdi A dershanesini bitirenler yasam ve gecim icin bilmesi gereken ana bilgilerin ogretildigi B dershanesine devam edebilirdi Bu dershanede Hesap ve Olculer Saglik Bilgisi Yurt Bilgisi dersleri okutulurdu devam zorunlu degildi Millet mekteplerinde her egitim doneminin sonunda sinav uygulanir kazananlara bitirme belgesi verilirdi Basarili olamayanlar ikinci bir kursa devam ederdi Sinavlarda ilk uce girenlere Cumhurbaskani Mustafa Kemal in imzasini tasiyan birer Anayasa ile halk yayinlarindan ucretsiz yararlanma hakkin hediye edilirdi Millet Mektepleri yerine disarida veya evde ozel ders alanlarin millet mekteplerinin sinavina girerek belge almalari zorunlu idi Aksi takdirde koy ve mahalle muhtarliklari bankalar devlet kuruluslari belediyeler 20 isciden fazla kisi calistiran isletmeler gibi yerlerde gorev almak mumkun degildi Millet Mekteplerinin Ogretim KadrosuMillet mekteplerinde 50 690 ogretmen gorev yapmisti Resmi veya ozel Turk okullarinin ogretmenleri yabanci ve azinlik okullarinin Turkce tarih cografya ogretmenleri Millet Mektepleri nin ogretim kadrosunu olusturuyordu Gerekli goruldugunde orta dereceli okul ogretmenleri ogretmenlik veya mufettislik ile gorevlendirildi Yuksekokul ogretmenlerine ozel izin aldiklari takdirde Millet Mekteplerinde ogretmenlik yapma imkani verildi Gerekli hallerde ogretmen olmayan aydin kisilere de bir yeterlilik kurulu tarafindan Millet Mektebi Ogretmeni unvani ve belgesi verildi Seyyar Millet Mekteplerinde seyyar ogretmenler gorevlendirildi Bu ogretmenler gorevlendirildikleri yerlere kitap kagit kalem tebesir portatif kara tahta siya mat musamba gibi ihtiyaclari yanlarinda goturmekteydi Mekteplerin Idari YapisiIller Il Yonetim Kurullari kurularak millet mektepleri icin yer saglamak il butcesinden kaynak ayirmak ogretim araclarini ve yayinlarini saglamak halki ozendirmekle gorevlendirilmisti Il Kurullarinin baskani vali uyeleri Ozel Idare Muduru Il Encumeni nden bir uye Emniyet Muduru Belediye Baskani CHF Saymani Milli Egitim Muduru nden olusuyordu Benzer sekillerde ilce yonetim kurullari bucak yonetim kurullari koy ve mahalle ihtiyar kurullari da olusturulmus ve gorevlendirilmisti Millet Mektebi TurleriUlkede Sabit Seyyar Gezici Ozel olmak uzere uc tur Millet Mektebi hizmet vermistir Bunlara daha sonra Koy Yati Mektepleri ile Halk Okuma Odalari eklenmistir Sabit Millet Mektepleri egitimin okul kahvehane cami koy odasi gibi mekanlarda gerceklestigi mekteplerdi Gunduz cocuklar aksam yetiskinler ders gorurdu Nufusu yogun yerlesim yerlerinde sabit millet mektepleri acilirdi Gezici Millet Mektepleri ise okulu olmayan koylerde yalnizca bir donem icin acilirdi Kis heyeti Kasim ayindan Subat sonuna kadar calismalarini surdururdu Kis heyeti gonderilemeyen bolgelere yaz dershaneleri acilmistir Ozel Millet Mektepleri hapishaneler bankalar gibi bazi devlet kurumlari ile buyuk ciftlik ve fabrikalarda calisanlarin okuryazar hale getirilmesi icin acilan okullardir Halkin kendisine yakin isletmelerde personel icin acila kurslardan yararlanmasi icin calisilmistir Koy Yati Dershaneleri okulu olmayan koylerdeki cocuklar icin il ve ilce merkezlerinde acilan giderlerinin bir kismi Millet Mekteplerince karsilanan dershanelerdi Amac bu dershanelerde okuma yazma ogrenen cocuklarin koylerine donduklerinde diger cocuklara okuma yazma ogretmesi idi Halk Okuma Odalari halka okuma yazmayi sevdirmek unutmamalarini saglamak ve pratik bilgiler almalarina yardimci olmak uzere 1930 dan itibaren acilmis dershanelerdi 1933 yilinda sayisi 778 e ulasan bu odalar Millet Mekteplerinin bir yan kurulusu olarak kabul edilirler Kurslara katilanlarin okuryazarliklarini ve bilgilenmelerini surdurmek ogrendiklerini unutmamalarini ve pekistirmelerini saglamak icin Halk Mecmuasi adli haftalik dergi ucretsiz yayinlandi Dergi 11 Subat 1929 da yayin hayatina basladi Galeri2 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri 2 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri 2 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri 6 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri 11 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri 15 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet Mektepleri 16 Ocak 1929 tarihli Milliyet gazetesinde Millet MektepleriKaynakca a b c d e f Bozkurt Birgul Yeni Alfabenin Kabulu Sonrasi Mersin de Acilan Millet Mektepleri ve Calismalari PDF 27 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Kasim 2015 a b c Albayrak Mustafa 20 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2015 a b Halkin Egtilmesi Sprunu 4 Agustos 2007 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2015 Aynur Tasdemir Harf Devrimi ve Halk Mecmuasi Yildiz Teknik Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi Istanbul 2006 a b c Feriha Ozkan Ataturk un Laiklik Anlayisinin Egitim Sistemimizdeki Yansimalari Dumlupinar Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi Kutahya 2006