Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mitraizm, Mitra tarikatı ya da Mitras Gizemleri, Antik Pers dünyasının, Eleusis ve İsis Sırları olarak bilinen diğer gizli kültlerde, yani ezoterik olarak nitelendirilebilecek geleneklerde olduğu gibi sadece bu tarîkata kabul edilenlere açıklanan sırlar etrafında gelişmiş bir mistik iran kültüdür. M.S. 1. yüzyıl ile 4. yüzyıl arası Pers İmparatorluğu askerleri arasında yaygınlaşmıştır.
Mitraizm öğretisiyle ilgili hiçbir yazılı belge ele geçmemiş, fakat bunun yanında arkeolojik olarak antik dünyaya dair birçok dokümana sahiptir. Ancak açıklayıcı antik belgeler olmadığı sürece bunların yorumlanması da karmaşık bir hâl almaktadır. Mitra'nın en belirgin tasvirleri şöyle görülmektedir:
- Mitra'nın kayadan doğması
- Mitra tarafından boğazlanan bir boğa
- Başka bâzı hayvanların boğalı tabloda bulunmaları
- Mitra'nın hep başında Frigya tâcı olması
- Çoğu zaman Mitra'nın başından Güneş ışınlarını andıran çizgiler çıkması
- İki yardımcılarının biri aşağı, biri yukarı bakan birer meşale tutmaları
- Mitra'nın Ay ve Güneş'i temsil eden tanrılarla beraber ve dostluk içinde resimlenmesi
"Mitra" ifadesi, en eski olarak Hinduizmin Vedalar'ında kullanılmıştır. Daha sonra çeşitli sürümleri türemiştir. Sonradan türeyen sürümlerinden en önemlileri ve . Roma Mitraizminin Hristiyanlık dinini doğrudan etkilediği iddia edilmektedir.
Roma Mitraizminde Mitra'nın Sırları'nın Güneş'in ve yıldız gruplarının gökyüzündeki uzun dönemli hareketleri ile ilgili olması muhtemeldir:
- Mâbetleri yeraltında, penceresiz, duvarları ve tavanları yıldız motifleriyle süslü
- Aralık sonu ve haziran sonu (Güneş'in en yüksek ve en alçak durduğu günler) kutlu günler olarak bilinmesi
- Mitra resimlemelerinde kullanılan hayvanların 12 ufuk yıldız gruplarının simgeleri olması
- Bu 12 yıldız gruplarının her iki bin yılda bir 12'de bir dönüyor olması (Boğanın boğazlanması, Boğa burcu yıldızlarının yerlerini bir sonraki gruba bırakmalarını mı anlatıyor?)
- Bâzı Mitra resimlemelerinde kullanılan X simgesi, ekvatorla burç yıldız grupları dairesinin birbirleriyle nasıl kesiştiklerini mi anlatıyor?
Hint, İran ve Komagene Mitrası çok tanrılı bir sistemde ahit, yemin, anlaşmadan sorumlu ilahî varlıktır. Sözleşmelere uyulmasını denetlemenin yanında her şeyi görendir. Gerçeğin, sığırların, hasadın ve suyun koruyucusudur. Boğanın boğazlanması ile alakalı olmadığını da varsayan uzmanlar bulunmaktadır.
Kökeni
Mitraizmin kendi kendine gelişmiş bir inanç mı, yoksa Zerdüştlüğün bir yan kolundan mı türemiş olduğu tartışmalıdır. Çünkü Roma'nın Mitras tarikatı, mitolojisi ve dinî tatbikleri, Hint-Fars Mitra inancından önemli ölçüde ayrılır.
Yıldız gruplarının gökyüzündeki uzun dönemli hareketleri Eski Mısır ve Mezopotamya rahiplerince incelenmişti. Bir mâbedin 2.000 yıl sonra ekseninin yönünün yıldız gruplarının dönmesine benzer bir açıyla değiştirilerek yeniden inşa edilmesi, Mitraizmin kökenleri hakkında bir ipucu olabilir. Zerdüşt kutsal varlıklarından birinin Mitra olması da Mitra geleneğinin daha eski olmasından olabilir.
Kaynakça
- ^ Ulansey, D., The origins of the Mithraic mysteries", p. 77f.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Mitraizm ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Ostia Antica Mithraeum at the Baths of Mithras 9 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. (YouTube video)
- Mithraeum 14 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Mithra Gizemleri" 2 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Google Maps: Mithraea'nın konumlarının haritası
- Archaeology magazine 20 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Franz Cumont makalesi 17 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ostia Mithraea 3 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Edebi kaynaklar 17 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Anıtlar ve yazıtlardan oluşan bir galeri 27 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Mithras Kültü açıklaması 15 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (YouTube video - kaynaklarla)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mitraizm Mitra tarikati ya da Mitras Gizemleri Antik Pers dunyasinin Eleusis ve Isis Sirlari olarak bilinen diger gizli kultlerde yani ezoterik olarak nitelendirilebilecek geleneklerde oldugu gibi sadece bu tarikata kabul edilenlere aciklanan sirlar etrafinda gelismis bir mistik iran kultudur M S 1 yuzyil ile 4 yuzyil arasi Pers Imparatorlugu askerleri arasinda yayginlasmistir Iki yuzlu Mitra rolyefi Roma MS ikinci ile ucuncu yuzyil Louvre Mitraizm ogretisiyle ilgili hicbir yazili belge ele gecmemis fakat bunun yaninda arkeolojik olarak antik dunyaya dair bircok dokumana sahiptir Ancak aciklayici antik belgeler olmadigi surece bunlarin yorumlanmasi da karmasik bir hal almaktadir Mitra nin en belirgin tasvirleri soyle gorulmektedir Mitra nin kayadan dogmasi Mitra tarafindan bogazlanan bir boga Baska bazi hayvanlarin bogali tabloda bulunmalari Mitra nin hep basinda Frigya taci olmasi Cogu zaman Mitra nin basindan Gunes isinlarini andiran cizgiler cikmasi Iki yardimcilarinin biri asagi biri yukari bakan birer mesale tutmalari Mitra nin Ay ve Gunes i temsil eden tanrilarla beraber ve dostluk icinde resimlenmesi Mitra ifadesi en eski olarak Hinduizmin Vedalar inda kullanilmistir Daha sonra cesitli surumleri turemistir Sonradan tureyen surumlerinden en onemlileri ve Roma Mitraizminin Hristiyanlik dinini dogrudan etkiledigi iddia edilmektedir Roma Mitraizminde Mitra nin Sirlari nin Gunes in ve yildiz gruplarinin gokyuzundeki uzun donemli hareketleri ile ilgili olmasi muhtemeldir Mabetleri yeraltinda penceresiz duvarlari ve tavanlari yildiz motifleriyle suslu Aralik sonu ve haziran sonu Gunes in en yuksek ve en alcak durdugu gunler kutlu gunler olarak bilinmesi Mitra resimlemelerinde kullanilan hayvanlarin 12 ufuk yildiz gruplarinin simgeleri olmasi Bu 12 yildiz gruplarinin her iki bin yilda bir 12 de bir donuyor olmasi Boganin bogazlanmasi Boga burcu yildizlarinin yerlerini bir sonraki gruba birakmalarini mi anlatiyor Bazi Mitra resimlemelerinde kullanilan X simgesi ekvatorla burc yildiz gruplari dairesinin birbirleriyle nasil kesistiklerini mi anlatiyor Hint Iran ve Komagene Mitrasi cok tanrili bir sistemde ahit yemin anlasmadan sorumlu ilahi varliktir Sozlesmelere uyulmasini denetlemenin yaninda her seyi gorendir Gercegin sigirlarin hasadin ve suyun koruyucusudur Boganin bogazlanmasi ile alakali olmadigini da varsayan uzmanlar bulunmaktadir KokeniMitraizmin kendi kendine gelismis bir inanc mi yoksa Zerdustlugun bir yan kolundan mi turemis oldugu tartismalidir Cunku Roma nin Mitras tarikati mitolojisi ve dini tatbikleri Hint Fars Mitra inancindan onemli olcude ayrilir Yildiz gruplarinin gokyuzundeki uzun donemli hareketleri Eski Misir ve Mezopotamya rahiplerince incelenmisti Bir mabedin 2 000 yil sonra ekseninin yonunun yildiz gruplarinin donmesine benzer bir aciyla degistirilerek yeniden insa edilmesi Mitraizmin kokenleri hakkinda bir ipucu olabilir Zerdust kutsal varliklarindan birinin Mitra olmasi da Mitra geleneginin daha eski olmasindan olabilir Kaynakca Ulansey D The origins of the Mithraic mysteries p 77f Dis baglantilarWikimedia Commons ta Mitraizm ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ostia Antica Mithraeum at the Baths of Mithras 9 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde YouTube video Mithraeum 14 Kasim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mithra Gizemleri 2 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Google Maps Mithraea nin konumlarinin haritasi Archaeology magazine 20 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Franz Cumont makalesi 17 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ostia Mithraea 3 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Edebi kaynaklar 17 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Anitlar ve yazitlardan olusan bir galeri 27 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mithras Kultu aciklamasi 15 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde YouTube video kaynaklarla