Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Molla Fenari, (d. 1350 - ö. 1430, Bursa), din alimi, müderris, Osmanlı Devleti'nin ilk şeyhülislamı.
Molla Şemseddin Fenari | |
|---|---|
| Doğum | Şemseddin Mehmed y. 1350 Maveraünnehir |
| Ölüm | 1430 (y. 80 yaşında) Bursa |
| Meslek | Din alimi, bilim insanı, müderris, birinci Osmanlı Devleti müftüsü/şeyhülislamı. |
| Etkilendikleri | Bursalı Kadızade Rumi |
Hayatı
Molla Fenari yaklaşık 1350 yıllarında Maveraünnehir'de doğmuş ve Anadolu'ya göçetmiştir.[]Asıl adı Şemseddin Mehmed'dir. Babası Muhammed Hamza b. Ahmed tasavvuf ile uğraşmakta idi. Fenari lakabını ya Bursa Yenişehri civarında bulunan Fener kasabasından almıştır ya da babasının fenercilik yapması dolayısıyla almıştır. Molla Fenârî küçük yaşta babasından tasavvuf öğrenmiştir. Medrese eğitimi sırasında Mevlânâ Alâuddîn Esved, Cemaleddin Aksarayî ve Somuncu Baba'nın derslerine devam etmiştir. Mısır'a gidip, Hanefî fıkıh âlimi Ekemâleddîn-i Bâbert'in derslerine katılmıştır.
Molla Fenari müderris olarak Bursa'da. Yıldırım, Çelebi Mehmed ve II. Murad dönemlerin yaşayıp çalışmıştır. Ankara Savaşı'ndan sonra Seyyid Mehmedi Buharî ve bir grup alim ile Timur tarafından esir olarak Kütahya'ya getirilmiştir.
Osmanlı belgelerinde II. Murad 1424 yılında onu "Müfti'l Enamlık" görevine atamasına kadar (kadılar ve fakihler hakkında belgeler bulunmakla beraber) Molla Fenari ile kurulan ve sonradan şeyhülislamlığa dönüşecek müftülük kurumu hakkında hiçbir kayda rastlanmamaktadır. Zaten 16. yüzyılda Mehmet Ebussuud Efendi'nin şeyhülislamlığına kadar, müftüler düşük maaşlı ve bu nedenle protokolde düşük seviyelerde bir devlet mercii idi. Kazaskerler günde 500 akçe yevmiye alırlarken müftüler önce bunun beşte biri sonra üçte biri günlük yevmiye alırlardı.
Bu nedenle olacak Molla Fenari Bursa'da müderrislik, kadılık ve müftülük yaparken gelir sağlamak için ipekçilik de yapmıştır.
Molla Fenari, Bursa kadısı iken reisliği yaptığı mahkemede Yıldırım Bayezid'in şahitliğini kabul etmeyerek, adalet önünde hükümdarla herhangi bir vatandaşın eşit haklara sahip olduğu ilkesini getirmiştir.
Molla Fenari Hicaz'a hac ziyaretini ilk defa 1419'da yapmıştır. Hacdan dönerken, Mısır'da bir müddet kalarak ders vermiş ve Kudüs'e da uğradı. 1429 yılında Şam yolu ile ikinci defa hacca gitmiş ve bu arada yine Mısır ve Kudüs'te uğramıştır,
1430 yılında Bursa'da öldü.
Seçilmiş eserleri
Molla Fenarı'nın seçilmiş eserleri isimleri şu listede verilmiştir:
- . Ayn-ül-A'yân: Fâtiha sûresinin tefsîri.
- . Fusûl-ül-Bedâyi' fî Usûl-iş-Şerâyi:Şeriat usulünde yenilikler meydana getirme.
- . Îsâgûcî Şerhi: Mantık ilmi hakkında şerhtir. 1886'da İstanbul'da basılmıştır.
- . Enmûzecu'l-Ülûm: "Bilimler Örneği" ansiklopedik bir eser
- . Ferâiz-i Sirâçiyye Şerhi
- . Şerh-i Mevâkib üzerine talikât,
- . Eşâs-ut-Taşrîf,
- . Esmâ'il-Funûn,
- . Eş'ile,
- . Risâletu Riçâl-il-Gayb,
- . Risâletun fî Menâkib-iş-Şeyh Behâuddîn-i Nakşibendî,
- Serhu Üsûl-il-Pezdevî,
- . Serhu Telhîs-il-câmı' el-Kebîr: Fıkıh hakkında.
- . Serhu Telhîs-il-Miftâh
Popüler kültürdeki yeri
Yönetmenliğini 'ın üstlendiği 2016 çıkışlı Türk filmi Somuncu Baba: Aşkın Sırrı'nda Molla Fenari'yi Emin Olcay canlandırdı.
Kaynakça
- ^ Bazı yazarlar Anadolu doğumlu Türk asıllı olduğunu bildirirler.
- ^ Uzunçarşılı, İsmail H, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, sayfa, 55
- ^ a b Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1998 8. baskı) Osmanlı Tarihi II. Cilt: İstanbul'un Fethinden Kanunî Sultan Süleyman'ın Ölümüne Kadar Ankara:Türk Tarih Kurumu
- ^ . 1 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2012.
- ^ "Somuncu Baba "Aşkın Sırrı" filmi". Anadolu Ajansı. Haber7.com. 15 Nisan 2016. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2016.
Dış bağlantılar
- Uluçam, Müjdat, "Fenari (Molla)", (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları, C.1 s.447 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş.
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.5 say.159 [1]
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1998 8. baskı) Osmanlı Tarihi II. Cilt: İstanbul'un Fethinden Kanunî Sultan Süleyman'ın Ölümüne Kadar Ankara:Türk Tarih Kurumu
| Önce gelen: Önce gelen yoktur. | Osmanlı Şeyhülislamı 1424 - 1430 | Sonra gelen: Molla Fahrettin Acemi |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Molla Fenari d 1350 o 1430 Bursa din alimi muderris Osmanli Devleti nin ilk seyhulislami Molla Semseddin FenariDogumSemseddin Mehmed y 1350 MaveraunnehirOlum1430 y 80 yasinda BursaMeslekDin alimi bilim insani muderris birinci Osmanli Devleti muftusu seyhulislami EtkilendikleriBursali Kadizade RumiHayatiMolla Fenari yaklasik 1350 yillarinda Maveraunnehir de dogmus ve Anadolu ya gocetmistir kaynak belirtilmeli Asil adi Semseddin Mehmed dir Babasi Muhammed Hamza b Ahmed tasavvuf ile ugrasmakta idi Fenari lakabini ya Bursa Yenisehri civarinda bulunan Fener kasabasindan almistir ya da babasinin fenercilik yapmasi dolayisiyla almistir Molla Fenari kucuk yasta babasindan tasavvuf ogrenmistir Medrese egitimi sirasinda Mevlana Alauddin Esved Cemaleddin Aksarayi ve Somuncu Baba nin derslerine devam etmistir Misir a gidip Hanefi fikih alimi Ekemaleddin i Babert in derslerine katilmistir Molla Fenari muderris olarak Bursa da Yildirim Celebi Mehmed ve II Murad donemlerin yasayip calismistir Ankara Savasi ndan sonra Seyyid Mehmedi Buhari ve bir grup alim ile Timur tarafindan esir olarak Kutahya ya getirilmistir Osmanli belgelerinde II Murad 1424 yilinda onu Mufti l Enamlik gorevine atamasina kadar kadilar ve fakihler hakkinda belgeler bulunmakla beraber Molla Fenari ile kurulan ve sonradan seyhulislamliga donusecek muftuluk kurumu hakkinda hicbir kayda rastlanmamaktadir Zaten 16 yuzyilda Mehmet Ebussuud Efendi nin seyhulislamligina kadar muftuler dusuk maasli ve bu nedenle protokolde dusuk seviyelerde bir devlet mercii idi Kazaskerler gunde 500 akce yevmiye alirlarken muftuler once bunun beste biri sonra ucte biri gunluk yevmiye alirlardi Bu nedenle olacak Molla Fenari Bursa da muderrislik kadilik ve muftuluk yaparken gelir saglamak icin ipekcilik de yapmistir Molla Fenari Bursa kadisi iken reisligi yaptigi mahkemede Yildirim Bayezid in sahitligini kabul etmeyerek adalet onunde hukumdarla herhangi bir vatandasin esit haklara sahip oldugu ilkesini getirmistir Molla Fenari Hicaz a hac ziyaretini ilk defa 1419 da yapmistir Hacdan donerken Misir da bir muddet kalarak ders vermis ve Kudus e da ugradi 1429 yilinda Sam yolu ile ikinci defa hacca gitmis ve bu arada yine Misir ve Kudus te ugramistir 1430 yilinda Bursa da oldu Secilmis eserleriMolla Fenari nin secilmis eserleri isimleri su listede verilmistir Ayn ul A yan Fatiha suresinin tefsiri Fusul ul Bedayi fi Usul is Serayi Seriat usulunde yenilikler meydana getirme Isaguci Serhi Mantik ilmi hakkinda serhtir 1886 da Istanbul da basilmistir Enmuzecu l Ulum Bilimler Ornegi ansiklopedik bir eser Feraiz i Siraciyye Serhi Serh i Mevakib uzerine talikat Esas ut Tasrif Esma il Funun Es ile Risaletu Rical il Gayb Risaletun fi Menakib is Seyh Behauddin i Naksibendi Serhu Usul il Pezdevi Serhu Telhis il cami el Kebir Fikih hakkinda Serhu Telhis il MiftahPopuler kulturdeki yeriYonetmenligini in ustlendigi 2016 cikisli Turk filmi Somuncu Baba Askin Sirri nda Molla Fenari yi Emin Olcay canlandirdi Kaynakca Bazi yazarlar Anadolu dogumlu Turk asilli oldugunu bildirirler Uzuncarsili Ismail H Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 sayfa 55 a b Uzuncarsili Ismail Hakki 1998 8 baski Osmanli Tarihi II Cilt Istanbul un Fethinden Kanuni Sultan Suleyman in Olumune Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0012 X 1 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2012 Somuncu Baba Askin Sirri filmi Anadolu Ajansi Haber7 com 15 Nisan 2016 23 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Eylul 2016 Dis baglantilarUlucam Mujdat Fenari Molla 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Yayinlari C 1 s 447 Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S ISBN 975 0800710 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C 5 say 159 1 Uzuncarsili Ismail Hakki 1998 8 baski Osmanli Tarihi II Cilt Istanbul un Fethinden Kanuni Sultan Suleyman in Olumune Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0012 XOnce gelen Once gelen yoktur Osmanli Seyhulislami 1424 1430 Sonra gelen Molla Fahrettin Acemi