Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için alakalı konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Ağustos 2012) |
Şeyh Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli (d.1331 - ö.1412) veya bilinen ismi ile Somuncu Baba,Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde yaşamış mutasavvıf ve İslam âlimi. Aynı zamanda Bayramiyye Tarikâtı kurucusu Hacı Bayram Veli'nin de hocasıdır. Safevîyye Tarikâtı'nın Anadolu’ya yayılmasında etkin faaliyetlerde bulunmuş önemli bir mutasavvıftır.
| Şeyh Hâmid-i Veli | |
|---|---|
 Somuncu Baba Türbesi | |
| Doğum | 1331 Akçakaya, Talas, Kayseri |
| Ölüm | 1412 Aksaray |
| Takma adlar | Somuncu Baba Ekmekçi Koca |
| Meslek | Yazar |
| Dil | Türkçe |
| İkamet | Anadolu |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu |
Hayatı
1331 tarihinde Kayseri'nin Akçakaya köyünde doğmuştur. Anadolu'nun İslamlaştırılması için gelen 'nden Şemseddin Musa Kayseri'nin oğludur. Seyyid olup soyu 24. kuşaktan İslam peygamberi Muhammed'e ulaştığı iddia edilir. Şeyh Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli ilk tahsilini babası Şeyh Şemseddin Musa Kayseri'den almıştır. Bilge kişiliği olan Şeyh Hâmid-i Veli, ilim alanındaki çalışmalarını Şam, Tebriz ve Erdebil'de sürdürmüştür. Safevilik Erdebilî’nin ya da onun babası Sadreddin Erdebili'nin yanındaErdebil’de tamamlamış ve Bayezid-i Bistami'nin ruhaniyetinden mânevi terbiye almıştır. Safev’îyye Tarikâtı'nın Anadolu’ya yayılması, muhtemelen Hoca Alâ ad-Dîn Ali Erdebilî’nin zamanında Şeyh Hâmid-i Veli ile olmuştur.
Dini ve dünyevi ilimlerle ilgili onay alarak, doğru yolu gösterme vazifesi için Anadolu'ya dönerek Bursa'ya yerleşmiştir. Bursa'da çilehanesinin yanında yaptırdığı ekmek fırınında somun pişirip sokak sokak dolaşarak "somunlar, müminler" nidasıyla insanlara ekmek dağıtmıştır. Bu sebeple Şeyh Hamid-i Veli "Somuncu Baba" ve "Ekmekçi Koca" olarak da tanınmıştır. Yıldırım Beyazıd Niğbolu zaferini kazanınca, "Allah'a şükür nişanesi" olarak Bursa Ulu Camii'ni yaptırmıştır. Ulu Cami’nin açılış hutbesini Şeyh Hâmid-i Veli okumuş ve hutbede Fatiha Suresini yedi farklı şekilde yorumlamıştır. Hutbeyi dinleyen padişah başta olmak üzere tüm cemaat Şeyh Hamid-i Veli'den etkilenmiştir. Mânevi kişiliği ve bilgelik yönü ortaya çıkan Şeyh Hamid-i Veli şöhretten korktuğu için talebeleriyle birlikte Bursa'dan ayrılarak Aksaray'a gelmiştir. Abdurrahman el-Askerî ise Somuncu Baba'nın Bursa’dan ayrıldıktan sonra Ceyhan Nehri'nin kenarında bulunan Kozan (Sis) Kalesi yakınlarındaki bir köyde yerleştiğini ve Hacı Bayram-ı Veli'nin de buraya gelip kendisini ziyaret ettiğini belirtmiştir. Burada bir süre kaldıktan sonra önce Şam’a gitmiş, buradan Mekke’ye hacca gitmiş olan Somuncu Baba, hac dönüşü Aksaray’a yerleşmiştir. Aksaray'da Hacı Bayram-ı Veli'yi dünyaya ve ahirete ait ilimlerde eğiterek yetiştirmiş, onu irşad vazifesi için Ankara'ya görevlendirmiştir.
1412 yılında ölen Somuncu Baba, Aksaray'da Hacı Bayram-ı Veli tarafından cenaze namazı kıldırıldıktan sonra bugünkü türbesinin olduğu yere defnedilmiştir.
Somuncu Baba'nın Yusuf Hâkikî ve Hâlil Taybî adında iki oğlu olduğu bilinmektedir. Yusuf Hâkikî Aksaray’da kalarak burada ölmüştür. Diğer oğlu Hâlil Taybî ise Darende'ye yerleşmiştir. Bazı görüşlere göre Somuncu Baba, Darende'nin Hıdırlık adı verilen bölgesinde oğlu Halil Taybî ile birlikte gömülüdür.
Talebeleri
Somuncu Baba ve en meşhur talebesi olan Hacı Bayram Veli'nin Osmanlı Devleti'nde yani Anadolu ve Rumeli üzerinde çok büyük etkileri vardır. Bu önemli isimler şunlardır:
- Hacı Bayram-ı Veli
- Şeyh Şücâüddin Karamânî
- Şeyh Muzaffer Lârendevî
- Molla Fenari
- Şeyh Bedreddin
- Halil Taybî, Darende
- , Aksaray
Eserleri
Somuncu Baba, ve bâtınî ilimlerdeki derin bilgisine rağmen, çok az eser vermiş veya çok az eseri günümüze ulaşabilmiştir. Bu zikredilen hakikata rağmen, Somuncu Baba’nın bize kadar ulaşan Şerh-i Hadis-i Erba‘în, Zikir Risalesi, Silâh’u-l Mürîdîn adlı eserleri mevcuttur.
Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi
Somuncu Baba, Şeyh Hamid-i Veli'nin türbesinin nerede olduğu tartışılmaktadır. Büyük ihtimalle Aksaray'da, bir diğer ihtimalse Malatya Darende'dir.
Günümüzde
Kürşat Kızbaz'ın Somuncu Baba Aşkın Sırrı sinema filminde, Somuncu Baba'yı Furkan Palalı canlandırmıştır. Filmin tamamı Aksaray'da çekilmiştir.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Hamîd-i Kayserî, Hamîd-i Aksarayî, Somuncu Koca ve Ekmekçi Koca olarak da bilinir.
Kaynakça
Bibliyografya
- Somuncu Baba ve Neseb-i Âlisi6 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin alakali konuda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Agustos 2012 Seyh Hamid Hamid ud Din i Veli d 1331 o 1412 veya bilinen ismi ile Somuncu Baba Osmanli Devleti nin kurulus doneminde yasamis mutasavvif ve Islam alimi Ayni zamanda Bayramiyye Tarikati kurucusu Haci Bayram Veli nin de hocasidir Safeviyye Tarikati nin Anadolu ya yayilmasinda etkin faaliyetlerde bulunmus onemli bir mutasavviftir Seyh Hamid i VeliSomuncu Baba TurbesiDogum1331 Akcakaya Talas KayseriOlum1412 AksarayTakma adlarSomuncu Baba Ekmekci KocaMeslekYazarDilTurkceIkametAnadoluMilliyetTurkVatandaslikOsmanli ImparatorluguHayati1331 tarihinde Kayseri nin Akcakaya koyunde dogmustur Anadolu nun Islamlastirilmasi icin gelen nden Semseddin Musa Kayseri nin ogludur Seyyid olup soyu 24 kusaktan Islam peygamberi Muhammed e ulastigi iddia edilir Seyh Hamid Hamid ud Din i Veli ilk tahsilini babasi Seyh Semseddin Musa Kayseri den almistir Bilge kisiligi olan Seyh Hamid i Veli ilim alanindaki calismalarini Sam Tebriz ve Erdebil de surdurmustur Safevilik Erdebili nin ya da onun babasi Sadreddin Erdebili nin yanindaErdebil de tamamlamis ve Bayezid i Bistami nin ruhaniyetinden manevi terbiye almistir Safev iyye Tarikati nin Anadolu ya yayilmasi muhtemelen Hoca Ala ad Din Ali Erdebili nin zamaninda Seyh Hamid i Veli ile olmustur Dini ve dunyevi ilimlerle ilgili onay alarak dogru yolu gosterme vazifesi icin Anadolu ya donerek Bursa ya yerlesmistir Bursa da cilehanesinin yaninda yaptirdigi ekmek firininda somun pisirip sokak sokak dolasarak somunlar muminler nidasiyla insanlara ekmek dagitmistir Bu sebeple Seyh Hamid i Veli Somuncu Baba ve Ekmekci Koca olarak da taninmistir Yildirim Beyazid Nigbolu zaferini kazaninca Allah a sukur nisanesi olarak Bursa Ulu Camii ni yaptirmistir Ulu Cami nin acilis hutbesini Seyh Hamid i Veli okumus ve hutbede Fatiha Suresini yedi farkli sekilde yorumlamistir Hutbeyi dinleyen padisah basta olmak uzere tum cemaat Seyh Hamid i Veli den etkilenmistir Manevi kisiligi ve bilgelik yonu ortaya cikan Seyh Hamid i Veli sohretten korktugu icin talebeleriyle birlikte Bursa dan ayrilarak Aksaray a gelmistir Abdurrahman el Askeri ise Somuncu Baba nin Bursa dan ayrildiktan sonra Ceyhan Nehri nin kenarinda bulunan Kozan Sis Kalesi yakinlarindaki bir koyde yerlestigini ve Haci Bayram i Veli nin de buraya gelip kendisini ziyaret ettigini belirtmistir Burada bir sure kaldiktan sonra once Sam a gitmis buradan Mekke ye hacca gitmis olan Somuncu Baba hac donusu Aksaray a yerlesmistir Aksaray da Haci Bayram i Veli yi dunyaya ve ahirete ait ilimlerde egiterek yetistirmis onu irsad vazifesi icin Ankara ya gorevlendirmistir 1412 yilinda olen Somuncu Baba Aksaray da Haci Bayram i Veli tarafindan cenaze namazi kildirildiktan sonra bugunku turbesinin oldugu yere defnedilmistir Somuncu Baba nin Yusuf Hakiki ve Halil Taybi adinda iki oglu oldugu bilinmektedir Yusuf Hakiki Aksaray da kalarak burada olmustur Diger oglu Halil Taybi ise Darende ye yerlesmistir Bazi goruslere gore Somuncu Baba Darende nin Hidirlik adi verilen bolgesinde oglu Halil Taybi ile birlikte gomuludur TalebeleriSomuncu Baba ve en meshur talebesi olan Haci Bayram Veli nin Osmanli Devleti nde yani Anadolu ve Rumeli uzerinde cok buyuk etkileri vardir Bu onemli isimler sunlardir Haci Bayram i Veli Seyh Sucauddin Karamani Seyh Muzaffer Larendevi Molla Fenari Seyh Bedreddin Halil Taybi Darende AksarayEserleriSomuncu Baba ve batini ilimlerdeki derin bilgisine ragmen cok az eser vermis veya cok az eseri gunumuze ulasabilmistir Bu zikredilen hakikata ragmen Somuncu Baba nin bize kadar ulasan Serh i Hadis i Erba in Zikir Risalesi Silah u l Muridin adli eserleri mevcuttur Somuncu Baba Turbesi ve KulliyesiSomuncu Baba Turbesi Darende Somuncu Baba Seyh Hamid i Veli nin turbesinin nerede oldugu tartisilmaktadir Buyuk ihtimalle Aksaray da bir diger ihtimalse Malatya Darende dir GunumuzdeKursat Kizbaz in Somuncu Baba Askin Sirri sinema filminde Somuncu Baba yi Furkan Palali canlandirmistir Filmin tamami Aksaray da cekilmistir Ayrica bakinizDua CinariNotlar Hamid i Kayseri Hamid i Aksarayi Somuncu Koca ve Ekmekci Koca olarak da bilinir Kaynakca a b c d 23 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2015 a b c d e f g h 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2015 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2015 BibliyografyaSomuncu Baba ve Neseb i Alisi6 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde