Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mongoose (Firavunfaresi) Operasyonu, ABD Başkanı John Kennedy döneminde CIA tarafından örtülü olarak başlatılan operasyon. Başarısız Domuzlar Körfezi Çıkarmasından sonra 30 Kasım 1961 tarihinde Küba’daki Fidel Castro yönetimine karşı örtülü saldırılara Kennedy tarafından onay verilmiştir. Operasyona Hava Kuvvetleri Generali Edward Lasdale komuta ediyordu.
Operasyonun hayata geçirilmesi, Küba hükûmetinde başarısız Domuzlar Körfezi girişiminden sonra adanın bu sefer daha kapsamlı bir şekilde ABD Ordusu tarafından işgal tehdidi altında olduğu şeklinde yorumlanacak ve Sovyetler Birliği ile savunma alanında yakınlaşma başlayacaktır. ABD’nin Türkiye topraklarında bulundurduğu Jüpiter füzelerine karşılık olarak Küba topraklarına Sovyet füzesi yerleştirme fikri, Küba’nın ciddi olarak yaşadığı işgal tehdidiyle birleşince Küba Füze Krizi patlak verecektir.
İçeriği
Mongoose Operasyonu, Küba’daki Castro rejimini alaşağı etmek için propaganda, psikolojik savaş ve sabotaj eylemlerinin kullanılmasını içermekteydi. ABD Dışişleri Bakanlığına ait belgelerde de “Küba’daki komünist rejimi devirmek için” bir eylem planının yürürlükte olduğu belirtilirken, Fidel Castro’ya karşı “bir isyanın Ekim 1962’de çıkabileceği” beklenmekteydi. ABD yönetimi yeni başa gelecek hükûmetle “barış içinde yaşamak” istemekteydi.
Arka plan
II. Dünya Savaşı’ndan sonra Nazi Almanyası’nın işgal etmiş olduğu ülkeleri özgürleştiren Sovyetler Birliği Kızıl Ordusu bu ülkelerde yeniden sosyalizme düşman rejimlerin iktidara gelmemesi için sol ve sosyalist eğilimli hükûmetlerin başa gelmesini sağlamıştı. Böylece ABD ve Avrupalı müttefiklerine karşı Sovyetler Birliği ve sosyalist blok ortaya çıkmıştı. Bu sosyalist blok ülkelerinden farklı olarak ve tamamen kendi iç dinamikleriyle iktidara gelen sosyalist eğilimli Küba Devrimi ve Fidel Castro yönetimi ABD’yi oldukça endişelendirmekteydi. Latin Amerika bölgesine hakim olmak isteyen ABD, Küba Devriminin diğer bölge ülkelerine yayılmadan alaşağı edilmesini istemekteydi. ABD yönetimi başarısız Domuzlar Körfezi Çıkarmasından sonra Küba yönetimini daha ciddiye almaya başlasa da Castro’yu iktidardan devirme planları bırakılmamıştır. Küba’daki iktidarı devirmek için özel bir komite oluşturulmuştu. Komünizme cephe alan ABD yönetiminde bu yeni oluşan grup John Kennedy iktidarının ayrılmaz bir parçası olacaktır.
ABD’nin Küba’nın iç yapısına dair kimi önyargıları vardı. Buna göre Küba’daki Castro hükûmetinin arası Küba halkıyla açılmıştı, Castro’nun sosyal ve ekonomik politikaları halk tarafından beğenilmiyordu. Bunun sonucu olarak da olası bir fırsat verildiğinde Castro yönetimine karşı halkın ayaklanacağı savı benimsenmişti. Buradan hareketle halkta ayaklanmaya yol açmak için propaganda faaliyetleri başlatılmış ve rejimin çözmesi için Fidel Castro’ya suikast planları hayata konulmuştur.
Planlama
ABD Genelkurmay Başkanlığı hayata geçirilen planının son amacının adaya ABD askerî müdahalesi için gereken asgari durumun ortaya çıkması olarak değerlendirmekteydi. Genelkurmay Başkanlığı operasyonun yönetiminin Savunma Bakanlığında olmasında ısrar etse de yönetim Başsavcı Robert Kennedy’deydi.
Operasyonun sorumlusu ise Savunma Bakanlığından Edward Lansdale ve CIA’den William King Harvey’deydi. Lansdale, II. Dünya Savaşından sonra Filipinler'de Japon işgalinin sona ermesinden sonra ortaya çıkan bağımsızlıkçı ve sosyalist Huk gerilla hareketine karşı faaliyetlerde danışmanlık yapmıştır. Ayrıca Vietnam’daki Ngo Dinh Diem rejimine de destek vermiştir. Lansdale’in sorumluluğunda yürüyen operasyon tüm devlet kurumlarınca desteklenecektir. Buna dair açıklamada bulunan CIA yetkilisi Samuel Halpern; CIA, ABD Ordusu, Ticaret Bakanlığı, Göçmen Bürosu, Hazine Müsteşarlığı gibi birçok kurumun dahil olduğunu ve Bobby Kennedy’nin ofisinden Ed Lansdale tarafından yürütüldüğünü söyleyecektir.
Operasyon kapsamında birbirinden farklı otuzun üzerinde plan hayata geçirilmiş; Küba hükûmetinin ve ekonomisinin çökertilmesi amaçlanmıştır. Bu planlar arasında terör eylemleri, adadaki ürünlerin biyolojik ve kimyasal olarak tahrip edilmesi, Küba kıyılarının mayınlanması sayılabilir. 1962 yılında yapılan Northwoods planına göre ise ABD topraklarında yapılacak ve Küba hükûmetinin suçlanacağı sahte saldırılar düzenlenecektir. Yapılan planlara Küba Devriminin lideri Castro’ya suikast planları da dahildir. Castro’nun öldürülmesi için CIA yetkilisi William Harvey Miami’deki mafyadan John Roselli ile görüşecektir.
Eylemler
Planlanan operasyonlar kapsamında düzenlenen saldırılarda enerji hatlarına, demiryollarına, petrol rafinerilerine sabotajlar düzenlenmiş, Küba’ya gelen yabancı ticaret gemilerine saldırılmıştır. Saldırılar yoğunlaşacak ve 1962 Ekim ayında rejimi devirecek olayların başlaması öngörülmekteydi. Ancak beklenen olmadı. Aynı dönemde patlak veren Küba Füze Krizi döneminde ABD-Sovyetler Birliği görüşmeleri sürerken azalan bu saldırılar, krizin çözülmesiyle birlikte artarak devam etmiştir. CIA ajanı olan Luis Posada Carriles tarafından 1976 yılında gerçekleştirilen ve içindeki 73 kişinin tamamının öldüğü 455 sayılı Barbados-Jamaika seferini yapan Cubana uçağının havada patlatılması olayı bahis konusu eylemler kapsamındadır. Aynı olaydan sorumlu olan yine CIA ajanı Orlando Bosch da Carriles gibi Domuzlar Körfezi Çıkarmasına katılan 2506. Tugay üyesidir.
Sonuç
Mongoose Operasyonu da daha önceki Domuzlar Körfezi Çıkarması gibi başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
Kaynakça
- ^ Krizin çözümü için varılan uzlaşmada ABD devlet başkanı Kennedy Küba’yı işgal etmeyeceğine dair söz verecek ancak yazılı bir anlaşma imzalamayacaktır. Görüşmelere dahil edilmeyen Küba yönetimi ile Sovyetler Birliği arasında füzelerin sökülmesini izleyen dönemde ilişkilerde bir soğuma yaşanacaktır. ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki görüşmelerde adeta piyon olarak öne sürülerek fikri sorulmadan hakkında karar alınan sadece Küba değil aynı zamanda Türkiye’dir. http://www.swans.com/library/art11/lproy26.html 21 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "ABD Dışişleri Bakanlığı Arşivi ABD Dış İlişkileri 1961-1963 X.Cilt Küba, 1961-1962 Washington DC". 1 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2009.
- ^ . 19 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2009.
- ^ James G. Blight ve Peter Kornbluh, Politics of Illusion: The Bay of Pigs Invasion Reexamined. Boulder, 1999 s.125
- ^ "3 Ağustos 2006 The Guardian haberine göre CIA, Castro'yu öldürmek için 638 farklı yöntem araştırmıştır". 15 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2009.
- ^ Jack Anderson, "6 Attempts to Kill Castro Laid to CIA", The 18 Ocak 1971 tarihli Washington Post haberi
- ^ Tarih Profesörü Stephen Rabe, Presidential Studies Quarterly Dergisi içinde Cilt 30 Sayı: 4. 2000 yılı s.714
- ^ Selsky, Andrew O. (4 Mayıs 2007 haberi). "Link found to bombing". Associated Press.
Konuyla ilgili yazılan eserler
- James G. Blight, and Peter Kornbluh, eds., Politics of Illusion: The Bay of Pigs Invasion Reexamined. Boulder, CO: Lynne Rienner, 1999
- Chomsky, Noam. Hegemony or Survival: America's Quest for Global Dominance, Henry Holt and Company
- Derek Leebaert (2006). The Fifty-year Wound: How America's Cold War Victory Shapes Our World. Boston: Little, Brown and Company. .
- Fidel Castro and Ignacio Ramonet (2008). Fidel Castro: My Life: a Spoken Autobiography. Washington D.C.: Simon and Schuster. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mongoose Firavunfaresi Operasyonu ABD Baskani John Kennedy doneminde CIA tarafindan ortulu olarak baslatilan operasyon Basarisiz Domuzlar Korfezi Cikarmasindan sonra 30 Kasim 1961 tarihinde Kuba daki Fidel Castro yonetimine karsi ortulu saldirilara Kennedy tarafindan onay verilmistir Operasyona Hava Kuvvetleri Generali Edward Lasdale komuta ediyordu Mongoose Firavunfaresi Operasyonu ndan roportaj fotografi Operasyonun hayata gecirilmesi Kuba hukumetinde basarisiz Domuzlar Korfezi girisiminden sonra adanin bu sefer daha kapsamli bir sekilde ABD Ordusu tarafindan isgal tehdidi altinda oldugu seklinde yorumlanacak ve Sovyetler Birligi ile savunma alaninda yakinlasma baslayacaktir ABD nin Turkiye topraklarinda bulundurdugu Jupiter fuzelerine karsilik olarak Kuba topraklarina Sovyet fuzesi yerlestirme fikri Kuba nin ciddi olarak yasadigi isgal tehdidiyle birlesince Kuba Fuze Krizi patlak verecektir IcerigiMongoose Operasyonu Kuba daki Castro rejimini alasagi etmek icin propaganda psikolojik savas ve sabotaj eylemlerinin kullanilmasini icermekteydi ABD Disisleri Bakanligina ait belgelerde de Kuba daki komunist rejimi devirmek icin bir eylem planinin yururlukte oldugu belirtilirken Fidel Castro ya karsi bir isyanin Ekim 1962 de cikabilecegi beklenmekteydi ABD yonetimi yeni basa gelecek hukumetle baris icinde yasamak istemekteydi Arka planII Dunya Savasi ndan sonra Nazi Almanyasi nin isgal etmis oldugu ulkeleri ozgurlestiren Sovyetler Birligi Kizil Ordusu bu ulkelerde yeniden sosyalizme dusman rejimlerin iktidara gelmemesi icin sol ve sosyalist egilimli hukumetlerin basa gelmesini saglamisti Boylece ABD ve Avrupali muttefiklerine karsi Sovyetler Birligi ve sosyalist blok ortaya cikmisti Bu sosyalist blok ulkelerinden farkli olarak ve tamamen kendi ic dinamikleriyle iktidara gelen sosyalist egilimli Kuba Devrimi ve Fidel Castro yonetimi ABD yi oldukca endiselendirmekteydi Latin Amerika bolgesine hakim olmak isteyen ABD Kuba Devriminin diger bolge ulkelerine yayilmadan alasagi edilmesini istemekteydi ABD yonetimi basarisiz Domuzlar Korfezi Cikarmasindan sonra Kuba yonetimini daha ciddiye almaya baslasa da Castro yu iktidardan devirme planlari birakilmamistir Kuba daki iktidari devirmek icin ozel bir komite olusturulmustu Komunizme cephe alan ABD yonetiminde bu yeni olusan grup John Kennedy iktidarinin ayrilmaz bir parcasi olacaktir ABD nin Kuba nin ic yapisina dair kimi onyargilari vardi Buna gore Kuba daki Castro hukumetinin arasi Kuba halkiyla acilmisti Castro nun sosyal ve ekonomik politikalari halk tarafindan begenilmiyordu Bunun sonucu olarak da olasi bir firsat verildiginde Castro yonetimine karsi halkin ayaklanacagi savi benimsenmisti Buradan hareketle halkta ayaklanmaya yol acmak icin propaganda faaliyetleri baslatilmis ve rejimin cozmesi icin Fidel Castro ya suikast planlari hayata konulmustur PlanlamaABD Genelkurmay Baskanligi hayata gecirilen planinin son amacinin adaya ABD askeri mudahalesi icin gereken asgari durumun ortaya cikmasi olarak degerlendirmekteydi Genelkurmay Baskanligi operasyonun yonetiminin Savunma Bakanliginda olmasinda israr etse de yonetim Bassavci Robert Kennedy deydi Operasyonun sorumlusu ise Savunma Bakanligindan Edward Lansdale ve CIA den William King Harvey deydi Lansdale II Dunya Savasindan sonra Filipinler de Japon isgalinin sona ermesinden sonra ortaya cikan bagimsizlikci ve sosyalist Huk gerilla hareketine karsi faaliyetlerde danismanlik yapmistir Ayrica Vietnam daki Ngo Dinh Diem rejimine de destek vermistir Lansdale in sorumlulugunda yuruyen operasyon tum devlet kurumlarinca desteklenecektir Buna dair aciklamada bulunan CIA yetkilisi Samuel Halpern CIA ABD Ordusu Ticaret Bakanligi Gocmen Burosu Hazine Mustesarligi gibi bircok kurumun dahil oldugunu ve Bobby Kennedy nin ofisinden Ed Lansdale tarafindan yurutuldugunu soyleyecektir Operasyon kapsaminda birbirinden farkli otuzun uzerinde plan hayata gecirilmis Kuba hukumetinin ve ekonomisinin cokertilmesi amaclanmistir Bu planlar arasinda teror eylemleri adadaki urunlerin biyolojik ve kimyasal olarak tahrip edilmesi Kuba kiyilarinin mayinlanmasi sayilabilir 1962 yilinda yapilan Northwoods planina gore ise ABD topraklarinda yapilacak ve Kuba hukumetinin suclanacagi sahte saldirilar duzenlenecektir Yapilan planlara Kuba Devriminin lideri Castro ya suikast planlari da dahildir Castro nun oldurulmesi icin CIA yetkilisi William Harvey Miami deki mafyadan John Roselli ile gorusecektir EylemlerPlanlanan operasyonlar kapsaminda duzenlenen saldirilarda enerji hatlarina demiryollarina petrol rafinerilerine sabotajlar duzenlenmis Kuba ya gelen yabanci ticaret gemilerine saldirilmistir Saldirilar yogunlasacak ve 1962 Ekim ayinda rejimi devirecek olaylarin baslamasi ongorulmekteydi Ancak beklenen olmadi Ayni donemde patlak veren Kuba Fuze Krizi doneminde ABD Sovyetler Birligi gorusmeleri surerken azalan bu saldirilar krizin cozulmesiyle birlikte artarak devam etmistir CIA ajani olan Luis Posada Carriles tarafindan 1976 yilinda gerceklestirilen ve icindeki 73 kisinin tamaminin oldugu 455 sayili Barbados Jamaika seferini yapan Cubana ucaginin havada patlatilmasi olayi bahis konusu eylemler kapsamindadir Ayni olaydan sorumlu olan yine CIA ajani Orlando Bosch da Carriles gibi Domuzlar Korfezi Cikarmasina katilan 2506 Tugay uyesidir SonucMongoose Operasyonu da daha onceki Domuzlar Korfezi Cikarmasi gibi basarisizlikla sonuclanmistir Kaynakca Krizin cozumu icin varilan uzlasmada ABD devlet baskani Kennedy Kuba yi isgal etmeyecegine dair soz verecek ancak yazili bir anlasma imzalamayacaktir Gorusmelere dahil edilmeyen Kuba yonetimi ile Sovyetler Birligi arasinda fuzelerin sokulmesini izleyen donemde iliskilerde bir soguma yasanacaktir ABD ve Sovyetler Birligi arasindaki gorusmelerde adeta piyon olarak one surulerek fikri sorulmadan hakkinda karar alinan sadece Kuba degil ayni zamanda Turkiye dir http www swans com library art11 lproy26 html 21 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABD Disisleri Bakanligi Arsivi ABD Dis Iliskileri 1961 1963 X Cilt Kuba 1961 1962 Washington DC 1 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2009 19 Nisan 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2009 James G Blight ve Peter Kornbluh Politics of Illusion The Bay of Pigs Invasion Reexamined Boulder 1999 s 125 3 Agustos 2006 The Guardian haberine gore CIA Castro yu oldurmek icin 638 farkli yontem arastirmistir 15 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2009 Jack Anderson 6 Attempts to Kill Castro Laid to CIA The 18 Ocak 1971 tarihli Washington Post haberi Tarih Profesoru Stephen Rabe Presidential Studies Quarterly Dergisi icinde Cilt 30 Sayi 4 2000 yili s 714 Selsky Andrew O 4 Mayis 2007 haberi Link found to bombing Associated Press Konuyla ilgili yazilan eserlerJames G Blight and Peter Kornbluh eds Politics of Illusion The Bay of Pigs Invasion Reexamined Boulder CO Lynne Rienner 1999 Chomsky Noam Hegemony or Survival America s Quest for Global Dominance Henry Holt and Company Derek Leebaert 2006 The Fifty year Wound How America s Cold War Victory Shapes Our World Boston Little Brown and Company ISBN 0 316 51847 6 Fidel Castro and Ignacio Ramonet 2008 Fidel Castro My Life a Spoken Autobiography Washington D C Simon and Schuster ISBN 1 4165 5328 2