Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moskova Konferansı, 1943 yılı Ekim ayında Moskova'nın Dışişleri Bakanları düzeyinde toplanan Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Sovyetler Birliği ve Çin'in katılımıyla gerçekleşen bir toplantıdır. Ayrıca, Tahran Konferansı müttefiklerin ilk buluşmalarıdır. Konferansa Birleşik Krallık'tan Sir Anthony Eden, ABD’den Cordell Hull, Sovyetler Birliği’nden Vyacheslav Molotov ile Çin Dışişleri Bakanı katılmıştır.
Görüşülen konular ve alınan kararlar
Sovyetler Birliği Almanya’ya karşı nihai zafere kadar savaşacağı konusunda güvence verdi. Daha önce böyle bir güvence yoktu ve Sovyetler Birliği’nin Almanya ile anlaşmasından korkulmaktaydı. Böylece, müttefikler arasında kuşkular silinmiş oldu.
Sovyetler Birliği, savaştan sonra kurulacak olan uluslararası kuruluşu destekleyeceğini söyledi. II. Dünya Savaşı sırasında, uzunca bir süre, Milletler Cemiyeti’nin savaştan sonra faaliyet göstereceği düşünülmüştü. Ancak, Milletler Cemiyeti uluslararası alandaki saygınlığını yitirmişti. ABD Milletler Cemiyeti’ne üye değildi ve üye olacağı yeni bir örgütün kurulmasını istiyordu. Sovyetler Birliği ise Finlandiya’ya saldırması yüzünden Milletler Cemiyeti’nden atılmıştı. Moskova’da yeni bir uluslararası örgütün kurulması konusunda anlaşmaya varıldı.
Konferansta, 1938 yılında Almanya tarafından işgal edilen Avusturya’nın durumu üzerinde de duruldu. Sorun Avusturya’nın düşman mı yoksa işgale uğramış dost bir devlet olarak mı kabul edileceği noktasında düğümleniyordu. Moskova’da bu devletin işgale uğramış dost bir ülke olduğu ve savaştan sonra kendisiyle bir barış antlaşması yapılmasının söz konusu olmadığı konusunda anlaşmaya varıldı.
Konferansta savaş suçlularının etkin şekilde cezalandırılması konusu da ele alındı. I. Dünya Savaşı’nın sonunda da böyle bir karar alınmış, ancak, Alman Kayzeri kaçmış öteki suçlularda da bu karar etkin şekilde uygulanamamıştı. Müttefikler Moskova Konferansı’nda II. Dünya Savaşı sonrasında bir mahkeme kurarak, (Nürnberg Mahkemesi) savaş suçlularını yargılamaya karar verdiler.
Konferans’ta bir “” yayınlandı. Buna göre, Almanya’da Nazizmin İtalya’da Faşizmin tasfiyesi kararlaştırıldı.
Türkiye ve konferans
Moskova Konferansı'nda Türkiye de gündeme geldi. Ancak, müttefikler arasında Türkiye konusunda bir görüş birliği yoktu. Sovyet Hükûmetine göre Sovyet ilerlemesini kolaylaştırmak için Türkiye mutlaka savaşa girmeli ve Türkiye'nin savaşa girmesinin istenmesiyse "telkin" değil "emir" biçiminde olmalıydı. Türkiye’nin savaşa girmesiyle Almanya 15 tümenini Sovyet Cephesi'nden çekmek zorunda kalacaktı ve savaş sonrası barış konferansına katılabilmesi için Türkiye'nin savaşa girmesi gerekli olduğu belirtildi. Sovyet Hükûmeti, uyumlu davranmaması durumunda Türkiye’ye savaş malzemesi gönderilmesinin durdurulmasını da istedi.
Birleşik Krallık ve ABD bu önerileri kabul etmedi ve Türkiye’nin müttefiklere hava üsleri vermesinin ve ulaşım kolaylıkları sağlamasının daha yararlı olacağını öne sürdüler. Molotov, başlangıçta her ne kadar karşı çıksa da, sonunda kendisi de kabul edecektir. Konferansın sonunda her iki tarafın da görüşlerini kapsayan bir uzlaşmaya varıldı. Türkiye'den önce hava alanlarının kullananımı talep edilecek, 1943 yılının sonuna doğru da savaşa katılması konusunda girişimde bulunulacaktı. Moskova Konferansı'nda alınan en önemli kararlardan biri de Churchill, Roosevelt ve Josef Stalin'in Tahran Konferansı'nda bir araya gelmeleri olacaktı.
Eden – Menemencioğlu Görüşmesi
Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı Anthony Eden, Moskova Konferansı'ndan dönerken Kahire'de Türk Dışişleri Bakanı Numan Menemencioğlu ile bir araya geldi. (5-6 Kasım 1943) Eden, Türkiye'den hava üslerini açmasını ve yıl sonuna kadar savaşa katılmasını istedi. Alman hava Kuvvetleri'nin Ege'deki üstünlüğünü kırmak için Britanya'nın Güneybatı Anadolu'daki hava alanlarına şiddetle ihtiyaç duyduğunu söyleyerek Türkiye'nin savaşa katılmasından kaynaklanacak avantajlardan bahsetti. Bu önerinin reddi halinde Britanya'nın Türkiye’ye göndermekte olduğu yardımı keseceği uyarısında da bulundu.
Bu istekler Türkiye tarafından kabul edilmedi ve Dışişleri Bakanı Numan Menemencioğlu tarafından reddedildi. Numan Menemencioğlu, Birleşik Krallık Dışişleri bakanı Eden'e Türkiye'nin savaşa girmeyeceğini ve teklifi reddettiğini şu sözlerle açıklamıştır: "Teklifiniz, Türkiye'yi harcamaktır. Hem de sırf Rusları memnun etmek için lüzumsuz ve faidesiz harcamaktır. Ordumuzun taarruz kabiliyeti olmadığı ve buna sebep de Adana vaatlerinin yapılmamış olduğu aşikar iken üzerimize Alman kuvveti celbetmek tedafüi gaye ile olamaz, ancak bize fiilen taarruz için olabilir. Çatalca hattımız dayanmaz da Almanlar İstanbul'u, Boğazları ve hinterlandı ele geçirirlerse bununla size ne faide temin olunabilir. Zafer-i nihaiyi mi bekleyeceğiz? Ruslar Almanları dövsün ve gelip İstanbul'u kurtarsın diye mi ümide düşeceğiz? O zaman Ruslar İstanbul'u benim için mi kurtarır? Alman hava taarruzuyla felce uğradıktan sonra size birgün müfit olabilecek bir müttefiki en müziç bir yük haline getirmiş olmaz mısınız? Bütün bunlar meydanda iken harbe girmezseniz size malzeme vermek güç, adeta imkansız olur sözleriyle bir daire-i feside içine girdiğinizi anlamıyor musunuz? Siz malzeme vermedikçe bizim harp kabiliyetimiz teessüs edemez ve binnetice harbe giremeyiz. Harbe girmedikçe de siz malzeme vermezsiniz. Ne akılane bir hareket, değil mi?"
Menemencioğlu'nun İngiliz elçiliğine bildirdiği gibi hava üsleri vermek, Rusya'yı memnun etmekten başka bir şey değildi. Ayrıca, Türkiye'nin hava üslerini Müttefiklere açması ya da savaşa girmesi arasında hiçbir fark yoktu. Hava üsleri verildiği takdirde Almanya Türkiye’nin büyük kentlerini bombalayabilir ve Türkiye savaşa sürüklenebilirdi. Türkiye ise savaşa katılmak için hazırlıklı değildi.
Kaynakça
- ^ http://evrak.cm.gov.nc.tr/siteler/gazeteler/hursoz/1947/Nisan/11Nisan1947-Hürsöz.pdf[]
- ^ Gürün, Dış İlişkiler ve Türk Politikası, s.99-100
- ^ a b Armaoğlu, “İkinci Dünya Harbi’nde Türkiye”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 13, sayı.2, (Haziran 1958), s.169
- ^ Mehmet Gönlübol, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1973), (5.bsm.), Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara, 1982, s. 180-181.
- ^ "Tahran, Yalta ve Potsdam Konferansları: Gizli Belgeler, (çeviren: Fahri Yazıcı), Sinan Yayınları, İstanbul, 1972, s.7 Turkish Studies"
- ^ Gürün, Dış İlişkiler ve Türk Politikası, s.103-104
- ^ Gürün, Dış İlişkiler ve Türk Politikası, s.101-105
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Moskova Konferansi 1943 yili Ekim ayinda Moskova nin Disisleri Bakanlari duzeyinde toplanan Amerika Birlesik Devletleri Birlesik Krallik Sovyetler Birligi ve Cin in katilimiyla gerceklesen bir toplantidir Ayrica Tahran Konferansi muttefiklerin ilk bulusmalaridir Konferansa Birlesik Krallik tan Sir Anthony Eden ABD den Cordell Hull Sovyetler Birligi nden Vyacheslav Molotov ile Cin Disisleri Bakani katilmistir Moskova Konferansi 1943 Gorusulen konular ve alinan kararlarSovyetler Birligi Almanya ya karsi nihai zafere kadar savasacagi konusunda guvence verdi Daha once boyle bir guvence yoktu ve Sovyetler Birligi nin Almanya ile anlasmasindan korkulmaktaydi Boylece muttefikler arasinda kuskular silinmis oldu Sovyetler Birligi savastan sonra kurulacak olan uluslararasi kurulusu destekleyecegini soyledi II Dunya Savasi sirasinda uzunca bir sure Milletler Cemiyeti nin savastan sonra faaliyet gosterecegi dusunulmustu Ancak Milletler Cemiyeti uluslararasi alandaki sayginligini yitirmisti ABD Milletler Cemiyeti ne uye degildi ve uye olacagi yeni bir orgutun kurulmasini istiyordu Sovyetler Birligi ise Finlandiya ya saldirmasi yuzunden Milletler Cemiyeti nden atilmisti Moskova da yeni bir uluslararasi orgutun kurulmasi konusunda anlasmaya varildi Konferansta 1938 yilinda Almanya tarafindan isgal edilen Avusturya nin durumu uzerinde de duruldu Sorun Avusturya nin dusman mi yoksa isgale ugramis dost bir devlet olarak mi kabul edilecegi noktasinda dugumleniyordu Moskova da bu devletin isgale ugramis dost bir ulke oldugu ve savastan sonra kendisiyle bir baris antlasmasi yapilmasinin soz konusu olmadigi konusunda anlasmaya varildi Konferansta savas suclularinin etkin sekilde cezalandirilmasi konusu da ele alindi I Dunya Savasi nin sonunda da boyle bir karar alinmis ancak Alman Kayzeri kacmis oteki suclularda da bu karar etkin sekilde uygulanamamisti Muttefikler Moskova Konferansi nda II Dunya Savasi sonrasinda bir mahkeme kurarak Nurnberg Mahkemesi savas suclularini yargilamaya karar verdiler Konferans ta bir yayinlandi Buna gore Almanya da Nazizmin Italya da Fasizmin tasfiyesi kararlastirildi Turkiye ve konferansMoskova Konferansi nda Turkiye de gundeme geldi Ancak muttefikler arasinda Turkiye konusunda bir gorus birligi yoktu Sovyet Hukumetine gore Sovyet ilerlemesini kolaylastirmak icin Turkiye mutlaka savasa girmeli ve Turkiye nin savasa girmesinin istenmesiyse telkin degil emir biciminde olmaliydi Turkiye nin savasa girmesiyle Almanya 15 tumenini Sovyet Cephesi nden cekmek zorunda kalacakti ve savas sonrasi baris konferansina katilabilmesi icin Turkiye nin savasa girmesi gerekli oldugu belirtildi Sovyet Hukumeti uyumlu davranmamasi durumunda Turkiye ye savas malzemesi gonderilmesinin durdurulmasini da istedi Birlesik Krallik ve ABD bu onerileri kabul etmedi ve Turkiye nin muttefiklere hava usleri vermesinin ve ulasim kolayliklari saglamasinin daha yararli olacagini one surduler Molotov baslangicta her ne kadar karsi ciksa da sonunda kendisi de kabul edecektir Konferansin sonunda her iki tarafin da goruslerini kapsayan bir uzlasmaya varildi Turkiye den once hava alanlarinin kullananimi talep edilecek 1943 yilinin sonuna dogru da savasa katilmasi konusunda girisimde bulunulacakti Moskova Konferansi nda alinan en onemli kararlardan biri de Churchill Roosevelt ve Josef Stalin in Tahran Konferansi nda bir araya gelmeleri olacakti Eden Menemencioglu Gorusmesi Birlesik Krallik Disisleri Bakani Anthony Eden Moskova Konferansi ndan donerken Kahire de Turk Disisleri Bakani Numan Menemencioglu ile bir araya geldi 5 6 Kasim 1943 Eden Turkiye den hava uslerini acmasini ve yil sonuna kadar savasa katilmasini istedi Alman hava Kuvvetleri nin Ege deki ustunlugunu kirmak icin Britanya nin Guneybati Anadolu daki hava alanlarina siddetle ihtiyac duydugunu soyleyerek Turkiye nin savasa katilmasindan kaynaklanacak avantajlardan bahsetti Bu onerinin reddi halinde Britanya nin Turkiye ye gondermekte oldugu yardimi kesecegi uyarisinda da bulundu Bu istekler Turkiye tarafindan kabul edilmedi ve Disisleri Bakani Numan Menemencioglu tarafindan reddedildi Numan Menemencioglu Birlesik Krallik Disisleri bakani Eden e Turkiye nin savasa girmeyecegini ve teklifi reddettigini su sozlerle aciklamistir Teklifiniz Turkiye yi harcamaktir Hem de sirf Ruslari memnun etmek icin luzumsuz ve faidesiz harcamaktir Ordumuzun taarruz kabiliyeti olmadigi ve buna sebep de Adana vaatlerinin yapilmamis oldugu asikar iken uzerimize Alman kuvveti celbetmek tedafui gaye ile olamaz ancak bize fiilen taarruz icin olabilir Catalca hattimiz dayanmaz da Almanlar Istanbul u Bogazlari ve hinterlandi ele gecirirlerse bununla size ne faide temin olunabilir Zafer i nihaiyi mi bekleyecegiz Ruslar Almanlari dovsun ve gelip Istanbul u kurtarsin diye mi umide dusecegiz O zaman Ruslar Istanbul u benim icin mi kurtarir Alman hava taarruzuyla felce ugradiktan sonra size birgun mufit olabilecek bir muttefiki en muzic bir yuk haline getirmis olmaz misiniz Butun bunlar meydanda iken harbe girmezseniz size malzeme vermek guc adeta imkansiz olur sozleriyle bir daire i feside icine girdiginizi anlamiyor musunuz Siz malzeme vermedikce bizim harp kabiliyetimiz teessus edemez ve binnetice harbe giremeyiz Harbe girmedikce de siz malzeme vermezsiniz Ne akilane bir hareket degil mi Menemencioglu nun Ingiliz elciligine bildirdigi gibi hava usleri vermek Rusya yi memnun etmekten baska bir sey degildi Ayrica Turkiye nin hava uslerini Muttefiklere acmasi ya da savasa girmesi arasinda hicbir fark yoktu Hava usleri verildigi takdirde Almanya Turkiye nin buyuk kentlerini bombalayabilir ve Turkiye savasa suruklenebilirdi Turkiye ise savasa katilmak icin hazirlikli degildi Kaynakca http evrak cm gov nc tr siteler gazeteler hursoz 1947 Nisan 11Nisan1947 Hursoz pdf olu kirik baglanti Gurun Dis Iliskiler ve Turk Politikasi s 99 100 a b Armaoglu Ikinci Dunya Harbi nde Turkiye Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Dergisi Cilt 13 sayi 2 Haziran 1958 s 169 Mehmet Gonlubol Olaylarla Turk Dis Politikasi 1919 1973 5 bsm Siyasal Bilgiler Fakultesi Ankara 1982 s 180 181 Tahran Yalta ve Potsdam Konferanslari Gizli Belgeler ceviren Fahri Yazici Sinan Yayinlari Istanbul 1972 s 7 Turkish Studies Gurun Dis Iliskiler ve Turk Politikasi s 103 104 Gurun Dis Iliskiler ve Turk Politikasi s 101 105