Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mtevandidi, Gürcistan ülkesindeki Guria bölgesinde yetişen, özellikle sofra şarabı üretiminde kullanılan yerli bir kırmızı üzüm çeşidi. Aynı zamanda Akido (iki demetli filiz), Achido, Didd Mtevana, Didmtevana ve Didtevano eşanlamlılarıyla da bilinir. Mtevandidi'nin kökeni hakkında yazılı kaynak bulunmamaktadır. Botanik ve tarımsal özellikler, bu çeşidin Gürcistan'a özgü olduğunu göstermektedir.
| Mtevandidi | |
|---|---|
| Üzüm (Vitis) | |
| Rengi | Siyah |
| Tür adı | Vitis vinifera Linné subsp. vinifera |
| Diğer adı | Akido, Achido, Didd Mtevana, Didmtevana, Didtevano |
| Köken |  Gürcistan |
| Önemli üretim yerleri | Guria |
| Tehlikeler | Parazitler |
| Çiçek cinsiyeti | Hermafrodit |
| VIVC kimliği | 8114 |
Tarihi
Mtevandidi, çoğunlukla Guria'da, özellikle doğu kesiminde şarap yapmak için kullanılan verimli bir asma çeşididir; burada asmalar, ihmal edilse bile büyümeyi, gelişmeyi ve kaliteyi koruyabilen yüksek oluşumlardır.
19. yüzyılın ikinci yarısından bu yana, mantar hastalıklarının ve filoksera'nın yayılması nedeniyle Mtevandidi'nin yüksek üzüm bağları büyük ölçüde tahrip edildi.
Bağcılık konularıyla ilgilenen yerel sakinlerin inisiyatifiyle, Chokhatauri ve Makharadze'de (Kalagoni, Dablatsikhe ve Bağdati köyleri) 1905 ve 1906'da Mtevandidi'nin greftleri düşük üzüm bağları olarak yetiştirildi, bazıları günümüzde bulunmaktadır; yüksek verimlilik ve sarmaşıkların normal gelişimi ile karakterize edildi.
Modern Mtevandidi yetiştiriciliği alanı, yüksek kaliteli üretim ile karakterize olmasına rağmen sınırlıdır.
Özellikleri
Büyüme konisi gençte bir tarafı hafif kırmızımsı beyazdır ve kalın keçe benzeri beyaz kaplama ile kaplanmıştır. Açılan ilk yaprak aşağı beyaz-kırmızımsı, alt tarafı kalın keçe benzeri bir kaplama ile yaprak sapı da kırmızımsı beyaz bir kaplama ile kaplanmıştır; sonraki ikinci ve üçüncü yaprakların üst tarafı grimsi ve tüylü olan hafifçe kaplanmıştır. Alt tarafta kalın, keçe benzeri bir kaplama bulunur; üçüncü ve dördüncü yaprakların yaprak sapı parlak yeşildir; bir tarafı mor ve aşağı tüylü hafifçe kaplıdır. Genç sürgün bir yandan parlak yeşil, diğer yandan - menekşe rengindedir ve bir sürgünün ucuna kadar daha geniş hâle gelen grimsi tüylü bir kaplama ile hafif bir şekilde kaplanmıştır.
Olgun bir yıllık filiz orta büyüklükte, parlak kırmızımsı kahverengidir ve koyu çizgili; akslar daha koyu renklidir ve 10–18 santimetre aralığındadır.
Gelişmiş parlak yeşil yaprak; hafif sarımsı, orta büyüklükte veya büyüktür; yuvarlak veya hafif ovaldir, lobludur ve yaklaşık 17.9-21.5 cm uzunluğunda ve 18.6–19.6 cm genişliğindedir. Yaprak sapının kesiği lir benzeri olup, yuvarlak veya keskin bir temele sahip üç damardan oluşur. Elips kesiler de bulunmaktadır. Bir yaprağın üst kesiği keskin veya yuvarlak tabanlı, açık ve hafif kesiktir. Alt kesi açılır ve hafifçe kesilir, ikincil kenarlar olmadan yaprak, üç lobludur. Bir ucun bıçağa olan marjı geniş bir açı oluşturur. Uçların dişleri üçgen, hafif dışbükeydir ve yuvarlakça üçgen veya testere benzeri dişler bulmak mümkündür. İkincil dişler ana dişlere benzer. Yaprak, huniye benzer bir kavisli şekil alır. Yaprağın yüzeyi ağ gibi pürüzsüz veya buruşuktur. Alt kısım kısa tüylü bir kaplama ile kaplanmıştır. Ana damarlar hafifçe kaplanmıştır ve parlak yeşildir. Pedicelin ana damara oranı 0.9-1.0'dır ve çıplak ve parlak yeşildir.
Üzüm, normal gelişmiş pistil ve organlarındaki hermafroditiktir. Bir çiçekte pistil kadar uzun olan yaklaşık beş veya nadiren dört organ vardır. Çiçeklenme dönemindeki çiçek sayısı 300 ile 500 arasında değişkenlik göstermektedir.
Bir salkım pediceli 8-12 santimetreye eşittir; salkım, yaklaşık 15–17 cm uzunluğunda ve 11–14 cm genişliğindedir. Bir salkım üzerinde yaklaşık 100-130 tane çilek bulunur; ortalama bir grubun boyutu 12–14 cm uzunluğunda ve 9–12 cm genişliğinde, 80–90 meyveden oluşur. Demet ince, geniş koni şeklinde veya dallı veya oldukça yoğundur; bir salkımın pediceli neredeyse ortasına kadar odunsu ve parlak kırmızı-kahverengimsi iken, filiz dâhil kalan kısmı çimen benzeri ve parlak yeşildir.
Haznesi dahil bir meyvenin pediceli 5–9'a eşittir mm ve yeşildir. Hazne hafif sarımsı, keskin yeşil tonlu, buruşuk ve dar koni şeklindedir, nadiren geniş koni şeklindedir ve dut sıkıca tutturulmuştur. Meyvesi mavimsi siyah ve orta büyüklüktedir - yaklaşık 15.3 mm uzunluğunda ve 13,4 mm genişliğindedir. Büyük meyveler 17 mm uzunluğunda ve 15,8 mm genişliğinde, küçük meyveler - 9 mm uzunluğunda ve 8 mm genişliğindedir. Meyvesi ovaldir, orta kısımda daha geniş, yuvarlak uçlu ve; bu kalın kabuklu ve simetrik, oldukça etli ve suludur. Deri kalın mumlu lekelerle kaplıdır. Bir salkımdaki meyvelerin olgunlaşması eşit olmayan bir şekilde gerçekleşir Mtevandidi'nin karakteristik bir özelliğidir.
Bir meyvede 1-4 tohum (genellikle bir) vardır. Tohum 7–8 mm uzunluğunda ve 3–4,5 mm genişliğinde, kahverengi, içte ise parlak sarıdır. Taban neredeyse arka kısmın ortasına yerleştirilir, ovaldir, nadiren üçgen; arka tarafı üçgen şeklindedir. Gaga paslı renktedir ve yaklaşık 2 mm uzunluğundadır.
Yetiştirme dönemi
Tomurcuklanmadan tam olgunlaşmaya kadar vejetasyon dönemi 208–216 gün ve yaprak dökülmesine kadar 236 - 240 gün sürer. Mantar hastalıklarının ve erken yaprak dökülmesinin etkisiyle, yüksek üzüm bağlarının vejetasyon süresi alçak üzüm bağlarından 10-15 gün daha azdı;, buna karşın alçak asmalarda, uygun şekilde yetiştirilirse yaprak dökümü Aralık ayına kadar sürer. Dablatsikhe-Sakvavisti bölgesindeki Chokhataruri ilçesinde yapılan gözlemlere göre tomurcuk kırılması Nisan ayı başından, çiçeklenme dönemi Haziran sonundan itibaren başlamaktadır. Üzümün olgunlaşması Ağustos sonunda (26-28) veya Eylül başında, tam olgunlaşma ise - 20-25 Ekim arasında gerçekleşir. Çiçek düşüşü Kasım ortasından Aralık ayının ilk yarısına kadar sürer.
Chokhatauri ve Makharadze ilçelerinde, tortu (1280–1540 mm) ve bol miktarda güneş (toplam 4000º), Mtevandidi'nin bitki örtüsü döneminin uzamasına neden olabilir, ancak asma yukarıda belirtilen dönemde tam olgunlaşmasını yönetir.
Baghdati ve Dablatsikhe bölgelerinde büyüme-gelişme ekolojik koşullardan fazla etkilenir ve sürgün uzunluğu 2.25 m'ye ulaşabilir.
8-12 tomurcuk yüklendiğinde bir asma hasadı toplamda 2,5 - 4,0 kg olur; yani hektar başına 120 cent. Hasat katsayısı 1.5'tir. İkame tomurcuklardan üretilen sürgünler, 1.1 hasat katsayısı veren ortalama büyüme ile karakterize edilir. Hareketsiz tomurcuklardan üretilen sürgünler büyüyebilir ve daha üretkendir. Bağdati bölgesinde bu verimlilik, toprak koşullarından ve ikinci olarak tam hasat sırasında sulama sırasında ortaya çıkmaktadır.
Dayanıklılığı
Guria'nın ılık ve nemli ikliminde, Mtevandidi hastalığa karşı hassastır. Yüksek büyüyen asmalar, yetiştirme ve bakım sonrası bakım zorlukları nedeniyle en sık enfekte olur. Alt alan asmaları zamanında pestisit ile tedavi edilir ve tüm yönergelere uyulursa asma hastalıklardan korunur. Gözlem, zararlılara ve hastalıklara karşı dayanıklılığının güçlü olduğunu göstermektedir (Chkhaveri ve Nakashidzis Jani). Ekildiğinde oidium'a karşı dayanıklılığı düşüktür ve gerekli önlemler alınmazsa - asmayı oidium hastalıklarından korumak için kükürt ile muamele gibi –tüm hasat kaybedilebilir. Telavi'deki (Telavi bölgesi) test istasyonunun verileri, Mtevandidi'nin kuru ekolojik koşullarla açıklanabilen hastalıklara karşı dirençli olduğunu göstermektedir. Imereti dağlarında, Mtevandidi'nin zararlılara ve hastalıklara karşı dayanıklılığı güçlüdür ve düşük verim sağlar. İyi işlenmişse, bir anaç üzerine aşılanmış Mtevandidi, güçlü büyüme-gelişme ve düzenli verimlilik ile karakterize edilir. Mtevandidi'nin filokseraya karşı dayanıklılığı daha az incelenmiştir. Anaç asma türlerinden, Mtevandidi için en iyi sonuçlar RipariaXRupestri-3309'un hibritlerinden elde edilebilir. Bu anaç üzerine aşılanan Mtevandidi, yüksek büyüme gelişimi ile karakterizedir. Mtevandidi, toprak koşullarından etkilenmemektedir; çok çeşitli yüksekliklerde başarılı bir şekilde gelişir.
Bibliyografi
- Demetradze V., Materials for Dividing Western Georgian Viticulture-Enology Industry into Regions and Specialization. Kutaisi, 1936.
- Ketskhoveli N., Zone of Cultural Plants in Georgia. Tbilisi, 1957.
- Orbeliani Sulkhan-Saba., Georgian Dictionary. Tbilisi, 1928.
- Ramishvili M., Vine Types of Guria, Samegrelo and Adjara. Tbilisi, 1948.
- Cholokhashvili S., Viticulture, Vol. II, Ampelography. Tbilisi, 1938.
- Javakhishvili Iv., Economic History of Georgia, T.II. 1934.
Kaynakça
- ^ "Mtevandidi". Vitis International Variety Catalogue. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
- ^ "Viticulture and Winemaking Regions". georgianwine.gov.ge. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
- ^ "Discover wines of Western Georgia". georgiastartshere.com. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mtevandidi Gurcistan ulkesindeki Guria bolgesinde yetisen ozellikle sofra sarabi uretiminde kullanilan yerli bir kirmizi uzum cesidi Ayni zamanda Akido iki demetli filiz Achido Didd Mtevana Didmtevana ve Didtevano esanlamlilariyla da bilinir Mtevandidi nin kokeni hakkinda yazili kaynak bulunmamaktadir Botanik ve tarimsal ozellikler bu cesidin Gurcistan a ozgu oldugunu gostermektedir MtevandidiUzum Vitis RengiSiyahTur adiVitis vinifera Linne subsp viniferaDiger adiAkido Achido Didd Mtevana Didmtevana DidtevanoKoken GurcistanOnemli uretim yerleriGuriaTehlikelerParazitlerCicek cinsiyetiHermafroditVIVC kimligi8114TarihiMtevandidi cogunlukla Guria da ozellikle dogu kesiminde sarap yapmak icin kullanilan verimli bir asma cesididir burada asmalar ihmal edilse bile buyumeyi gelismeyi ve kaliteyi koruyabilen yuksek olusumlardir 19 yuzyilin ikinci yarisindan bu yana mantar hastaliklarinin ve filoksera nin yayilmasi nedeniyle Mtevandidi nin yuksek uzum baglari buyuk olcude tahrip edildi Bagcilik konulariyla ilgilenen yerel sakinlerin inisiyatifiyle Chokhatauri ve Makharadze de Kalagoni Dablatsikhe ve Bagdati koyleri 1905 ve 1906 da Mtevandidi nin greftleri dusuk uzum baglari olarak yetistirildi bazilari gunumuzde bulunmaktadir yuksek verimlilik ve sarmasiklarin normal gelisimi ile karakterize edildi Modern Mtevandidi yetistiriciligi alani yuksek kaliteli uretim ile karakterize olmasina ragmen sinirlidir OzellikleriBuyume konisi gencte bir tarafi hafif kirmizimsi beyazdir ve kalin kece benzeri beyaz kaplama ile kaplanmistir Acilan ilk yaprak asagi beyaz kirmizimsi alt tarafi kalin kece benzeri bir kaplama ile yaprak sapi da kirmizimsi beyaz bir kaplama ile kaplanmistir sonraki ikinci ve ucuncu yapraklarin ust tarafi grimsi ve tuylu olan hafifce kaplanmistir Alt tarafta kalin kece benzeri bir kaplama bulunur ucuncu ve dorduncu yapraklarin yaprak sapi parlak yesildir bir tarafi mor ve asagi tuylu hafifce kaplidir Genc surgun bir yandan parlak yesil diger yandan menekse rengindedir ve bir surgunun ucuna kadar daha genis hale gelen grimsi tuylu bir kaplama ile hafif bir sekilde kaplanmistir Olgun bir yillik filiz orta buyuklukte parlak kirmizimsi kahverengidir ve koyu cizgili akslar daha koyu renklidir ve 10 18 santimetre araligindadir Gelismis parlak yesil yaprak hafif sarimsi orta buyuklukte veya buyuktur yuvarlak veya hafif ovaldir lobludur ve yaklasik 17 9 21 5 cm uzunlugunda ve 18 6 19 6 cm genisligindedir Yaprak sapinin kesigi lir benzeri olup yuvarlak veya keskin bir temele sahip uc damardan olusur Elips kesiler de bulunmaktadir Bir yapragin ust kesigi keskin veya yuvarlak tabanli acik ve hafif kesiktir Alt kesi acilir ve hafifce kesilir ikincil kenarlar olmadan yaprak uc lobludur Bir ucun bicaga olan marji genis bir aci olusturur Uclarin disleri ucgen hafif disbukeydir ve yuvarlakca ucgen veya testere benzeri disler bulmak mumkundur Ikincil disler ana dislere benzer Yaprak huniye benzer bir kavisli sekil alir Yapragin yuzeyi ag gibi puruzsuz veya burusuktur Alt kisim kisa tuylu bir kaplama ile kaplanmistir Ana damarlar hafifce kaplanmistir ve parlak yesildir Pedicelin ana damara orani 0 9 1 0 dir ve ciplak ve parlak yesildir Uzum normal gelismis pistil ve organlarindaki hermafroditiktir Bir cicekte pistil kadar uzun olan yaklasik bes veya nadiren dort organ vardir Ciceklenme donemindeki cicek sayisi 300 ile 500 arasinda degiskenlik gostermektedir Bir salkim pediceli 8 12 santimetreye esittir salkim yaklasik 15 17 cm uzunlugunda ve 11 14 cm genisligindedir Bir salkim uzerinde yaklasik 100 130 tane cilek bulunur ortalama bir grubun boyutu 12 14 cm uzunlugunda ve 9 12 cm genisliginde 80 90 meyveden olusur Demet ince genis koni seklinde veya dalli veya oldukca yogundur bir salkimin pediceli neredeyse ortasina kadar odunsu ve parlak kirmizi kahverengimsi iken filiz dahil kalan kismi cimen benzeri ve parlak yesildir Haznesi dahil bir meyvenin pediceli 5 9 a esittir mm ve yesildir Hazne hafif sarimsi keskin yesil tonlu burusuk ve dar koni seklindedir nadiren genis koni seklindedir ve dut sikica tutturulmustur Meyvesi mavimsi siyah ve orta buyukluktedir yaklasik 15 3 mm uzunlugunda ve 13 4 mm genisligindedir Buyuk meyveler 17 mm uzunlugunda ve 15 8 mm genisliginde kucuk meyveler 9 mm uzunlugunda ve 8 mm genisligindedir Meyvesi ovaldir orta kisimda daha genis yuvarlak uclu ve bu kalin kabuklu ve simetrik oldukca etli ve suludur Deri kalin mumlu lekelerle kaplidir Bir salkimdaki meyvelerin olgunlasmasi esit olmayan bir sekilde gerceklesir Mtevandidi nin karakteristik bir ozelligidir Bir meyvede 1 4 tohum genellikle bir vardir Tohum 7 8 mm uzunlugunda ve 3 4 5 mm genisliginde kahverengi icte ise parlak saridir Taban neredeyse arka kismin ortasina yerlestirilir ovaldir nadiren ucgen arka tarafi ucgen seklindedir Gaga pasli renktedir ve yaklasik 2 mm uzunlugundadir Yetistirme donemiTomurcuklanmadan tam olgunlasmaya kadar vejetasyon donemi 208 216 gun ve yaprak dokulmesine kadar 236 240 gun surer Mantar hastaliklarinin ve erken yaprak dokulmesinin etkisiyle yuksek uzum baglarinin vejetasyon suresi alcak uzum baglarindan 10 15 gun daha azdi buna karsin alcak asmalarda uygun sekilde yetistirilirse yaprak dokumu Aralik ayina kadar surer Dablatsikhe Sakvavisti bolgesindeki Chokhataruri ilcesinde yapilan gozlemlere gore tomurcuk kirilmasi Nisan ayi basindan ciceklenme donemi Haziran sonundan itibaren baslamaktadir Uzumun olgunlasmasi Agustos sonunda 26 28 veya Eylul basinda tam olgunlasma ise 20 25 Ekim arasinda gerceklesir Cicek dususu Kasim ortasindan Aralik ayinin ilk yarisina kadar surer Chokhatauri ve Makharadze ilcelerinde tortu 1280 1540 mm ve bol miktarda gunes toplam 4000º Mtevandidi nin bitki ortusu doneminin uzamasina neden olabilir ancak asma yukarida belirtilen donemde tam olgunlasmasini yonetir Baghdati ve Dablatsikhe bolgelerinde buyume gelisme ekolojik kosullardan fazla etkilenir ve surgun uzunlugu 2 25 m ye ulasabilir 8 12 tomurcuk yuklendiginde bir asma hasadi toplamda 2 5 4 0 kg olur yani hektar basina 120 cent Hasat katsayisi 1 5 tir Ikame tomurcuklardan uretilen surgunler 1 1 hasat katsayisi veren ortalama buyume ile karakterize edilir Hareketsiz tomurcuklardan uretilen surgunler buyuyebilir ve daha uretkendir Bagdati bolgesinde bu verimlilik toprak kosullarindan ve ikinci olarak tam hasat sirasinda sulama sirasinda ortaya cikmaktadir DayanikliligiGuria nin ilik ve nemli ikliminde Mtevandidi hastaliga karsi hassastir Yuksek buyuyen asmalar yetistirme ve bakim sonrasi bakim zorluklari nedeniyle en sik enfekte olur Alt alan asmalari zamaninda pestisit ile tedavi edilir ve tum yonergelere uyulursa asma hastaliklardan korunur Gozlem zararlilara ve hastaliklara karsi dayanikliliginin guclu oldugunu gostermektedir Chkhaveri ve Nakashidzis Jani Ekildiginde oidium a karsi dayanikliligi dusuktur ve gerekli onlemler alinmazsa asmayi oidium hastaliklarindan korumak icin kukurt ile muamele gibi tum hasat kaybedilebilir Telavi deki Telavi bolgesi test istasyonunun verileri Mtevandidi nin kuru ekolojik kosullarla aciklanabilen hastaliklara karsi direncli oldugunu gostermektedir Imereti daglarinda Mtevandidi nin zararlilara ve hastaliklara karsi dayanikliligi gucludur ve dusuk verim saglar Iyi islenmisse bir anac uzerine asilanmis Mtevandidi guclu buyume gelisme ve duzenli verimlilik ile karakterize edilir Mtevandidi nin filokseraya karsi dayanikliligi daha az incelenmistir Anac asma turlerinden Mtevandidi icin en iyi sonuclar RipariaXRupestri 3309 un hibritlerinden elde edilebilir Bu anac uzerine asilanan Mtevandidi yuksek buyume gelisimi ile karakterizedir Mtevandidi toprak kosullarindan etkilenmemektedir cok cesitli yuksekliklerde basarili bir sekilde gelisir BibliyografiDemetradze V Materials for Dividing Western Georgian Viticulture Enology Industry into Regions and Specialization Kutaisi 1936 Ketskhoveli N Zone of Cultural Plants in Georgia Tbilisi 1957 Orbeliani Sulkhan Saba Georgian Dictionary Tbilisi 1928 Ramishvili M Vine Types of Guria Samegrelo and Adjara Tbilisi 1948 Cholokhashvili S Viticulture Vol II Ampelography Tbilisi 1938 Javakhishvili Iv Economic History of Georgia T II 1934 Kaynakca Mtevandidi Vitis International Variety Catalogue 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2020 Viticulture and Winemaking Regions georgianwine gov ge 8 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2020 Discover wines of Western Georgia georgiastartshere com 27 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2020