Mtysenkli Lady Macbeth (Rusça:Леди Макбет Мценского уезда, Ledi Makbet Mtsenskovo Uyezda), Dimitri Şostakoviç'in 29. Opus'u olan dört perdelik operasıdır. Yapıtın librettosu, Nikolay Leskov'un Mtysenkli Lady Macbeth adlı öyküsünden esinlenilerek Aleksandır Preis tarafından yazılmıştır. Giuseppe Verdi'nin Macbeth'i ile karışmayacak durumlarda Lady Macbeth olarak da anılmaktadır. İlk kez 22 Ocak 1934'te Leningrad Maly Operny'de sahneye konulmuştur. Şostakoviç bu operasını ilk karısı, fizikçi Nina Varzar'a adamıştır.
Özgün isim | Леди Макбет Мценского уезда, Ledi Makbet Mtsenskovo Uyezda Катерина Измайлова, Katerina Izmailova |
---|---|
Müzik | Dimitri Şostakoviç |
Libretto | Aleksandır Preis |
Gala | 22 Ocak 1934 26 Aralık 1962 |
İlk gösterim yeri | Maly Operny, Leningrad (St Petersburg), Rusya Stanislavsky-Nemirovich-Danchenko Müzikal Tiyatrosu, Moskova |
Oyuncular |
|
Mtysenkli Lady Macbeth operasının temelini dışavurumculuk ve verismo oluşturmuştur. Operada, 19. yüzyıl Rusya'sında kocasının işçisine aşık olan yalnız bir kadının öyküsü anlatılır. Geniş kitlelerce tanınmasına neden olduğu halde 1936'da Komünist Parti tarafından kınanmasına neden olmuştur. Anonim bir adla (Stalin tarafından yazıldığına inanılır) Komünist Parti yayın organı Pravda'da "Müzik Değil Karmaşa" başlığıyla kınanmasından sonra yaklaşık 30 yıl Sovyetler Birliği'nde boykot edilmiştir.
Daha sonra bu operada çeşitli düzenlemeler yaparak Opus 114 olarak bilinen Katerina Izmailova (Rusça: Катерина Измайлова)'yı yaratmıştır. Bu versiyonun özelliği iki yeni antrakt eklenmesi, birinci perde üçüncü sahnede büyük bir değişiklik ve çeşitli yerlerde küçük değişikliklerdir. Düzenleme yapılmış versiyon ilk kez 26 Aralık 1962'de Moskova Stanislavsky-Nemirovich-Danchenko Müzikal Tiyatrosu'nda sahneye koyuldu.
Roller
Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 22 Ocak 1934 (Orkestra şefi: Samuil Samosud) | |
---|---|---|---|
Boris Timofeyevich İzmailov, Tüccar | bariton | ||
Zinoviy Borisovich İzmailov, Tüccarın oğlu | tenor | ||
Katerina Lvovna İzmailova, Zinoviy Borisovich'in karısı | soprano | ||
Sergei, İzmailovlarda çalışan işçi | tenor | ||
Aksinya, İzmailovlarda çalışan işçi | soprano | ||
Fakir köylü, Köyün sarhoşu | bariton | ||
İşçi, İzmailovlarda çalışan işçi | tenor | ||
Kahya, İzmailovlarda çalışan bir işçi | bas | ||
Kapıcı, İzmailovlarda çalışan bir işçi | bass | ||
Birinci işçi, İzmailovlarda çalışan bir işçi | tenor | ||
İkinci işçi, İzmailovlarda çalışan bir işçi | tenor | ||
Keşiş | bas | ||
Polis müfettişi | bas | ||
Yerel Nihilist | tenor | ||
Polis | bas | ||
Yaşlı mahkûm | bas | ||
Sonyetka, genç mahkûm | kontralto | ||
Kadın mahkûm | soprano | ||
Çavuş | bas | ||
Nöbetçi asker | bas | ||
Boris Timofeyevich'in hayaleti | bas | ||
Koro: baslar; İzmailovlarda çalışan işçiler; Düğün davetlileri; Polis; erkek ve kadın mahkûmlar |
Konu özeti
Perde 1
Sahne 1: Katerina'nın odası Katerina yerel bir tüccar olan Zinovy ile mutsuz bir evlilik yapmıştır.Yalnızlığından kendini sorumlu tutmaktadır. Kayınpederi Boris bir mirasçısının olmamasından Katerina'yı sorumlu tutar, Katerina ise kocasını kendisiyle ilgilenmediği konusunda suçlar. Zinovy işleriyle çok meşguldür ve Boris Katerina'yı sadık olmamakla suçlamaktadır.. Aknisya isimli hizmetçi Katerina'ya çiftlikte yeni bir işçi olan Sergei'nin zamparalıklarından bahseder.
Sahne 2: Izmailovların bahçesi Sergei ve yoldaşı Aksinya'yı kızdırıyorlardır. Katerina karşısına çıkar ve kadınların erkeklerden çocuk doğurmaları ve daha birçok şeye katlanmaları nedeniyle daha güçlü olduklarını iddia eder. Sergei ise bunun yanlış olduğunu savunur ve ikisi mücadele etmeye başlarlar. Boris gözüktüğünde ise Katerina kendisini yere atar ve tökezlediğini Sergei'nin ise kendisine yardım etmeye çalıştığını söyler.
Sahne 3: Katerina'nın odası Katerina yatmaya hazırlanıyordur. Sergei kapısını çalıp özür dileyerek uyuyamadığı için, ödünç bir kitap ister. Ama Katerina'da kitap yoktur, o okumaz. Katerina tam kapıyı kapatmak üzereyken Sergei konuşmaya devam eder ve gün içindeki konuyla ilgili çekişmelerini hatırlatır. İçeriye girer ve Katerina'ya sahip olmakk ister, bu duruma Katerina daha fazla direnemez. Bu esnada Boris kapıyı çalar Sergei camdan kaçarak kurtulur.
Perde 2
Sahne 4: Bahçe Bir hafta sonra bir gece. Boris oğlunun kocalık görevlerini yerine getirmesini düşünürken, Sergei'yi Katerina'nın penceresinden tırmanarak inerken fark eder. Bir hırsız olduğunu sanıp dövmeye başlar.Katerina bu duruma odasında kilitli tutulduğu için engel olamaz, sonunda bir başka pencereden kaçmayı başarır. Sergei dövmekten yorulan Boris akşam yemeği ister. Katerina ona zehirli mantar verir. Boris tam ölmek üzereyken elinden Sergei serbest bırakmak için anahtarları alır.
Sahne 5: Katerina'nın odası Katerina ve Sergei birliktelerdir. Sergei uykuya daldıktan hemen sonra Katerina Boris'in hayaleti tarafından rahatsız edilir ve uyuyamaz. Daha sonra Zinovy'nin döndüğünü duyar. Zinovy'e babasının ölüm haberi bir hizmetçi tarafından verilir. Sergei'in saklanmasına rağmen Zinovy eşyalarını görür ve Katerina'nın sadakatinden şüphelenir. Katerina ve Sergei bir kemerle Zinovy'i boğarak öldürürler.
Perde 3
Sahne 6: Mahzen yakınında Katerina ve Sergei evlenmek için hazırlanmaktadır ama Katerina şarap mahzenine saklanmış Zinovy'nin cesedi yüzünden acı çekmektedir. Sergei ise Katerina'ya düğün merasiminden sonra oradan ayrılacaklarına dair teminatlar vermektedir. Sarhoş bir köylü mahzene girer ve Zinovy'nin cesedini bulur ve gidip polis getirmeye karar verir.
Sahne 7: Polis merkezi
Polis düğüne davet edilmediğinden yakınır. Köylü gelir ve onlara intikam için bir fırsat sağlar.
Scene 8:Izmailovların bahçesi Düğündeki herkes sarhoştur. Katerina mahzenin kapısının açık olduğunu fark eder Sergei ile kaçmaya çalışırken polis gelir.
Perde 4
Sahne 9. Bir köprü yakınında geçici ceza kampı Siirya'ya giderken Katerina bir gardiyana Sergei görmek için rüşvet verir. Sergei ise her şeyden Katerina'yı sorumlu tutmaktadır. Katerina yanından ayrıldıktan sonra, Sergei başka bir mahkûm olan Sonyetka'yı ayartmaya çalışır. Sonyetka ise bunun bedeli olarak bir çift külotlu çorap talep eder. Sergei Katerina'yı kendininkileri vermesi konusunda kandırır ve böylece Sonyetka çoraplara sahip olur. Sergei'nin genç mahkûma olan ilgisini fark eden Katerina, Sonyetka'yı köprüden buzlu nehre atar ve arkasından kendisi de atlar.
Seçilmiş ses ve video kayıtları
Yıl | Roller (Katerina, Boris, Sergui, Zinovi, Preso Anciano, Sonetko, Sargento) | Orkestra şefi, Opera Orkestra ve koro | Marka |
---|---|---|---|
1976 | Gloria Lane, Kari Nurmela, William Cochran, Georgi Tcholakov, Maurizio Mazzieri, Anna di Stasio, Dimitri Lopatto | Yuri Ahronovitch RAI de Roma orkestra ve korosu | CD: Casa Discográfica Opera d'Oro |
1979 | Galina Vishnevskaya, Dimiter Petkov, , Werner Krenn, Alexander Malta, Birgit Finnilä, Aage Haugland | Mstislav Rostropovich Ambrosian Opera korosu ve Londra Filarmanik orkestrasi | EMI |
1989 | Gisela Zipola, Alexander Zagrebelny, Sergei Doubrovin, Vladimir Gourov, Anatoli Kotcherga, Galina Touftina, Alexander Ciuliuk-Zagrai | Stephan Tourtchak 'Kiev Operasi orkestra ve korosu | Chant du Monde |
1993 | María Ewing, Aage Haugland, Sergei Larin, Philip Langridge, Kurt Moll, Elena Zaremba, Anatoly Kotcherga | Myung-Whun Paris Bastile Operasi orkestrasi ve korosu | CD: Deutsche Grammophon |
2002 | Nadine Secunde, Anatoly Kotcherga, Christopher Ventris, Francisco Vas, Evgeny Nesterenko, Nino Surguladze, Juha Kotilainen | Alexander Anissimov Barcelona Teatro del Liceo orkestra ve korosu | DVD: EMI |
2006 | Eva Maria Westbroek, Vladimir Vaneev, Christopher Ventris, Ludovit Ludha, Vladimir Vaneev, Lani Poulson, Nikita Storojev | Mariss Jansons Amsterdam Concertgebouw orkestrasi ve Nederlandse Opera korosu | DVD: Opus Arte |
Eleştirme ve değerlendirmeler
Rusya'nın o zamanlar başta gelen gazetesi Pravda'nın ana eleştirisi ahlakla ilişkili idi ve bu opera eserinin bir katili sempati ile incelemesini beğenmemekteydi. Sostakoviç Katrina'ya sempatik olarak bakışını, bestelendiği zaman revaçta olan, komünist fikirlerle açıklamış ve bu katil kadının davranışlarını komünist devrimden önceki halkı ezen atmosfere karşı bir reaksiyon olarak göstermek istediğini ifade etmişti.
Diğer bir kritik bu eserin bir keşişi ve polisi ele alış tarzının pek ilkel bir alay oyunu olduğunu iddia etmiş; fakat son sahneninin inanılmaz şekilde güçlü olduğunu kabul etmiştir.
Bu eserin batıda eleştirilerinden başta geleni eserdeki cinsellik içeriği ve özellikle müzik ile dile getirilmeye çalışan aksiyonlar üzerine odaklanmıştır. Ünlü modern besteci müziğin görecelikle bunu dile getirmede pek ilkel olmasını, "içler acısı getiren taşralı" yaklaşım olarak nitelendirmiştir. Bir Amerikalı müzik eleştirmeni bu eserin janrı için "pornofoni" lakabını uydurmuştur.
Dipnotlar
Dış bağlantılar
- "Katerina Ismailova" libretosu13 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mtysenkli Lady Macbeth Rusca Ledi Makbet Mcenskogo uezda Ledi Makbet Mtsenskovo Uyezda Dimitri Sostakovic in 29 Opus u olan dort perdelik operasidir Yapitin librettosu Nikolay Leskov un Mtysenkli Lady Macbeth adli oykusunden esinlenilerek Aleksandir Preis tarafindan yazilmistir Giuseppe Verdi nin Macbeth i ile karismayacak durumlarda Lady Macbeth olarak da anilmaktadir Ilk kez 22 Ocak 1934 te Leningrad Maly Operny de sahneye konulmustur Sostakovic bu operasini ilk karisi fizikci Nina Varzar a adamistir Mtysenkli Lady Macbeth Katerina IzmailovaOzgun isimLedi Makbet Mcenskogo uezda Ledi Makbet Mtsenskovo Uyezda Katerina Izmajlova Katerina IzmailovaMuzikDimitri SostakovicLibrettoAleksandir PreisGala22 Ocak 1934 26 Aralik 1962Ilk gosterim yeriMaly Operny Leningrad St Petersburg Rusya Stanislavsky Nemirovich Danchenko Muzikal Tiyatrosu MoskovaOyuncularBoris Timofeyevich Izmailov Tuccar bariton Zinoviy Borisovich Izmailov Tuccarin oglu tenor Katerina Lvovna Izmailova Zinoviy Borisovich in karisi soprano Sergei Izmailovlarda calisan isci tenor Aksinya Izmailovlarda calisan isci soprano Fakir koylu Koyun sarhosu bariton Isci Izmailovlarda calisan isci tenor Kahya Izmailovlarda calisan bir isci bas Kapici Izmailovlarda calisan bir isci bas Birinci isci Izmailovlarda calisan bir isci tenor Ikinci isci Izmailovlarda calisan bir isci tenor Kesis bas Polis mufettisi bas Yerel Nihilist tenor Polis bas Yasli mahkum bas Sonyetka genc mahkum kontralto Kadin mahkum soprano Cavus bas Nobetci asker bas Boris Timofeyevich in hayaleti bas Koro baslar Izmailovlarda calisan isciler Dugun davetlileri Polis Erkek ve kadin mahkumlar 2014 yilinin Aralik ayinda Comunale Bologna tiyatrosunda sahnelenen Mtsenkli Lady Macbeth oyunu Mtysenkli Lady Macbeth operasinin temelini disavurumculuk ve verismo olusturmustur Operada 19 yuzyil Rusya sinda kocasinin iscisine asik olan yalniz bir kadinin oykusu anlatilir Genis kitlelerce taninmasina neden oldugu halde 1936 da Komunist Parti tarafindan kinanmasina neden olmustur Anonim bir adla Stalin tarafindan yazildigina inanilir Komunist Parti yayin organi Pravda da Muzik Degil Karmasa basligiyla kinanmasindan sonra yaklasik 30 yil Sovyetler Birligi nde boykot edilmistir Daha sonra bu operada cesitli duzenlemeler yaparak Opus 114 olarak bilinen Katerina Izmailova Rusca Katerina Izmajlova yi yaratmistir Bu versiyonun ozelligi iki yeni antrakt eklenmesi birinci perde ucuncu sahnede buyuk bir degisiklik ve cesitli yerlerde kucuk degisikliklerdir Duzenleme yapilmis versiyon ilk kez 26 Aralik 1962 de Moskova Stanislavsky Nemirovich Danchenko Muzikal Tiyatrosu nda sahneye koyuldu RollerRol Ses tipi Promiyerde roller 22 Ocak 1934 Orkestra sefi Samuil Samosud Boris Timofeyevich Izmailov Tuccar baritonZinoviy Borisovich Izmailov Tuccarin oglu tenorKaterina Lvovna Izmailova Zinoviy Borisovich in karisi sopranoSergei Izmailovlarda calisan isci tenorAksinya Izmailovlarda calisan isci sopranoFakir koylu Koyun sarhosu baritonIsci Izmailovlarda calisan isci tenorKahya Izmailovlarda calisan bir isci basKapici Izmailovlarda calisan bir isci bassBirinci isci Izmailovlarda calisan bir isci tenorIkinci isci Izmailovlarda calisan bir isci tenorKesis basPolis mufettisi basYerel Nihilist tenorPolis basYasli mahkum basSonyetka genc mahkum kontraltoKadin mahkum sopranoCavus basNobetci asker basBoris Timofeyevich in hayaleti basKoro baslar Izmailovlarda calisan isciler Dugun davetlileri Polis erkek ve kadin mahkumlarKonu ozetiPerde 1 Sahne 1 Katerina nin odasi Katerina yerel bir tuccar olan Zinovy ile mutsuz bir evlilik yapmistir Yalnizligindan kendini sorumlu tutmaktadir Kayinpederi Boris bir mirascisinin olmamasindan Katerina yi sorumlu tutar Katerina ise kocasini kendisiyle ilgilenmedigi konusunda suclar Zinovy isleriyle cok mesguldur ve Boris Katerina yi sadik olmamakla suclamaktadir Aknisya isimli hizmetci Katerina ya ciftlikte yeni bir isci olan Sergei nin zamparaliklarindan bahseder Sahne 2 Izmailovlarin bahcesi Sergei ve yoldasi Aksinya yi kizdiriyorlardir Katerina karsisina cikar ve kadinlarin erkeklerden cocuk dogurmalari ve daha bircok seye katlanmalari nedeniyle daha guclu olduklarini iddia eder Sergei ise bunun yanlis oldugunu savunur ve ikisi mucadele etmeye baslarlar Boris gozuktugunde ise Katerina kendisini yere atar ve tokezledigini Sergei nin ise kendisine yardim etmeye calistigini soyler Sahne 3 Katerina nin odasi Katerina yatmaya hazirlaniyordur Sergei kapisini calip ozur dileyerek uyuyamadigi icin odunc bir kitap ister Ama Katerina da kitap yoktur o okumaz Katerina tam kapiyi kapatmak uzereyken Sergei konusmaya devam eder ve gun icindeki konuyla ilgili cekismelerini hatirlatir Iceriye girer ve Katerina ya sahip olmakk ister bu duruma Katerina daha fazla direnemez Bu esnada Boris kapiyi calar Sergei camdan kacarak kurtulur Perde 2 Sahne 4 Bahce Bir hafta sonra bir gece Boris oglunun kocalik gorevlerini yerine getirmesini dusunurken Sergei yi Katerina nin penceresinden tirmanarak inerken fark eder Bir hirsiz oldugunu sanip dovmeye baslar Katerina bu duruma odasinda kilitli tutuldugu icin engel olamaz sonunda bir baska pencereden kacmayi basarir Sergei dovmekten yorulan Boris aksam yemegi ister Katerina ona zehirli mantar verir Boris tam olmek uzereyken elinden Sergei serbest birakmak icin anahtarlari alir Sahne 5 Katerina nin odasi Katerina ve Sergei birliktelerdir Sergei uykuya daldiktan hemen sonra Katerina Boris in hayaleti tarafindan rahatsiz edilir ve uyuyamaz Daha sonra Zinovy nin dondugunu duyar Zinovy e babasinin olum haberi bir hizmetci tarafindan verilir Sergei in saklanmasina ragmen Zinovy esyalarini gorur ve Katerina nin sadakatinden suphelenir Katerina ve Sergei bir kemerle Zinovy i bogarak oldururler Perde 3 Sahne 6 Mahzen yakininda Katerina ve Sergei evlenmek icin hazirlanmaktadir ama Katerina sarap mahzenine saklanmis Zinovy nin cesedi yuzunden aci cekmektedir Sergei ise Katerina ya dugun merasiminden sonra oradan ayrilacaklarina dair teminatlar vermektedir Sarhos bir koylu mahzene girer ve Zinovy nin cesedini bulur ve gidip polis getirmeye karar verir Sahne 7 Polis merkezi Polis dugune davet edilmediginden yakinir Koylu gelir ve onlara intikam icin bir firsat saglar Scene 8 Izmailovlarin bahcesi Dugundeki herkes sarhostur Katerina mahzenin kapisinin acik oldugunu fark eder Sergei ile kacmaya calisirken polis gelir Perde 4 Sahne 9 Bir kopru yakininda gecici ceza kampi Siirya ya giderken Katerina bir gardiyana Sergei gormek icin rusvet verir Sergei ise her seyden Katerina yi sorumlu tutmaktadir Katerina yanindan ayrildiktan sonra Sergei baska bir mahkum olan Sonyetka yi ayartmaya calisir Sonyetka ise bunun bedeli olarak bir cift kulotlu corap talep eder Sergei Katerina yi kendininkileri vermesi konusunda kandirir ve boylece Sonyetka coraplara sahip olur Sergei nin genc mahkuma olan ilgisini fark eden Katerina Sonyetka yi kopruden buzlu nehre atar ve arkasindan kendisi de atlar Secilmis ses ve video kayitlariYil Roller Katerina Boris Sergui Zinovi Preso Anciano Sonetko Sargento Orkestra sefi Opera Orkestra ve koro Marka1976 Gloria Lane Kari Nurmela William Cochran Georgi Tcholakov Maurizio Mazzieri Anna di Stasio Dimitri Lopatto Yuri Ahronovitch RAI de Roma orkestra ve korosu CD Casa Discografica Opera d Oro1979 Galina Vishnevskaya Dimiter Petkov Werner Krenn Alexander Malta Birgit Finnila Aage Haugland Mstislav Rostropovich Ambrosian Opera korosu ve Londra Filarmanik orkestrasi EMI1989 Gisela Zipola Alexander Zagrebelny Sergei Doubrovin Vladimir Gourov Anatoli Kotcherga Galina Touftina Alexander Ciuliuk Zagrai Stephan Tourtchak Kiev Operasi orkestra ve korosu Chant du Monde1993 Maria Ewing Aage Haugland Sergei Larin Philip Langridge Kurt Moll Elena Zaremba Anatoly Kotcherga Myung Whun Paris Bastile Operasi orkestrasi ve korosu CD Deutsche Grammophon2002 Nadine Secunde Anatoly Kotcherga Christopher Ventris Francisco Vas Evgeny Nesterenko Nino Surguladze Juha Kotilainen Alexander Anissimov Barcelona Teatro del Liceo orkestra ve korosu DVD EMI2006 Eva Maria Westbroek Vladimir Vaneev Christopher Ventris Ludovit Ludha Vladimir Vaneev Lani Poulson Nikita Storojev Mariss Jansons Amsterdam Concertgebouw orkestrasi ve Nederlandse Opera korosu DVD Opus ArteElestirme ve degerlendirmelerRusya nin o zamanlar basta gelen gazetesi Pravda nin ana elestirisi ahlakla iliskili idi ve bu opera eserinin bir katili sempati ile incelemesini begenmemekteydi Sostakovic Katrina ya sempatik olarak bakisini bestelendigi zaman revacta olan komunist fikirlerle aciklamis ve bu katil kadinin davranislarini komunist devrimden onceki halki ezen atmosfere karsi bir reaksiyon olarak gostermek istedigini ifade etmisti Diger bir kritik bu eserin bir kesisi ve polisi ele alis tarzinin pek ilkel bir alay oyunu oldugunu iddia etmis fakat son sahneninin inanilmaz sekilde guclu oldugunu kabul etmistir Bu eserin batida elestirilerinden basta geleni eserdeki cinsellik icerigi ve ozellikle muzik ile dile getirilmeye calisan aksiyonlar uzerine odaklanmistir Unlu modern besteci muzigin gorecelikle bunu dile getirmede pek ilkel olmasini icler acisi getiren tasrali yaklasim olarak nitelendirmistir Bir Amerikali muzik elestirmeni bu eserin janri icin pornofoni lakabini uydurmustur DipnotlarDis baglantilar Katerina Ismailova libretosu13 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ayrica bakinizOpera Dmitri Sostakovic