Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhammed'in Ahit'i veya Tetamentum olarak da bilinen Muhammed'in Aştinamesi, İsa'nın takipçilerine koruma ve ayrıcalıklar veren, Ali tarafından yazılarak, Muhammed tarafından onaylanmış ve Azize Katerina Manastırı'nın Hristiyan keşişlerine verilmiş olduğu iddia edilen bir tüzük veya ferman olan bir belgesidir. Muhammed'in elini temsil eden bir damga ile mühürlenmiştir.
| Muhammed'in Aştiname'si | Muhammed'in Sina Dağı Keşişleriyle Yaptığı Antlaşma | ||
|---|---|---|---|
| atfedilen | Ali (katip), Muhammed (delege) | ||
| el yazması(lar) | Azize Katerina Manastırı ve | ||
| İlk basılı baskı | Şukayr, Na'um. Tarık Sina el-kadim ve'l-hadis, jughrafiyatuha idi, ma'a khulasat tarikh Mısr ve'ş-Şam ve'l-'Irak ve Jazirat el-'Arap ve ma kana beyne min al-'ala'iq al-tijariyyah wa al- harbiyyah wa ghayriha 'an tarık Sina' min awwal 'ahd al-tarikh il al-yevm . [el-Qahirah]: np, 1916 | ||
Āştīnāme(IPA: [ɒʃtinɒme]) Farsça bir kelimedir, "Barış Kitabı" anlamına gelir, anlaşma veya ahit anlamında bir terimdir.
Özgünlük
19. yüzyıldan bu yana, Aştiname'nin çeşitli yönleri, özellikle de tanık listesi, bazı bilim adamları tarafından sorgulanmıştır. Belge Yakın Doğu'daki diğer dini topluluklara verilen belgelerle benzerlikler gösterir. Bir örnek, Muhammed'in ilk olarak 878'de Irak'taki bir manastırda gün ışığına çıkan ve metni Seert Chronicle of Seert'te korunan Necran Hristiyanlarına yazdığı iddia edilen mektuptur.
20. yüzyılın başında Bernhard Moritz, ufuk açıcı çalışmasında, belgeye ilişkin analizinden şu sonuca varmıştır: "Bu belgenin gerçek olduğunu bulmanın imkansızlığı açıkça ortadadır. Tarih, üslup ve içeriğin tümü asılsızlığı kanıtlıyor."
Amidu Sanni, 16. yüzyıldan önceye ait İslami veya başka türlü mevcut kodekslerin bulunmadığına işaret ediyor.
Dr Mubaşer Hüseyin, belgenin gerçekliğini sorguluyor çünkü Muhammed'e ait olduğu iddia edilen bir el imajı içeriyor. Ancak beklendiği gibi elin içini göstermek yerine "şaşırtıcı bir şekilde elin dışını gösteriyor, ki bu ancak bir kamerayla çekildiğinde mümkün!" Ayrıca, O "bu ahitte kullanılan birçok ifadenin", "sahih hadis koleksiyonlarında korunan Peygamber ifadelerinden farklı" olduğunu iddia eder.
Belge aynı zamanda Muhammed zamanında kullanılmaması gereken Sultan terimini de kullanıyor, çünkü bu unvanı ilk kullanan kişi Gazneli hükümdarı Mahmud (m. 998 – 1030) idi.
Mektubun sağ tarafında bir minare resmi de yer alır, ancak ilk minareler 9. yüzyıla kadar kullanılmamıştır.
Belge
| “ | "Bu, Allah'ın bütün yarattıklarına bir emaneti olarak, hiçbir itirazları olmasın diye bütün insanlara gönderilen, Elçi, Nebi, Mü'min olan Abdullah'ın oğlu Muhammed'in yayınladığı bir mektuptur. Şüphesiz Allah, her şeye kadirdir ve hikmet sahibidir. Bu mektup, Doğu ve Batı'daki Nasıralı İsa'nın takipçilerine, uzak ve yakınlara, Araplara ve yabancılara, bilinen ve bilinmeyenlere verilen bir antlaşma olarak islâmı kucaklayanlara yöneliktir. Bu mektup, onlara verilen yemini içermektedir ve kim bu yemine kim itaat etmezse kâfir ve kendisine emredilenlere karşı gelen biri olur. Hristiyan rahipler, dine adananlar ve hacılar, ister bir dağda, ister bir vadide, ister bir mağarada, ister uğrak bir alanda, ister düzlükte, ister bir kilisede, ister ibadethanelerinde bir araya geldiklerinde biz onların arkasındayız. Onlar ve onların malları ve ahlâkları benim, dostlarım ve yardımcılarım tarafından korunacaktır; zira onlar benim tebaamdır ve benim korumam altındadır. Sadakat yemini gibi başkaları tarafından verilen sorumluluklara benzer rahatsızlık verebilecek şeylerden onları muaf tutacağım. Onların hakimleri değiştirilmemeli, görevlerini yapmaları engellenmemeli, keşişler dini emirlerini yerine getirirken rahatsız edilmemeli, inzivadakilerin hücrelerinde yaşamaları engellenmemelidir. Hiç kimsenin bu Hristiyanları yağmalamasına, kiliselerini ve ibadethanelerini yıkmasına ya da yağmalamasına, bu evlerin içindeki eşyaları alıp kendi evlerine getirmesine izin verilmez. Kim bu eylemleri gerçekleştirmeye kalkarsa o, Allah'ın yeminini bozan ve gerçekten Allah'ın elçisine isyan eden kimse olur. Hiç kimse onları yolculuğa çıkmaya, savaşa gitmeye ya da silah taşımaya zorlamayacaktır; çünkü Müslümanlar onlar için savaşmak zorundadır. Onlarla çekişmeyin ve tartışmayın; ancak Kur'an'da vahyedilen şu ayete göre davranın: "İçlerinden haksızlığa sapanlar dışında Ehl-i kitap’la mücadelenizi sadece en güzel yolla sürdürün ve deyin ki: “Bize indirilene de size indirilene de inandık. Bizim tanrımız da sizin tanrınız da birdir. Biz O’na teslim olmuşuzdur.” (29:46). Böylece nerede olurlarsa olsunlar ve nerede ikamet ederlerse etsinler, dine (İslâm'a) çağıranların kendilerini rahatsız edebilecek her şeyden uzak bir şekilde yaşamaları ve korunmaları sağlanır. Herhangi bir Hristiyan kadın bir Müslümanla evlenecekse, bu evlilik onun rızası dışında yapılmamalı ve kilisesine dua etmek için gitmesi engellenmemelidir. Kiliseleri onurlandırılmalı ve kilise inşa etmekten veya manastırları onarmaktan alıkonulmamalıdır. Silah veya taş taşımaya zorlanmamalılar; ama Müslümanların onları koruması ve başkalarına karşı savunması gerekir. Kıyamet gününe ve dünyanın sonuna kadar bu yemine aykırı davranmamak veya itaatsizlik etmemek, İslâm'a inanan her bireyin üzerinde kesinlikle farzdır." | ” |
- Aştiname'nin tanık listeleri de dahil olmak üzere diğer çevirileri için Dr. John Andrew Morrow'un The Covenants of the Prophet Muhammed with the World of Christians of the World'e (Angelico Press / Sophia Perennis, 2013)'e bakın.
Tarih
Keşiş hikâyelerine göre, Muhammed manastıra sık sık gelirdi ve Sina babalarıyla samimi olur ve tartışırdı.
Belgenin birkaç onaylı nüshası St. Catherine kütüphanesinde sergilenmektedir.
Rahipler, Osmanlı-Memluk Savaşı'nda (1516-17) Mısır'ın Osmanlı fethi sırasında orijinal belgenin Osmanlı askerleri tarafından manastırdan alındığını ve Sultan I. Selim'in sarayına götürüldüğünü iddia ediyor.
Manastırdaki kaybı telafi etmek için belgenin bir kopyası yapıldı. Ayrıca, arşivdeki diğer belgelerin önerdiği gibi, tüzük yeni hükümdarlar altında yenilenmiş gibi görünüyor.
Manastıra karşı gösterilen hoşgörüyle ilgili gelenekler, Kahire'de yayınlanan hükûmet belgelerinde bildirildi ve Osmanlı yönetimi döneminde (1517-1798), Mısır Paşası her yıl korumalarını onaylarını yeniledi.
1916'da Na'um Şukayr, Tarikh Sina al-qadim veya History of Ancient Sinai adlı eserinde Ashtiname'nin Arapça metnini yayınladı. Arapça metin, Almanca çevirisiyle birlikte 1918'de Bernhard Moritz'in Beiträge zur Geschichte des Sinai-Klosters'ında ikinci kez yayınlandı.
Bir Ashtiname'nin kopyası olmayan"Testamentum et pactiones inter Mohammedem et Christianae fidei cultores", Muhammed ile Dünya Hristiyanları arasında yapılan bir antlaşmayı temsil eder. 1630'da Gabriel Sionita tarafından Arapça ve Latince yayınlanmıştır.
Aştiname, manastırı ziyaret eden Avrupalı seyyahların anlatılarında da konu olmuştur. Bu yazarlar arasında Fransız şövalye Greffin Affagart (ö. 1557), Fransız gezgin Jean de Thévenot (ö. 1667) ve metnin İngilizce çevirisini içeren İngiliz başrahip Richard Peacocke bulunmaktadır.
Modern etki
Bazıları Aştiname'nin Müslümanlar ve Hristiyanlar arasında köprüler kurmak için bir kaynak olduğunu savundu. Örneğin, 2009'da The Washington Post'un sayfalarında Muqtedar Khan belgeyi tam olarak tercüme etti ve şunları savundu:
| “ | Those who seek to foster discord among Muslims and Christians focus on issues that divide and emphasize areas of conflict. But when resources such as Muhammad's promise to Christians is invoked and highlighted it builds bridges. It inspires Muslims to rise above communal intolerance and engenders good will in Christians who might be nursing fear of Islam or Muslims. | ” |
Ashtiname, tüm Müslümanları, Muhammed'in zamanının Hristiyan topluluklarıyla yaptığı anlaşmalara ve ahitlere uymaya teşvik eden The Covenants Initiative'in ilham kaynağıdır.
2018'de, Pakistan Asya Bibi küfür davasındaki nihai yasal karar, sözleşmeye atıfta bulundu ve Noreen'i suçlayanlardan birinin "Muhammed'in yedinci yüzyılda Hristiyanlarla yaptığı ancak bugün hala geçerli olan bir antlaşma" olan Muhammed'in Aştinamesini ihlal ettiğini söyledi. 2019'da Pakistan Başbakanı Imran Han, Dünya Hükûmeti Zirvesi'nde yaptığı bir konuşmada sözleşmeye atıfta bulundu.
Ayrıca bakınız
- Medine Anayasası
- Marakeş Deklarasyonu
- Muhammed'in Mührü
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Ratliff, "The monastery of Saint Catherine at Mount Sinai and the Christian communities of the Caliphate."
- ^ Ratliff, "The monastery of Saint Catherine at Mount Sinai and the Christian communities of the Caliphate", note 9.
- ^ Moritz, Bernhard. (1918).
- ^ Sanni. (2015), "The Covenants of the Prophet Muḥammad with the Christians of the World", Journal of Muslim Minority Affairs, DOI: 10.1080/13602004.2015.1112122, p. 2.
- ^ Mubasher, "John Andrew Morrow.
- ^ Esposito, John L., (Ed.) (2003). "Sultan". The Islamic World: Past and Present. Oxford University Press.
- ^ Bearman, P., (Ed.) (2012). "Sulṭān". Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Brill.
- ^ The minaret. Edinburgh: Edinburgh University Press. 2013. ISBN . OCLC 856037134. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ . 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2013.
- ^ Lafontaine-Dosogne, "Le Monastère du Sinaï: creuset de culture chrétiene (Xe-XIIIe siècle)", p. 105.
- ^ Atiya, "The Monastery of St. Catherine and the Mount Sinai Expedition". p. 578.
- ^ a b "Muhammad's promise to Christians", The Washington Post, 30 Aralık 2009, 18 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Aralık 2012 Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ . covenantsoftheprophet.com. 11 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2018.
- ^ Asif Aqeel (31 Ekim 2018). (İngilizce). . 2 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018.
- ^ Insaf.pk (22 Aralık 2018). (Urduca). 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhammed in Ahit i veya Tetamentum olarak da bilinen Muhammed in Astinamesi Isa nin takipcilerine koruma ve ayricaliklar veren Ali tarafindan yazilarak Muhammed tarafindan onaylanmis ve Azize Katerina Manastiri nin Hristiyan kesislerine verilmis oldugu iddia edilen bir tuzuk veya ferman olan bir belgesidir Muhammed in elini temsil eden bir damga ile muhurlenmistir Muhammed in Astiname si Muhammed in Sina Dagi Kesisleriyle Yaptigi Antlasmaatfedilen Ali katip Muhammed delege el yazmasi lar Azize Katerina Manastiri veIlk basili baski Sukayr Na um Tarik Sina el kadim ve l hadis jughrafiyatuha idi ma a khulasat tarikh Misr ve s Sam ve l Irak ve Jazirat el Arap ve ma kana beyne min al ala iq al tijariyyah wa al harbiyyah wa ghayriha an tarik Sina min awwal ahd al tarikh il al yevm el Qahirah np 1916 Astiname IPA ɒʃtinɒme Farsca bir kelimedir Baris Kitabi anlamina gelir anlasma veya ahit anlaminda bir terimdir Ozgunluk19 yuzyildan bu yana Astiname nin cesitli yonleri ozellikle de tanik listesi bazi bilim adamlari tarafindan sorgulanmistir Belge Yakin Dogu daki diger dini topluluklara verilen belgelerle benzerlikler gosterir Bir ornek Muhammed in ilk olarak 878 de Irak taki bir manastirda gun isigina cikan ve metni Seert Chronicle of Seert te korunan Necran Hristiyanlarina yazdigi iddia edilen mektuptur 20 yuzyilin basinda Bernhard Moritz ufuk acici calismasinda belgeye iliskin analizinden su sonuca varmistir Bu belgenin gercek oldugunu bulmanin imkansizligi acikca ortadadir Tarih uslup ve icerigin tumu asilsizligi kanitliyor Amidu Sanni 16 yuzyildan onceye ait Islami veya baska turlu mevcut kodekslerin bulunmadigina isaret ediyor Dr Mubaser Huseyin belgenin gercekligini sorguluyor cunku Muhammed e ait oldugu iddia edilen bir el imaji iceriyor Ancak beklendigi gibi elin icini gostermek yerine sasirtici bir sekilde elin disini gosteriyor ki bu ancak bir kamerayla cekildiginde mumkun Ayrica O bu ahitte kullanilan bircok ifadenin sahih hadis koleksiyonlarinda korunan Peygamber ifadelerinden farkli oldugunu iddia eder Belge ayni zamanda Muhammed zamaninda kullanilmamasi gereken Sultan terimini de kullaniyor cunku bu unvani ilk kullanan kisi Gazneli hukumdari Mahmud m 998 1030 idi Mektubun sag tarafinda bir minare resmi de yer alir ancak ilk minareler 9 yuzyila kadar kullanilmamistir Belge1630 dan Arapcadan Latinceye ceviri Bu Allah in butun yarattiklarina bir emaneti olarak hicbir itirazlari olmasin diye butun insanlara gonderilen Elci Nebi Mu min olan Abdullah in oglu Muhammed in yayinladigi bir mektuptur Suphesiz Allah her seye kadirdir ve hikmet sahibidir Bu mektup Dogu ve Bati daki Nasirali Isa nin takipcilerine uzak ve yakinlara Araplara ve yabancilara bilinen ve bilinmeyenlere verilen bir antlasma olarak islami kucaklayanlara yoneliktir Bu mektup onlara verilen yemini icermektedir ve kim bu yemine kim itaat etmezse kafir ve kendisine emredilenlere karsi gelen biri olur Hristiyan rahipler dine adananlar ve hacilar ister bir dagda ister bir vadide ister bir magarada ister ugrak bir alanda ister duzlukte ister bir kilisede ister ibadethanelerinde bir araya geldiklerinde biz onlarin arkasindayiz Onlar ve onlarin mallari ve ahlaklari benim dostlarim ve yardimcilarim tarafindan korunacaktir zira onlar benim tebaamdir ve benim korumam altindadir Sadakat yemini gibi baskalari tarafindan verilen sorumluluklara benzer rahatsizlik verebilecek seylerden onlari muaf tutacagim Onlarin hakimleri degistirilmemeli gorevlerini yapmalari engellenmemeli kesisler dini emirlerini yerine getirirken rahatsiz edilmemeli inzivadakilerin hucrelerinde yasamalari engellenmemelidir Hic kimsenin bu Hristiyanlari yagmalamasina kiliselerini ve ibadethanelerini yikmasina ya da yagmalamasina bu evlerin icindeki esyalari alip kendi evlerine getirmesine izin verilmez Kim bu eylemleri gerceklestirmeye kalkarsa o Allah in yeminini bozan ve gercekten Allah in elcisine isyan eden kimse olur Hic kimse onlari yolculuga cikmaya savasa gitmeye ya da silah tasimaya zorlamayacaktir cunku Muslumanlar onlar icin savasmak zorundadir Onlarla cekismeyin ve tartismayin ancak Kur an da vahyedilen su ayete gore davranin Iclerinden haksizliga sapanlar disinda Ehl i kitap la mucadelenizi sadece en guzel yolla surdurun ve deyin ki Bize indirilene de size indirilene de inandik Bizim tanrimiz da sizin tanriniz da birdir Biz O na teslim olmusuzdur 29 46 Boylece nerede olurlarsa olsunlar ve nerede ikamet ederlerse etsinler dine Islam a cagiranlarin kendilerini rahatsiz edebilecek her seyden uzak bir sekilde yasamalari ve korunmalari saglanir Herhangi bir Hristiyan kadin bir Muslumanla evlenecekse bu evlilik onun rizasi disinda yapilmamali ve kilisesine dua etmek icin gitmesi engellenmemelidir Kiliseleri onurlandirilmali ve kilise insa etmekten veya manastirlari onarmaktan alikonulmamalidir Silah veya tas tasimaya zorlanmamalilar ama Muslumanlarin onlari korumasi ve baskalarina karsi savunmasi gerekir Kiyamet gunune ve dunyanin sonuna kadar bu yemine aykiri davranmamak veya itaatsizlik etmemek Islam a inanan her bireyin uzerinde kesinlikle farzdir Astiname nin tanik listeleri de dahil olmak uzere diger cevirileri icin Dr John Andrew Morrow un The Covenants of the Prophet Muhammed with the World of Christians of the World e Angelico Press Sophia Perennis 2013 e bakin TarihKesis hikayelerine gore Muhammed manastira sik sik gelirdi ve Sina babalariyla samimi olur ve tartisirdi Belgenin birkac onayli nushasi St Catherine kutuphanesinde sergilenmektedir Rahipler Osmanli Memluk Savasi nda 1516 17 Misir in Osmanli fethi sirasinda orijinal belgenin Osmanli askerleri tarafindan manastirdan alindigini ve Sultan I Selim in sarayina goturuldugunu iddia ediyor Manastirdaki kaybi telafi etmek icin belgenin bir kopyasi yapildi Ayrica arsivdeki diger belgelerin onerdigi gibi tuzuk yeni hukumdarlar altinda yenilenmis gibi gorunuyor Manastira karsi gosterilen hosgoruyle ilgili gelenekler Kahire de yayinlanan hukumet belgelerinde bildirildi ve Osmanli yonetimi doneminde 1517 1798 Misir Pasasi her yil korumalarini onaylarini yeniledi 1916 da Na um Sukayr Tarikh Sina al qadim veya History of Ancient Sinai adli eserinde Ashtiname nin Arapca metnini yayinladi Arapca metin Almanca cevirisiyle birlikte 1918 de Bernhard Moritz in Beitrage zur Geschichte des Sinai Klosters inda ikinci kez yayinlandi Bir Ashtiname nin kopyasi olmayan Testamentum et pactiones inter Mohammedem et Christianae fidei cultores Muhammed ile Dunya Hristiyanlari arasinda yapilan bir antlasmayi temsil eder 1630 da Gabriel Sionita tarafindan Arapca ve Latince yayinlanmistir Astiname manastiri ziyaret eden Avrupali seyyahlarin anlatilarinda da konu olmustur Bu yazarlar arasinda Fransiz sovalye Greffin Affagart o 1557 Fransiz gezgin Jean de Thevenot o 1667 ve metnin Ingilizce cevirisini iceren Ingiliz basrahip Richard Peacocke bulunmaktadir Modern etkiBazilari Astiname nin Muslumanlar ve Hristiyanlar arasinda kopruler kurmak icin bir kaynak oldugunu savundu Ornegin 2009 da The Washington Post un sayfalarinda Muqtedar Khan belgeyi tam olarak tercume etti ve sunlari savundu Those who seek to foster discord among Muslims and Christians focus on issues that divide and emphasize areas of conflict But when resources such as Muhammad s promise to Christians is invoked and highlighted it builds bridges It inspires Muslims to rise above communal intolerance and engenders good will in Christians who might be nursing fear of Islam or Muslims Ashtiname tum Muslumanlari Muhammed in zamaninin Hristiyan topluluklariyla yaptigi anlasmalara ve ahitlere uymaya tesvik eden The Covenants Initiative in ilham kaynagidir 2018 de Pakistan Asya Bibi kufur davasindaki nihai yasal karar sozlesmeye atifta bulundu ve Noreen i suclayanlardan birinin Muhammed in yedinci yuzyilda Hristiyanlarla yaptigi ancak bugun hala gecerli olan bir antlasma olan Muhammed in Astinamesini ihlal ettigini soyledi 2019 da Pakistan Basbakani Imran Han Dunya Hukumeti Zirvesi nde yaptigi bir konusmada sozlesmeye atifta bulundu Ayrica bakinizMedine Anayasasi Marakes Deklarasyonu Muhammed in MuhruKaynakca a b c d e f g Ratliff The monastery of Saint Catherine at Mount Sinai and the Christian communities of the Caliphate Ratliff The monastery of Saint Catherine at Mount Sinai and the Christian communities of the Caliphate note 9 Moritz Bernhard 1918 Sanni 2015 The Covenants of the Prophet Muḥammad with the Christians of the World Journal of Muslim Minority Affairs DOI 10 1080 13602004 2015 1112122 p 2 Mubasher John Andrew Morrow Esposito John L Ed 2003 Sultan The Islamic World Past and Present Oxford University Press Bearman P Ed 2012 Sulṭan Encyclopaedia of Islam Second Edition Brill The minaret Edinburgh Edinburgh University Press 2013 ISBN 978 0748637256 OCLC 856037134 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 13 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2013 Lafontaine Dosogne Le Monastere du Sinai creuset de culture chretiene Xe XIIIe siecle p 105 Atiya The Monastery of St Catherine and the Mount Sinai Expedition p 578 a b Muhammad s promise to Christians The Washington Post 30 Aralik 2009 18 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 1 Aralik 2012 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim covenantsoftheprophet com 11 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Subat 2018 Asif Aqeel 31 Ekim 2018 Ingilizce 2 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2018 Insaf pk 22 Aralik 2018 Urduca 24 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Aralik 2018