Mukan Kağan, Muhan Kağan, Bağan Kağan ya da (bazı tarihçiler tarafından Türkçesi olarak görülen adıyla) Bukan Kağan olarak da bilinir, (Eski Türkçe: , Mukan Kagan, 木桿可汗/木杆可汗, Pinyin: mùgǎn kěhàn, Wade-Giles: mu-kan k'o-han veya 木汗可汗, mùhàn kěhàn, mu-han k'o-han, soyadı ve ad: 阿史那 燕都, āshǐnà yàndōu, a-shih-na yen-to), Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kağanı (hükümdarlığı: 553-572). Bumin Kağan'ın oğlu ve İssik Kağan'ın küçük kardeşi.
Mukan Kağan Eski Türkçe: Çince: 木桿可汗/木杆可汗 | |
---|---|
Göktürk Kağanlığı'nın III. kağanı | |
Hüküm süresi | 553 – 572 |
Önce gelen | İssik Kağan |
Sonra gelen | Tapar Kağan |
Ölüm | 572 |
Çocuk(lar)ı | Töremen Apa Kağan İmparatoriçe Aşina Yangsu Tigin |
Hanedan | Aşina |
Babası | Bumin Kağan |
Dini | Tengricilik |
552'de Orta Asya bozkırlarında siyasi durum karışıktı. Göktürkler Cücenleri yendi ve bozkırda büyük bir otorite boşluğu[]doğdu.
Bumin Kağan'ın hemen o yıl içinde ölmesi Göktürklerin durumunu zorlaştırdı. Yerine geçen büyük oğlu Kara Issık Kağan da bir yıl içinde öldü. Bumin'in küçük kardeşi İstemi Yabgu ise batıya yönelmişti.
Mukan böyle sorunlu bir dönemde halkının başına geçti. Yeni kurulmakta olan devleti koruyabilmek adına sert davrandı. Doğuda yükselmeye başlayan Kitan gücünü kırarak bozkırdaki Göktürk egemenliğini pekiştirdi. Mukan Kağan döneminde devlet o güne kadarki en haşmetli çağına ulaştı.
Çin yıllığına göre:
Mukan kagan heybetli görünüşlü, yüzü geniş ve kızıl olup gözleri donuk cam gibi olan, kudretli hitap etmesini iyi bilen, gerektiği yerde barışçıl ama çoğu zaman sert ve tavizsiz bir siyaset izleyen biri olarak tasvir edilir.
Cücen Devletine darbe üstüne darbe indirmiş ve 555 yılında Çin'in Tsi(Chi) topraklarına sığınan Cücenleri ortadan kaldırmıştır.
Bir sonraki yıl doğuda Kitanları kuzeyde Kırgızları Göktürk hakimiyetine bağladı. Tsi (chi) hanedanını baskı altına aldı, İstemi Yabgu'nun harekâtlarına karşı Çin'den yardım isteyen Akhun Devleti'ne ve Maveraunnehir devletine Çin askeri desteğini önledi.
568 yılında Şansi'deki Tsi başkenti Tsin-yang'ı muhasara etti. Mukan Kağan'ın kızı (Prenses Aşina) Çin imparatoru ile evlenerek bu ülkenin imparatoriçesi oldu. Mukan Kağan, kızının bu evliliğini iyi kullanarak Çin'in zenginliklerinin kendi ülkesine akmasını sağladı.
Mukan Kağan, genç amcası İstemi Yabgu ile beraber, yeni kurulmakta olan Göktürk Kağanlğı'nın isyan ve çalkantılarla sarsılmasını önlemiş ve devleti iyi yöneterek siyasi ve askeri olarak çok ileri düzeye taşımıştır.[]
Kaynakça
- ^ . 9 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2010.
- Eski Türkler, Gumilev.
Ayrıca bakınız
Türk tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mukan Kagan Muhan Kagan Bagan Kagan ya da bazi tarihciler tarafindan Turkcesi olarak gorulen adiyla Bukan Kagan olarak da bilinir Eski Turkce Mukan Kagan 木桿可汗 木杆可汗 Pinyin mugǎn kehan Wade Giles mu kan k o han veya 木汗可汗 muhan kehan mu han k o han soyadi ve ad 阿史那 燕都 ashǐna yandōu a shih na yen to Dogu Gokturk Kaganligi nin kagani hukumdarligi 553 572 Bumin Kagan in oglu ve Issik Kagan in kucuk kardesi Mukan Kagan Eski Turkce Cince 木桿可汗 木杆可汗Gokturk Kaganligi nin III kaganiHukum suresi553 572Once gelenIssik KaganSonra gelenTapar KaganOlum572Cocuk lar iToremen Apa Kagan Imparatorice Asina Yangsu TiginHanedanAsinaBabasiBumin KaganDiniTengricilik 552 de Orta Asya bozkirlarinda siyasi durum karisikti Gokturkler Cucenleri yendi ve bozkirda buyuk bir otorite boslugu kaynak belirtilmeli dogdu Bumin Kagan in hemen o yil icinde olmesi Gokturklerin durumunu zorlastirdi Yerine gecen buyuk oglu Kara Issik Kagan da bir yil icinde oldu Bumin in kucuk kardesi Istemi Yabgu ise batiya yonelmisti Mukan boyle sorunlu bir donemde halkinin basina gecti Yeni kurulmakta olan devleti koruyabilmek adina sert davrandi Doguda yukselmeye baslayan Kitan gucunu kirarak bozkirdaki Gokturk egemenligini pekistirdi Mukan Kagan doneminde devlet o gune kadarki en hasmetli cagina ulasti Cin yilligina gore Mukan kagan heybetli gorunuslu yuzu genis ve kizil olup gozleri donuk cam gibi olan kudretli hitap etmesini iyi bilen gerektigi yerde bariscil ama cogu zaman sert ve tavizsiz bir siyaset izleyen biri olarak tasvir edilir Cucen Devletine darbe ustune darbe indirmis ve 555 yilinda Cin in Tsi Chi topraklarina siginan Cucenleri ortadan kaldirmistir Bir sonraki yil doguda Kitanlari kuzeyde Kirgizlari Gokturk hakimiyetine bagladi Tsi chi hanedanini baski altina aldi Istemi Yabgu nun harekatlarina karsi Cin den yardim isteyen Akhun Devleti ne ve Maveraunnehir devletine Cin askeri destegini onledi 568 yilinda Sansi deki Tsi baskenti Tsin yang i muhasara etti Mukan Kagan in kizi Prenses Asina Cin imparatoru ile evlenerek bu ulkenin imparatoricesi oldu Mukan Kagan kizinin bu evliligini iyi kullanarak Cin in zenginliklerinin kendi ulkesine akmasini sagladi Mukan Kagan genc amcasi Istemi Yabgu ile beraber yeni kurulmakta olan Gokturk Kaganlgi nin isyan ve calkantilarla sarsilmasini onlemis ve devleti iyi yoneterek siyasi ve askeri olarak cok ileri duzeye tasimistir kaynak belirtilmeli Kaynakca 9 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2010 Eski Turkler Gumilev Ayrica bakinizGokturk kaganlar listesiTurk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz