Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mukteda es-Sadr (Arapça: مقتدى الصدر; 4 Ağustos 1974), Iraklı dini lider ve siyasetçidir. Irak'ta politik ve toplumsal gelişmelere yön vermiş, Şii mezhebine mensup Sadr ailesinin mevcut lideridir.
| Mukteda es-Sadr | |
|---|---|
 | |
| Sadr Hareketi Lideri | |
| Görev süresi 5 Aralık 2003 - 29 Ağustos 2022 | |
| Yerine geldiği | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 4 Ağustos 1974 Necef, Irak |
| Partisi | Sadr Hareketi |
| Dini | Şii İslam |
ABD'nin Irak'ı işgaline karşı silahlı direniş yürüten ve sonradan Barış Birlikleri adını alan Mehdi Ordusu'nun liderliğini yapmasıyla uluslararası tanınırlığa kavuştu. Irak'ta resmi bir unvanı yoktur ve herhangi bir siyasi partiyle organik bağı yoktur. Bununla birlikte ülkenin en etkili dini ve politik figürlerinden biridir.
Yaşamı
Gençliği
Mukteda Sadr, On İki İmam'dan biri olan Musa el-Kâzım'ın soyundan gelen ve birçok Şii alimin mensubu olduğu Sadr ailesinde, Ayetullah Muhammed Sadık es-Sadr’ın dördüncü çocuğu olarak Necef kentinde doğdu. 1980 yılında idam edilen Muhammed Bakır es-Sadr'ın kızıyla 1994'te evlendi. Mukteda Sadr aynı zamanda, Lübnan merkezli Emel Hareketi'nin kurucusu olan Musa es-Sadr'ın kuzenidir.
Mukteda Sadr'ın babası ve iki kardeşi, Saddam Hüseyin’in emriyle 19 Şubat 1999’da düzenlenen bir suikast sonucunda öldürüldü. Bu tarihe kadar ilahiyat eğitimine devam etmekte olan Mukteda'nın ev hapsinde tutulmasına karar verildi. Gerekli dini eğitimini tamamlamadığı için "fetva makamı" olamadı. İranlı akademisyen Vali Nasr, Mukteda'nın dini eğitimini tamamlayamamasını Şii hukuku ve teolojisi yerine önceliğini video oyunlarına vermesi olarak tarif etmekte, bu nedenle kendisine Molla Atari lakabı takıldığını belirtmektedir.
İşgal sonrası
Sadr ailesi ve destekçilerinden oluşan Sadr Hareketi, ABD önderliğindeki koalisyon güçlerinin Irak’ı işgalinden sonra faaliyetlerini artırdı. İşgalle birlikte Sadr Hareketi'nin lideri olarak öne çıkan Mukteda Sadr, işgalci koalisyonun karşısında yer aldı ve işgalcilerce kurulan, 21 Nisan 2003 - 28 Haziran 2004 tarihleri arasında ülkeyi yönetecek olan Geçici Koalisyon Yönetimi’ni tanımadığını açıkladı.
Sadr Hareketi ülke genelinde yaşanan çatışma ve düzensizlik sırasında halka yiyecek ve sağlık gibi yardımlarda bulunmaya, bir yandan da silahlanmaya başladı. Bu sırada hareket Bağdat'ta işgal öncesinde Saddam Kenti olarak anılan bölgede yoğunlaştı ve bu bölge zamanla Sadr Kenti olarak anılmaya başladı. Mevcudu hızla artan silahlı kanat Mehdi Ordusu adını aldı. 2008 yılında Mukteda Sadr tarafından lağvedilen Mehdi Ordusu, ABD öncülüğündeki koalisyona karşı yürütülen silahlı direnişte önemli rol oynadı. Sadr Hareketi, IŞİD'in 2014 yılında Musul'u ele geçirmesi sonrasında Barış Birlikleri adı altında yeniden silahlandı.
Siyasi tutumu
Sadr taraftarları Aralık 2005’teki seçimlerde parlamentoda Şii siyasi bloğunun parçası olan Birleşik Irak İttifakının yanında durdu. Ama Kasım 2006’da Sadr, başbakan Nuri el-Maliki ve George Bush liderliğinde Ürdün’de düzenlenen bir zirvede Irak hükûmetini boykot ettiğini açıkladı.[] Boykot iki ay boyunca sürdü, daha sonra Sadrcılar kendi pozisyonlarına geri döndüler.[]
Nisan 2007’de Sadr, Şiilerce kutsal sayılan Necef’te bir miting çağrısında bulundu, Nuri el-Maliki’den ABD öncülüğündeki güçlerin Irak’tan çekilmesi için bir takvimde anlaşmayı talep etti.[] 2010’daki parlamento seçimlerinde Sadr’ın bloğu güçlü bir etki oluşturunca Ocak 2011’de Necef’e döndü.[]
1 Mayıs 2009’da Türkiye’ye sürpriz bir ziyarette bulunarak, dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile Ankara’da görüştü.
Sadr, 29 Ağustos 2022'de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, siyasetten tamamen çekildiğini açıkladı. Sadr açıklamasında, "Siyasi işleri bıraktığımı ve siyasetten tamamen çekildiğimi ilan ediyorum. Babamın mezarı, tarihi eser kurumuyla Sadr ailesinin müzesi hariç tüm kurumları kapatma kararı aldım," dedi.
Dış bağlantılar
- [1]26 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Raphaeli, Nimrod (3 Haziran 2004). (İngilizce). Orta Doğu Medya Araştırma Enstitüsü. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Kaynakça
- ^ . Muqtadā al-Ṣadr, (born 1974, Al-Najaf, Iraq), Iraqi Shiʿi leader and cleric. He was considered one of the most powerful political figures in Iraq in the early 21st century. Encyclopedia Britannica. 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
- ^ . Anadolu Ajansı. 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mukteda es Sadr Arapca مقتدى الصدر 4 Agustos 1974 Irakli dini lider ve siyasetcidir Irak ta politik ve toplumsal gelismelere yon vermis Sii mezhebine mensup Sadr ailesinin mevcut lideridir Mukteda es SadrSadr Hareketi LideriGorev suresi 5 Aralik 2003 29 Agustos 2022Yerine geldigiKisisel bilgilerDogum 4 Agustos 1974 49 yasinda Necef IrakPartisi Sadr HareketiDini Sii Islam ABD nin Irak i isgaline karsi silahli direnis yuruten ve sonradan Baris Birlikleri adini alan Mehdi Ordusu nun liderligini yapmasiyla uluslararasi taninirliga kavustu Irak ta resmi bir unvani yoktur ve herhangi bir siyasi partiyle organik bagi yoktur Bununla birlikte ulkenin en etkili dini ve politik figurlerinden biridir YasamiGencligi Mukteda Sadr On Iki Imam dan biri olan Musa el Kazim in soyundan gelen ve bircok Sii alimin mensubu oldugu Sadr ailesinde Ayetullah Muhammed Sadik es Sadr in dorduncu cocugu olarak Necef kentinde dogdu 1980 yilinda idam edilen Muhammed Bakir es Sadr in kiziyla 1994 te evlendi Mukteda Sadr ayni zamanda Lubnan merkezli Emel Hareketi nin kurucusu olan Musa es Sadr in kuzenidir Mukteda Sadr in babasi ve iki kardesi Saddam Huseyin in emriyle 19 Subat 1999 da duzenlenen bir suikast sonucunda olduruldu Bu tarihe kadar ilahiyat egitimine devam etmekte olan Mukteda nin ev hapsinde tutulmasina karar verildi Gerekli dini egitimini tamamlamadigi icin fetva makami olamadi Iranli akademisyen Vali Nasr Mukteda nin dini egitimini tamamlayamamasini Sii hukuku ve teolojisi yerine onceligini video oyunlarina vermesi olarak tarif etmekte bu nedenle kendisine Molla Atari lakabi takildigini belirtmektedir Isgal sonrasi Sadr ailesi ve destekcilerinden olusan Sadr Hareketi ABD onderligindeki koalisyon guclerinin Irak i isgalinden sonra faaliyetlerini artirdi Isgalle birlikte Sadr Hareketi nin lideri olarak one cikan Mukteda Sadr isgalci koalisyonun karsisinda yer aldi ve isgalcilerce kurulan 21 Nisan 2003 28 Haziran 2004 tarihleri arasinda ulkeyi yonetecek olan Gecici Koalisyon Yonetimi ni tanimadigini acikladi Sadr Hareketi ulke genelinde yasanan catisma ve duzensizlik sirasinda halka yiyecek ve saglik gibi yardimlarda bulunmaya bir yandan da silahlanmaya basladi Bu sirada hareket Bagdat ta isgal oncesinde Saddam Kenti olarak anilan bolgede yogunlasti ve bu bolge zamanla Sadr Kenti olarak anilmaya basladi Mevcudu hizla artan silahli kanat Mehdi Ordusu adini aldi 2008 yilinda Mukteda Sadr tarafindan lagvedilen Mehdi Ordusu ABD onculugundeki koalisyona karsi yurutulen silahli direniste onemli rol oynadi Sadr Hareketi ISID in 2014 yilinda Musul u ele gecirmesi sonrasinda Baris Birlikleri adi altinda yeniden silahlandi Siyasi tutumu Sadr taraftarlari Aralik 2005 teki secimlerde parlamentoda Sii siyasi blogunun parcasi olan Birlesik Irak Ittifakinin yaninda durdu Ama Kasim 2006 da Sadr basbakan Nuri el Maliki ve George Bush liderliginde Urdun de duzenlenen bir zirvede Irak hukumetini boykot ettigini acikladi kaynak belirtilmeli Boykot iki ay boyunca surdu daha sonra Sadrcilar kendi pozisyonlarina geri donduler kaynak belirtilmeli Nisan 2007 de Sadr Siilerce kutsal sayilan Necef te bir miting cagrisinda bulundu Nuri el Maliki den ABD onculugundeki guclerin Irak tan cekilmesi icin bir takvimde anlasmayi talep etti kaynak belirtilmeli 2010 daki parlamento secimlerinde Sadr in blogu guclu bir etki olusturunca Ocak 2011 de Necef e dondu kaynak belirtilmeli 1 Mayis 2009 da Turkiye ye surpriz bir ziyarette bulunarak donemin Cumhurbaskani Abdullah Gul ve donemin Basbakani Recep Tayyip Erdogan ile Ankara da gorustu Sadr 29 Agustos 2022 de sosyal medya hesabindan yaptigi aciklamada siyasetten tamamen cekildigini acikladi Sadr aciklamasinda Siyasi isleri biraktigimi ve siyasetten tamamen cekildigimi ilan ediyorum Babamin mezari tarihi eser kurumuyla Sadr ailesinin muzesi haric tum kurumlari kapatma karari aldim dedi Dis baglantilar 1 26 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Raphaeli Nimrod 3 Haziran 2004 Ingilizce Orta Dogu Medya Arastirma Enstitusu 26 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Kaynakca Muqtada al Ṣadr born 1974 Al Najaf Iraq Iraqi Shiʿi leader and cleric He was considered one of the most powerful political figures in Iraq in the early 21st century Encyclopedia Britannica 1 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2020 Anadolu Ajansi 29 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2022