Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2021) () |
Mumbar dolması ya da bumbar dolması, koyunun kalın bağırsaklarının iç harç ile doldurulmasıyla yapılan bir çeşit dolma. Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinin büyük çoğunluğu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nin bazı illerinde yapılmaktadır. Yazın pek tercih edilmeyip, kışın daha fazla tüketilir.
Etimoloji
Mumbar, Farsça kalın bağırsak anlamına gelenبونبار (būnbār) veya موبار (mūbār) sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcüğün kökeni Farsça dışkı manasındaki būn veya mū (بون) kelimelerine dayanır.
Tarif
Birecik yöresine ait bir tarife göre taze bağırsağın içi boşaltılır, kaba kirlerinden arındırılır, etrafı ve içindeki bağırsağın haricindeki dokular, tabakalar kazınır, tekrar tekrar iç dış yapılarak yıkanır. Bir gün (iki gün de olabilir) tuzlu suda bekletilir. Birkaç saat aralıklarla tuzlu su yenisiyle değiştirilir. Tekrar iç dış yıkanır.
İç harç için koyunun iç yağı (karaciğer gibi organların yanındaki yağ dokusu), pirinç veya bulgur, kıyma, soğan, toz biber, karabiber, biber salçası, domates salçası ve çeşitli baharatlar kullanılır. İç malzemeler hazırlanıp, birbirine katılıp, köfte yoğurur gibi iyice yoğrulur. Doldurmada kabak oyacağı ile kolaylık sağlanabilir: Mumbarın bir ucundan başlayarak, dış yüzünü iç yüzüne çevirme yaparken, iç harç; kabak oyacağı ile mumbarın içine yerleştirilir.
Pişirilmek için tencereye konulan mumbarın üst hizasına kadar kaynar su konulur. Tuz ilave edilir. Kapak kapatılır. Orta hararetli ateşte pişmeye bırakılır. Bağırsağa dokunur dokunmaz kopacak hale gelene kadar pişirilir.
Alternatif: Pişme tamamlanınca, tencere içeriğini tepsiye koyun ve bir süre fırında kızartın. Çok lezzetli görünecektir. Ya da, kapağı açık halde pişirmeye devam edilirse de renkte güzelleşme elde edilebilir. Pişme tamamlanınca, sıcak sıcak servis edilmelidir. Büyükçe yayvan kaplara ya da tepsiye aktarılır. Tencere dibinde bir miktar suyu/yağı kalmışsa onu da üzerine gezdirin. İç yağı, çabuk donan bir yağ türü olduğundan, fazla bekletilmeden yenmelidir.
Yörelere Göre Çeşitleri
Diyarbakır Kibe Mumbar
Diyarbakır Kibe Mumbar 28.06.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Hakkari Kepaye
Hakkari Kepaye 11.01.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Nişanyan Sözlük. 23 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021.
- ^ "Diyarbakır Kibe Mumbar". Türk Patent ve Marka Kurumu. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022.
- ^ "Hakkari Kepaye". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Mumbar dolmasi haber gazete kitap akademik JSTOR Aralik 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Mumbar dolmasi ya da bumbar dolmasi koyunun kalin bagirsaklarinin ic harc ile doldurulmasiyla yapilan bir cesit dolma Turkiye nin Guneydogu Anadolu Bolgesi illerinin buyuk cogunlugu ve Dogu Anadolu Bolgesi nin bazi illerinde yapilmaktadir Yazin pek tercih edilmeyip kisin daha fazla tuketilir Mumbar dolmasiEtimolojiMumbar Farsca kalin bagirsak anlamina gelenبونبار bunbar veya موبار mubar sozcugunden alintidir Farsca sozcugun kokeni Farsca diski manasindaki bun veya mu بون kelimelerine dayanir TarifBirecik yoresine ait bir tarife gore taze bagirsagin ici bosaltilir kaba kirlerinden arindirilir etrafi ve icindeki bagirsagin haricindeki dokular tabakalar kazinir tekrar tekrar ic dis yapilarak yikanir Bir gun iki gun de olabilir tuzlu suda bekletilir Birkac saat araliklarla tuzlu su yenisiyle degistirilir Tekrar ic dis yikanir Ic harc icin koyunun ic yagi karaciger gibi organlarin yanindaki yag dokusu pirinc veya bulgur kiyma sogan toz biber karabiber biber salcasi domates salcasi ve cesitli baharatlar kullanilir Ic malzemeler hazirlanip birbirine katilip kofte yogurur gibi iyice yogrulur Doldurmada kabak oyacagi ile kolaylik saglanabilir Mumbarin bir ucundan baslayarak dis yuzunu ic yuzune cevirme yaparken ic harc kabak oyacagi ile mumbarin icine yerlestirilir Pisirilmek icin tencereye konulan mumbarin ust hizasina kadar kaynar su konulur Tuz ilave edilir Kapak kapatilir Orta hararetli ateste pismeye birakilir Bagirsaga dokunur dokunmaz kopacak hale gelene kadar pisirilir Alternatif Pisme tamamlaninca tencere icerigini tepsiye koyun ve bir sure firinda kizartin Cok lezzetli gorunecektir Ya da kapagi acik halde pisirmeye devam edilirse de renkte guzellesme elde edilebilir Pisme tamamlaninca sicak sicak servis edilmelidir Buyukce yayvan kaplara ya da tepsiye aktarilir Tencere dibinde bir miktar suyu yagi kalmissa onu da uzerine gezdirin Ic yagi cabuk donan bir yag turu oldugundan fazla bekletilmeden yenmelidir Yorelere Gore CesitleriDiyarbakir Kibe Mumbar Diyarbakir Kibe Mumbar 28 06 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Hakkari Kepaye Hakkari Kepaye 11 01 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Ayrica bakinizIskembe dolmasi Yorgemec SucukKaynakca Nisanyan Sozluk 23 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2021 Diyarbakir Kibe Mumbar Turk Patent ve Marka Kurumu 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2022 Hakkari Kepaye Turk Patent ve Marka Kurumu 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2023