Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muson rüzgârları, özellikle Asya kıtası ile Hint Okyanusunun, yaz ve kış mevsiminde farklı ısınmasına bağlı olarak oluşan mevsimlik (devirli) rüzgâr. Muson kelimesi Arapça mevsim kelimesinden türemiştir.
Köken bilimi
Araplar, Mevâsim el-esfâr terimini deniz seferlerinin rüzgârlara bağlı olduğu zamanlarda deniz seferleri zamanını ifade için kullanılmıştır. Hindistan'dan Arap yarımadasına, oradan Avrupa'ya taşınan mallar yaz ve kış musonlarının yön değişikliğine göre ayarlanan seferlerle taşınmıştır.
Oluşumu
Kara ve denizler aynı miktarda güneş enerjisi alsalar da aynı miktarda ısınamazlar. Karalar ve denizlerin özgül ısıları ve ısınma özellikleri birbirinden farklıdır. 1 gr taşı 1 °C ısıtmak için 0,5 °C ısıya ihtiyaç varken, 1 gr suyun sıcaklığını 1 °C yükseltmek için 1 °C sıcaklığa ihtiyaç vardır. Bu nedenle karalar hızlı ısınır, hızlı soğur, çok ısınır, çok soğur ve denizler yavaş ısınır, yavaş soğur, az ısınır, az soğur.
Komşu olan Asya kıtası ve Hint okyanusunun bu gerekçelerle yaz ve kış farklı ısınmaları, bunun sonucunda farklı basınca sahip olmaları Musonların temel sebebidir. Bölgede rüzgârlar yaz ve kış farklı yönlerden eserler; yazın denizden karaya, kışın karadan denize doğru eserler.
Yaz musonları
Hint okyanusundan, Asya kıtasına yaz mevsiminde esen rüzgârdır. Yaz mevsiminde karalar hızla ve fazlaca ısınmıştır. Çevresine göre sıcak alanlar alçak basınç merkezi oluşturur. Aynı anda Hint okyanusu yavaş ısındığından daha serindir. Soğuk olan okyanus Karaya göre yüksek basınç alanıdır. Rüzgâr yüksek basınç alanından, alçak basınça doğru eser. Sonuçta Hint okyanusundan Asya kıtasına doğru güçlü rüzgârlar esmeye başlar.
Yaz musonları bol yağış bırakırlar. Hava kütlesinin nem taşıma kapasitesi sıcaklığa bağlıdır. Yaz musonları sıcaklıkları yüksektir, Okyanus üzerinden doğdukları için bol miktarda nem bulundururlar. Himalaya dağları 8.000 m yükseklikleriyle bir duvar gibi karşılarına çıktığında yükselmek zorunda kalırlar. Güçlü oluşur. Bu bölgede bulunan Hindistan, Assam bölgesinde bulunan Çerapunci 12.000 mm yağışla dünyada bir yılda en fazla yağışı alan yerlerindendir.
Kış musonları
Kışın karalar hızla ve fazlaca soğumuştur; yüksek basınç alanı oluşur. Denizler daha yavaş soğuduğundan daha ılıktır ve alçak basınç alanı oluşturur. Kış musonları karadan, denize doğru, Asya kıtasından, Hint Okyanusuna doğru eser. Karadan esen rüzgârlar soğuk ve kurudur, yağış oluşmaz, Muson bölgesi kurak dönemi yaşar. Fakat deniz üzerinden geçen hava kütleleri nem kazanır. Yeniden karaya ulaşırlarsa yağış bırakırlar. Hint okyanusu adalarına ve yağış bırakırlar.
Görüldüğü yerler
Meksika körfezi ile Gine Körfezi'nde, Brezilya ve Şili arasında, Avustralya'nın kuzeyinde, büyük okyanus kıyılarında da görülmektedir. Asya dışında Muson rüzgârlarının etkili olduğu yerlerde yağış farklılığı çok fazla değildir.
Kaynakça
- ^ LUNDE, Paul. "Musonlar Nasıl İşler". MUSONLAR GEMİ VE ALTIN.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muson ruzgarlari ozellikle Asya kitasi ile Hint Okyanusunun yaz ve kis mevsiminde farkli isinmasina bagli olarak olusan mevsimlik devirli ruzgar Muson kelimesi Arapca mevsim kelimesinden turemistir Bati Bengalde yaz musonlari taskin ve sellere sebep olur Siddetli musonlardan sonra Bombay Agustos 2005 Bombay in Iklim diyagrami Mavi yagis Kirmizi sicaklikYaz musonlarinin baslangici Yucatan yarimadasiKoken bilimiAraplar Mevasim el esfar terimini deniz seferlerinin ruzgarlara bagli oldugu zamanlarda deniz seferleri zamanini ifade icin kullanilmistir Hindistan dan Arap yarimadasina oradan Avrupa ya tasinan mallar yaz ve kis musonlarinin yon degisikligine gore ayarlanan seferlerle tasinmistir OlusumuKara ve denizler ayni miktarda gunes enerjisi alsalar da ayni miktarda isinamazlar Karalar ve denizlerin ozgul isilari ve isinma ozellikleri birbirinden farklidir 1 gr tasi 1 C isitmak icin 0 5 C isiya ihtiyac varken 1 gr suyun sicakligini 1 C yukseltmek icin 1 C sicakliga ihtiyac vardir Bu nedenle karalar hizli isinir hizli sogur cok isinir cok sogur ve denizler yavas isinir yavas sogur az isinir az sogur Komsu olan Asya kitasi ve Hint okyanusunun bu gerekcelerle yaz ve kis farkli isinmalari bunun sonucunda farkli basinca sahip olmalari Musonlarin temel sebebidir Bolgede ruzgarlar yaz ve kis farkli yonlerden eserler yazin denizden karaya kisin karadan denize dogru eserler Yaz musonlariBati Gat Daglari kurak sezonda 28 Mayis 2010Yagisli sezon Bati Gat Daglari 28 Agustos 2010 Hint okyanusundan Asya kitasina yaz mevsiminde esen ruzgardir Yaz mevsiminde karalar hizla ve fazlaca isinmistir Cevresine gore sicak alanlar alcak basinc merkezi olusturur Ayni anda Hint okyanusu yavas isindigindan daha serindir Soguk olan okyanus Karaya gore yuksek basinc alanidir Ruzgar yuksek basinc alanindan alcak basinca dogru eser Sonucta Hint okyanusundan Asya kitasina dogru guclu ruzgarlar esmeye baslar Yaz musonlari bol yagis birakirlar Hava kutlesinin nem tasima kapasitesi sicakliga baglidir Yaz musonlari sicakliklari yuksektir Okyanus uzerinden dogduklari icin bol miktarda nem bulundururlar Himalaya daglari 8 000 m yukseklikleriyle bir duvar gibi karsilarina ciktiginda yukselmek zorunda kalirlar Guclu olusur Bu bolgede bulunan Hindistan Assam bolgesinde bulunan Cerapunci 12 000 mm yagisla dunyada bir yilda en fazla yagisi alan yerlerindendir Kis musonlariKisin karalar hizla ve fazlaca sogumustur yuksek basinc alani olusur Denizler daha yavas sogudugundan daha iliktir ve alcak basinc alani olusturur Kis musonlari karadan denize dogru Asya kitasindan Hint Okyanusuna dogru eser Karadan esen ruzgarlar soguk ve kurudur yagis olusmaz Muson bolgesi kurak donemi yasar Fakat deniz uzerinden gecen hava kutleleri nem kazanir Yeniden karaya ulasirlarsa yagis birakirlar Hint okyanusu adalarina ve yagis birakirlar Goruldugu yerlerMeksika korfezi ile Gine Korfezi nde Brezilya ve Sili arasinda Avustralya nin kuzeyinde buyuk okyanus kiyilarinda da gorulmektedir Asya disinda Muson ruzgarlarinin etkili oldugu yerlerde yagis farkliligi cok fazla degildir Kaynakca LUNDE Paul Musonlar Nasil Isler MUSONLAR GEMI VE ALTIN Eksik ya da bos url yardim erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim