Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Hayrullah Diker (d. 1873, İstanbul – ö. 25 Ağustos 1950), Türk doktor, asker, akademisyen, siyasetçi.
Türkiye’de nörolojinin öncülerindendir. İlk Türkçe adli tıp kitabının yazarıdır. VI. ve VII. dönem TBMM’de milletvekili olarak görev yapmış bir siyasetçidir.
Yaşamı
1875 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Babası, Şehremaneti memurlarından Mehmet Salih Efendi’dir. İlköğrenimini Üsküdar Rüstem Paşa İptidai Mektebi'nde, orta öğrenimini Fatih Askeri Rüştiyesi’nde, lise öğrenimini Mülkiye İdadisi’nde tamamladıktan sonra Mektebi Tıbbiye-i Askerîye-i Şahane'de yükseköğrenim gördü. 1897’de yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu.
Tıbbiyeden mezun olduktan sonra, bir sene Manastır Askeri Hastanesi'nde görev yaptı. 1898'de İşkodra fırkasına mensup bir tabur tabipliğine, 1900'de Kastamonu vilayeti frengi mücadele tabipliğinde, 1905'te Bahriye Merkez Hastanesi’nde çalıştı.
Paris yılları
1910'da Savunma Bakanlığı’nın sağladığı burs ile akliye ve asabiye hastalıkları ihtisasını yapmak için Paris’e gitti ve üç sene kaldı. Paris’teki ilk yılında Paris Üniversitesi Tababeti Adliye ve Akliye Enstitüsü'nde akıl hastalıkları öğrenimi gördü ve adli tıp diplomasını aldı. Ardından iki sene staj yaparak sinir hastalıkları ihtisasını tamamladı.
Mesleki yaşamı
1913’te yurda döndükten sonra, Bahriye Merkez Hastanesi mütehassıslığına atanan Mustafa Hayrullah, bu görevi sırasında 'Tababet-i adliyeyi mecani' (Akıl Hastalarında Adli Tıp) adlı ilk Türkçe adli tıp kitabını yazdı. I. Dünya Savaşı sonlarında fırkateyn tabipliğine terfi etti.
Mütareke döneminde bimarhaneye dönüşen Zeynep Kamil Hastanesi’nin başhekimi olarak görev yapan Mustafa Hayrullah, arkadaşları ile 'Mecmua-i Seririyye' adlı bir tıbbi dergi çıkardı.
Akademik yaşamı
1924'te askerlikten albay rütbesi ile ayrıldı ve Darülfünun Tıp Fakültesi’nde kurulan Türkiye’nin ilk bağımsız nöroloji kiliniğinin başına geçti. 1933’teki üniversite reformu sonrasında Bakırköy’e taşınan nöroloji kliniğinde görevine devam eden Mustafa Hayrullah, 1936'da ordinaryüs profesör unvanını aldı.
Milletvekilliği
1939’da yaş haddi nedeniyle üniversiteden emekli olduktan sonra; VI. Dönem (Ara Seçim) Kastamonu, VII. Dönem İstanbul Milletvekilliği yapmıştır.
25 Ağustos 1950’de hayatını yitirdi.
Eserleri
- Tababet-i Adliyeyi Mecani (1915)
- Freud'ın Psikolojyası Hakkında Tecrübeyi tetebbüiye (1917 tarihinde basılmış bu metnin transliterasyonu için bkz.: Taştan, Coşkun (2011) (der.) Türkiye'de Psikanaliz Hakkında En Eski Metinler, Cilt 1 (İstanbul: Bağlam Yayınları)
- Pazartesi takrirleri (1922)
- Emrazi Asabiye (I. Cilt: 1927, II. Cilt: 1929)
- Yarının Hekimlerine Tababeti Adliye ve Akliye dersleri
- (1933)
- Sinir hastalıkları ders kitabı (Tuğsavul ile beraber)
Kaynakça
- ^ . 22 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2012.
- ^ S. Etker, F. Günergun, A. Köşe, Zeynep Kamil Hastanesi’nin Kuruluşu ve Vakfiyesi, İstanbul Üniversitesi Osmanlı Bilimi Araştırmaları Dergisi, Cilt :5 , Sayı :2 ,2004[]
- ^ Mefkure Eraksoy, Pioneers in Neurology: Mustafa Hayrullah Diker (1875-1950), Journal of Neurology, Aralık 2003[]
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Hayrullah Diker d 1873 Istanbul o 25 Agustos 1950 Turk doktor asker akademisyen siyasetci Turkiye de norolojinin onculerindendir Ilk Turkce adli tip kitabinin yazaridir VI ve VII donem TBMM de milletvekili olarak gorev yapmis bir siyasetcidir Yasami1875 yilinda Istanbul da dunyaya geldi Babasi Sehremaneti memurlarindan Mehmet Salih Efendi dir Ilkogrenimini Uskudar Rustem Pasa Iptidai Mektebi nde orta ogrenimini Fatih Askeri Rustiyesi nde lise ogrenimini Mulkiye Idadisi nde tamamladiktan sonra Mektebi Tibbiye i Askeriye i Sahane de yuksekogrenim gordu 1897 de yuzbasi rutbesiyle mezun oldu Tibbiyeden mezun olduktan sonra bir sene Manastir Askeri Hastanesi nde gorev yapti 1898 de Iskodra firkasina mensup bir tabur tabipligine 1900 de Kastamonu vilayeti frengi mucadele tabipliginde 1905 te Bahriye Merkez Hastanesi nde calisti Paris yillari 1910 da Savunma Bakanligi nin sagladigi burs ile akliye ve asabiye hastaliklari ihtisasini yapmak icin Paris e gitti ve uc sene kaldi Paris teki ilk yilinda Paris Universitesi Tababeti Adliye ve Akliye Enstitusu nde akil hastaliklari ogrenimi gordu ve adli tip diplomasini aldi Ardindan iki sene staj yaparak sinir hastaliklari ihtisasini tamamladi Mesleki yasami 1913 te yurda dondukten sonra Bahriye Merkez Hastanesi mutehassisligina atanan Mustafa Hayrullah bu gorevi sirasinda Tababet i adliyeyi mecani Akil Hastalarinda Adli Tip adli ilk Turkce adli tip kitabini yazdi I Dunya Savasi sonlarinda firkateyn tabipligine terfi etti Mutareke doneminde bimarhaneye donusen Zeynep Kamil Hastanesi nin bashekimi olarak gorev yapan Mustafa Hayrullah arkadaslari ile Mecmua i Seririyye adli bir tibbi dergi cikardi Akademik yasami 1924 te askerlikten albay rutbesi ile ayrildi ve Darulfunun Tip Fakultesi nde kurulan Turkiye nin ilk bagimsiz noroloji kiliniginin basina gecti 1933 teki universite reformu sonrasinda Bakirkoy e tasinan noroloji kliniginde gorevine devam eden Mustafa Hayrullah 1936 da ordinaryus profesor unvanini aldi Milletvekilligi 1939 da yas haddi nedeniyle universiteden emekli olduktan sonra VI Donem Ara Secim Kastamonu VII Donem Istanbul Milletvekilligi yapmistir 25 Agustos 1950 de hayatini yitirdi EserleriTababet i Adliyeyi Mecani 1915 Freud in Psikolojyasi Hakkinda Tecrubeyi tetebbuiye 1917 tarihinde basilmis bu metnin transliterasyonu icin bkz Tastan Coskun 2011 der Turkiye de Psikanaliz Hakkinda En Eski Metinler Cilt 1 Istanbul Baglam Yayinlari Pazartesi takrirleri 1922 Emrazi Asabiye I Cilt 1927 II Cilt 1929 Yarinin Hekimlerine Tababeti Adliye ve Akliye dersleri 1933 Sinir hastaliklari ders kitabi Tugsavul ile beraber Kaynakca 22 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2012 S Etker F Gunergun A Kose Zeynep Kamil Hastanesi nin Kurulusu ve Vakfiyesi Istanbul Universitesi Osmanli Bilimi Arastirmalari Dergisi Cilt 5 Sayi 2 2004 olu kirik baglanti Mefkure Eraksoy Pioneers in Neurology Mustafa Hayrullah Diker 1875 1950 Journal of Neurology Aralik 2003 olu kirik baglanti TBMM Albumu tbmm gov tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Aralik 2013