Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Prof. Dr. Nadir Devlet (d. 15 Temmuz 1944, Şenyang, Çin; ö. 30 Nisan 2021, İstanbul); Türk Dünyası tarihi ve uluslararası ilişkileri uzmanıdır. 20 ve 21. yüzyılda Rusya, Kafkasya ve Orta Asya’daki Türk halklarının geçmişi, bugünü, siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik yapıları üzerinde yoğunlaşmıştır.
Nadir Devlet | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 15 Temmuz 1944 Şenyang, Çin |
| Ölüm | 30 Nisan 2021 İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Ödüller | Türkiye Millî Kültür Vakfı Ödülü |
| Kariyeri | |
| Dalı | Tarih |
| Çalıştığı kurumlar | Marmara Üniversitesi Columbia Üniversitesi Yeditepe Üniversitesi İstanbul Aydın Üniversitesi |
Rusya Federasyonu Tataristan Bilimler Akademisi Yabancı üyesi | |
İlk yılları
1944 yılında Uzakdoğu’da, Mançurya’da (günümüzde Çin sınırlarındaki Şeng Yang bölgesi) Mukden şehrinde doğdu. Burada Rusya devrimi sonrası gönderilen veya iç savaş sırasında kaçmış olanlar arasında, İdil-Ural bölgesinden Tatarlar da vardı. Bölge halkının Milli Bayrak adlı gazetelerinin başında, bir mirza ailesinden gelen İbrahim Devlet-kildi (1901-1967) ve eşi Rukiye Muhammediş Devlet-kildi (1908-1989) bulunmaktaydı. 1945 yılında Kızıl Ordu, Mançurya ile Kore’yi işgal etti ve rejim aleyhtarı saydıkları arasında Devlet-kildi çiftini de tutuklayıp çalışma kampına yolladı.
Tutuklandığında hamile olan Rukiye Devlet Kildi'nin kampta doğan kızı Feride, üç buçuk yaşına gelince elinden alındı ve bir yetimhanede büyüdü. Küçük Nadir’e ise dedesi sahip çıktı ancak kısa bir süre sonra yaşlı adam öldü. İki yaşındaki çocuğu 1946 yılında Şanghay’dan İlyasov ailesi evlat edindi. Aile sonrasında Devlet soyadını aldı.
Aile, Nadir ve kızları Reşide ile birlikte, 1949 yılında, “haymatlos” (vatansız) pasaportuyla Türkiye’ye göç etti. Sonrasında Türk vatandaşlığına geçtiler. Öğrencilik yıllarında Zeki Velidi Togan ve Akdes Nimet Kurat gibi “ildeş”lerini tanıdı ve tarih okumaya karar verdi.
Eğitimi
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Genel Türk Tarihi Bölümü'nden 1971 yılında mezun oldu. Yüksek lisansını 1972-74 yılları arasında Münih Maximilian Üniversitesi Türkoloji ve Yakın Doğu Enstitüsünde yaptı. 1976-82 yıllarında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Umumi Türk Tarihi Kürsüsü’nde “1905-1917 Rusya Türklerinin Millî Mücadele Tarihi” adlı teziyle doktorasını tamamladı.
Akademik hayatı
Marmara Üniversitesinin ardından (1984-2001) sırasıyla Columbia Üniversitesi (1989/1990), , Madison (1996/1997), Yeditepe Üniversitesi (2011-2007) ve İstanbul Ticaret Üniversitesinde (2008-2015) idari ve akademik görevlerde bulundu. Son olarak İstanbul Aydın Üniversitesinde İİBF Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünde çalıştı. Marmara Üniversitesi döneminde Türkiyat Araştırmaları ve Uygulama Merkezinde müdür yardımcılığı görevinde bulundu.
Diğer çalışmaları
1963-67 yılları arasında MEB İslâm Ansiklopedisi’nde tashih memuru, 1967-71 yıllarında ise T.A.E.’de sözlük tarama memuru olarak çalıştı. 1972-84 yılları arasında Hürriyet Radyosu Tatar-Başkurt Servisinde radyo programcılığı yaptı. Independent Türkçe’de de güncel yazılar kaleme aldı.
Kitaplarının sayısı otuza ulaşmıştır (Türkçe, Tatarca, İngilizce ve Rusça). Makaleleri Türk Kültürü, Türk Dünyası Araştırmaları, Emel, MÜ Türklük Araştırmaları dergileri ile Londra’da çıkan üniversite dergilerinde yer aldı. Rusya Türkleri’nin Millî Mücadele Tarihi adlı kitabıyla 1985’te Ödülünü kazandı.
1991 yılında UNESCO’nun Orta Asya’ya düzenlediği "İpek Yolu" projesine katılmıştır. Rusya Federasyonu Tataristan Bilimler Akademisi Yabancı üyesidir.
İki yüzü aşkın makalesi başta Türkçe, kalanları İngilizce, Tatarca ve Rusça olarak yayınlanmıştır. Son eseri “Rusya Mültecileri: Uzak Diasporaya Savrulan Tatarlar” üniversite yayını olarak 2017’de yayımlanmıştır.
Yaşamı ve ölümü
Bir zorunlu göçmen olan Nadir Devlet biyolojik annesini ilk kez 33 yaşına gelince, 1977 yılında Münih’te görebildi. Nadir, kardeşi Feride’yi ise ilk kez 1990’da Kazan’da, glasnost başladıktan sonra görebildi. Öğretim üyesi olarak katıldığı uluslararası konferanslardan birinde herkes sırayla kendi yaşam öyküsünü anlatır. Aralarında, Amerikalı Howard Reed de vardır. Birden farkına varırlar ki Reed’in eşi, Nadir Hoca’nın hiç bilmediği bir ablasıdır. İbrahim Devlet-kildi’nin ilk eşi Raziye İbrahimova’dan olan iki kızından biri, Shafiga Dauletdir. Onlar da zamanında ABD’ye göç etmişlerdir. Uzun süredir kanser tedavisi gören Prof. Dr. Nadir Devlet, 15 Nisan'da ani solunum güçlüğü nedeniyle hastaneye kaldırıldı, 30 Nisan 2021 tarihinde öldü.
Eserleri
Araştırma-İnceleme
- Kazak ve Tatar Türkleri (1976),
- Rusya Türkleri’nin Millî Mücadele Tarihi-1905-1917 (1985),
- Turkic Studies in the World and Turkey (1987),
- Dünyada Türklük Araştırmaları ve Türklük Araştırmaları ve Türkiye (1987),
- İsmail Bey (Gaspiralı) (1988),
- Çağdaş Türk Dünyası (1989), Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi,
- The Kazan Turks (Tatars),
- Çağdaş Türkiler,
- Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi (Ek cilt, 1993),
- Islam in Tataristan,
- 1917 Ekim İhtilali (1998).
Editör
- Milletlerarası Çağdaş Türk Alfabeleri Sempozyumu (1992).
Kaynakça
- ^ a b c "Nadir Devlet". 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021.
- ^ "Prof. Nadir Devlet hayatını kaybetti". 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021.
- ^ a b c "Dramatik Bir Ömür: Nadir Devlet". 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021.
- ^ a b c "Nadir Devlet". 29 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021.
- ^ . 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Prof Dr Nadir Devlet d 15 Temmuz 1944 Senyang Cin o 30 Nisan 2021 Istanbul Turk Dunyasi tarihi ve uluslararasi iliskileri uzmanidir 20 ve 21 yuzyilda Rusya Kafkasya ve Orta Asya daki Turk halklarinin gecmisi bugunu siyasi sosyal kulturel ekonomik yapilari uzerinde yogunlasmistir Nadir DevletDogum15 Temmuz 1944 Senyang CinOlum30 Nisan 2021 IstanbulMilliyetTurkVatandaslik TurkiyeOdullerTurkiye Milli Kultur Vakfi OduluKariyeriDaliTarihCalistigi kurumlarMarmara Universitesi Columbia Universitesi Yeditepe Universitesi Istanbul Aydin UniversitesiRusya Federasyonu Tataristan Bilimler Akademisi Yabanci uyesiIlk yillari1944 yilinda Uzakdogu da Mancurya da gunumuzde Cin sinirlarindaki Seng Yang bolgesi Mukden sehrinde dogdu Burada Rusya devrimi sonrasi gonderilen veya ic savas sirasinda kacmis olanlar arasinda Idil Ural bolgesinden Tatarlar da vardi Bolge halkinin Milli Bayrak adli gazetelerinin basinda bir mirza ailesinden gelen Ibrahim Devlet kildi 1901 1967 ve esi Rukiye Muhammedis Devlet kildi 1908 1989 bulunmaktaydi 1945 yilinda Kizil Ordu Mancurya ile Kore yi isgal etti ve rejim aleyhtari saydiklari arasinda Devlet kildi ciftini de tutuklayip calisma kampina yolladi Tutuklandiginda hamile olan Rukiye Devlet Kildi nin kampta dogan kizi Feride uc bucuk yasina gelince elinden alindi ve bir yetimhanede buyudu Kucuk Nadir e ise dedesi sahip cikti ancak kisa bir sure sonra yasli adam oldu Iki yasindaki cocugu 1946 yilinda Sanghay dan Ilyasov ailesi evlat edindi Aile sonrasinda Devlet soyadini aldi Aile Nadir ve kizlari Reside ile birlikte 1949 yilinda haymatlos vatansiz pasaportuyla Turkiye ye goc etti Sonrasinda Turk vatandasligina gectiler Ogrencilik yillarinda Zeki Velidi Togan ve Akdes Nimet Kurat gibi ildes lerini tanidi ve tarih okumaya karar verdi EgitimiIstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Genel Turk Tarihi Bolumu nden 1971 yilinda mezun oldu Yuksek lisansini 1972 74 yillari arasinda Munih Maximilian Universitesi Turkoloji ve Yakin Dogu Enstitusunde yapti 1976 82 yillarinda Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Umumi Turk Tarihi Kursusu nde 1905 1917 Rusya Turklerinin Milli Mucadele Tarihi adli teziyle doktorasini tamamladi Akademik hayatiMarmara Universitesinin ardindan 1984 2001 sirasiyla Columbia Universitesi 1989 1990 Madison 1996 1997 Yeditepe Universitesi 2011 2007 ve Istanbul Ticaret Universitesinde 2008 2015 idari ve akademik gorevlerde bulundu Son olarak Istanbul Aydin Universitesinde IIBF Siyaset Bilimi ve Uluslararasi Iliskiler Bolumunde calisti Marmara Universitesi doneminde Turkiyat Arastirmalari ve Uygulama Merkezinde mudur yardimciligi gorevinde bulundu Diger calismalari1963 67 yillari arasinda MEB Islam Ansiklopedisi nde tashih memuru 1967 71 yillarinda ise T A E de sozluk tarama memuru olarak calisti 1972 84 yillari arasinda Hurriyet Radyosu Tatar Baskurt Servisinde radyo programciligi yapti Independent Turkce de de guncel yazilar kaleme aldi Kitaplarinin sayisi otuza ulasmistir Turkce Tatarca Ingilizce ve Rusca Makaleleri Turk Kulturu Turk Dunyasi Arastirmalari Emel MU Turkluk Arastirmalari dergileri ile Londra da cikan universite dergilerinde yer aldi Rusya Turkleri nin Milli Mucadele Tarihi adli kitabiyla 1985 te Odulunu kazandi 1991 yilinda UNESCO nun Orta Asya ya duzenledigi Ipek Yolu projesine katilmistir Rusya Federasyonu Tataristan Bilimler Akademisi Yabanci uyesidir Iki yuzu askin makalesi basta Turkce kalanlari Ingilizce Tatarca ve Rusca olarak yayinlanmistir Son eseri Rusya Multecileri Uzak Diasporaya Savrulan Tatarlar universite yayini olarak 2017 de yayimlanmistir Yasami ve olumuBir zorunlu gocmen olan Nadir Devlet biyolojik annesini ilk kez 33 yasina gelince 1977 yilinda Munih te gorebildi Nadir kardesi Feride yi ise ilk kez 1990 da Kazan da glasnost basladiktan sonra gorebildi Ogretim uyesi olarak katildigi uluslararasi konferanslardan birinde herkes sirayla kendi yasam oykusunu anlatir Aralarinda Amerikali Howard Reed de vardir Birden farkina varirlar ki Reed in esi Nadir Hoca nin hic bilmedigi bir ablasidir Ibrahim Devlet kildi nin ilk esi Raziye Ibrahimova dan olan iki kizindan biri Shafiga Dauletdir Onlar da zamaninda ABD ye goc etmislerdir Uzun suredir kanser tedavisi goren Prof Dr Nadir Devlet 15 Nisan da ani solunum guclugu nedeniyle hastaneye kaldirildi 30 Nisan 2021 tarihinde oldu EserleriArastirma Inceleme Kazak ve Tatar Turkleri 1976 Rusya Turkleri nin Milli Mucadele Tarihi 1905 1917 1985 Turkic Studies in the World and Turkey 1987 Dunyada Turkluk Arastirmalari ve Turkluk Arastirmalari ve Turkiye 1987 Ismail Bey Gaspirali 1988 Cagdas Turk Dunyasi 1989 Dogustan Gunumuze Buyuk Islam Tarihi The Kazan Turks Tatars Cagdas Turkiler Dogustan Gunumuze Buyuk Islam Tarihi Ek cilt 1993 Islam in Tataristan 1917 Ekim Ihtilali 1998 Editor Milletlerarasi Cagdas Turk Alfabeleri Sempozyumu 1992 Kaynakca a b c Nadir Devlet 16 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2021 Prof Nadir Devlet hayatini kaybetti 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2021 a b c Dramatik Bir Omur Nadir Devlet 8 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2021 a b c Nadir Devlet 29 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2021 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2021