Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nakiye Elgün (d. 1882, Rumelifeneri, Sarıyer, İstanbul – ö. 22 Mart 1954), Türk siyasetçi ve eğitimcidir.
| Nakiye Elgün | |
|---|---|
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 5., 6., 7. Dönem milletvekili | |
| Görev süresi 1 Mart 1935 - 14 Haziran 1946 | |
| Seçim bölgesi | 1935 – Erzurum 1939 – Erzurum 1943 – Erzurum |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1882 Rumelifeneri, Sarıyer, İstanbul |
| Ölüm | 22 Mart 1954 (71-72 yaşlarında) İstanbul |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Mesleği | Siyasetçi, eğitimci |
Osmanlı döneminde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye'de kız çocuklarının eğitiminin yaygınlaştırılması için çalışan bir eğitimcidir. Osmanlı kadın hareketi içinde yer almış ve Milli Mücadele yıllarında Anadolu'daki kurtuluş mücadelesini desteklemiştir.
Nakiye Hanım, Cumhuriyetin ilanından sonra kadınlara yerel seçimlere katılma hakkının tanındığı 1930 yerel seçimlerinde İstanbul Belediye Meclisinin ilk kadın üyesi seçildi; Türkiye'de kadınların milletvekilliği için aday olabildiği ilk seçimler olan 1935 genel seçimlerinde ise milletvekili oldu. V., VI. ve VII. dönem TBMM'de Erzurum milletvekili olarak görev yaptı.
Yaşamı
1882 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Sivaslı Gedikoğullarından Mehmed Ali Efendi, annesi Zeliha Hanım’dır.
1901 yılında Kız Muallim Mektebi'ni bitirdi. Mezun olduktan sonra 1911 yılına kadar aynı okulda edebiyat öğretmenliği yaptı.
II. Meşrutiyet'ten sonra yeni açılan İstanbul İnas Mektebi'ne 1911 yılında tayin edildi. Eğitimciliğinin yanı sıra sosyal hayatta da aktif bir rol oynadı; ilk Osmanlı kadın örgütlerinden biri olan 'nde katiplik görevinde bulundu. İnas Mektebi'ndeki görevi sırasında Maarif Nezareti kendisinden, eğitim kademelerini yenileme çalışmalarında, sisteme öncülük edecek bir proje hazırlamasını isteyince Nakiye Hanım, fiziki şartların eğitime etkisini göz önüne alarak bir proje hazırladı; elektriği bulunan, öğrencilerin masaları beyaz örtülü sınıflarda ders alması gerektiğini savundu. Projesi Maarif Nezareti tarafından lüks bulunarak reddedilince 1914'te istifa etti.
1914-1917 yılları arasında Evkaf Nazırlığı'nda çalıştı; Sultanahmet'te kurulan Vakıf Mektepleri'nin ıslahı ve düzenlemesi ile uğraştı. Ayrıca 1916'da Suriye Valisi Cemal Paşa'nın daveti üzerine Halide Edip Hanım ile Suriye'ye giderek Şam, Kudüs ve Beyrut'ta Türkçe eğitim veren kız öğretmen okullarının kurulmasına öncülük etti. Maarif Nezareti’nin bütün tedrisatı merkezileştirmek esasına giderek bütün vakıf okullarını Maarif'e devretmesi üzerine artık resmi okul hayatında kendisi için bir görev kalmadığını düşünerek bu görevden ayrıldı.
Beyazıt'ta 1915 yılında kurulmuş olan ancak Mustafa Satı Bey'in okul müdürlüğünden ayrılması ile dağılma noktasına gelen "Yeni Mektep" adlı özel okulu yeniden kurma teklifini kabul ederek; bu kurumu 1917 yılında Fevziye Lisesi adıyla yeniden tesis etti. Bu okulun müdürlüğünü on bir yıl sürdürmüş; Beyazıt'taki konağı yetersiz kalması üzerine bu okulu 1923 yılında Şişli'ye (Teşvikiye Karakolu karşısında bulunan Naciye Sultan Konağı'na) taşımıştır.
I. Dünya Savaşı boyunca Hilal-i Ahmer'de çalışan Nakiye Hanım, savaştan sonra Anadolu'nun işgalini protesto etmek için İstanbul'da düzenlenen çeşitli mitinglerde dönemin Muallimler Cemiyeti başkanı olarak konuşmalar yaptı. 23 Mayıs 1919 günü Sultanahmet Meydanı’nda düzenlenen büyük mitingde kalabalığa seslenen konuşmacılardan biriydi. Katıldığı bu mitingler Nakiye Hanım'ın siyasal bir figüre dönüştüğü bir alan olarak değerlendirilir.
Türk Kurtuluş Savaşı başladıktan sonra savaşta kimsesiz ve yardımsız kalan aileleri korumak amacıyla Şehid Ailelerine Yardım Cemiyeti adıyla bir cemiyet kurdu; müdürlüğünü yaptığı Feyziye Okulu'nun depolarında, Bartın üzerinden Anadolu'ya sevkedilen savaş malzemelerinin bir kısmını saklayarak Milli Mücadele'ye destek verdi. Şehit Ailelerine Yardım Cemiyeti savaşın sonunda görevinin bittiği kanısıyla dağıtıldı; Nakiye Hanım ise 1928 yılı sonlarına doğru Fevziye Okulu'ndaki görevinden ayrıldı.
Savaş bittikten sonra Nakiye Hanım Ankara'da kurulan Türk Tayyare Cemiyeti'nin İstanbul şubesinin açılışında görev aldı ve bu şubenin başkanlığını yaptı. Ayrıca İktisat ve Tasarruf Cemiyeti İstanbul şubesinin tesisinde görev aldı ve daha sonra Halkevleri İstanbul Şubesi İdare Heyetinde çalıştı. Bu arada 1929 yılında çalışma hayatına yeniden döndü ve İstanbul Kız Lisesi müdürlüğüne tayin edildi. Ancak 1930'da kadınlara belediye ve il genel meclisine seçilme hakkı verilince öğretmenlikten ayrıldı ve İstanbul Belediye Meclisine Beyoğlu üyesi olarak girdi. Meclis Daimi Encümeni üyeliğine seçilen ilk kadın idi. 1934 seçimlerinde yine İstanbul Umumi Meclisi ve Daimi Encümeni'ne seçildi.
5 Aralık 1934 tarihinde kadınlar milletvekili seçme ve seçilme hakkını elde ettiği zaman kadınların yaptığı kutlamalarda Nakiye Hanım da faal bir şekilde yer aldı. 8 Şubat 1935 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi tarafından milletvekili adayı olarak gösterildi, 870 oy ile V. dönem Erzurum milletvekili olarak TBMM'ye girdi. Dönem boyunca Dahiliye Encümeni'nde görev yaptı. VI.ve VII. dönemlerde de Erzurum milletvekilli seçildi.
Milletvekilliği sırasında 24 Mart 1935'te Kadın Esirgeme Kurumunun dördüncü toplantısında bu cemiyetin başkanlığına seçildi. 25 Mayıs 1935’te Türk Hava Kurumu'nun 6. Kurultayı'nda kurumun Merkez Yönetim Kurulu üyeliğine ve 13 Haziran 1936 tarihinde Çocuk Esirgeme Kurumu Umumi Kongresi’nde bu kurumun Umumi Merkez Heyeti üyeliğine seçildi. 1938'de Topkapı Fukaraperver Cemiyeti başkanlık görevini üstendi ve ölümüne dek sürdürdü.
22 Mart 1954'te İstanbul'da ölmüştür.
Adı Osmanbey'de bir sokağa verilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i Duroğlu, Sibel (2007). "Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). ss. 87-92. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2016.
- ^ Erzurum Defterdarlığı web sitesi 19 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., erişim tarihi: 8 Şubat 2009
- ^ a b c d e Özyürek, Mustafa. "Osmanlı'dan Cumhuriyet Bir Eğitimci:Nakiye Elgün" (PDF). www.duzen.com.tr. Atatürk Dergisi, Cilt3, Sayı 2, Yıl 2014. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
- ^ a b c Yıldız, Hacer. "Türkiye'de Kadınların Siyasi Haklar Mücadelesi ve Nakiye Elgün" (PDF). acikarsiv.ankara.edu.tr. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı yüksek lisans tezi, 2015. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
- ^ Kurnaz, Şefika, Balkan Harbinde Kadınlarımızın Konferansları, Aile ve Toplum, Mart 1991, cilt 1, sayı 1
- ^ "Muallimler Cemiyeti Başkanı Nakiye Elgün Hanım da, 13 Ocak 1920'de, soğuk bir kış günü, Sultanahmet Meydanında bir mitingde şöyle haykırıyordu: 'Önümüzde açık iki yol var: Biri, tarihimizle, şanımızla devam etmek; diğeri, gözlerimizle tarihimizi de kapayıp ebediyete götürmektir.'" TBMM Genel Kurul Tutanağı 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 22. Dönem 4. Yasama Yılı, 69. Birleşim, 1 Mart 2006 Çarşamba (erişim tarihi: 8 Şubat 2009)
- ^ Kaplan, Leyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Kadın Milletvekilleri, "İzmir’in işgaline karşı çıkan ve kadınları vatanları için ölmeye davet eden Nakiye Hanım, 13 Ocak 1920 tarihinde Sultan Ahmet Mitingi’nde de vatanın kurtuluşu için kadın-erkek hep birlikte mücadele edileceğini söylüyordu.", Atatürk Araştırma Merkezi web sitesi, erişim tarihi: 8 Şubat 2009
- ^ .htm Erzurum Defterdarlığı web sitesi[], erişim tarihi: 8 Şubat 2009
- ^ Özbek, Nadir. (PDF). nadirozbek.com/. Tarih ve Toplum dergisi, Sayı: 180, Tarih: Aralık 1998. 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
- ^ . Arş. Gör. Mustafa ÖZYÜREK. Atatürk Dergisi. 2014. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nakiye Elgun d 1882 Rumelifeneri Sariyer Istanbul o 22 Mart 1954 Turk siyasetci ve egitimcidir Nakiye ElgunTurkiye Buyuk Millet Meclisi 5 6 7 Donem milletvekiliGorev suresi 1 Mart 1935 14 Haziran 1946Secim bolgesi 1935 Erzurum 1939 Erzurum 1943 ErzurumKisisel bilgilerDogum 1882 Rumelifeneri Sariyer IstanbulOlum 22 Mart 1954 71 72 yaslarinda IstanbulPartisi Cumhuriyet Halk PartisiMeslegi Siyasetci egitimciIstanbul Arastirmalari Enstitusu nun Isgal Istanbul unda Siyaset ve Gundelik Hayat sergisinde Nakiye Elgun Osmanli doneminde ve Cumhuriyetin ilk yillarinda Turkiye de kiz cocuklarinin egitiminin yayginlastirilmasi icin calisan bir egitimcidir Osmanli kadin hareketi icinde yer almis ve Milli Mucadele yillarinda Anadolu daki kurtulus mucadelesini desteklemistir Nakiye Hanim Cumhuriyetin ilanindan sonra kadinlara yerel secimlere katilma hakkinin tanindigi 1930 yerel secimlerinde Istanbul Belediye Meclisinin ilk kadin uyesi secildi Turkiye de kadinlarin milletvekilligi icin aday olabildigi ilk secimler olan 1935 genel secimlerinde ise milletvekili oldu V VI ve VII donem TBMM de Erzurum milletvekili olarak gorev yapti YasamiSisli deki Nakiye Elgun Sokagi tabelasi 1882 yilinda Istanbul da dogdu Babasi Sivasli Gedikogullarindan Mehmed Ali Efendi annesi Zeliha Hanim dir 1901 yilinda Kiz Muallim Mektebi ni bitirdi Mezun olduktan sonra 1911 yilina kadar ayni okulda edebiyat ogretmenligi yapti II Mesrutiyet ten sonra yeni acilan Istanbul Inas Mektebi ne 1911 yilinda tayin edildi Egitimciliginin yani sira sosyal hayatta da aktif bir rol oynadi ilk Osmanli kadin orgutlerinden biri olan nde katiplik gorevinde bulundu Inas Mektebi ndeki gorevi sirasinda Maarif Nezareti kendisinden egitim kademelerini yenileme calismalarinda sisteme onculuk edecek bir proje hazirlamasini isteyince Nakiye Hanim fiziki sartlarin egitime etkisini goz onune alarak bir proje hazirladi elektrigi bulunan ogrencilerin masalari beyaz ortulu siniflarda ders almasi gerektigini savundu Projesi Maarif Nezareti tarafindan luks bulunarak reddedilince 1914 te istifa etti 1914 1917 yillari arasinda Evkaf Nazirligi nda calisti Sultanahmet te kurulan Vakif Mektepleri nin islahi ve duzenlemesi ile ugrasti Ayrica 1916 da Suriye Valisi Cemal Pasa nin daveti uzerine Halide Edip Hanim ile Suriye ye giderek Sam Kudus ve Beyrut ta Turkce egitim veren kiz ogretmen okullarinin kurulmasina onculuk etti Maarif Nezareti nin butun tedrisati merkezilestirmek esasina giderek butun vakif okullarini Maarif e devretmesi uzerine artik resmi okul hayatinda kendisi icin bir gorev kalmadigini dusunerek bu gorevden ayrildi Beyazit ta 1915 yilinda kurulmus olan ancak Mustafa Sati Bey in okul mudurlugunden ayrilmasi ile dagilma noktasina gelen Yeni Mektep adli ozel okulu yeniden kurma teklifini kabul ederek bu kurumu 1917 yilinda Fevziye Lisesi adiyla yeniden tesis etti Bu okulun mudurlugunu on bir yil surdurmus Beyazit taki konagi yetersiz kalmasi uzerine bu okulu 1923 yilinda Sisli ye Tesvikiye Karakolu karsisinda bulunan Naciye Sultan Konagi na tasimistir I Dunya Savasi boyunca Hilal i Ahmer de calisan Nakiye Hanim savastan sonra Anadolu nun isgalini protesto etmek icin Istanbul da duzenlenen cesitli mitinglerde donemin Muallimler Cemiyeti baskani olarak konusmalar yapti 23 Mayis 1919 gunu Sultanahmet Meydani nda duzenlenen buyuk mitingde kalabaliga seslenen konusmacilardan biriydi Katildigi bu mitingler Nakiye Hanim in siyasal bir figure donustugu bir alan olarak degerlendirilir Turk Kurtulus Savasi basladiktan sonra savasta kimsesiz ve yardimsiz kalan aileleri korumak amaciyla Sehid Ailelerine Yardim Cemiyeti adiyla bir cemiyet kurdu mudurlugunu yaptigi Feyziye Okulu nun depolarinda Bartin uzerinden Anadolu ya sevkedilen savas malzemelerinin bir kismini saklayarak Milli Mucadele ye destek verdi Sehit Ailelerine Yardim Cemiyeti savasin sonunda gorevinin bittigi kanisiyla dagitildi Nakiye Hanim ise 1928 yili sonlarina dogru Fevziye Okulu ndaki gorevinden ayrildi Savas bittikten sonra Nakiye Hanim Ankara da kurulan Turk Tayyare Cemiyeti nin Istanbul subesinin acilisinda gorev aldi ve bu subenin baskanligini yapti Ayrica Iktisat ve Tasarruf Cemiyeti Istanbul subesinin tesisinde gorev aldi ve daha sonra Halkevleri Istanbul Subesi Idare Heyetinde calisti Bu arada 1929 yilinda calisma hayatina yeniden dondu ve Istanbul Kiz Lisesi mudurlugune tayin edildi Ancak 1930 da kadinlara belediye ve il genel meclisine secilme hakki verilince ogretmenlikten ayrildi ve Istanbul Belediye Meclisine Beyoglu uyesi olarak girdi Meclis Daimi Encumeni uyeligine secilen ilk kadin idi 1934 secimlerinde yine Istanbul Umumi Meclisi ve Daimi Encumeni ne secildi 5 Aralik 1934 tarihinde kadinlar milletvekili secme ve secilme hakkini elde ettigi zaman kadinlarin yaptigi kutlamalarda Nakiye Hanim da faal bir sekilde yer aldi 8 Subat 1935 secimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi tarafindan milletvekili adayi olarak gosterildi 870 oy ile V donem Erzurum milletvekili olarak TBMM ye girdi Donem boyunca Dahiliye Encumeni nde gorev yapti VI ve VII donemlerde de Erzurum milletvekilli secildi Milletvekilligi sirasinda 24 Mart 1935 te Kadin Esirgeme Kurumunun dorduncu toplantisinda bu cemiyetin baskanligina secildi 25 Mayis 1935 te Turk Hava Kurumu nun 6 Kurultayi nda kurumun Merkez Yonetim Kurulu uyeligine ve 13 Haziran 1936 tarihinde Cocuk Esirgeme Kurumu Umumi Kongresi nde bu kurumun Umumi Merkez Heyeti uyeligine secildi 1938 de Topkapi Fukaraperver Cemiyeti baskanlik gorevini ustendi ve olumune dek surdurdu 22 Mart 1954 te Istanbul da olmustur Adi Osmanbey de bir sokaga verilmistir Kaynakca a b c d e f g h i Duroglu Sibel 2007 Turkiye de Ilk Kadin Milletvekilleri PDF Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi ss 87 92 7 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Mart 2016 Erzurum Defterdarligi web sitesi 19 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde erisim tarihi 8 Subat 2009 a b c d e Ozyurek Mustafa Osmanli dan Cumhuriyet Bir Egitimci Nakiye Elgun PDF www duzen com tr Ataturk Dergisi Cilt3 Sayi 2 Yil 2014 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Mayis 2017 a b c Yildiz Hacer Turkiye de Kadinlarin Siyasi Haklar Mucadelesi ve Nakiye Elgun PDF acikarsiv ankara edu tr Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Kadin Calismalari Anabilim Dali yuksek lisans tezi 2015 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Mayis 2017 Kurnaz Sefika Balkan Harbinde Kadinlarimizin Konferanslari Aile ve Toplum Mart 1991 cilt 1 sayi 1 Muallimler Cemiyeti Baskani Nakiye Elgun Hanim da 13 Ocak 1920 de soguk bir kis gunu Sultanahmet Meydaninda bir mitingde soyle haykiriyordu Onumuzde acik iki yol var Biri tarihimizle sanimizla devam etmek digeri gozlerimizle tarihimizi de kapayip ebediyete goturmektir TBMM Genel Kurul Tutanagi 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 22 Donem 4 Yasama Yili 69 Birlesim 1 Mart 2006 Carsamba erisim tarihi 8 Subat 2009 Kaplan Leyla Turkiye Buyuk Millet Meclisi nde Kadin Milletvekilleri Izmir in isgaline karsi cikan ve kadinlari vatanlari icin olmeye davet eden Nakiye Hanim 13 Ocak 1920 tarihinde Sultan Ahmet Mitingi nde de vatanin kurtulusu icin kadin erkek hep birlikte mucadele edilecegini soyluyordu Ataturk Arastirma Merkezi web sitesi erisim tarihi 8 Subat 2009 htm Erzurum Defterdarligi web sitesi olu kirik baglanti erisim tarihi 8 Subat 2009 Ozbek Nadir PDF nadirozbek com Tarih ve Toplum dergisi Sayi 180 Tarih Aralik 1998 3 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Mayis 2017 Ars Gor Mustafa OZYUREK Ataturk Dergisi 2014 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2022