Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Necdet Adalı (22 Ağustos 1958, Etimesgut, Ankara - 7 Ekim 1980, Altındağ, Ankara), Türk Marksist militan. 10 Temmuz 1977'de kahvehane basıp iki kişiyi öldürdü. Yargılandı ve 2 Ekim 1979'da idama mahkûm oldu. Cezası 12 Eylül Darbesi'nden sonra infaz edildi. 12 Eylül Askerî İdaresi tarafından idam edilen (15'i sol görüşlü 48 mahkûmdan) biridir.
Necdet Adalı | |
|---|---|
| Doğum | 22 Ağustos 1958 Etimesgut, Ankara |
| Ölüm | 7 Ekim 1980 (22 yaşında) Ulucanlar, Altındağ, Ankara |
| Ölüm sebebi | İdam |
| Defin yeri | Karşıyaka Mezarlığı, Ankara |
Yargılama
14 Ağustos 1979'da Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi Askerî Savcılığı, 10 Temmuz 1977 günü İsmetpaşa'da bir kahveyi basarak sağ görüşlü Mehmet Ali Gözleme ve Sıtkı Aydın'ın ölümlerine neden oldukları gerekçesiyle Necdet Adalı ve diğer üç sanık hakkında idam cezası istedi.
Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Numaralı Askerî Mahkemesi, 2 Ekim 1979'da, 1977 yılında İsmetpaşa semtinde bir kahvehaneyi basarak iki kişiyi öldürmek, bir kişiyi de ağır yaralamaktan sanık Dev-Sol örgütü militanları Necdet Adalı ve Kemal Ergin'i ölüm cezasına mahkûm etti. Mahkeme, aynı olaydan yargılanan iki kişiye onar yıl ağır hapis cezası verirken iki kişiyi de delil yetersizliğinden beraat ettirdi. Mahkeme Heyeti tarafından saldırı şöyle anlatıldı:
""Yasa dışı Dev-Sol adlı örgüte mensup Necdet Adalı, Kemal Ergin ve Seyfettin Cem'in 10 Temmuz 1977 günü müşteri olarak bindikleri bir taksiyi silah zoruyla gasbederek İsmetpaşa semtinde bir kahvehaneye girdikleri belirtilmiştir. Sanık Ali Demirel, burada kahvehaneye girdikten sonra aradıkları kişilerin içeride olduklarını diğer sanıklara bildirmiştir. Bunun üzerine Necdet Adalı ile Kemal Ergin, yanlarında Arslan Törer adlı sanıkla birlikte kahvehaneye girerek ülkücü oldukları bildirilen Mehmet Ali Gözlem, Sıtkı Aydın ve Dursun Gümüş'e silahla ateş etmişlerdir. Olay sonunda Mehmet Ali Gözlem ile Sıtkı Aydın ölmüş, Dursun Gümüş de ağır yaralanmıştır."
Kararda ayrıca, olayla ilgili soruşturma sürdürülürken Necdet Adalı, Kemal Ergin, Arslan Törer, Yunus Kıvılcım ve Osman Nuri Yazgan adlı sanıkların birlikte oturdukları evde yapılan aramada çeşitli silahlar ve patlayıcı maddeler bulunduğu kaydedildi.
Mahkeme, öldürme eylemine Necdet Adalı, Kemal Ergin ve Arslan Törer'in doğrudan katıldığını, Ali Demirel ve Seyfettin Cem'in de yardımcı olduklarının belirlendiğini açıkladı. Mahkeme Heyeti, olayda kullanılan aracın da Necdet Adalı, Kemal Ergin ve Seyfettin Cem tarafından gasbedildiğini bildirdi. Karar açıklandıktan sonra sanıklar, mahkeme salonundan çıkarlarken, "Kahrolsun Faşizm, Yaşasın Sosyalizm!" diye bağırdılar.
Askerî Yargıtay 2. Dairesi, Necdet Adalı hakkında verilen idam kararını 16 Temmuz 1980'de onayladı.
26 Temmuz 1980'de Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, idam dosyalarını başbakanlığa gönderdi. Başbakanlık da dosyaları Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına gönderdi.
3 Ağustos 1980'de Adalı'nın avukatları, verilen kararın Askerî Yargıtay Daireler Kurulunca tekrar görüşülmesi için Askerî Yargıtay Başsavcılığına başvurdular.
6 Ekim 1980 günü Kenan Evren başkanlığında toplanan Millî Güvenlik Konseyi, Adalı ve diğer üç idam mahkûmunun infazlarına onay verdi.
İdamı
Necdet Adalı, 7 Ekim 1980 günü sabaha karşı idam edildi. Adalı ile beraber sağ görüşlü Mustafa Pehlivanoğlu da idam edildi. Bu iki infaz, 12 Eylül'ün ilk idamları oldu. Önceki gün infazları onaylayan Millî Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren, aynı gün tuttuğu notlarda Adalı ve Pehlivanoğlu'nun idamları hakkında şöyle yazdı:
"Dün onayladığımız iki idam cezası bugün infaz edildi. Biri 24, diğeri 22 yaşında olan bu iki terörist, yedi kişiyi öldürmüşler, on iki kişiyi de yaralamışlardı. Böylece işledikleri suçlarını canları ile ödediler."
Ölümünden sonra
İdam kararlarının verildiği dönemde Sıkıyönetim Mahkemesi’nde hâkim olan Ali Fahir Kayacan, Necdet Adalı’nın suçlu olduğunu daha sonra yakalanan Aslan Törer isimli sanığın ifadesinde belirttiğini ileri sürdü. Adalı'yı idama götüren davanın karar alma aşamasında yer alan emekli albay hâkim Hamdi Sevinç, yıllar sonra verdiği röportajda Adalı'nın idamı hakkında şunları söyledi:
İdam kararı nasıl verildi peki? Necdet hakkındaki hüküm 12 Eylül'den önce verilmişti. Askerî Yargıtay onayladı. Dosya TBMM'ye gidecekti. Oradan bir solcu veya sağcının idamı çıkar mıydı? O tarihte TBMM'de bekleyen 46 idam dosyası vardı. Necdet Adalı'nın kararının infazına "Konsey" onay verdi. Dosya konseye gitmeden askerî savcılıkta onaylanmış. Ben 1. No.'lu Sıkıyönetim Mahkemesi'nin hükme katılan hâkimi olarak Sıkıyönetim Komutanlığı'na yazı yazarak; "Anayasa rafa kaldırıldığına göre infaz onayları TBMM veya Kurucu Meclis oluşturulmasına kadar ertelenmiştir." dedim. Ama "Hamdi Sevinç bizi yargılıyor!" diyen Kenan Evren sıkıyönetim vasıtasıyla beni sorgulattı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b . 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Kenan Evren'in Anıları, Cilt 2, 1991.
- ^ "12 Eylül'de 40 idam veren hakim". Gazete Vatan. 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Darağacı mağduru!". takvim.com.tr. 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Necdet Adali 22 Agustos 1958 Etimesgut Ankara 7 Ekim 1980 Altindag Ankara Turk Marksist militan 10 Temmuz 1977 de kahvehane basip iki kisiyi oldurdu Yargilandi ve 2 Ekim 1979 da idama mahkum oldu Cezasi 12 Eylul Darbesi nden sonra infaz edildi 12 Eylul Askeri Idaresi tarafindan idam edilen 15 i sol goruslu 48 mahkumdan biridir Necdet AdaliDogum22 Agustos 1958 1958 08 22 Etimesgut AnkaraOlum7 Ekim 1980 22 yasinda Ulucanlar Altindag AnkaraOlum sebebiIdamDefin yeriKarsiyaka Mezarligi AnkaraYargilama14 Agustos 1979 da Ankara Sikiyonetim Mahkemesi Askeri Savciligi 10 Temmuz 1977 gunu Ismetpasa da bir kahveyi basarak sag goruslu Mehmet Ali Gozleme ve Sitki Aydin in olumlerine neden olduklari gerekcesiyle Necdet Adali ve diger uc sanik hakkinda idam cezasi istedi Ankara Sikiyonetim Komutanligi 1 Numarali Askeri Mahkemesi 2 Ekim 1979 da 1977 yilinda Ismetpasa semtinde bir kahvehaneyi basarak iki kisiyi oldurmek bir kisiyi de agir yaralamaktan sanik Dev Sol orgutu militanlari Necdet Adali ve Kemal Ergin i olum cezasina mahkum etti Mahkeme ayni olaydan yargilanan iki kisiye onar yil agir hapis cezasi verirken iki kisiyi de delil yetersizliginden beraat ettirdi Mahkeme Heyeti tarafindan saldiri soyle anlatildi Yasa disi Dev Sol adli orgute mensup Necdet Adali Kemal Ergin ve Seyfettin Cem in 10 Temmuz 1977 gunu musteri olarak bindikleri bir taksiyi silah zoruyla gasbederek Ismetpasa semtinde bir kahvehaneye girdikleri belirtilmistir Sanik Ali Demirel burada kahvehaneye girdikten sonra aradiklari kisilerin iceride olduklarini diger saniklara bildirmistir Bunun uzerine Necdet Adali ile Kemal Ergin yanlarinda Arslan Torer adli sanikla birlikte kahvehaneye girerek ulkucu olduklari bildirilen Mehmet Ali Gozlem Sitki Aydin ve Dursun Gumus e silahla ates etmislerdir Olay sonunda Mehmet Ali Gozlem ile Sitki Aydin olmus Dursun Gumus de agir yaralanmistir Kararda ayrica olayla ilgili sorusturma surdurulurken Necdet Adali Kemal Ergin Arslan Torer Yunus Kivilcim ve Osman Nuri Yazgan adli saniklarin birlikte oturduklari evde yapilan aramada cesitli silahlar ve patlayici maddeler bulundugu kaydedildi Mahkeme oldurme eylemine Necdet Adali Kemal Ergin ve Arslan Torer in dogrudan katildigini Ali Demirel ve Seyfettin Cem in de yardimci olduklarinin belirlendigini acikladi Mahkeme Heyeti olayda kullanilan aracin da Necdet Adali Kemal Ergin ve Seyfettin Cem tarafindan gasbedildigini bildirdi Karar aciklandiktan sonra saniklar mahkeme salonundan cikarlarken Kahrolsun Fasizm Yasasin Sosyalizm diye bagirdilar Askeri Yargitay 2 Dairesi Necdet Adali hakkinda verilen idam kararini 16 Temmuz 1980 de onayladi 26 Temmuz 1980 de Ankara Sikiyonetim Komutanligi idam dosyalarini basbakanliga gonderdi Basbakanlik da dosyalari Turkiye Buyuk Millet Meclisi Baskanligina gonderdi 3 Agustos 1980 de Adali nin avukatlari verilen kararin Askeri Yargitay Daireler Kurulunca tekrar gorusulmesi icin Askeri Yargitay Bassavciligina basvurdular 6 Ekim 1980 gunu Kenan Evren baskanliginda toplanan Milli Guvenlik Konseyi Adali ve diger uc idam mahkumunun infazlarina onay verdi IdamiNecdet Adali 7 Ekim 1980 gunu sabaha karsi idam edildi Adali ile beraber sag goruslu Mustafa Pehlivanoglu da idam edildi Bu iki infaz 12 Eylul un ilk idamlari oldu Onceki gun infazlari onaylayan Milli Guvenlik Konseyi Baskani Kenan Evren ayni gun tuttugu notlarda Adali ve Pehlivanoglu nun idamlari hakkinda soyle yazdi Dun onayladigimiz iki idam cezasi bugun infaz edildi Biri 24 digeri 22 yasinda olan bu iki terorist yedi kisiyi oldurmusler on iki kisiyi de yaralamislardi Boylece isledikleri suclarini canlari ile odediler Olumunden sonraIdam kararlarinin verildigi donemde Sikiyonetim Mahkemesi nde hakim olan Ali Fahir Kayacan Necdet Adali nin suclu oldugunu daha sonra yakalanan Aslan Torer isimli sanigin ifadesinde belirttigini ileri surdu Adali yi idama goturen davanin karar alma asamasinda yer alan emekli albay hakim Hamdi Sevinc yillar sonra verdigi roportajda Adali nin idami hakkinda sunlari soyledi Idam karari nasil verildi peki Necdet hakkindaki hukum 12 Eylul den once verilmisti Askeri Yargitay onayladi Dosya TBMM ye gidecekti Oradan bir solcu veya sagcinin idami cikar miydi O tarihte TBMM de bekleyen 46 idam dosyasi vardi Necdet Adali nin kararinin infazina Konsey onay verdi Dosya konseye gitmeden askeri savcilikta onaylanmis Ben 1 No lu Sikiyonetim Mahkemesi nin hukme katilan hakimi olarak Sikiyonetim Komutanligi na yazi yazarak Anayasa rafa kaldirildigina gore infaz onaylari TBMM veya Kurucu Meclis olusturulmasina kadar ertelenmistir dedim Ama Hamdi Sevinc bizi yargiliyor diyen Kenan Evren sikiyonetim vasitasiyla beni sorgulatti Ayrica bakinizTurkiye de sag sol catismasi Turkiye de olum cezasiKaynakca 3 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b 3 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 3 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 3 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 3 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Kenan Evren in Anilari Cilt 2 1991 12 Eylul de 40 idam veren hakim Gazete Vatan 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2022 Daragaci magduru takvim com tr 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2022