Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nesih (Arapça: نسخ), tefsirde şer'i bir hükmün yerine yeni bir hüküm getirilmek suretiyle kaldırılması olarak tanımlanan bir teoridir.
Tanımı ve anlamı
Nesih kelimesinin sözlük anlamı olarak iki karşılığı vardır. Bunlardan biri, Arap harflerinin basımda ve yazma kitaplarda kullanılan bir çeşidi olan nesih yazım türünü ifade ederken bir diğer anlamı ise kaldırma, hükümsüz bırakmadır. Tefsirde ise neshin üç farklı anlamı olduğu ileri sürülür:
- Kur'an'ın önceki Eski Ahit ve Yeni Ahit gibi kutsal kitapların bildirdiği hükümleri yürürlükten kaldırması
- Metinlerinin tamamen iptal olunduğu söylenen Kur'an ayetlerinin yürürlükten kalkması
- Hem metni hem de hükmü ortadan kalktığı varsayılan ayetler
- Metni bâki kalmakla birlikte hükmü ortadan kalktığına inanılan ayetler
- Önceden gelmiş olan ayetlerin sonradan nazil olan ayetler tarafından hükümlerinin iptal edilmesi
Nesih yoluyla hükümlerin ilgası, neshi kabul eden İslam hukukçularına göre sadece nübüvvet dönemine özgü bir uygulamadır.
Amacı
Abdülkerim Zeydan'a göre neshin amacı, ihtiyaca göre maslahat ilkesine riayet, mükelleflerden zorluğu ve meşakkati kaldırma ve hükümlerin kademeli olarak vazedilişi geleneğine uymak olarak belirlenmiştir. Bu teoriyle ilgili verilen örnekler, Muhammed'in kabir ziyaretleri ile kurban etlerinin saklanmasını önce yasaklayıp sonrasında serbest bırakmasıdır. Medine'ye gelen misafirlere kurban etlerinin ikram edilmesini sağlama amacıyla ilk başta yasaklanan bu eylem, sorun ortadan kalkınca serbest bırakılmıştır. Aynı şekilde, insanların kabirlerdeki ölüleri saymaları ve kabilecilik anlayışını devam ettirme alışkanlıklarına karşılık yasaklanan kabir ziyaretleri, sonraki dönemlerde serbest bırakılmıştı.
Oluşum süreci
İslam hukukçularına göre, tarihi deliller Muhammed'in İslam muhaliflerine karşı yürüttüğü mücadelesinde, onların bazı isteklerine İslam'ın esaslarından taviz vermeksizin rıza göstererek uzlaşmaya çalıştığını işaret etmektedir. Fakat Kur'an'da yer alan bazı ayetler bu yaklaşımla çelişmektedir. Bu ayetlere örnek olarak İsra Suresinin "O putperestler, sana vahyettiklerimizden başka şeyleri yalan yere bize yamayasın diye neredeyse seni ayartıp ondan saptıracaklar, işte o zaman seni kendilerine dost sayacaklardı." ve "Hatta seni yerinde sağlam tutmasaydık neredeyse -biraz da olsa- onlara kayacaktın! Ama o zaman sana hayatın ve ölümün sıkıntılarını kat kat tattırırdık; sonra bize karşı kendin için hiçbir yardımcı da bulamazdın!" ayetleri örnek gösterilmektedir. Bu ayetlere ek olarak, Hac Suresinin "Senden önce hiçbir resul ve nebî göndermedik ki, o bir temennide bulunduğunda şeytan ille de onun arzularına bir şeyler katmaya kalkışmasın. Fakat Allah şeytanın katmaya çalıştığını iptal eder. Sonra Allah kendi âyetlerini (onun kalbine) sağlam olarak yerleştirir. Allah hakkıyla bilmekte, hikmetle yönetmektedir." ve Bakara Suresinin "Sen onların dinlerine uymadıkça yahudiler de hıristiyanlar da senden asla memnun kalmayacaklardır. De ki: "Asıl doğru yol ancak Allah’ın yoludur." Eğer sana gelen ilimden sonra onların arzularına uyarsan, bilesin ki artık Allah sana ne dost ne de yardımcı olacaktır." ayetleri de örnek gösterilmektedir. Hukukçulara göre Muhammed'in görevindeki başarıya ulaşma arzusu onu uzlaşmacı bir yaklaşıma itmiş ve bu nedenle bazı ayetler yürürlükten kaldırılmıştır.
İlk dönem İslam tarihinde Kur'an ayetlerinin neshi fikrinin ne zaman ve nasıl ortaya çıktığı belli değildir. Hukukçulara göre tezatlık içeren ayetlerin nasıl çözümleneceği anlaşılamayınca ortaya nesih teorisi atılmıştır. Bu fikre destek olarak ileri sürülen ayetler ise şunlardır:
Biz bir âyetin hükmünü yürürlükten kaldırır veya onu unutturursak, mutlaka daha iyisini veya benzerini getiririz. Bilmez misin ki Allah her şeye kādirdir.
Biz bir âyetin yerine başka bir âyeti getirdiğimiz zaman -ki Allah neyi indireceğini çok iyi bilir- "Sen sadece uyduruyorsun" dediler. Öyle değil, fakat onların çoğu bilmezler.
Allah dilediğini siler, dilediğini de yerinde bırakır; ana kitap onun katındadır.
Kaynakça
- Dipnotlar
- ^ . Türk Dil Kurumu. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2020.(Kelime anlamı için sorgulama yapılmalıdır)
- ^ Hasan 2009, s. 86.
- ^ a b Köse 2014, s. 151.
- ^ . Diyanet İşleri Başkanlığı(Diyanet İşleri Başkanlığının yapmış olduğu çeviri esas alınmıştır.). 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ . Diyanet İşleri Başkanlığı(Diyanet İşleri Başkanlığının yapmış olduğu çeviri esas alınmıştır.). 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ . Diyanet İşleri Başkanlığı(Diyanet İşleri Başkanlığının yapmış olduğu çeviri esas alınmıştır.). 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ . Diyanet İşleri Başkanlığı(Diyanet İşleri Başkanlığının yapmış olduğu çeviri esas alınmıştır.). 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ Hasan 2009, s. 88.
- ^ Hasan 2009, s. 91.
- ^ . Diyanet İşleri Başkanlığı(Diyanet İşleri Başkanlığının yapmış olduğu çeviri esas alınmıştır.). 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ . Diyanet İşleri Başkanlığı(Diyanet İşleri Başkanlığının yapmış olduğu çeviri esas alınmıştır.). 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ . Diyanet İşleri Başkanlığı(Diyanet İşleri Başkanlığının yapmış olduğu çeviri esas alınmıştır.). 16 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- Kaynaklar
- Hasan, Ahmet (2009) [İlk olarak 1988'de yayımlanmıştır]. The Early Development of Islamic Jurisprudence [İlk Dönem İslam Hukuk Biliminin Gelişimi]. Songur, Haluk tarafından çevrildi (1. bas.). İstanbul: Rağbet Yayınları. ISBN .
- Köse, Saffet (2014). İslâm Hukukuna Giriş (4. bas.). İstanbul: Hikmet Yayınları. ISBN .
| Vikisözlük'te nesih ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nesih Arapca نسخ tefsirde ser i bir hukmun yerine yeni bir hukum getirilmek suretiyle kaldirilmasi olarak tanimlanan bir teoridir Tanimi ve anlamiNesih kelimesinin sozluk anlami olarak iki karsiligi vardir Bunlardan biri Arap harflerinin basimda ve yazma kitaplarda kullanilan bir cesidi olan nesih yazim turunu ifade ederken bir diger anlami ise kaldirma hukumsuz birakmadir Tefsirde ise neshin uc farkli anlami oldugu ileri surulur Kur an in onceki Eski Ahit ve Yeni Ahit gibi kutsal kitaplarin bildirdigi hukumleri yururlukten kaldirmasi Metinlerinin tamamen iptal olundugu soylenen Kur an ayetlerinin yururlukten kalkmasi Hem metni hem de hukmu ortadan kalktigi varsayilan ayetler Metni baki kalmakla birlikte hukmu ortadan kalktigina inanilan ayetler Onceden gelmis olan ayetlerin sonradan nazil olan ayetler tarafindan hukumlerinin iptal edilmesi Nesih yoluyla hukumlerin ilgasi neshi kabul eden Islam hukukcularina gore sadece nubuvvet donemine ozgu bir uygulamadir AmaciAbdulkerim Zeydan a gore neshin amaci ihtiyaca gore maslahat ilkesine riayet mukelleflerden zorlugu ve mesakkati kaldirma ve hukumlerin kademeli olarak vazedilisi gelenegine uymak olarak belirlenmistir Bu teoriyle ilgili verilen ornekler Muhammed in kabir ziyaretleri ile kurban etlerinin saklanmasini once yasaklayip sonrasinda serbest birakmasidir Medine ye gelen misafirlere kurban etlerinin ikram edilmesini saglama amaciyla ilk basta yasaklanan bu eylem sorun ortadan kalkinca serbest birakilmistir Ayni sekilde insanlarin kabirlerdeki oluleri saymalari ve kabilecilik anlayisini devam ettirme aliskanliklarina karsilik yasaklanan kabir ziyaretleri sonraki donemlerde serbest birakilmisti Olusum sureciIslam hukukcularina gore tarihi deliller Muhammed in Islam muhaliflerine karsi yuruttugu mucadelesinde onlarin bazi isteklerine Islam in esaslarindan taviz vermeksizin riza gostererek uzlasmaya calistigini isaret etmektedir Fakat Kur an da yer alan bazi ayetler bu yaklasimla celismektedir Bu ayetlere ornek olarak Isra Suresinin O putperestler sana vahyettiklerimizden baska seyleri yalan yere bize yamayasin diye neredeyse seni ayartip ondan saptiracaklar iste o zaman seni kendilerine dost sayacaklardi ve Hatta seni yerinde saglam tutmasaydik neredeyse biraz da olsa onlara kayacaktin Ama o zaman sana hayatin ve olumun sikintilarini kat kat tattirirdik sonra bize karsi kendin icin hicbir yardimci da bulamazdin ayetleri ornek gosterilmektedir Bu ayetlere ek olarak Hac Suresinin Senden once hicbir resul ve nebi gondermedik ki o bir temennide bulundugunda seytan ille de onun arzularina bir seyler katmaya kalkismasin Fakat Allah seytanin katmaya calistigini iptal eder Sonra Allah kendi ayetlerini onun kalbine saglam olarak yerlestirir Allah hakkiyla bilmekte hikmetle yonetmektedir ve Bakara Suresinin Sen onlarin dinlerine uymadikca yahudiler de hiristiyanlar da senden asla memnun kalmayacaklardir De ki Asil dogru yol ancak Allah in yoludur Eger sana gelen ilimden sonra onlarin arzularina uyarsan bilesin ki artik Allah sana ne dost ne de yardimci olacaktir ayetleri de ornek gosterilmektedir Hukukculara gore Muhammed in gorevindeki basariya ulasma arzusu onu uzlasmaci bir yaklasima itmis ve bu nedenle bazi ayetler yururlukten kaldirilmistir Ilk donem Islam tarihinde Kur an ayetlerinin neshi fikrinin ne zaman ve nasil ortaya ciktigi belli degildir Hukukculara gore tezatlik iceren ayetlerin nasil cozumlenecegi anlasilamayinca ortaya nesih teorisi atilmistir Bu fikre destek olarak ileri surulen ayetler ise sunlardir Biz bir ayetin hukmunu yururlukten kaldirir veya onu unutturursak mutlaka daha iyisini veya benzerini getiririz Bilmez misin ki Allah her seye kadirdir Biz bir ayetin yerine baska bir ayeti getirdigimiz zaman ki Allah neyi indirecegini cok iyi bilir Sen sadece uyduruyorsun dediler Oyle degil fakat onlarin cogu bilmezler Allah diledigini siler diledigini de yerinde birakir ana kitap onun katindadir KaynakcaDipnotlar Turk Dil Kurumu 29 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2020 Kelime anlami icin sorgulama yapilmalidir Hasan 2009 s 86 a b Kose 2014 s 151 Diyanet Isleri Baskanligi Diyanet Isleri Baskanliginin yapmis oldugu ceviri esas alinmistir 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2020 Diyanet Isleri Baskanligi Diyanet Isleri Baskanliginin yapmis oldugu ceviri esas alinmistir 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2020 Diyanet Isleri Baskanligi Diyanet Isleri Baskanliginin yapmis oldugu ceviri esas alinmistir 28 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2020 Diyanet Isleri Baskanligi Diyanet Isleri Baskanliginin yapmis oldugu ceviri esas alinmistir 21 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2020 Hasan 2009 s 88 Hasan 2009 s 91 Diyanet Isleri Baskanligi Diyanet Isleri Baskanliginin yapmis oldugu ceviri esas alinmistir 28 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2020 Diyanet Isleri Baskanligi Diyanet Isleri Baskanliginin yapmis oldugu ceviri esas alinmistir 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2020 Diyanet Isleri Baskanligi Diyanet Isleri Baskanliginin yapmis oldugu ceviri esas alinmistir 16 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2020 KaynaklarHasan Ahmet 2009 Ilk olarak 1988 de yayimlanmistir The Early Development of Islamic Jurisprudence Ilk Donem Islam Hukuk Biliminin Gelisimi Songur Haluk tarafindan cevrildi 1 bas Istanbul Ragbet Yayinlari ISBN 9789756835081 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Kose Saffet 2014 Islam Hukukuna Giris 4 bas Istanbul Hikmet Yayinlari ISBN 978 605 351 028 4 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Vikisozluk te nesih ile ilgili tanim bulabilirsiniz