Nijat Özön, (25 Aralık 1927, İstanbul - 15 Aralık 2010, Ankara) Türk sinema eleştirmeni ve kuramcısı, mütercim, dilbilim uzmanıdır. Türkiye'de sinema hakkında ilk süreli yayını çıkaran Özön, ilk sinema ansiklopedisini de yazdı.
Nijat Özön | |
---|---|
Sinema yazarı Nijat Özön | |
Doğum | 25 Aralık 1927 Beyoğlu, İstanbul, Türkiye |
Ölüm | 15 Aralık 2010 (82 yaşında) Altındağ, Ankara, Türkiye |
Meslek | Türk dilci, sinema tarihçisi ve çevirmen |
Milliyet | Türk |
Konu | Sinema |
Yaşamı
Nijat Özön, 25 Aralık 1927'de İstanbul Beyoğlu Kumbaracılar Yokuşu'nda yazın tarihçisi Mustafa Nihat Özön'ün oğlu olarak doğdu. 1952 yılına Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin Türk dili ve edebiyatı bölümünden mezun oldu. Aynı zamanda kütüphanecilik eğitimi de alan Özön, İstanbul'da bir dönem yayıncılık yaptı, daha sonra girdiği Anadolu Ajansı'nda 1981'de emekli olana kadar çalıştı. Dilbilim alanında çalıştı, sözlük ve ansiklopediler çıkardı, tercümeler yaptı. 1960'lı yıllarda Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu'nda sinema dersleri verdi. 1978'de Kültür Bakanlığı "Kültür Yüksek Kurulu" ve "Sinema Kurulu" üyeliğinde bulundu. İstanbul, Ankara ve İzmir film festivallerinde ödüller aldı.
Yazarlığa Ankara'da yayımlanan "Yağmur ve Toprak" dergisinde, Aralık 1950'de başladı. Dergi 1948-1951 arasında yayımlandı.
Fransız Sefaretinde (Büyükelçilik) haftalık bültenler hazırlıyordu.
N. Özer, Adnan Ufuk takma adlarıyla dergilerde yazdı. Bu tercihini yeni çıkmış dergilerde yazar adlarının çok sayıda olmasının önemiyle açıklıyor.
1956'da Türkiye'de sinemayla ilgili ilk kapsamlı başvuru kitabı olan "Sinema Sanatı"nı ve sinema sanatını kuramsal ve estetik yönüyle ele alan ilk sinema dergisi olan "Sinema"yı o çıkardı ve Türkiye'nin "ilk sinema tarihçisi" ve "ilk sinema kuramcısı" olarak anıldı. Sinemada biçim ve estetiğe önem veren Özön, sözünü sakınmayan dobra bir yazar olarak da tanınıyordu. Türk sinemasının geleceğini karanlık gören Özön, bu konuda Halit Refiğ'le sert tartışmalara girmiş, ödüllü yönetmen Metin Erksan'ın Sevmek Zamanı filmini batı özentisi bularak yerden yere vurmuştu.
1956'da, Halit Refiğ ile birlikte yayınladıkları "Sinema", "Kim" isimli dergilerde sinema üzerine yazıları çıktı.
Vedat Türkali'nin sinema ile ilgilenmesinin arkasında yatan kişi olarak da bilinir. Bir süre aynı cezaevinde birlikte kalmaları Türkali'nin daha sonraki dönemlerde sinemaya ilgi duymasını sağlamıştır.
Özön hapis meselesini şöyle anlatmış: "Ben Gizli Komünist Partisi üyesi olmakla suçlandım. Fakat ben partiden 1 yıl önce ayrılmıştım... 7 ay tutuklu kaldım... 4 ay hüküm giydim, yani devletten 3 ay alacağım var benim."
15 Aralık 2010'da kalp rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde hayatını kaybetti.
Eserleri
- Temel Yazım Kılavuzu
- Büyük Yazım Kılavuzu
- Büyük Dil Kılavuzu
- Türk Sineması Kronolojisi 1895-1966
- Söylenişli Fransızca-Türkçe Sözlük
- Sinema, Televizyon, Video, Bilgisayarlı Sinema Sözlüğü
- Karagözden Sinemaya Türk Sineması ve Sorunları Cilt: 1 Tarih, Sanat, Estetik, Endüstri, Ekonomi
- Karagözden Sinemaya Türk Sineması ve Sorunları Cilt: 2 Eleştirme, Eleştiri Yazıları, Sinema ve Toplum, Denetleme, Sinema ve TV
- Türk Sinema Tarihi, 1962
- Sinema El Kitabı, 1964
- Ansiklopedik Sinema Sözlüğü, Arkın Kitabevi, 1968
- Sinema Sanatı, Sinema Dergisi Yayınları, Ankara, 1956
- 100 Soruda Sinema Sanatı Nijat Özön, Mayıs 1972
- Sinema, Uygulayımı - Sanatı - Tarihi 1985
- Çevirileri
- Film Duyumu, Sergey M. Eisenstein
- Film Biçimi, Sergey M. Eisenstein
- Potemkin Zırhlısı / Harp Esirleri / Cehennemden Dönüş, Sergey M. Eisenstein
- Çağdaş Sinemanın Sorunları, André Bazin
- Cehennemden Dönüş John Ford, [Çeviren: Nijat Özön], Mart 1967,
- Harp Esirleri Renoir, [Çeviren: Nijat Özön], Mart 1967
- Sinemanın Temel İlkeleri V. I. Pudovkin, [Çeviren: Nijat Özön], Haziran 1966
Kaynakça
- ^ a b "Sinema tarihçisini kaybetti". Hürriyet.com. 17 Aralık 2010. 19 Aralık 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2011.
- ^ a b "Nijat Özön - Görsel Hafıza Projesi". BÜ Mithat Alam Film Merkezi. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ "Nijat Özön, Görsel Hafıza Projesi". BÜ Mithat Alam Film Merkezi. 2008. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından .
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nijat Ozon 25 Aralik 1927 Istanbul 15 Aralik 2010 Ankara Turk sinema elestirmeni ve kuramcisi mutercim dilbilim uzmanidir Turkiye de sinema hakkinda ilk sureli yayini cikaran Ozon ilk sinema ansiklopedisini de yazdi Nijat OzonSinema yazari Nijat OzonDogum25 Aralik 1927 1927 12 25 Beyoglu Istanbul TurkiyeOlum15 Aralik 2010 82 yasinda Altindag Ankara TurkiyeMeslekTurk dilci sinema tarihcisi ve cevirmenMilliyetTurkKonuSinemaYasamiNijat Ozon 25 Aralik 1927 de Istanbul Beyoglu Kumbaracilar Yokusu nda yazin tarihcisi Mustafa Nihat Ozon un oglu olarak dogdu 1952 yilina Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi nin Turk dili ve edebiyati bolumunden mezun oldu Ayni zamanda kutuphanecilik egitimi de alan Ozon Istanbul da bir donem yayincilik yapti daha sonra girdigi Anadolu Ajansi nda 1981 de emekli olana kadar calisti Dilbilim alaninda calisti sozluk ve ansiklopediler cikardi tercumeler yapti 1960 li yillarda Ankara Universitesi Basin Yayin Yuksek Okulu nda sinema dersleri verdi 1978 de Kultur Bakanligi Kultur Yuksek Kurulu ve Sinema Kurulu uyeliginde bulundu Istanbul Ankara ve Izmir film festivallerinde oduller aldi Yazarliga Ankara da yayimlanan Yagmur ve Toprak dergisinde Aralik 1950 de basladi Dergi 1948 1951 arasinda yayimlandi Fransiz Sefaretinde Buyukelcilik haftalik bultenler hazirliyordu N Ozer Adnan Ufuk takma adlariyla dergilerde yazdi Bu tercihini yeni cikmis dergilerde yazar adlarinin cok sayida olmasinin onemiyle acikliyor 1956 da Turkiye de sinemayla ilgili ilk kapsamli basvuru kitabi olan Sinema Sanati ni ve sinema sanatini kuramsal ve estetik yonuyle ele alan ilk sinema dergisi olan Sinema yi o cikardi ve Turkiye nin ilk sinema tarihcisi ve ilk sinema kuramcisi olarak anildi Sinemada bicim ve estetige onem veren Ozon sozunu sakinmayan dobra bir yazar olarak da taniniyordu Turk sinemasinin gelecegini karanlik goren Ozon bu konuda Halit Refig le sert tartismalara girmis odullu yonetmen Metin Erksan in Sevmek Zamani filmini bati ozentisi bularak yerden yere vurmustu 1956 da Halit Refig ile birlikte yayinladiklari Sinema Kim isimli dergilerde sinema uzerine yazilari cikti Vedat Turkali nin sinema ile ilgilenmesinin arkasinda yatan kisi olarak da bilinir Bir sure ayni cezaevinde birlikte kalmalari Turkali nin daha sonraki donemlerde sinemaya ilgi duymasini saglamistir Ozon hapis meselesini soyle anlatmis Ben Gizli Komunist Partisi uyesi olmakla suclandim Fakat ben partiden 1 yil once ayrilmistim 7 ay tutuklu kaldim 4 ay hukum giydim yani devletten 3 ay alacagim var benim 15 Aralik 2010 da kalp rahatsizligi nedeniyle tedavi gordugu Hacettepe Universitesi Tip Fakultesi Hastanesi nde hayatini kaybetti EserleriTemel Yazim Kilavuzu Buyuk Yazim Kilavuzu Buyuk Dil Kilavuzu Turk Sinemasi Kronolojisi 1895 1966 Soylenisli Fransizca Turkce Sozluk Sinema Televizyon Video Bilgisayarli Sinema Sozlugu Karagozden Sinemaya Turk Sinemasi ve Sorunlari Cilt 1 Tarih Sanat Estetik Endustri Ekonomi Karagozden Sinemaya Turk Sinemasi ve Sorunlari Cilt 2 Elestirme Elestiri Yazilari Sinema ve Toplum Denetleme Sinema ve TV Turk Sinema Tarihi 1962 Sinema El Kitabi 1964 Ansiklopedik Sinema Sozlugu Arkin Kitabevi 1968 Sinema Sanati Sinema Dergisi Yayinlari Ankara 1956 100 Soruda Sinema Sanati Nijat Ozon Mayis 1972 Sinema Uygulayimi Sanati Tarihi 1985CevirileriFilm Duyumu Sergey M Eisenstein Film Bicimi Sergey M Eisenstein Potemkin Zirhlisi Harp Esirleri Cehennemden Donus Sergey M Eisenstein Cagdas Sinemanin Sorunlari Andre Bazin Cehennemden Donus John Ford Ceviren Nijat Ozon Mart 1967 Harp Esirleri Renoir Ceviren Nijat Ozon Mart 1967 Sinemanin Temel Ilkeleri V I Pudovkin Ceviren Nijat Ozon Haziran 1966Kaynakca a b Sinema tarihcisini kaybetti Hurriyet com 17 Aralik 2010 19 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2011 a b Nijat Ozon Gorsel Hafiza Projesi BU Mithat Alam Film Merkezi 22 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Nijat Ozon Gorsel Hafiza Projesi BU Mithat Alam Film Merkezi 2008 22 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Dis baglantilar