Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Niyâzî-i Mısrî, (d. 9 Mart 1618, Malatya - ö. 16 Mart 1694, Limni), Halvetiye tarikatının Mısriyye kolunun kurucusu olan mutasavvıf ve şair.
Niyâzî-i Mısrî | |
|---|---|
| Doğum | Muhammed ibn Ali Çelebi 9 Mart 1618 Malatya, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 16 Mart 1694 Limni, Osmanlı Devleti |
| Ölüm sebebi | Sürgünde zehirlenerek |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Osmanlı Devleti |
| Din | Sünni İslam |
| Çocuk(lar) | Fâtıma Ali Çelebi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Tasavvuf |
| Doktora danışmanı | Ümmî Sinan |
Hayatı
Niyâzî-i Mısrî'nin asıl adı Mehmed olup, 9 Mart 1618'de Malatya'nın şimdiki adı Soğanlı olan Aspozi kasabasında dünyaya gelmiştir. Babası, yöresinin önde gelenlerinden Nakşibendiyye tarikatı mensubu Soğancızâde Ali Çelebi'dir. Niyâzî ve Mısrî ise mahlaslarıdır. Mısrî mahlası tahsilini Mısır'da yaptığından dolayıdır. Çeşitli medreselerde eğitim görmüş ve farklı yerlerde tasavvuf bilgisini geliştirmiştir. 1655 yılında Halveti şeyhi Sinan-ı Ümmî'den hilâfet alarak irşada mezun kılınmış, memleketin pek çok yerinde vaazlar vererek halkı irşad etmeye çalışmıştır. Şöhreti her yana yayılan Niyazî Mısrî, ordunun maneviyâtını yükseltmek için Sultan IV. Mehmet tarafından Lehistan seferine götürülür. Hakkında ileri sürülen iftiralardan sonra Limni adasına sürülür ve burada on beş yıl çileli bir hayat yaşar. Ölümünden bir yıl kadar önce affedilir ve Bursa’ya döner. Fakat Bursa Kadısı'nın şikayeti üzerine tekrar Limni’ye gönderilir ve burada vefat eder. Sürgün görevinde ona sonradan şeyhlik makamına yükselecek olan eşlik eder. Osmanlı sultanı tarafından sürgüne gönderildiği Limni adasında 1694 senesinde bir çarşamba günü kuşluk vakti öldü ve aynı adaki türbesine defnedildi. Türkçe ve Arapça manzum ve mensur on ciltten fazla eseri bulunmaktadır. Aruz ölçüsü ile yazdığı şiirlerinde genellikle Nesimî ve Fuzulî’nin, heceyle yazdığı şiirlerinde ise Yunus Emre’nin etkisinde kaldığı görülür. Divanı’nın yanı sıra Risaletü’t-Tevhid, Şerh-i Esma-i Hüsnâ, Sûre-i Yusuf Tefsiri, Şerh-i Nutk-ı Yunus Emre, Risale-i Eşrât-ı Saat, Tahirnâme, Fatihâ Tefsiri, Sûre-i Nûr Tefsiri eserlerinden bazılarıdır.
Arûzla yazdığı şiirlerinde Nesimî’nin etkisinde kalan Niyazî, devrinin Vahdet-i Vücud görüşüne mensup kişilerinden de biridir.
Eserleri
1. Türkçe
- Divân
- Tuhfetü'l-uşşâk
- Süleymaniye Küt. Reşid Ef. 1218 numaradaki mecmua.
- Mecmua-i Kelimât-ı Kudsiyye
- Risâle fi’t-tasavvuf
- Risâle-i Devriyye
- Ta‘bîrâtü’l-vâkıât
3. Risaleleri
- Risâle‐i Devriyye
- Risâle‐i Es’ile ve Ecvibe‐i Mutasavvufâne
- Risâle‐i Eşrâtü’s‐Sâat
- Tabirnâme
- Risâle‐i Haseneyn
- Risâle‐i Hızriyye
- Risâle‐i Arşiyye
- Vahdetnâme
- Risâle‐i İade
- Risâle‐i Nokta
- Akîdetü’l‐Mısrî
- Risale fî Devrân‐ı Sofiye
- Etvâr‐ı Seb’a
4. Şerhleri
- Şerh‐i Esmâ‐i Hüsnâ
- Şerh‐i Nutk‐ı Yûnus Emre
5. Mektupları
6. Ait Olduğu Söylenen Diğer Eser ve Risaleler
- Lübbü’l‐Lüb ve Sırru’s‐Sır
- Cenâb‐ı Hakk’ın her şeyi muhit olduğu hakkında risale
- Elğâz‐ı Sofiye
- Risale fî işareti’l‐vâkıât fi’l‐fatihati’ş‐şerîfe‐
- Rısâle‐i usûl‐i târikat
- Usûl‐i târikat ve rumûz‐i hakikat
- Eşrefoğlu Rûmî’ye ait beyitlerin şerhi
- Bir beyitin şerhi
- Tefsir‐i duâ hakkında risale
- Ahvâl‐ı tarîkat‐ı Hak
- Tuhfetü’I‐Uşşak ve Tuhfetü’l‐Müştâk
- El‐levâyih iî suâl‐i Şeyh Mısri
- Güneşin mağribden nasıl doğduğu hakkında risale
- Risâle‐i îman‐ı taklidi ve tahkiki
- Ta’bîr‐i sadâ‐yı nâkûs
- Risâle‐i fî tasviri’l‐ecsâm ve’l‐erhâm
- Risâle‐i târîhiyye
- Cüz‐i la yetecezzâ
7. Yazdığı Tefsirler
- Tefsîr‐i sûre‐i Yûsuf
- Tefsîr‐i innâ eradna’l‐emânete
- Tefsîr‐i lem yekünıllezîne keferû‐
- Allâhu nûru’s‐semâvâti ve’l‐ard—
- Tefsîr‐i âyet‐i “İz kale rabbüke‐‐‐
- Tefsîr‐i âyet‐i innallahe
Arapça Eserleri
- Mevâidü’l‐irfân
- Devre‐i Arşiyye
- Tesbî‐i Kasîde‐i Bür’e (Bürde)
- Tefsîr‐i Fâtihatü’l‐Kitâb
- Mecâlis
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Mısri Niyazi Divanı Şerhi, Yazan: Seyyid Muhammed Nur, Haz.: M. S. Bilginer
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisöz'de alıntılar |
Literatür
- Bukağı, Emine Işınsu, 2004
- Niyazi-i Mısri Divanı Şerhi, Muhammed Nur'ül Arabi, çev. Mustafa Tatcı ve İbrahim Özay, 2018
- Niyâzî-i Mısrî Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ve Dîvânı (Tenkitli Metin), Kenan Erdoğan, 1998
Dipnotlar
- Seyyid Muhammed Nur'ül Arabi, Haz.: Mahmut Sadettin Bilginer (1976). Mısri Niyazi Divanı Şerhi. İstanbul: Esma Yayınları.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Niyazi i Misri d 9 Mart 1618 Malatya o 16 Mart 1694 Limni Halvetiye tarikatinin Misriyye kolunun kurucusu olan mutasavvif ve sair Niyazi i MisriDogumMuhammed ibn Ali Celebi 9 Mart 1618 Malatya Osmanli DevletiOlum16 Mart 1694 Limni Osmanli DevletiOlum sebebiSurgunde zehirlenerekMilliyetTurkVatandaslikOsmanli DevletiDinSunni IslamCocuk lar Fatima Ali CelebiKariyeriDaliTasavvufDoktora danismaniUmmi SinanHayatiNiyazi i Misri nin asil adi Mehmed olup 9 Mart 1618 de Malatya nin simdiki adi Soganli olan Aspozi kasabasinda dunyaya gelmistir Babasi yoresinin onde gelenlerinden Naksibendiyye tarikati mensubu Sogancizade Ali Celebi dir Niyazi ve Misri ise mahlaslaridir Misri mahlasi tahsilini Misir da yaptigindan dolayidir Cesitli medreselerde egitim gormus ve farkli yerlerde tasavvuf bilgisini gelistirmistir 1655 yilinda Halveti seyhi Sinan i Ummi den hilafet alarak irsada mezun kilinmis memleketin pek cok yerinde vaazlar vererek halki irsad etmeye calismistir Sohreti her yana yayilan Niyazi Misri ordunun maneviyatini yukseltmek icin Sultan IV Mehmet tarafindan Lehistan seferine goturulur Hakkinda ileri surulen iftiralardan sonra Limni adasina surulur ve burada on bes yil cileli bir hayat yasar Olumunden bir yil kadar once affedilir ve Bursa ya doner Fakat Bursa Kadisi nin sikayeti uzerine tekrar Limni ye gonderilir ve burada vefat eder Surgun gorevinde ona sonradan seyhlik makamina yukselecek olan eslik eder Osmanli sultani tarafindan surgune gonderildigi Limni adasinda 1694 senesinde bir carsamba gunu kusluk vakti oldu ve ayni adaki turbesine defnedildi Turkce ve Arapca manzum ve mensur on ciltten fazla eseri bulunmaktadir Aruz olcusu ile yazdigi siirlerinde genellikle Nesimi ve Fuzuli nin heceyle yazdigi siirlerinde ise Yunus Emre nin etkisinde kaldigi gorulur Divani nin yani sira Risaletu t Tevhid Serh i Esma i Husna Sure i Yusuf Tefsiri Serh i Nutk i Yunus Emre Risale i Esrat i Saat Tahirname Fatiha Tefsiri Sure i Nur Tefsiri eserlerinden bazilaridir Aruzla yazdigi siirlerinde Nesimi nin etkisinde kalan Niyazi devrinin Vahdet i Vucud gorusune mensup kisilerinden de biridir Eserleri1 Turkce Divan Tuhfetu l ussak Suleymaniye Kut Resid Ef 1218 numaradaki mecmua Mecmua i Kelimat i Kudsiyye Risale fi t tasavvuf Risale i Devriyye Ta biratu l vakiat 3 Risaleleri Risale i Devriyye Risale i Es ile ve Ecvibe i Mutasavvufane Risale i Esratu s Saat Tabirname Risale i Haseneyn Risale i Hizriyye Risale i Arsiyye Vahdetname Risale i Iade Risale i Nokta Akidetu l Misri Risale fi Devran i Sofiye Etvar i Seb a 4 Serhleri Serh i Esma i Husna Serh i Nutk i Yunus Emre 5 Mektuplari 6 Ait Oldugu Soylenen Diger Eser ve Risaleler Lubbu l Lub ve Sirru s Sir Cenab i Hakk in her seyi muhit oldugu hakkinda risale Elgaz i Sofiye Risale fi isareti l vakiat fi l fatihati s serife Risale i usul i tarikat Usul i tarikat ve rumuz i hakikat Esrefoglu Rumi ye ait beyitlerin serhi Bir beyitin serhi Tefsir i dua hakkinda risale Ahval i tarikat i Hak Tuhfetu I Ussak ve Tuhfetu l Mustak El levayih ii sual i Seyh Misri Gunesin magribden nasil dogdugu hakkinda risale Risale i iman i taklidi ve tahkiki Ta bir i sada yi nakus Risale i fi tasviri l ecsam ve l erham Risale i tarihiyye Cuz i la yetecezza 7 Yazdigi Tefsirler Tefsir i sure i Yusuf Tefsir i inna eradna l emanete Tefsir i lem yekunillezine keferu Allahu nuru s semavati ve l ard Tefsir i ayet i Iz kale rabbuke Tefsir i ayet i innallaheArapca Eserleri Mevaidu l irfan Devre i Arsiyye Tesbi i Kaside i Bur e Burde Tefsir i Fatihatu l Kitab MecalisAyrica bakinizKizil Dedem Muhammed Nebioglu Ah Minel Ask Dini dislayicilikKaynakca Misri Niyazi Divani Serhi Yazan Seyyid Muhammed Nur Haz M S Bilginer Vikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininVikisoz de alintilarLiteraturBukagi Emine Isinsu 2004 Niyazi i Misri Divani Serhi Muhammed Nur ul Arabi cev Mustafa Tatci ve Ibrahim Ozay 2018 Niyazi i Misri Hayati Edebi Kisiligi Eserleri ve Divani Tenkitli Metin Kenan Erdogan 1998Dipnotlar Seyyid Muhammed Nur ul Arabi Haz Mahmut Sadettin Bilginer 1976 Misri Niyazi Divani Serhi Istanbul Esma Yayinlari