Nookrasi () (Nous, "akıl" veya "zihin" anlamına gelir ve Kratos, "güç" veya "otorite" anlamına gelir) en bilge olarak kabul edilen kişilere karar verme yetkisinin verildiği bir ideal yönetim türüdür. Bu fikir, başta Platon, Farabi ve Konfüçyüs olmak üzere, çeşitli felsefeciler tarafından erken dönemlerde ileri sürülmüştür.
Gelişimi
Nookrasinin bir siyasi sistem olarak uygulamaya yönelik ilk girişimlerden biri, Pisagor'un İtalya'da takipçileri "matematikoi" tarikatı ile birlikte inşa etmeyi planladığı "bilgelerin şehri" idi.
Platon, Yasalar adlı eserinde bu şehri "sofokrasi", yani filozof kralların yönetimi olarak değerlendirmiştir, ancak bazıları onu aynı şekilde "nookrasi" savunucusu olarak görmektedir.
Vladimir Vernadski, modern tarihte bu terimi değil ama "noosfer" terimini kullanarak benzer kavramlar ortaya atmıştır. , nookrasiyi "düşünen madde doğada kütlesini arttırır, jeo ve biyosfer noosfere dönüşür, insanlığın geleceği nookrasi olarak tasavvur edilebilir - yani belirli sosyal grupları veya bir bütün olarak toplumu temsil eden ayrı bireyler yerine kolektif beynin gücü" olarak tanımlamıştır.
Daha somut bir ifadeyle, genetiği değiştirilmiş gıda veya organizmalarla (GDO'lar) ilgili paradigmatik tartışmalar üzerinde nookrasi düşünülebilir. GDO'lar konusunda, uzmanların görüşleri ile halkın büyük bir bölümünün görüşleri keskin bir şekilde çatışmaktadır. Nookraside makul bir şekilde herkesten daha bilge olduğu düşünülen kişilerden oluşan bir konseyin, diğer şeylerin yanı sıra, böylesine katı bir ihtiyatlılık ilkesine uymaması beklenebilir.
Olası yöntemler
"" olarak adlandırdığı kabaca eşdeğer kavramın taksonomisinde, yönetişimi daha bilge bir süreç haline getirmenin bazı temel yolları bulunmaktadır:
- "Kısıtlı oy hakkı": Esere göre yalnızca oy kullanma hakkını kazanmak için yeterince bilgili olduğunu kanıtlayanlara oy hakkı verilmelidir. Oy hakkını belirlemek için bir test yapılmalıdır. Herkes bu sınava girmeye hak kazanacak, ancak sadece temel siyasi bilimler, ekonomi ve sosyoloji kavramlarını iyi bilenler oy kullanma izni alacaktır. Testin adil olması için sorular objektif konulara odaklanmalıdır. Bir teşvik yaratmak amacıyla, sınavı geçen seçmenlere 1.000 dolar bonus verilebilir. Sınavı geçemeyen ancak oy kullanmak isteyen bir vatandaş, yakıt tüketim vergisine benzer şekilde, 2.000 dolar ceza ödeyebilir.
- "Çoğul oy hakkı": Herkes bir oy hakkına sahip olur, ancak daha iyi eğitimli ve bilgili olanlar daha fazla oy alır. Bu sistem, filozof John Stuart Mill tarafından savunulmuştur Siyasi katılımın seçmenleri güçlendirdiğini düşünmüştür. Ayrıca, düşük bilgili seçmenlerin kötü kararlar vereceğini öne sürer.
- "Oy Hakkı kurası": Her seçimden önce, oy kullanma hakkı vermek için rastgele bir kişi seçmek için çekiliş yapılır. Oy kullanmak isteyenler, diğer seçmenlerle birlikte kuralara katılarak oy hakkını kazanmak zorunda olacaktır. Kazanan kişilerin rastgele seçilmesinin bir sonucu olarak, seçmen kitlesinin daha geniş bir nüfusun demografik yapısını yansıtması mümkündür.
- "Epistokratik veto": Her vatandaş oy kullanma hakkını elinde tutar, ancak epistokratik bir hükûmet dalı demokratik müzakereleri geçersiz kılabilir. Bu danışma kuruluna üyelik, topluma açık olacaktır, ancak nitelikli olmak için zor testlerden geçmek ve sabıka kaydı kontrollerinden geçmek gerekecektir. Çıkar çatışması olan kişiler diskalifiye edilecektir. Bu uzman gözetmenler konseyi yeni yasa veya düzenleme yaratamaz ancak yanlış bulduğu kararları geçersiz kılabilir. Konsey, niteliksiz adayların adaylıklarını engelleyebilir; bu durum tıkanıklık yaratabilir ancak seçmenleri adayları dikkatlice düşünmeye zorlar.
- "Simüle edilmiş kahin": Bu modelde, tüm vatandaşlardan aynı anda politikalar veya adaylar hakkında oy kullanmaları, temel siyasi bilgi testini geçmeleri ve demografik bilgilerini belirtmeleri istenir. Bu üç veri setiyle, hükûmet kamuoyunun "aydınlanmış tercihlerini" tahmin edebilir; örneğin, tam bilgiye sahip ancak demografik olarak farklı olan bir seçmen kitlesinin ne isteyeceğini belirleyebilir.
Nookrasinin gerekçeleri
Düşük bilgi sahibi seçmenler
Nookratik teorinin savunucuları, modern demokrasilerdeki seçmenlerin büyük ölçüde cahil, yanlış bilgilendirilmiş ve irrasyonel olduğunu öne süren deneysel bulgulara atıfta bulunmaktadır. Teoriye göre demokrasilerin doğasında var olan seçmenlerin irrasyonelliği iki temel davranışsal ve bilişsel kalıpla açıklanabilir. İlk olarak, seçmenlerin çoğu oylarının marjinal katkısının seçim sonuçları üzerinde bir fark yaratmayacağını düşünmekte, dolayısıyla siyasi konularda kendilerini bilgilendirmeyi faydalı bulmamaktadır. Başka bir deyişle, yeni bilgi edinmenin gerektiği zaman ve çaba nedeniyle, seçmenler rasyonel olarak bilgisiz kalmayı tercih etmektedir. Dahası, çoğu vatandaşın siyasi bilgileri tarafsız, rasyonel yollardan ziyade son derece önyargılı, partizan, motivasyonlu yollarla işlediği gösterilmiştir. Bu psikolojik olgu, seçmenlerin kendilerini belirli bir siyasi grupla güçlü bir şekilde özdeşleştirmelerine, özellikle tercih ettikleri ideolojik eğilimlerle uyumlu argümanları destekleyecek kanıtlar bulmalarına ve nihayetinde yüksek düzeyde önyargıyla oy kullanmalarına neden olmaktadır.
Demokrasinin ürettiği politikalar
Teoriye göre seçmenlerin mantıksız siyasi tercihleri, hesaplı seçimler yapmalarını ve doğru politika önerilerini tercih etmelerini engellemektedir. Öte yandan, birçok siyasi deney, seçmenlerin daha fazla bilgi sahibi olması durumunda daha iyi politikaları destekleme eğiliminde olduklarını göstermiş ve bilgi edinmenin rasyonel oy verme üzerinde doğrudan bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Dahası, nookrasi taraftarları, politikacıların seçimleri kazanmak ve iktidarlarını sağlamlaştırmak için vatandaşların politika kararlarını, bu politikaların içeriğine ve daha sonraki sonuçlarına özellikle dikkat etmeden uygulamayı tercih edecekleri gerçeğinde daha büyük bir tehlike görmektedir. Demokrasilerde sorun, seçmenlerin kötü politika kararları almaya eğilimli olması ve dolayısıyla politikacıların kişisel çıkarları nedeniyle bu politikaları uygulamaya teşvik edilmesidir. Bu nedenle nookratlar, kötü politika sonuçlarını önlemek için vatandaşların oy verme gücünü sınırlamanın mantıklı olduğunu savunurlar. Nookrasi, hayırseverlik girişimlerini sürdürmek için bir davranış kuralına sahiptir.[]
Uzmanlığın kullanımı
Nookratlara göre, siyasi kararların karmaşık doğası göz önüne alındığında, bir vatandaşın siyasi amaçlarına ulaşmak için gerekli araçlara karar vermek için gerekli bilgiye sahip olacağını varsaymak makul değildir. Genel olarak, siyasi eylemler ekonomi, sosyoloji, uluslararası ilişkiler ve kamu politikası gibi çeşitli alanlardan çok sayıda sosyal bilimsel bilgi gerektirir; ancak sıradan bir seçmen bu alanlardan herhangi birinde en uygun kararı verecek kadar uzmanlaşmamıştır. Christiano bu sorunu çözmek için, vatandaşların siyasi tartışmaların gündemini belirlediği ve toplumun amaçlarını saptadığı, yasa koyucuların ise bu amaçlara ulaşmak için kullanılacak araçlara karar vermekle sorumlu olduğu, siyasi işbölümüne dayalı bir yönetim sistemi önermektedir. Nookratlar için, karar alma mekanizmasının özel olarak eğitilmiş, uzmanlaşmış ve deneyimli bir organa devredilmesinin daha üstün ve daha verimli politika sonuçlarıyla sonuçlanması beklenir. Bir tür nookratik yönetim unsuruna sahip olan bazı ülkelerin son dönemdeki ekonomik başarıları, nookrasi lehindeki bu argümana dayanak sağlamaktadır.
Örneğin, Singapur meritokrasiyi destekleyen bir siyasi sisteme sahiptir; Singapur'da hükûmete giden yol, yalnızca ortalamanın üzerinde becerilere sahip olanların sıkı üniversite giriş sınavları, işe alım süreçleri vb. ile belirleneceği ve ardından tüm topluma fayda sağlayacak en iyi çözümleri geliştirebilmek için titizlikle eğitileceği şekilde yapılandırılmıştır. Ülkenin kurucu lideri Lee Kuan Yew'in sözleriyle Singapur, doğuma bağlı zenginlik ya da ayrıcalığa değil, çaba ve liyakate dayalı bir toplumdur. Teoriye göre bu sistem öncelikle vatandaşların siyasi liderlerin ülkenin uzun vadeli planlarını kendilerinden daha iyi anlama eğiliminde olduklarına inanmaları nedeniyle işlemektedir; bu nedenle, olumlu politika sonuçlarını gördükçe, meritokratik boyutlardan şikayet etmek yerine sisteme uyma eğilimindedirler. Örneğin, Singapur'da vatandaşların çoğu, Singapur'u üçüncü dünya ülkesinden gelişmiş bir ekonomiye dönüştürmeyi başardığını, vatandaşlarında ülkeye karşı sadakati başarılı bir şekilde teşvik ettiğini ve büyük bir etnik çeşitliliğe rağmen benzersiz bir Singapur vatandaşlığı kavramını doğurduğunu belirterek hükûmetlerini övmektedir.[] Singapur'un teknokratik sistemini daha da geliştirmek için Parag Khanna gibi bazı düşünürler, ülkenin doğrudan teknokrasi modelini benimsemesini, temel konularda çevrimiçi anketler, referandumlar vb. yoluyla vatandaşlardan girdi talep etmesini ve uzmanlardan oluşan bir komitenin bu verileri analiz ederek en iyi hareket tarzını belirlemesini önermiştir.
Eleştiriler
Teknokrasiler gibi nookrasiler de, az ya da çok kalıcı bir yönetici sınıfın potansiyel olarak desteklenmesi gibi meritokratik başarısızlıklar nedeniyle eleştirilmiştir. Diğer eleştiriler ise daha demokratik ideallerin daha iyi epistemik hukuk ve politika modelleri olduğunu vurgulamıştır. Nookrasiye yönelik eleştiriler çok çeşitli şekillerde ortaya çıkmaktadır; bunlardan ikisi nookrasilerin etkinliği ve siyasi uygulanabilirliğine odaklanan eleştirilerdir.
Teknokrasi, meritokrasi ve epistokrasi de ( sıkça atıfta bulunulan kitabının odak noktası) dahil olmak üzere tüm biçimleriyle nookrasiye yönelik eleştiriler, nookrasi yerine doğrudan demokrasinin desteklenmesinden, demokraside temsil anlayışına yönelik değişiklik önerilerine kadar uzanmaktadır. Siyaset kuramcısı , temsilcilerin yönetim için önemli yasaları etkin bir şekilde çıkarmasını savunurken, özellikle halkı karar alma sürecinden uzaklaştırmayı ve böylece siyasi güçlerini geçersiz kılmayı amaçlayan temsil anlayışlarını eleştirmektedir. Nookrasi, özellikle Jason Brennan'ın Against Democracy (Demokrasiye Karşı) adlı kitabında tasavvur edildiği şekliyle, bilgisiz memurlara göre daha yararlı kararlar alacağı varsayılan memurların son derece üstün bilgilerine dayanarak halkı karardan ayırmayı amaçlamaktadır.
Anti-demokratiklik ve nookrasi
Özellikle Jason Brennan'ın epistokrasisi demokrasiyle ve teorisyenlerin demokrasiler için önerdiği belirli kriterlerle çelişmektedir. Robert Dahl'ın Poliarşi'si çok sayıda insanı yöneten demokrasiler için belirli kurallar ve vatandaşlara tanınması gereken hakları ortaya koymaktadır. Hükûmetin, yönetimin tam üyelerinin tercihlerini ayrımcı bir şekilde dikkate almaması yönündeki talebi, Brennan'ın "kısıtlı oy hakkı" ve "çoğul oy" şemaları tarafından kısıtlanmaktadır. Kitabının sekizinci bölümünde Brennan, ulaşılan eğitim seviyelerine göre insanlara daha fazla oy hakkı tanıyan kademeli bir oy gücü sistemi önermektedir; varsayımsal bir vatandaşa verilen ilave oy sayısı, on altı yaşından itibaren lise, lisans, yüksek lisans ve benzeri her seviyede artmaktadır. Bununla birlikte Dahl, büyük bir insan grubunu yöneten her demokrasinin "alternatif bilgi kaynaklarını" kabul etmesi ve onaylaması gerektiğini yazmıştır. Ayrıca, "Örgün eğitim gibi bir sisteme dayanarak vatandaşlığın tüm yetkilerini vermek, insanların bilgiyi tüketebilecekleri diğer yolları hesaba katmamaktadır" argümanı yaygın olarak atıfta bulunulan argümandır.
Uzmanların verimi
Nookrasi aynı zamanda verimlilik iddiaları nedeniyle de eleştirilmektedir. Brennan, sıradan insanların devlet adına karar vermelerine güvenilememesinin birçok nedeninden birinin, muhakemenin yaygın olarak motive edilmesi ve bu nedenle insanların hangi politikaları destekleyeceklerine en etkili olana göre değil, önlemleri öneren ve destekleyenlerle olan bağlantılarına göre karar vermeleri olduğunu yazmıştır. Brennan, ideal insanı Platon'un filozof kralını ve daha gerçekçi bir ifadeyle Michael Young'ın adlı makalesinde hicvettiği akademik elitleri yansıttığını öne sürmüştür.
Modern siyaset teorisyenleri siyasette önyargılı bir bakış açısını reddetmezler, ancak bu önyargılar hakkında yaygın olarak düşünüldüğü yazılmaz. Profesör Landemore, bilişsel çeşitliliğin varlığını kullanarak, problem çözme (biliş) yaklaşımlarında büyük bir çeşitlilik gösteren herhangi bir insan grubunun başarılı olma olasılığının, böyle olmayan gruplara göre daha yüksek olduğunu savunmaktadır. Bu görüşünü, New Haven'da ışıklandırması olmayan bir köprüdeki suç oranını azaltmak isteyen farklı kariyerlere sahip vatandaşlar, politikacılar ve polislerden oluşan bir görev gücü örneğini kullanarak açıklamaktadır. Bu çözümün etkili olduğu kanıtlanmış, Kasım 2010 itibarıyla lambaların yerleştirilmesinden bu yana köprüde tek bir gasp vakası rapor edilmemiştir. Yazarın argümanı esas olarak nookratik ilkelerin çürütülmesinde yatmaktadır, zira bu ilkeler, siyasi sistem sadece elitler arasında bir tartışma olarak görüldüğünde ve tüm yönetim arasında bir tartışma olmadığında, çeşitlilik içeren bir havuzun artan sorun çözme becerisini kullanmamaktadır.
Bazı teorisyenlere göre nookrasi, mevcut elit iktidar yapılarını koruyacak ve aynı zamanda etkisizliğini sürdürecek bir fantezi üzerine inşa edilmiştir. New Yorker için yazan Caleb Crain, Brennan'ın yücelttiği idealizmin gerçekten var olduğunu söylemek için çok az neden olduğunu belirtmiştir. Crain, Brennan'ın kitabında yer alan ve matematikte üstün becerilere sahip olduklarını kanıtlayanların bile, bu becerileri kullanmaları zaten sahip oldukları siyasi inancı tehdit ediyorsa kullanmadıklarını gösteren bir çalışmadan bahsediyor. Brennan bu çalışmayı siyasi kabileciliğin tüm insanlarda ne kadar derin köklere sahip olduğunu göstermek için kullanırken, Crain bu çalışmadan, bilgi ve hakikate sıradan vatandaştan daha fazla saygı göstererek politika yapabilen epistokratik bir organın doğasını sorgulamak için yararlanmıştır. Birçoklarına göre bunu düzeltmenin tek yolu müzakere çemberini genişletmektir (yukarıda tartışıldığı gibi) çünkü halktan daha fazla girdi ve onay alınarak alınan politika kararları daha uzun ömürlü olmakta ve hatta uzmanların da onayını almaktadır. Crain, uzmanların da hatalı olduğunu göstermek için, son yıllarda başarısız olarak nitelendirdiği uzman onaylı siyasi kararlardan bazılarını sıralamıştır: "Irak işgali, Avro Bölgesi, banka kredilerini teminatlandırılmış borç yükümlülükleri haline getirmek."
Bu siyasi kararların gerekçelerine ilişkin tartışmalar sürerken, siyaset teorisyeni David Estlund epistokrasiye karşı en önemli argümanlardan biri olarak gördüğü seçmen seçiminde yanlılık konusunu ortaya attı. Estlund'un korkusu, seçmenlerin ve seçmenlerin oy miktarının seçildiği yöntemin, insanların tespit edemediği ve bu nedenle düzeltemediği bir şekilde taraflı olabileceğiydi. Hem Brennan hem de Crain'in belirttiği gibi, seçmen seçme yöntemlerinin bilinen yönleri pek çok teorisyeni endişelendirmektedir.
Nookrasinin demografik adaletsizliği
Demokrasiyi savunanlar, adaletsizliğini ve kötü sonuçlarını belirterek nookrasinin özünde iki boyutta adaletsiz olduğunu göstermeye çalışmışlardır. Bunlardan ilki, farklı gelir düzeylerine ve eğitim geçmişlerine sahip kişilerin bilgiye eşit olmayan erişimleri olduğundan, epistokratik yasama organının doğal olarak daha yüksek ekonomik statüye sahip vatandaşlardan oluşacağını ve dolayısıyla toplumun farklı demografik gruplarını eşit şekilde temsil edemeyeceğini belirtmektedir. İkinci argüman ise politika sonuçlarıyla ilgilidir; nookratik organda demografik açıdan aşırı temsil ve eksik temsil söz konusu olacağından, sistem demografik açıdan avantajlı grubu kayırarak adaletsiz sonuçlar üretecektir. Brennan bu iki eleştiriye karşı nookrasiyi savunmakta ve sistem için bir gerekçe sunmaktadır.
Demokratlar tarafından öne sürülen adaletsizlik argümanını reddeden Brennan, modern demokrasilerde oy kullanan seçmenlerin demografik olarak da orantısız olduğunu savunmaktadır; deneysel çalışmalara dayanarak, beyaz, orta yaşlı, yüksek gelirli erkekler gibi ayrıcalıklı geçmişten gelen seçmenlerin diğer demografik gruplardan daha yüksek oranda oy kullanma eğiliminde olduğu gösterilmiştir. Genel oy hakkı varsayımı altında de jure olarak her grup aynı oy hakkına sahip olsa da, de facto uygulamalar ayrıcalıklı kişilerin seçim sonuçları üzerinde daha fazla etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, teoriye göre temsilciler de toplumun demografik yapısıyla örtüşmeyecektir ve bu nedenle demokrasi pratikte adaletsiz görünmektedir.
Brennan, ikinci iddiayı çürütmek için seçmenlerin bencilce oy kullanmadığını, başka bir deyişle avantajlı grubun azınlık grubunun çıkarlarını baltalamaya çalışmadığını belirtmektedir. Brennan'a göre bu nedenle, demografik olarak avantajlı gruba doğru daha çarpık olan nookratik organların avantajlı grup lehine kararlar alacağı endişesi başarısız olmaktadır. Brennan'a göre nookrasi, belirli bireylerden ziyade toplumun genelinin refahını artıracak şekilde hizmet edebilir.
Daha fazlası için
Nietzsche, Friedrich (2017). Yunan Devleti ve Diğer Parçalar. Delphi Klasikleri.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Laks, André (2000). "The Laws". Rowe, Christopher; Schofield, Malcolm (Ed.). The Cambridge History of Greek and Roman Political Thought. Cambridge University Press. s. 262. ISBN .
- ^ Brennan, Jason F. (2016). Against Democracy. Princeton University Press.
- ^ a b c d e f g Brennan, Jason (2016). Against democracy. Princeton. ISBN . OCLC 942707357.
- ^ Christiano, Thomas (1996). The Rule of the Many. CO: Westview.
- ^ Bell, D.A. (2016). The China Model: Political Meritocracy and the Limits of Democracy. Princeton University Press.
- ^ Khanna, Parag (1 Temmuz 2017). "Swiss Direct Democracy + Singapore's Smart Rulers = Direct Technocracy". New Perspectives Quarterly (İngilizce). 34 (3). ss. 40-42. doi:10.1111/npqu.12093. ISSN 1540-5842.
- ^ a b Landemore, Hélène (2017). "Deliberative Democracy as Open, Not (Just) Representative Democracy". . 146 (3). ss. 51-63. doi:10.1162/DAED_a_00446.
- ^ a b Dahl, Robert A. (1971). Polyarchy: participation and opposition. New Haven: . ISBN . OCLC 49414698.
- ^ a b . classics.mit.edu. 16 Nisan 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018.
- ^ a b c Landemore, Hélène (1 Mayıs 2013). "Deliberation, cognitive diversity, and democratic inclusiveness: an epistemic argument for the random selection of representatives". Synthese (İngilizce). 190 (7). ss. 1209-1231. doi:10.1007/s11229-012-0062-6. ISSN 0039-7857.
- ^ a b c d Crain, Caleb (31 Ekim 2016). "The Case Against Democracy". The New Yorker (İngilizce). ISSN 0028-792X. 23 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2018.
- ^ Maboudi, Tofigh (2016). "Crowdsourcing the Egyptian Constitution: Social Media, Elites, and the Populace". Political Research Quarterly. 69 (4). ss. 716-731. doi:10.1177/1065912916658550.
- ^ a b Estlund, David M. (2008). Democratic authority: a philosophical framework. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ISBN . OCLC 647843193.
- ^ a b c Brennan, Jason (1 Şubat 2018). "Does the Demographic Objection to Epistocracy Succeed?". Res Publica (İngilizce). 24 (1). ss. 53-71. doi:10.1007/s11158-017-9385-y. ISSN 1356-4765.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nookrasi n oʊ ˈ ɒ k r e s i Nous akil veya zihin anlamina gelir ve Kratos guc veya otorite anlamina gelir en bilge olarak kabul edilen kisilere karar verme yetkisinin verildigi bir ideal yonetim turudur Bu fikir basta Platon Farabi ve Konfucyus olmak uzere cesitli felsefeciler tarafindan erken donemlerde ileri surulmustur GelisimiNookrasinin bir siyasi sistem olarak uygulamaya yonelik ilk girisimlerden biri Pisagor un Italya da takipcileri matematikoi tarikati ile birlikte insa etmeyi planladigi bilgelerin sehri idi Platon Yasalar adli eserinde bu sehri sofokrasi yani filozof krallarin yonetimi olarak degerlendirmistir ancak bazilari onu ayni sekilde nookrasi savunucusu olarak gormektedir Vladimir Vernadski modern tarihte bu terimi degil ama noosfer terimini kullanarak benzer kavramlar ortaya atmistir nookrasiyi dusunen madde dogada kutlesini arttirir jeo ve biyosfer noosfere donusur insanligin gelecegi nookrasi olarak tasavvur edilebilir yani belirli sosyal gruplari veya bir butun olarak toplumu temsil eden ayri bireyler yerine kolektif beynin gucu olarak tanimlamistir Daha somut bir ifadeyle genetigi degistirilmis gida veya organizmalarla GDO lar ilgili paradigmatik tartismalar uzerinde nookrasi dusunulebilir GDO lar konusunda uzmanlarin gorusleri ile halkin buyuk bir bolumunun gorusleri keskin bir sekilde catismaktadir Nookraside makul bir sekilde herkesten daha bilge oldugu dusunulen kisilerden olusan bir konseyin diger seylerin yani sira boylesine kati bir ihtiyatlilik ilkesine uymamasi beklenebilir Olasi yontemler olarak adlandirdigi kabaca esdeger kavramin taksonomisinde yonetisimi daha bilge bir surec haline getirmenin bazi temel yollari bulunmaktadir Kisitli oy hakki Esere gore yalnizca oy kullanma hakkini kazanmak icin yeterince bilgili oldugunu kanitlayanlara oy hakki verilmelidir Oy hakkini belirlemek icin bir test yapilmalidir Herkes bu sinava girmeye hak kazanacak ancak sadece temel siyasi bilimler ekonomi ve sosyoloji kavramlarini iyi bilenler oy kullanma izni alacaktir Testin adil olmasi icin sorular objektif konulara odaklanmalidir Bir tesvik yaratmak amaciyla sinavi gecen secmenlere 1 000 dolar bonus verilebilir Sinavi gecemeyen ancak oy kullanmak isteyen bir vatandas yakit tuketim vergisine benzer sekilde 2 000 dolar ceza odeyebilir Cogul oy hakki Herkes bir oy hakkina sahip olur ancak daha iyi egitimli ve bilgili olanlar daha fazla oy alir Bu sistem filozof John Stuart Mill tarafindan savunulmustur Siyasi katilimin secmenleri guclendirdigini dusunmustur Ayrica dusuk bilgili secmenlerin kotu kararlar verecegini one surer Oy Hakki kurasi Her secimden once oy kullanma hakki vermek icin rastgele bir kisi secmek icin cekilis yapilir Oy kullanmak isteyenler diger secmenlerle birlikte kuralara katilarak oy hakkini kazanmak zorunda olacaktir Kazanan kisilerin rastgele secilmesinin bir sonucu olarak secmen kitlesinin daha genis bir nufusun demografik yapisini yansitmasi mumkundur Epistokratik veto Her vatandas oy kullanma hakkini elinde tutar ancak epistokratik bir hukumet dali demokratik muzakereleri gecersiz kilabilir Bu danisma kuruluna uyelik topluma acik olacaktir ancak nitelikli olmak icin zor testlerden gecmek ve sabika kaydi kontrollerinden gecmek gerekecektir Cikar catismasi olan kisiler diskalifiye edilecektir Bu uzman gozetmenler konseyi yeni yasa veya duzenleme yaratamaz ancak yanlis buldugu kararlari gecersiz kilabilir Konsey niteliksiz adaylarin adayliklarini engelleyebilir bu durum tikaniklik yaratabilir ancak secmenleri adaylari dikkatlice dusunmeye zorlar Simule edilmis kahin Bu modelde tum vatandaslardan ayni anda politikalar veya adaylar hakkinda oy kullanmalari temel siyasi bilgi testini gecmeleri ve demografik bilgilerini belirtmeleri istenir Bu uc veri setiyle hukumet kamuoyunun aydinlanmis tercihlerini tahmin edebilir ornegin tam bilgiye sahip ancak demografik olarak farkli olan bir secmen kitlesinin ne isteyecegini belirleyebilir Nookrasinin gerekceleriDusuk bilgi sahibi secmenler Nookratik teorinin savunuculari modern demokrasilerdeki secmenlerin buyuk olcude cahil yanlis bilgilendirilmis ve irrasyonel oldugunu one suren deneysel bulgulara atifta bulunmaktadir Teoriye gore demokrasilerin dogasinda var olan secmenlerin irrasyonelligi iki temel davranissal ve bilissel kalipla aciklanabilir Ilk olarak secmenlerin cogu oylarinin marjinal katkisinin secim sonuclari uzerinde bir fark yaratmayacagini dusunmekte dolayisiyla siyasi konularda kendilerini bilgilendirmeyi faydali bulmamaktadir Baska bir deyisle yeni bilgi edinmenin gerektigi zaman ve caba nedeniyle secmenler rasyonel olarak bilgisiz kalmayi tercih etmektedir Dahasi cogu vatandasin siyasi bilgileri tarafsiz rasyonel yollardan ziyade son derece onyargili partizan motivasyonlu yollarla isledigi gosterilmistir Bu psikolojik olgu secmenlerin kendilerini belirli bir siyasi grupla guclu bir sekilde ozdeslestirmelerine ozellikle tercih ettikleri ideolojik egilimlerle uyumlu argumanlari destekleyecek kanitlar bulmalarina ve nihayetinde yuksek duzeyde onyargiyla oy kullanmalarina neden olmaktadir Demokrasinin urettigi politikalar Teoriye gore secmenlerin mantiksiz siyasi tercihleri hesapli secimler yapmalarini ve dogru politika onerilerini tercih etmelerini engellemektedir Ote yandan bircok siyasi deney secmenlerin daha fazla bilgi sahibi olmasi durumunda daha iyi politikalari destekleme egiliminde olduklarini gostermis ve bilgi edinmenin rasyonel oy verme uzerinde dogrudan bir etkisi oldugunu ortaya koymustur Dahasi nookrasi taraftarlari politikacilarin secimleri kazanmak ve iktidarlarini saglamlastirmak icin vatandaslarin politika kararlarini bu politikalarin icerigine ve daha sonraki sonuclarina ozellikle dikkat etmeden uygulamayi tercih edecekleri gerceginde daha buyuk bir tehlike gormektedir Demokrasilerde sorun secmenlerin kotu politika kararlari almaya egilimli olmasi ve dolayisiyla politikacilarin kisisel cikarlari nedeniyle bu politikalari uygulamaya tesvik edilmesidir Bu nedenle nookratlar kotu politika sonuclarini onlemek icin vatandaslarin oy verme gucunu sinirlamanin mantikli oldugunu savunurlar Nookrasi hayirseverlik girisimlerini surdurmek icin bir davranis kuralina sahiptir kaynak belirtilmeli Uzmanligin kullanimi Nookratlara gore siyasi kararlarin karmasik dogasi goz onune alindiginda bir vatandasin siyasi amaclarina ulasmak icin gerekli araclara karar vermek icin gerekli bilgiye sahip olacagini varsaymak makul degildir Genel olarak siyasi eylemler ekonomi sosyoloji uluslararasi iliskiler ve kamu politikasi gibi cesitli alanlardan cok sayida sosyal bilimsel bilgi gerektirir ancak siradan bir secmen bu alanlardan herhangi birinde en uygun karari verecek kadar uzmanlasmamistir Christiano bu sorunu cozmek icin vatandaslarin siyasi tartismalarin gundemini belirledigi ve toplumun amaclarini saptadigi yasa koyucularin ise bu amaclara ulasmak icin kullanilacak araclara karar vermekle sorumlu oldugu siyasi isbolumune dayali bir yonetim sistemi onermektedir Nookratlar icin karar alma mekanizmasinin ozel olarak egitilmis uzmanlasmis ve deneyimli bir organa devredilmesinin daha ustun ve daha verimli politika sonuclariyla sonuclanmasi beklenir Bir tur nookratik yonetim unsuruna sahip olan bazi ulkelerin son donemdeki ekonomik basarilari nookrasi lehindeki bu argumana dayanak saglamaktadir Ornegin Singapur meritokrasiyi destekleyen bir siyasi sisteme sahiptir Singapur da hukumete giden yol yalnizca ortalamanin uzerinde becerilere sahip olanlarin siki universite giris sinavlari ise alim surecleri vb ile belirlenecegi ve ardindan tum topluma fayda saglayacak en iyi cozumleri gelistirebilmek icin titizlikle egitilecegi sekilde yapilandirilmistir Ulkenin kurucu lideri Lee Kuan Yew in sozleriyle Singapur doguma bagli zenginlik ya da ayricaliga degil caba ve liyakate dayali bir toplumdur Teoriye gore bu sistem oncelikle vatandaslarin siyasi liderlerin ulkenin uzun vadeli planlarini kendilerinden daha iyi anlama egiliminde olduklarina inanmalari nedeniyle islemektedir bu nedenle olumlu politika sonuclarini gordukce meritokratik boyutlardan sikayet etmek yerine sisteme uyma egilimindedirler Ornegin Singapur da vatandaslarin cogu Singapur u ucuncu dunya ulkesinden gelismis bir ekonomiye donusturmeyi basardigini vatandaslarinda ulkeye karsi sadakati basarili bir sekilde tesvik ettigini ve buyuk bir etnik cesitlilige ragmen benzersiz bir Singapur vatandasligi kavramini dogurdugunu belirterek hukumetlerini ovmektedir kaynak belirtilmeli Singapur un teknokratik sistemini daha da gelistirmek icin Parag Khanna gibi bazi dusunurler ulkenin dogrudan teknokrasi modelini benimsemesini temel konularda cevrimici anketler referandumlar vb yoluyla vatandaslardan girdi talep etmesini ve uzmanlardan olusan bir komitenin bu verileri analiz ederek en iyi hareket tarzini belirlemesini onermistir ElestirilerTeknokrasiler gibi nookrasiler de az ya da cok kalici bir yonetici sinifin potansiyel olarak desteklenmesi gibi meritokratik basarisizliklar nedeniyle elestirilmistir Diger elestiriler ise daha demokratik ideallerin daha iyi epistemik hukuk ve politika modelleri oldugunu vurgulamistir Nookrasiye yonelik elestiriler cok cesitli sekillerde ortaya cikmaktadir bunlardan ikisi nookrasilerin etkinligi ve siyasi uygulanabilirligine odaklanan elestirilerdir Teknokrasi meritokrasi ve epistokrasi de sikca atifta bulunulan kitabinin odak noktasi dahil olmak uzere tum bicimleriyle nookrasiye yonelik elestiriler nookrasi yerine dogrudan demokrasinin desteklenmesinden demokraside temsil anlayisina yonelik degisiklik onerilerine kadar uzanmaktadir Siyaset kuramcisi temsilcilerin yonetim icin onemli yasalari etkin bir sekilde cikarmasini savunurken ozellikle halki karar alma surecinden uzaklastirmayi ve boylece siyasi guclerini gecersiz kilmayi amaclayan temsil anlayislarini elestirmektedir Nookrasi ozellikle Jason Brennan in Against Democracy Demokrasiye Karsi adli kitabinda tasavvur edildigi sekliyle bilgisiz memurlara gore daha yararli kararlar alacagi varsayilan memurlarin son derece ustun bilgilerine dayanarak halki karardan ayirmayi amaclamaktadir Anti demokratiklik ve nookrasi Ozellikle Jason Brennan in epistokrasisi demokrasiyle ve teorisyenlerin demokrasiler icin onerdigi belirli kriterlerle celismektedir Robert Dahl in Poliarsi si cok sayida insani yoneten demokrasiler icin belirli kurallar ve vatandaslara taninmasi gereken haklari ortaya koymaktadir Hukumetin yonetimin tam uyelerinin tercihlerini ayrimci bir sekilde dikkate almamasi yonundeki talebi Brennan in kisitli oy hakki ve cogul oy semalari tarafindan kisitlanmaktadir Kitabinin sekizinci bolumunde Brennan ulasilan egitim seviyelerine gore insanlara daha fazla oy hakki taniyan kademeli bir oy gucu sistemi onermektedir varsayimsal bir vatandasa verilen ilave oy sayisi on alti yasindan itibaren lise lisans yuksek lisans ve benzeri her seviyede artmaktadir Bununla birlikte Dahl buyuk bir insan grubunu yoneten her demokrasinin alternatif bilgi kaynaklarini kabul etmesi ve onaylamasi gerektigini yazmistir Ayrica Orgun egitim gibi bir sisteme dayanarak vatandasligin tum yetkilerini vermek insanlarin bilgiyi tuketebilecekleri diger yollari hesaba katmamaktadir argumani yaygin olarak atifta bulunulan argumandir Uzmanlarin verimi Nookrasi ayni zamanda verimlilik iddialari nedeniyle de elestirilmektedir Brennan siradan insanlarin devlet adina karar vermelerine guvenilememesinin bircok nedeninden birinin muhakemenin yaygin olarak motive edilmesi ve bu nedenle insanlarin hangi politikalari destekleyeceklerine en etkili olana gore degil onlemleri oneren ve destekleyenlerle olan baglantilarina gore karar vermeleri oldugunu yazmistir Brennan ideal insani Platon un filozof kralini ve daha gercekci bir ifadeyle Michael Young in adli makalesinde hicvettigi akademik elitleri yansittigini one surmustur Modern siyaset teorisyenleri siyasette onyargili bir bakis acisini reddetmezler ancak bu onyargilar hakkinda yaygin olarak dusunuldugu yazilmaz Profesor Landemore bilissel cesitliligin varligini kullanarak problem cozme bilis yaklasimlarinda buyuk bir cesitlilik gosteren herhangi bir insan grubunun basarili olma olasiliginin boyle olmayan gruplara gore daha yuksek oldugunu savunmaktadir Bu gorusunu New Haven da isiklandirmasi olmayan bir koprudeki suc oranini azaltmak isteyen farkli kariyerlere sahip vatandaslar politikacilar ve polislerden olusan bir gorev gucu ornegini kullanarak aciklamaktadir Bu cozumun etkili oldugu kanitlanmis Kasim 2010 itibariyla lambalarin yerlestirilmesinden bu yana koprude tek bir gasp vakasi rapor edilmemistir Yazarin argumani esas olarak nookratik ilkelerin curutulmesinde yatmaktadir zira bu ilkeler siyasi sistem sadece elitler arasinda bir tartisma olarak goruldugunde ve tum yonetim arasinda bir tartisma olmadiginda cesitlilik iceren bir havuzun artan sorun cozme becerisini kullanmamaktadir Bazi teorisyenlere gore nookrasi mevcut elit iktidar yapilarini koruyacak ve ayni zamanda etkisizligini surdurecek bir fantezi uzerine insa edilmistir New Yorker icin yazan Caleb Crain Brennan in yucelttigi idealizmin gercekten var oldugunu soylemek icin cok az neden oldugunu belirtmistir Crain Brennan in kitabinda yer alan ve matematikte ustun becerilere sahip olduklarini kanitlayanlarin bile bu becerileri kullanmalari zaten sahip olduklari siyasi inanci tehdit ediyorsa kullanmadiklarini gosteren bir calismadan bahsediyor Brennan bu calismayi siyasi kabileciligin tum insanlarda ne kadar derin koklere sahip oldugunu gostermek icin kullanirken Crain bu calismadan bilgi ve hakikate siradan vatandastan daha fazla saygi gostererek politika yapabilen epistokratik bir organin dogasini sorgulamak icin yararlanmistir Bircoklarina gore bunu duzeltmenin tek yolu muzakere cemberini genisletmektir yukarida tartisildigi gibi cunku halktan daha fazla girdi ve onay alinarak alinan politika kararlari daha uzun omurlu olmakta ve hatta uzmanlarin da onayini almaktadir Crain uzmanlarin da hatali oldugunu gostermek icin son yillarda basarisiz olarak nitelendirdigi uzman onayli siyasi kararlardan bazilarini siralamistir Irak isgali Avro Bolgesi banka kredilerini teminatlandirilmis borc yukumlulukleri haline getirmek Bu siyasi kararlarin gerekcelerine iliskin tartismalar surerken siyaset teorisyeni David Estlund epistokrasiye karsi en onemli argumanlardan biri olarak gordugu secmen seciminde yanlilik konusunu ortaya atti Estlund un korkusu secmenlerin ve secmenlerin oy miktarinin secildigi yontemin insanlarin tespit edemedigi ve bu nedenle duzeltemedigi bir sekilde tarafli olabilecegiydi Hem Brennan hem de Crain in belirttigi gibi secmen secme yontemlerinin bilinen yonleri pek cok teorisyeni endiselendirmektedir Nookrasinin demografik adaletsizligi Demokrasiyi savunanlar adaletsizligini ve kotu sonuclarini belirterek nookrasinin ozunde iki boyutta adaletsiz oldugunu gostermeye calismislardir Bunlardan ilki farkli gelir duzeylerine ve egitim gecmislerine sahip kisilerin bilgiye esit olmayan erisimleri oldugundan epistokratik yasama organinin dogal olarak daha yuksek ekonomik statuye sahip vatandaslardan olusacagini ve dolayisiyla toplumun farkli demografik gruplarini esit sekilde temsil edemeyecegini belirtmektedir Ikinci arguman ise politika sonuclariyla ilgilidir nookratik organda demografik acidan asiri temsil ve eksik temsil soz konusu olacagindan sistem demografik acidan avantajli grubu kayirarak adaletsiz sonuclar uretecektir Brennan bu iki elestiriye karsi nookrasiyi savunmakta ve sistem icin bir gerekce sunmaktadir Demokratlar tarafindan one surulen adaletsizlik argumanini reddeden Brennan modern demokrasilerde oy kullanan secmenlerin demografik olarak da orantisiz oldugunu savunmaktadir deneysel calismalara dayanarak beyaz orta yasli yuksek gelirli erkekler gibi ayricalikli gecmisten gelen secmenlerin diger demografik gruplardan daha yuksek oranda oy kullanma egiliminde oldugu gosterilmistir Genel oy hakki varsayimi altinda de jure olarak her grup ayni oy hakkina sahip olsa da de facto uygulamalar ayricalikli kisilerin secim sonuclari uzerinde daha fazla etkiye sahip oldugunu gostermektedir Sonuc olarak teoriye gore temsilciler de toplumun demografik yapisiyla ortusmeyecektir ve bu nedenle demokrasi pratikte adaletsiz gorunmektedir Brennan ikinci iddiayi curutmek icin secmenlerin bencilce oy kullanmadigini baska bir deyisle avantajli grubun azinlik grubunun cikarlarini baltalamaya calismadigini belirtmektedir Brennan a gore bu nedenle demografik olarak avantajli gruba dogru daha carpik olan nookratik organlarin avantajli grup lehine kararlar alacagi endisesi basarisiz olmaktadir Brennan a gore nookrasi belirli bireylerden ziyade toplumun genelinin refahini artiracak sekilde hizmet edebilir Daha fazlasi icinNietzsche Friedrich 2017 Yunan Devleti ve Diger Parcalar Delphi Klasikleri Ayrica bakinizDemokrasi Meritokrasi TeknokrasiKaynakca Laks Andre 2000 The Laws Rowe Christopher Schofield Malcolm Ed The Cambridge History of Greek and Roman Political Thought Cambridge University Press s 262 ISBN 0 521 48136 8 Brennan Jason F 2016 Against Democracy Princeton University Press a b c d e f g Brennan Jason 2016 Against democracy Princeton ISBN 9780691162607 OCLC 942707357 Christiano Thomas 1996 The Rule of the Many CO Westview Bell D A 2016 The China Model Political Meritocracy and the Limits of Democracy Princeton University Press Khanna Parag 1 Temmuz 2017 Swiss Direct Democracy Singapore s Smart Rulers Direct Technocracy New Perspectives Quarterly Ingilizce 34 3 ss 40 42 doi 10 1111 npqu 12093 ISSN 1540 5842 a b Landemore Helene 2017 Deliberative Democracy as Open Not Just Representative Democracy 146 3 ss 51 63 doi 10 1162 DAED a 00446 a b Dahl Robert A 1971 Polyarchy participation and opposition New Haven ISBN 9780300015652 OCLC 49414698 a b classics mit edu 16 Nisan 1997 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2018 a b c Landemore Helene 1 Mayis 2013 Deliberation cognitive diversity and democratic inclusiveness an epistemic argument for the random selection of representatives Synthese Ingilizce 190 7 ss 1209 1231 doi 10 1007 s11229 012 0062 6 ISSN 0039 7857 a b c d Crain Caleb 31 Ekim 2016 The Case Against Democracy The New Yorker Ingilizce ISSN 0028 792X 23 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2018 Maboudi Tofigh 2016 Crowdsourcing the Egyptian Constitution Social Media Elites and the Populace Political Research Quarterly 69 4 ss 716 731 doi 10 1177 1065912916658550 a b Estlund David M 2008 Democratic authority a philosophical framework Princeton N J Princeton University Press ISBN 9781400831548 OCLC 647843193 a b c Brennan Jason 1 Subat 2018 Does the Demographic Objection to Epistocracy Succeed Res Publica Ingilizce 24 1 ss 53 71 doi 10 1007 s11158 017 9385 y ISSN 1356 4765