Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2020) () |
Bu madde, uygun değildir. (Haziran 2020) |
Open Systems Interconnection (OSI) modeli ISO (International Organization for Standardization) tarafından geliştirilmiştir. Bu modelle, ağ farkındalığına sahip cihazlarda çalışan uygulamaların birbirleriyle nasıl iletişim kuracakları tanımlanır.
| OSI modeli | |
|---|---|
| 7 | Uygulama (Application) katmanı |
| 6 | Sunum (Presentation) katmanı |
| 5 | Oturum (Session) katmanı |
| 4 | |
| 3 | Ağ katmanı |
| 2 | |
| 1 | |
| İnternet iletişim kuralları dizisi | ||
| Katman | İletişim kuralları | |
| 7. | Uygulama katmanı | HTTP, DNS, SMTP, FTP, TFTP, UUCP, NNTP, SSL, SSH, IRC, SNMP, SIP, RTP, Telnet, ... |
| 6. | Sunum katmanı | ISO 8822, ISO 8823, ISO 8824, ITU-T T.73, ITU-T X.409, ... |
| 5. | Oturum katmanı | NFS, SMB, ISO 8326, ISO 8327, ITU-T T.6299, ... |
| 4. | Ulaşım katmanı | TCP, UDP, SCTP, DCCP, ... |
| 3. | Ağ katmanı | IP, IPv4, IPv6, ICMP, ARP, İnternet Grup Yönetim Protokolü, IPX,... |
| 2. | Veri bağlantısı katmanı | Ethernet, HDLC, Wi-Fi, Token ring, FDDI, PPP, L2TP... |
| 1. | Donanım katmanı | ISDN, RS-232, EIA-422, RS-449, EIA-485, ... |
İlk OSI standartları 1970'lerin sonlarında ve 1980’lerin başlarında ISO’nun TC 97 (), Enformasyon İşlemesi tarafından ortaya çıkartılmıştır.ISO, son OSI standardını 1984’te çıkartmıştır. Bu model kısa sürede kabul görerek yaygınlaşmış ve ağ işlemleri için bir kılavuz olmuştur.
OSI modeli öncesinde, işletmelerce kullanılan ticari ağların çoğunluğu belirli bir işletme tarafından belirli standartlara oturtulmamış teknolojiyle oluşturulmaktaydı. Örneğin IBM'in ile 'in 'i gibi. Bu ağların özellikleri, çoğunlukla yalnızca o üreticinin donanımının kullanılmasına izin verecek (ya da en azından başka ürünlerin bağlanmasını zorlaştıracak) biçimde tanımlanmıştı. Onlardan ayrı olarak OSI, çeşitli üreticilerin ürünlerinin bağlanabileceği bir ağ için, bir sektör etkinliği olarak ortaya çıkmıştır.
OSI Modeli herhangi bir donanım ya da bilgisayar ağı tipine göre değişiklik göstermemektedir. OSI'nin amacı ağ mimarilerinin ve protokollerinin bir ağ ürünü bileşeni gibi kullanılmasını sağlamaktır.
ISO standartlarının ağ üzerindeki iletişimi sağlarken karmaşık bir yol izlediği bir gerçektir. ISO standardı yedi katmana (alt göreve) ayrılmıştır. OSI modeli olarak bilinen bu yedi katman sağ tarafta gösterilmiştir.
Daha fazla kaynak erişimi için aşağıdan yukarıya doğru İngilizce karşılıkları: Physical Layer, Data Link Layer, Network Layer, Transport Layer, Session Layer, Presentation Layer, Application Layer
OSI modeli sayesinde bir cihazın ağ içinde veya ağ dışında nasıl görevlendirildiği kolaylıkla anlatılabilir. Gerek ağ içinde gerek ağ dışında veri iletimi için verinin mutlaka her katmandan geçmesi gerekir. Geçtiği her katmanda da veriye belli görevler yüklenir.
OSI katmanlarında veri iletimi için uygulama katmanından donanım katmanına(fiziksel katman) doğru giderken veriye her bir katmanda ayrı bir başlık eklenir. Veri karşıdaki bilgisayara ulaştığında donanım katmanından(fiziksel katman) uygulama katmanına doğru bu başlıklara göre gider. En son uygulama katmanına ulaştığında veri karşı bilgisayara ulaşmış olur.
OSI Katmanlarının Açıklaması
X.200 önerisi 1 numaraları katman en alt katman olacak şekilde 1'den 7'ye numalandırılmış yedi adet katmandan oluşur.
| OSI Modeli | ||||
|---|---|---|---|---|
| Katman (Layer) | Veri birimi | İşlevi | Örnekler | |
| Sunucu katmanları | 7. Uygulama (Application) | Veri | Kaynak paylaşımı, uzaktan dosya erişimi, dizin hizmetleri veya sanal uçbirimler gibi üst seviye APIler | NFS, , , , |
| 6. Sunum (Presentation) | Ağ hizmeti ve uygulama arasında veri çevirisi, örneğin karakter kodlaması, veri sıkıştırma ve şifreleme/şifre çözme | CSS, GIF, HTML, XML, JSON, (S/MIME), | ||
| 5. Oturum (Session) | İletişim oturumlarının, yani iki düğüm arasında ileri ve geri aktarımlar şeklinde sürekli olarak gerçekleşen veri takası. | RPC, , , | ||
| 4. Taşıma (Transport) | Bölüt | Veri bölümlerinin, bölütleme, alındılama ve çoğullama gibi işlemlerle ağ üzerinde noktalara güvenli bir şekilde iletilmesi. | , TCP, UDP | |
| Ortam katmanları | 3. Ağ (Network) | /Datagram | Çok düğümlü bir ağın, adreslendirme, yönlendirme (routing) ve trafik denetimi gibi süreçler kullanılarak yapılandırılması ve yönetilmesi. | AppleTalk, ICMP, IPsec, IPv4, IPv6 |
| 2. Veri bağlantısı (Data Link) | Bit/Çerçeve (Frame) | Fiziksel bir katman aracılığıyla birbirine bağlı iki düğüm arasında veri çerçevelerinin güvenli bir şekilde iletilmesi | , , , MAC, PPP, ATM, | |
| 1. Fiziksel (Physical) | Bit | İşlenmemiş bit akışlarının fiziksel bir ortam üzerinden gönderilmesi ve teslim alınması | DOCSIS, DSL, , ISDN, RS-232 | |
1. Katman: Fiziksel Katman
Fiziksel katmanın başlıca özellikleri şunlardır:
Fiziksel Katman, ağ arabirimi denetleyicisi, Ethernet hub'ı veya ağ anahtarı gibi bir aygıt ile fiziksel iletim ortamı arasında yapılandırılmamış ham verilerin iletilmesinden ve alınmasından sorumludur. Dijital bitleri elektrik, radyo veya optik sinyallere dönüştürür. Katman özellikleri, voltaj seviyeleri, voltaj değişikliklerinin zamanlaması, fiziksel veri hızları, maksimum iletim mesafeleri, modülasyon şeması, kanal erişim yöntemi ve fiziksel konektörler gibi özellikleri tanımlar. Bu, kablosuz cihazlar için pimlerin düzenini, voltajları, hat empedansı, kablo özelliklerini, sinyal zamanlamasını ve frekansını içerir. Bit hızı kontrolü fiziksel katmanda yapılır ve iletim modunu simplex, (half dublex) yarım çift yönlü ve tam çift yönlü olarak tanımlayabilir. Fiziksel bir katmanın bileşenleri bir ağ topolojisi açısından tanımlanabilir. Fiziksel katman özellikleri, her yerde bulunan Bluetooth, Ethernet ve USB standartlarının belirtimlerine dahil edilmiştir. Daha az bilinen bir fiziksel katman spesifikasyonuna bir örnek, CAN standardı için olabilir.
Fiziksel Katman, kodlamanın elektrik voltajı veya ışık darbesi gibi fiziksel bir sinyal üzerinde nasıl gerçekleştiğini de belirtir. Örneğin, bakır bir tel üzerinde 1 bit, 0 volttan 5 voltluk bir sinyale geçişle temsil edilebilirken, 0 bit, 5 voltluk bir sinyalden 0 voltluk bir sinyale geçişle temsil edilebilir. Sonuç olarak, Fiziksel Katman'da oluşan yaygın sorunlar genellikle yanlış ortam sonlandırma, EMI veya gürültü karıştırma ve yanlış yapılandırılmış veya düzgün çalışmayan NIC'ler ve hub'lar ile ilgilidir.
2. Katman: Veri Bağlantısı Katmanı
Veri bağlantısı katmanı uç düğümler arası veri transferi sağlar. Fiziksel katmanda meydana gelebilecek hataları tespit eder ve bu hataları mümkün olduğunca düzeltir. Veri bağlantısı katmanı, fiziksel olarak bağlı iki cihaz arasında bağlantı kurmayı ve bu bağlantıyı sonlandırmayı sağlayan protokolü tanımlar. Ayrıca bu cihazlar arasındaki veri akış kontrolü için de protokol tanımlar.
IEEE 802, veri bağlantısı katmanını iki alt katmana ayırır:
- Media Access Control (MAC) katmanı - Ağdaki cihazların ağ ortamına(Örneğin: Kablo ) erişiminden ve veri iletim izninden sorumludur.
- Logical Link Control (LLC) katmanı - Ağ katmanı protokollerinin tanımlanması daha sonra çözülmesi ve hata kontrollerinin sağlanmasından sorumludur.
3. Katman: Ağ Katmanı
Ağ katmanı, değişken uzunluklu veri dizilerinin(datagram) bir ağ düğümünden aynı ağa bağlı başka bir ağ düğümüne aktarımını sağlar. Bu hareketin gerçekleştirilebilmesi için hiyerarşik bir adresleme yapısı gerekmektedir. Ayrıca hiyerarşik sistem dataların hedef bilgisayara en etkili ve en kısa yoldan ulaşmasını da sağlar. Adresleme dinamik ya da statik olarak yapılabilir. Statik adresleme el ile yapılan adreslemedir. Dinamik adreslemede ise otomatik olarak ip dağıtacak örneğin DHCP gibi bir protokole ihtiyaç vardır. Bu katmanda harekete geçen bir datanın hedefine ulaşabilmesi için en iyi yol seçimide yapılır. Bu işleme Routing bu işlemi yapan cihaza ise Router denir. Router en basit tarif ile en iyi yol seçimini yapar ve broadcast geçirmediği için ağ performansını olumsuz etkilemez. Bu katmanda kullanılan protokollere de şu örnekler verilebilir; IP,ARP,RARP,BOOTP,ICMP. Mantıksal ağ adresini fiziksel makine adresine çevirir. Ağ, birden fazla düğümün bağlanabildiği bir ortamdır. Her düğümün bir adresinin olduğu, bağlı olan düğümlerin başka düğümlere veri iletimine izin veren ve sadece verinin içeriği ile hedef düğümün adresinin var olması koşuluyla başka düğümlere yönlendirilir. Eğer ağ katmanında çalışan bir düğümden, veri bağlantısı katmanında çalışan bir başka düğüme iletilen verinin boyutu fazla büyükse, ağ veriyi birkaç parçaya ayırır, parçaları ayrı ayrı gönderir ve gönderdiği düğümde bu parçaları tekrar birleştirir. Aynı zamanda böyle bir işlem yapmayıp hata raporu da gönderebilir.
Ağ katmanında veri iletiminin güvenli bir şekilde gerçekleştirileceğinin garantisi verilmez. Ağ katman protokolü güvenli veri iletimi sağlayabilir ama böyle bir zorunluluğu yoktur. 3. Katmandaki süreçlerden adresleme ile her cihaz kendi ağındaki ya da başka bir ağdaki cihaz ile uçtan uca iletişimi sağlayacak kimlik bilgisini elde etmiş olur. 3. Katman adresleme yapısı kullanılan ağ katmanı protokolüne özgü bir biçimde tanımlanmalıdır.IPv4 ve IPv6 ağ katmanı protokollerinin asıl görevi uçtan uca iletimi sağlamak üzere gereken adresleme sistemini sağlamak olduğundan bu katmandaki protokoller paketlerin karşı tarafa güvenli bir şekilde gönderildiğinin kontrolünü yapmazlar.
4. Katman: Taşıma/iletim Katmanı
Taşıma/iletim katmanı değişken uzunluklu veri dizilerinin(datagram) kaynaktan cihazdan hedef cihaza bir veya daha fazla ağ üzerinden servis kalitesini de koruyarak göndermeyi sağlar. Taşıma katmanı protokolüne örnek olarak, Internet Protocol(IP) üzerine inşa edilmiş olan Transmission Control Protocol(TCP) verilebilir.
Üst katmanlardan gelen her türlü bilgi(veri) taşıma katmanı tarafından diğer katmanlara ve hedeflere ulaştırılır.
Taşıma/iletim katmanı protokolü verilen bağlantı üzerinden gerçekleştirilen akış kontrolünü, paketlerin parçalara bölünüp birleştirilmesini ve hata kontrolünün güvenliğinden sorumludur. Taşıma katmanındaki bazı protokoller(Örneğin: TCP ve UDP) bağlantıya dayalıdır. Protokolün bağlantı temelli olması sayesinde taşıma katmanı, parçalara bölünerek gönderilmiş olan paketlerden karşı tarafa ulaşamamış olanların (böyle bir durumda datayı alan bilgisayar alamadığı paketleri yok edecektir ki önlemek için Taşıma Katmanı, ara bellekleme, tıkanıklıktan kaçınma ve pencereleme metodlarını kullanarak akışı sağlar.Ara bellekleme de datanın akış hızına müdahale etmeden, kapasitenin üzerindeki datanın ara belleğe alınması, Tıkanıklıktan kaçınma metodun da ICMP Source Quench mesajı ile gönderen bilgisayarın gönderimini yavaşlatması, Pencereleme metoduyla paketlerin gruplar halinde gönderilmesi sağlanır.) yeniden gönderilmesini sağlar. Taşıma katmanı ayrıca karşı tarafa iletilen veriden sonra eğer bir hata oluşmamışsa başarı mesajı verir ve sonraki veriyi gönderir. Taşıma katmanı, uygulama katmanından aldığı veriyi paket haline getirir. Paketleme, büyük verileri küçük verilere bölme işlemidir.
5. Katman: Oturum Katmanı
Oturum katmanı, cihazlar arasındaki bağlantıları kontrol eder. Yereldeki ve uzaktaki bağlantıları kurabilir, yönetebilir ve sonlandırabilir. Oturum katmanı mesajlaşma kurallarından(full-duplex, half-duplex, simplex), uygulamalar arasındaki mesajlaşma kontrolünden, farklı birimlere gidecek verilerin gruplanmasından, mesajlaşmaya kalınan noktadan devam edilmesinden ya da yeniden alınmasından sorumludur. Oturum katmanı çoğunlukla uzak yordam çağrısını kullanan uygulama ortamlarında kullanılır. Bu katmanda kullanılan servislere şu örnekler verilebilir; SQL, Netbios Adları, NFS.
6. Katman: Sunum Katmanı
Sunum katmanı, uygulama katmanındaki varlıkların arasındaki ortamı kurar. Bu katman eğer sunum servisi varlıklar arasında büyük bir veri eşleme sağlıyorsa uygulama katmanındaki varlıklar farklı sözdizimi(syntax) ve semantik kullansa bile bu ortamı sağlayabilir. Eşleme mevcutsa sunum servisi verileri sarmalayarak oturum protokolü verilerine dönüştürülür ve protokol yığınına iletir.
Bu katman uygulama ve ağ formatları arasındaki dönüşüm sayesinde verinin temsil edilme biçiminden(örn: şifreleme) bağımsızdır. Sunum katmanı, verileri uygulamaların kabul edeceği hale dönüştürür. Bu katman veriyi biçimlendirip şifreleyerek ağda gönderilmesini sağlar. Bu yüzden bu katmana sözdizim(syntax) katmanı da denildiği olur.
7. Katman: Uygulama Katmanı
Uygulama katmanı son kullanıcıya en yakın olan OSI katmanıdır. Yani hem OSI uygulama katmanı hem de kullanıcı doğrudan yazılımla, uygulamayla etkileşimde bulunur. Bu katman iletişim bileşenini yürüten uygulamayla etkileşime girer. Bazı uygulamalar OSI modelin kapsamı dışına çıkabilir. Uygulama katmanı sayesinde iletişim kuran kişiler tanımlanır, kaynak kullanılabilirliğine karar verilir ve senkronize iletişim gerçekleştirilir. İletişim kuran kişiler tanımlanırken kişilerin bir uygulama üzerinden veri göndermek için gereken kimliğine ve kullanılabilirliğin yeterli olup olmadığına karar verir. Kaynak kullanılabilirliğine karar verirken, uygulama katmanı ağın yeterli olup olmadığına ya da istenilen bağlantının var olup olmadığına karar vermelidir. İletişim senkronize edilirken uygulamalar arasındaki tüm iletişim, uygulama katmanı tarafından sağlanan iş birliğine ihtiyaç duyar. Bu katman uygulama ve son kullanıcı işlemlerini destekler. İletişimde bulunan kişiler ve servis kalitesi tanımlıdır, kullanıcı yetkilendirme ve gizlilik dikkate alınır ve de verinin sözdizimi ile ilgili kısıtlamalar da yine tanımlıdır. Bu katmandaki her şey uygulamaya özgüdür.
TCP/IP ile OSI arasındaki Farklar
- (TCP/IP) haberleşme görevini karmaşık bir iş olarak niteleyerek daha basit alt görevlere böler. Her bir alt görev diğer alt görevler için belirli servisler sunar ve diğer alt görevin servislerini kullanır. OSI modeli de aynı kavramı kullanır,ancak OSI modelinde her bir katmandaki protokollerin özellikleri ve birbiri ile ilişkileri kesin bir dille tanımlanmıştır. Bu özellik OSI modeli ile çalışmayı daha verimli kılar.
- OSI modelinde katmanların görevlerinin kesin bir şekilde belirlenmiş olması yeni bir protokol geliştirmeyi kimi zaman güçleştirebilir.
(TCP/IP) ise böyle bir kısıtlama getirmediğinden, gerektiğinde yeni bir protokol mevcut katmanlar arasına rahatlıkla yerleştirilebilir.
- OSI modelinde gerekmeyen bir katmanın kullanılmaması gibi esnek bir yapıya izin verilmemektedir. (TCP/IP) ise katı kurallarla tanımlı olmadığından gereksinim duyulmayan katmanların kullanılmamasına izin verir. Örneğin uygulama katmanında olmasına rağmen doğrudan IP üzerinden kullanılabilen protokoller mevcuttur.
(TCP/IP) protokollere örnek olarak, dosya alma/gönderme protokolü (FTP, File Transfer Protocol), Elektronik posta iletişim protokolü (SMTP Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (Internet üzerindeki başka bir bilgisayarda etkileşimli çalışma için geliştirilen *login* protokolü) verilebilir. Adını sıkça duyduğumuz WWW ortamında birbirine link objelerin iletilmesini sağlayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) olarak adlandırılmaktadır. (TCP/IP) protokolü aynı zamanda, diğer iletişim ağlarında da kullanılabilir. Özellikle pek çok farklı tipte bilgisayarı veya iş istasyonlarını birbirine bağlayan yerel ağlarda (LAN) kullanımı yaygındır.
Kaynakça
- ^ Briscoe, N. (2000). Understanding the OSI 7-layer model. PC Network Advisor, Sayı 120, s. 13. Alındı 8 Kasım, 2012, http://enhanceedu.iiit.ac.in/ttp/images/5/5c/Osi.pdf 24 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Chapin, A. L., Piscitello, D. M. (1993). Open systems networking: TCP/IP and OSI. USA: Addison-Wesley Publishing Company.
- ^ Herbert, T. (1999). Introduction to TCP/IP, part I. Embedded Systems Programming, 12(13), s. 58. Alındı 10 Kasım, 2012 ftp://216.97.234.108/uconline/iad/esptcp1.pdf[]
- ^ Dennis, A., Durcikova, A., Fitzgerald, J. (2012) Business data communications & networking. (11th ed.) Crawfordsville, USA: R.R. Donnelley.
- ^ "The OSI Model's Seven Layers Defined and Functions Explained". Microsoft Support. 12 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara OSI modeli haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2020 Open Systems Interconnection OSI modeli ISO International Organization for Standardization tarafindan gelistirilmistir Bu modelle ag farkindaligina sahip cihazlarda calisan uygulamalarin birbirleriyle nasil iletisim kuracaklari tanimlanir OSI modeli7 Uygulama Application katmani6 Sunum Presentation katmani5 Oturum Session katmani43 Ag katmani2 LLC sublayer1Internet iletisim kurallari dizisi OSI modeliKatman Iletisim kurallari7 Uygulama katmani HTTP DNS SMTP FTP TFTP UUCP NNTP SSL SSH IRC SNMP SIP RTP Telnet 6 Sunum katmani ISO 8822 ISO 8823 ISO 8824 ITU T T 73 ITU T X 409 5 Oturum katmani NFS SMB ISO 8326 ISO 8327 ITU T T 6299 4 Ulasim katmani TCP UDP SCTP DCCP 3 Ag katmani IP IPv4 IPv6 ICMP ARP Internet Grup Yonetim Protokolu IPX 2 Veri baglantisi katmani Ethernet HDLC Wi Fi Token ring FDDI PPP L2TP 1 Donanim katmani ISDN RS 232 EIA 422 RS 449 EIA 485 Ilk OSI standartlari 1970 lerin sonlarinda ve 1980 lerin baslarinda ISO nun TC 97 Enformasyon Islemesi tarafindan ortaya cikartilmistir ISO son OSI standardini 1984 te cikartmistir Bu model kisa surede kabul gorerek yayginlasmis ve ag islemleri icin bir kilavuz olmustur OSI Modeli ve ilgili protokolleri gosteren bir sema OSI modeli oncesinde isletmelerce kullanilan ticari aglarin cogunlugu belirli bir isletme tarafindan belirli standartlara oturtulmamis teknolojiyle olusturulmaktaydi Ornegin IBM in ile in i gibi Bu aglarin ozellikleri cogunlukla yalnizca o ureticinin donaniminin kullanilmasina izin verecek ya da en azindan baska urunlerin baglanmasini zorlastiracak bicimde tanimlanmisti Onlardan ayri olarak OSI cesitli ureticilerin urunlerinin baglanabilecegi bir ag icin bir sektor etkinligi olarak ortaya cikmistir OSI Modeli herhangi bir donanim ya da bilgisayar agi tipine gore degisiklik gostermemektedir OSI nin amaci ag mimarilerinin ve protokollerinin bir ag urunu bileseni gibi kullanilmasini saglamaktir ISO standartlarinin ag uzerindeki iletisimi saglarken karmasik bir yol izledigi bir gercektir ISO standardi yedi katmana alt goreve ayrilmistir OSI modeli olarak bilinen bu yedi katman sag tarafta gosterilmistir Daha fazla kaynak erisimi icin asagidan yukariya dogru Ingilizce karsiliklari Physical Layer Data Link Layer Network Layer Transport Layer Session Layer Presentation Layer Application Layer OSI modeli sayesinde bir cihazin ag icinde veya ag disinda nasil gorevlendirildigi kolaylikla anlatilabilir Gerek ag icinde gerek ag disinda veri iletimi icin verinin mutlaka her katmandan gecmesi gerekir Gectigi her katmanda da veriye belli gorevler yuklenir OSI katmanlarinda veri iletimi icin uygulama katmanindan donanim katmanina fiziksel katman dogru giderken veriye her bir katmanda ayri bir baslik eklenir Veri karsidaki bilgisayara ulastiginda donanim katmanindan fiziksel katman uygulama katmanina dogru bu basliklara gore gider En son uygulama katmanina ulastiginda veri karsi bilgisayara ulasmis olur OSI Katmanlarinin AciklamasiX 200 onerisi 1 numaralari katman en alt katman olacak sekilde 1 den 7 ye numalandirilmis yedi adet katmandan olusur OSI ModeliKatman Layer Veri birimi Islevi OrneklerSunucu katmanlari 7 Uygulama Application Veri Kaynak paylasimi uzaktan dosya erisimi dizin hizmetleri veya sanal ucbirimler gibi ust seviye APIler NFS 6 Sunum Presentation Ag hizmeti ve uygulama arasinda veri cevirisi ornegin karakter kodlamasi veri sikistirma ve sifreleme sifre cozme CSS GIF HTML XML JSON S MIME 5 Oturum Session Iletisim oturumlarinin yani iki dugum arasinda ileri ve geri aktarimlar seklinde surekli olarak gerceklesen veri takasi RPC TLS FTP HTTP HTTPS SMTP SSH Telnet4 Tasima Transport Bolut Veri bolumlerinin bolutleme alindilama ve cogullama gibi islemlerle ag uzerinde noktalara guvenli bir sekilde iletilmesi TCP UDPOrtam katmanlari 3 Ag Network Datagram Cok dugumlu bir agin adreslendirme yonlendirme routing ve trafik denetimi gibi surecler kullanilarak yapilandirilmasi ve yonetilmesi AppleTalk ICMP IPsec IPv4 IPv62 Veri baglantisi Data Link Bit Cerceve Frame Fiziksel bir katman araciligiyla birbirine bagli iki dugum arasinda veri cercevelerinin guvenli bir sekilde iletilmesi MAC PPP ATM 1 Fiziksel Physical Bit Islenmemis bit akislarinin fiziksel bir ortam uzerinden gonderilmesi ve teslim alinmasi DOCSIS DSL ISDN RS 2321 Katman Fiziksel Katman Fiziksel katmanin baslica ozellikleri sunlardir Fiziksel Katman ag arabirimi denetleyicisi Ethernet hub i veya ag anahtari gibi bir aygit ile fiziksel iletim ortami arasinda yapilandirilmamis ham verilerin iletilmesinden ve alinmasindan sorumludur Dijital bitleri elektrik radyo veya optik sinyallere donusturur Katman ozellikleri voltaj seviyeleri voltaj degisikliklerinin zamanlamasi fiziksel veri hizlari maksimum iletim mesafeleri modulasyon semasi kanal erisim yontemi ve fiziksel konektorler gibi ozellikleri tanimlar Bu kablosuz cihazlar icin pimlerin duzenini voltajlari hat empedansi kablo ozelliklerini sinyal zamanlamasini ve frekansini icerir Bit hizi kontrolu fiziksel katmanda yapilir ve iletim modunu simplex half dublex yarim cift yonlu ve tam cift yonlu olarak tanimlayabilir Fiziksel bir katmanin bilesenleri bir ag topolojisi acisindan tanimlanabilir Fiziksel katman ozellikleri her yerde bulunan Bluetooth Ethernet ve USB standartlarinin belirtimlerine dahil edilmistir Daha az bilinen bir fiziksel katman spesifikasyonuna bir ornek CAN standardi icin olabilir Fiziksel Katman kodlamanin elektrik voltaji veya isik darbesi gibi fiziksel bir sinyal uzerinde nasil gerceklestigini de belirtir Ornegin bakir bir tel uzerinde 1 bit 0 volttan 5 voltluk bir sinyale gecisle temsil edilebilirken 0 bit 5 voltluk bir sinyalden 0 voltluk bir sinyale gecisle temsil edilebilir Sonuc olarak Fiziksel Katman da olusan yaygin sorunlar genellikle yanlis ortam sonlandirma EMI veya gurultu karistirma ve yanlis yapilandirilmis veya duzgun calismayan NIC ler ve hub lar ile ilgilidir 2 Katman Veri Baglantisi Katmani Veri baglantisi katmani uc dugumler arasi veri transferi saglar Fiziksel katmanda meydana gelebilecek hatalari tespit eder ve bu hatalari mumkun oldugunca duzeltir Veri baglantisi katmani fiziksel olarak bagli iki cihaz arasinda baglanti kurmayi ve bu baglantiyi sonlandirmayi saglayan protokolu tanimlar Ayrica bu cihazlar arasindaki veri akis kontrolu icin de protokol tanimlar IEEE 802 veri baglantisi katmanini iki alt katmana ayirir Media Access Control MAC katmani Agdaki cihazlarin ag ortamina Ornegin Kablo erisiminden ve veri iletim izninden sorumludur Logical Link Control LLC katmani Ag katmani protokollerinin tanimlanmasi daha sonra cozulmesi ve hata kontrollerinin saglanmasindan sorumludur 3 Katman Ag Katmani Ag katmani degisken uzunluklu veri dizilerinin datagram bir ag dugumunden ayni aga bagli baska bir ag dugumune aktarimini saglar Bu hareketin gerceklestirilebilmesi icin hiyerarsik bir adresleme yapisi gerekmektedir Ayrica hiyerarsik sistem datalarin hedef bilgisayara en etkili ve en kisa yoldan ulasmasini da saglar Adresleme dinamik ya da statik olarak yapilabilir Statik adresleme el ile yapilan adreslemedir Dinamik adreslemede ise otomatik olarak ip dagitacak ornegin DHCP gibi bir protokole ihtiyac vardir Bu katmanda harekete gecen bir datanin hedefine ulasabilmesi icin en iyi yol secimide yapilir Bu isleme Routing bu islemi yapan cihaza ise Router denir Router en basit tarif ile en iyi yol secimini yapar ve broadcast gecirmedigi icin ag performansini olumsuz etkilemez Bu katmanda kullanilan protokollere de su ornekler verilebilir IP ARP RARP BOOTP ICMP Mantiksal ag adresini fiziksel makine adresine cevirir Ag birden fazla dugumun baglanabildigi bir ortamdir Her dugumun bir adresinin oldugu bagli olan dugumlerin baska dugumlere veri iletimine izin veren ve sadece verinin icerigi ile hedef dugumun adresinin var olmasi kosuluyla baska dugumlere yonlendirilir Eger ag katmaninda calisan bir dugumden veri baglantisi katmaninda calisan bir baska dugume iletilen verinin boyutu fazla buyukse ag veriyi birkac parcaya ayirir parcalari ayri ayri gonderir ve gonderdigi dugumde bu parcalari tekrar birlestirir Ayni zamanda boyle bir islem yapmayip hata raporu da gonderebilir Ag katmaninda veri iletiminin guvenli bir sekilde gerceklestirileceginin garantisi verilmez Ag katman protokolu guvenli veri iletimi saglayabilir ama boyle bir zorunlulugu yoktur 3 Katmandaki sureclerden adresleme ile her cihaz kendi agindaki ya da baska bir agdaki cihaz ile uctan uca iletisimi saglayacak kimlik bilgisini elde etmis olur 3 Katman adresleme yapisi kullanilan ag katmani protokolune ozgu bir bicimde tanimlanmalidir IPv4 ve IPv6 ag katmani protokollerinin asil gorevi uctan uca iletimi saglamak uzere gereken adresleme sistemini saglamak oldugundan bu katmandaki protokoller paketlerin karsi tarafa guvenli bir sekilde gonderildiginin kontrolunu yapmazlar 4 Katman Tasima iletim Katmani Tasima iletim katmani degisken uzunluklu veri dizilerinin datagram kaynaktan cihazdan hedef cihaza bir veya daha fazla ag uzerinden servis kalitesini de koruyarak gondermeyi saglar Tasima katmani protokolune ornek olarak Internet Protocol IP uzerine insa edilmis olan Transmission Control Protocol TCP verilebilir Ust katmanlardan gelen her turlu bilgi veri tasima katmani tarafindan diger katmanlara ve hedeflere ulastirilir Tasima iletim katmani protokolu verilen baglanti uzerinden gerceklestirilen akis kontrolunu paketlerin parcalara bolunup birlestirilmesini ve hata kontrolunun guvenliginden sorumludur Tasima katmanindaki bazi protokoller Ornegin TCP ve UDP baglantiya dayalidir Protokolun baglanti temelli olmasi sayesinde tasima katmani parcalara bolunerek gonderilmis olan paketlerden karsi tarafa ulasamamis olanlarin boyle bir durumda datayi alan bilgisayar alamadigi paketleri yok edecektir ki onlemek icin Tasima Katmani ara bellekleme tikanikliktan kacinma ve pencereleme metodlarini kullanarak akisi saglar Ara bellekleme de datanin akis hizina mudahale etmeden kapasitenin uzerindeki datanin ara bellege alinmasi Tikanikliktan kacinma metodun da ICMP Source Quench mesaji ile gonderen bilgisayarin gonderimini yavaslatmasi Pencereleme metoduyla paketlerin gruplar halinde gonderilmesi saglanir yeniden gonderilmesini saglar Tasima katmani ayrica karsi tarafa iletilen veriden sonra eger bir hata olusmamissa basari mesaji verir ve sonraki veriyi gonderir Tasima katmani uygulama katmanindan aldigi veriyi paket haline getirir Paketleme buyuk verileri kucuk verilere bolme islemidir 5 Katman Oturum Katmani Oturum katmani cihazlar arasindaki baglantilari kontrol eder Yereldeki ve uzaktaki baglantilari kurabilir yonetebilir ve sonlandirabilir Oturum katmani mesajlasma kurallarindan full duplex half duplex simplex uygulamalar arasindaki mesajlasma kontrolunden farkli birimlere gidecek verilerin gruplanmasindan mesajlasmaya kalinan noktadan devam edilmesinden ya da yeniden alinmasindan sorumludur Oturum katmani cogunlukla uzak yordam cagrisini kullanan uygulama ortamlarinda kullanilir Bu katmanda kullanilan servislere su ornekler verilebilir SQL Netbios Adlari NFS 6 Katman Sunum Katmani Sunum katmani uygulama katmanindaki varliklarin arasindaki ortami kurar Bu katman eger sunum servisi varliklar arasinda buyuk bir veri esleme sagliyorsa uygulama katmanindaki varliklar farkli sozdizimi syntax ve semantik kullansa bile bu ortami saglayabilir Esleme mevcutsa sunum servisi verileri sarmalayarak oturum protokolu verilerine donusturulur ve protokol yiginina iletir Bu katman uygulama ve ag formatlari arasindaki donusum sayesinde verinin temsil edilme biciminden orn sifreleme bagimsizdir Sunum katmani verileri uygulamalarin kabul edecegi hale donusturur Bu katman veriyi bicimlendirip sifreleyerek agda gonderilmesini saglar Bu yuzden bu katmana sozdizim syntax katmani da denildigi olur 7 Katman Uygulama Katmani Uygulama katmani son kullaniciya en yakin olan OSI katmanidir Yani hem OSI uygulama katmani hem de kullanici dogrudan yazilimla uygulamayla etkilesimde bulunur Bu katman iletisim bilesenini yuruten uygulamayla etkilesime girer Bazi uygulamalar OSI modelin kapsami disina cikabilir Uygulama katmani sayesinde iletisim kuran kisiler tanimlanir kaynak kullanilabilirligine karar verilir ve senkronize iletisim gerceklestirilir Iletisim kuran kisiler tanimlanirken kisilerin bir uygulama uzerinden veri gondermek icin gereken kimligine ve kullanilabilirligin yeterli olup olmadigina karar verir Kaynak kullanilabilirligine karar verirken uygulama katmani agin yeterli olup olmadigina ya da istenilen baglantinin var olup olmadigina karar vermelidir Iletisim senkronize edilirken uygulamalar arasindaki tum iletisim uygulama katmani tarafindan saglanan is birligine ihtiyac duyar Bu katman uygulama ve son kullanici islemlerini destekler Iletisimde bulunan kisiler ve servis kalitesi tanimlidir kullanici yetkilendirme ve gizlilik dikkate alinir ve de verinin sozdizimi ile ilgili kisitlamalar da yine tanimlidir Bu katmandaki her sey uygulamaya ozgudur TCP IP ile OSI arasindaki FarklarTCP IP haberlesme gorevini karmasik bir is olarak niteleyerek daha basit alt gorevlere boler Her bir alt gorev diger alt gorevler icin belirli servisler sunar ve diger alt gorevin servislerini kullanir OSI modeli de ayni kavrami kullanir ancak OSI modelinde her bir katmandaki protokollerin ozellikleri ve birbiri ile iliskileri kesin bir dille tanimlanmistir Bu ozellik OSI modeli ile calismayi daha verimli kilar OSI modelinde katmanlarin gorevlerinin kesin bir sekilde belirlenmis olmasi yeni bir protokol gelistirmeyi kimi zaman guclestirebilir TCP IP ise boyle bir kisitlama getirmediginden gerektiginde yeni bir protokol mevcut katmanlar arasina rahatlikla yerlestirilebilir OSI modelinde gerekmeyen bir katmanin kullanilmamasi gibi esnek bir yapiya izin verilmemektedir TCP IP ise kati kurallarla tanimli olmadigindan gereksinim duyulmayan katmanlarin kullanilmamasina izin verir Ornegin uygulama katmaninda olmasina ragmen dogrudan IP uzerinden kullanilabilen protokoller mevcuttur TCP IP protokollere ornek olarak dosya alma gonderme protokolu FTP File Transfer Protocol Elektronik posta iletisim protokolu SMTP Simple Mail Transfer Protocol TELNET protokolu Internet uzerindeki baska bir bilgisayarda etkilesimli calisma icin gelistirilen login protokolu verilebilir Adini sikca duydugumuz WWW ortaminda birbirine link objelerin iletilmesini saglayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol HTTP olarak adlandirilmaktadir TCP IP protokolu ayni zamanda diger iletisim aglarinda da kullanilabilir Ozellikle pek cok farkli tipte bilgisayari veya is istasyonlarini birbirine baglayan yerel aglarda LAN kullanimi yaygindir X 25Kaynakca Briscoe N 2000 Understanding the OSI 7 layer model PC Network Advisor Sayi 120 s 13 Alindi 8 Kasim 2012 http enhanceedu iiit ac in ttp images 5 5c Osi pdf 24 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chapin A L Piscitello D M 1993 Open systems networking TCP IP and OSI USA Addison Wesley Publishing Company Herbert T 1999 Introduction to TCP IP part I Embedded Systems Programming 12 13 s 58 Alindi 10 Kasim 2012 ftp 216 97 234 108 uconline iad esptcp1 pdf olu kirik baglanti Dennis A Durcikova A Fitzgerald J 2012 Business data communications amp networking 11th ed Crawfordsville USA R R Donnelley The OSI Model s Seven Layers Defined and Functions Explained Microsoft Support 12 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2014