Od Ata - Türk, Altay ve Tatar mitolojilerinde Ateş Tanrısı. Vot (Vut, Uğot, Uvot) Ede veya Tep Ata olarak da bilinir. Moğollar Gal Eçege derler. Odkan biçimiyle de Moğolcada yer alır. Türkler Odhan da derler.
Diğer dillerde
- Tuvaca: От Ата
- Özbekçe: O't Ota veya Otash Ota
- Tatarca: Ут Әти / Ата veya Ut Ata
- Kazakça: От Ата
- Çuvaşça: Вут Атте veya Вут Ашшĕ
- Başkurtça: Ут Атай
- Yakutça: Уот Аҕа
- Türkmence: Ot Ata
- Uygurca: ئوت ئاتا
- Osmanlıca: اود آتا
- Kırgızca: От Ата
- Altayca: От Ада
- Balkarca: От Ата
- Hakasça: От Аба veya От Ада
Macar kültüründeki Tűz Atya veya Tűz Apa ve Moğol inancındaki Гал Эцэг (Buryatça: Гал Эсэгэ, Oyratça: Һал эцк) adlı varlıklar ile büyük benzerlikler gösterir. Bu sözcükler birebir Ateş Babası anlamı taşır.
Od Ata ve Ateş
Ocak ve ateşi kutlu kabul edilir. Aynı şekilde ocağın üzerine koyulan üç ayaklı kazanlar da önemli bir yere sahiptir. Od Ata, genel olarak evlerdeki ve çadırlardaki ocakları ve ateşini korur. Od tna her bir ateşe ve ocağa birer tane İye (koruyucu ruh) gönderir. Ateş kurbanı göğe iletir. Al renk ateşi simgeler ve albayrak kavramıyla da bağlantılıdır. Ateş temizleyici bir unsur olarak görülür. Halay kelimesinin Ateş töreniyle bağlantılı olarak Ateş Dansı anlamını içerdiğini öne süren görüşler vardır. Sonraları vatan koruyucusu imgesini de içermeye başlamıştır. Ateşin şekilsiz ve yapısız oluşu onu bir madde olarak algılamaktan ziyade kut kavramı ile ilişkilendirilmesine sebep olmuştur. Aynı şekilsizlik ve enerji olarak algılama durumu su için de geçerlidir. Öt Han ile karıştırılmamalıdır.Tatar mitolojisinde Od Ata, Od İyesi ve Od Ana bazen tek bir varlığa verilen çeşitli isimler olarak gözlenir. Fakat aralarındaki en önemli fark, Od İyesinin sadece belli bir ocağa veya ateşe bağlı olmasıdır. Od Ana ve Od Ata ise tüm ocakların ve ateşlerin sahibidir ve istediğinin yanına gidebilir. Od iyelerini bu ateşleri korumak üzere Od Ana ve Od Ata gönderir.
Diğer İsimleri
Türk, Altay, Moğol ve diğer Türk kökenli Orta Asya milletlerinde ve topluluklarında Ateş Tanrısına şu isimler de verilir:
- Yalkın Han: Göğün dokuzuncu katında oturur. Yalgın, alev manası taşır.
- Sahaday Han: Ateş Tanrıçası Sahal Hatun'un kocasıdır.
- Golomto Han: Ocak Tanrısıdır. Ocağı ve ateşi korur.
- Kalçan Han: Ateşi korur. Kendisine keçi kurban edilir. "Kal" (kel) Moğolca "Gal" (ateş) sözcükleriyle alakalıdır.
Etimoloji
(Od/Ot) kökünden türemiştir. Ateş demektir. Moğolcada Od sözcüğünün yıldız anlamına gelmesi ise dikkat çekicidir. Dagur dilinde Hod sözcüğü de yine yıldız demektir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Od Ata Turk Altay ve Tatar mitolojilerinde Ates Tanrisi Vot Vut Ugot Uvot Ede veya Tep Ata olarak da bilinir Mogollar Gal Ecege derler Odkan bicimiyle de Mogolcada yer alir Turkler Odhan da derler Diger dillerde Tuvaca Ot Ata Ozbekce O t Ota veya Otash Ota Tatarca Ut Әti Ata veya Ut Ata Kazakca Ot Ata Cuvasca Vut Atte veya Vut Ashshĕ Baskurtca Ut Ataj Yakutca Uot Aҕa Turkmence Ot Ata Uygurca ئوت ئاتا Osmanlica اود آتا Kirgizca Ot Ata Altayca Ot Ada Balkarca Ot Ata Hakasca Ot Aba veya Ot Ada Macar kulturundeki Tuz Atya veya Tuz Apa ve Mogol inancindaki Gal Eceg Buryatca Gal Esege Oyratca Һal eck adli varliklar ile buyuk benzerlikler gosterir Bu sozcukler birebir Ates Babasi anlami tasir Od Ata ve AtesOcak ve atesi kutlu kabul edilir Ayni sekilde ocagin uzerine koyulan uc ayakli kazanlar da onemli bir yere sahiptir Od Ata genel olarak evlerdeki ve cadirlardaki ocaklari ve atesini korur Od tna her bir atese ve ocaga birer tane Iye koruyucu ruh gonderir Ates kurbani goge iletir Al renk atesi simgeler ve albayrak kavramiyla da baglantilidir Ates temizleyici bir unsur olarak gorulur Halay kelimesinin Ates toreniyle baglantili olarak Ates Dansi anlamini icerdigini one suren gorusler vardir Sonralari vatan koruyucusu imgesini de icermeye baslamistir Atesin sekilsiz ve yapisiz olusu onu bir madde olarak algilamaktan ziyade kut kavrami ile iliskilendirilmesine sebep olmustur Ayni sekilsizlik ve enerji olarak algilama durumu su icin de gecerlidir Ot Han ile karistirilmamalidir Tatar mitolojisinde Od Ata Od Iyesi ve Od Ana bazen tek bir varliga verilen cesitli isimler olarak gozlenir Fakat aralarindaki en onemli fark Od Iyesinin sadece belli bir ocaga veya atese bagli olmasidir Od Ana ve Od Ata ise tum ocaklarin ve ateslerin sahibidir ve istediginin yanina gidebilir Od iyelerini bu atesleri korumak uzere Od Ana ve Od Ata gonderir Diger IsimleriTurk Altay Mogol ve diger Turk kokenli Orta Asya milletlerinde ve topluluklarinda Ates Tanrisina su isimler de verilir Yalkin Han Gogun dokuzuncu katinda oturur Yalgin alev manasi tasir Sahaday Han Ates Tanricasi Sahal Hatun un kocasidir Golomto Han Ocak Tanrisidir Ocagi ve atesi korur Kalcan Han Atesi korur Kendisine keci kurban edilir Kal kel Mogolca Gal ates sozcukleriyle alakalidir Etimoloji Od Ot kokunden turemistir Ates demektir Mogolcada Od sozcugunun yildiz anlamina gelmesi ise dikkat cekicidir Dagur dilinde Hod sozcugu de yine yildiz demektir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilar