Okrobageti Kilisesi (Gürcüce: ოქრობაგეთის ეკლესია; okunuşu: “okrobagetis ek’lesia”), Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Okrobageti olan Köprülü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.Rabat Kilisesi olarak da bilinir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Köprülü, Şavşat |
Koordinatlar | 41°16′00″K 42°26′45″D / 41.26667°K 42.44583°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkık |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 934 veya 938 |
Özellikler | |
Malzemeler | Dolgu tekniği, kesme taş |
Tarihçe
Okrobageti köyü ve kilisesi, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti bölgesinde yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Okrobageti Kilisesi, Osmanlıların bu köyü ele geçirmesinden çok önce, 934 veya 938 yılında inşa edilmiştir. Kilisenin inşa tarihini gösteren Gürcüce yazıt, Şavşeti ve Klarceti bölgelerini gezen Nikolay Marr tarafından 1904 yılında tespit edilmiş ve kayda geçirilmiştir. Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği bölgeyi 1874 yılında dolaşan Giorgi Kazbegi, Okrobageti Kilisesi'nin iki-üç Gurialı kadının çabalarıyla son yıllara kadar faaliyet gösterdiğini yazmış ve bu kadınların Şavşat beylerinin eşleri olduğu belirtmiştir. Bununla birlikte Kazbegi'nin bulunduğu sırada kilise yıkık haldeydi ve kilise yanında bir mezarlık bulunuyordu. Nikolay Marr, 1904 yılında, Şavşat beylerinden İsa Bey'den toprak satın alan Ermenilerin buraya yerleştiğini ve bir Gürcü kilisesi olan Okrobageti Kilisesi'nin 1847 yılında Ermeni kilisesine çevrildiğini yazmıştır. Giorgi Kazbegi'nin ziyareti sırasında, Şavşat bölgesinde dağınık biçimde yaşayan Ermeniler bu köyde toplanmış ve Okrobageti Ermeni köyüne dönüşmüştü.
Mimari
Okrobageti Kilisesi, Köprülü köyünün merkezinin kuzeydoğusunda bir yamaçta yer alır. Büyükçe bir yapı olan kilise (10,5 × 17,6 m) günümüzde yıkık durumdadır. Yapının doğu kısmı günümüze ulaşmıştır. Sunağın apsisinde dairesel küçük bir pencere açıklığı bulunmaktadır. Sunağın iki yanında, beşik tonoz örtüye sahip hücre odaları yer alır. Her iki odada da birer niş bulunmaktadır. Sunağın ve güneydeki hücre odasının nişinin üstünde haç vardır. Her iki odada ayrıca birer pencere açıklığı yer alır. Dolgu tekniğiyle inşa edilmiş kilise duvarları düzgün kesme taşlarla kaplanmıştır. Kilisenin günümüze kalan batı duvarının yüksekliği 1-2 metre civarındadır. Kilisenin bahçesinde bugün bir ev bulunmaktadır. Kilisenin taşları bu evin inşasında da kullanılmıştır. Köylüler kilisenin taşlarının Şavşat kasabasında askeri bir yapının veya hapishanenin inşasında da kullanılmış olduğunu belirtmiştir.Nikolay Marr'ın 1904 yılında tespit ettiği ve sonradan kaybolan taşın üzerindeki Gürcü alfabesinin Nushuri harfleriyle kazınmış olan yazıt önce „†...აღვაშენეთ წმიდა ეკლესია ჩუენ მამალაჲსა ძეთ ქორონიკონსა რმიდ [934 წ.] მეფობასა კურაპალატისასა უფლებასა ბაგრატისა მამასახლისობასა მარკოზისაჲ ძმისა მაკარისა...“ şeklinde okunmuştur. Ancak bu yazıt daha sonra Valeri Silogava tarafından „†...აღვაშენეთ წმიდაჲ ეკლესიაჲ ჩუენ მამალაჲსაჲ ძეთა ქრონიკონსა რმიჲ [938]...მეფობასა კურაპალატისასაჲ... მამასახლისობასა მოდრეკილისაჲ ძმისა მაკარისი...“ biçiminde okunmuş ve bu okumaya bağlı olarak kilisenin inşa tarihi dört yıllık bir farklılık göstermektedir.
Kaynakça
- ^ "Mine Kadiroğlu - Fahriye Bayram, "Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2002 Yılı Yüzey Araştırması", 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 2. Cilt, s. 2" (PDF). 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 162, .
- ^ "Mine Kadiroğlu - Fahriye Bayram, "Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2002 Yılı Yüzey Araştırması", 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 2. Cilt, s. 2" (PDF). 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı'nda Üç Ay (Çeviri: Rıdvan Atan), 2019, s. 100, .
- ^ Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri, Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 112 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 10-11 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 10 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Okrobageti Kilisesi Gurcuce ოქრობაგეთის ეკლესია okunusu okrobagetis ek lesia Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli ve eski adi Okrobageti olan Koprulu koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Rabat Kilisesi olarak da bilinir Okrobageti KilisesiOkrobageti Kilisesi nin 934 tarihli Gurcuce yaziti Fotograf Niko Marr 1904 Fotograf Marr in 1904 tarihli gezisinin notlari olan Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri 1911 Petersburg Rusca Gurcuce baskisi 2015 Batum Temel bilgilerKonumKoprulu SavsatKoordinatlar41 16 00 K 42 26 45 D 41 26667 K 42 44583 D 41 26667 42 44583InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikikMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma934 veya 938OzelliklerMalzemelerDolgu teknigi kesme tasTarihceOkrobageti koyu ve kilisesi tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Savseti bolgesinde yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Okrobageti Kilisesi Osmanlilarin bu koyu ele gecirmesinden cok once 934 veya 938 yilinda insa edilmistir Kilisenin insa tarihini gosteren Gurcuce yazit Savseti ve Klarceti bolgelerini gezen Nikolay Marr tarafindan 1904 yilinda tespit edilmis ve kayda gecirilmistir Osmanlilarin Gurculerden ele gecirdigi bolgeyi 1874 yilinda dolasan Giorgi Kazbegi Okrobageti Kilisesi nin iki uc Guriali kadinin cabalariyla son yillara kadar faaliyet gosterdigini yazmis ve bu kadinlarin Savsat beylerinin esleri oldugu belirtmistir Bununla birlikte Kazbegi nin bulundugu sirada kilise yikik haldeydi ve kilise yaninda bir mezarlik bulunuyordu Nikolay Marr 1904 yilinda Savsat beylerinden Isa Bey den toprak satin alan Ermenilerin buraya yerlestigini ve bir Gurcu kilisesi olan Okrobageti Kilisesi nin 1847 yilinda Ermeni kilisesine cevrildigini yazmistir Giorgi Kazbegi nin ziyareti sirasinda Savsat bolgesinde daginik bicimde yasayan Ermeniler bu koyde toplanmis ve Okrobageti Ermeni koyune donusmustu MimariOkrobageti Kilisesi Koprulu koyunun merkezinin kuzeydogusunda bir yamacta yer alir Buyukce bir yapi olan kilise 10 5 17 6 m gunumuzde yikik durumdadir Yapinin dogu kismi gunumuze ulasmistir Sunagin apsisinde dairesel kucuk bir pencere acikligi bulunmaktadir Sunagin iki yaninda besik tonoz ortuye sahip hucre odalari yer alir Her iki odada da birer nis bulunmaktadir Sunagin ve guneydeki hucre odasinin nisinin ustunde hac vardir Her iki odada ayrica birer pencere acikligi yer alir Dolgu teknigiyle insa edilmis kilise duvarlari duzgun kesme taslarla kaplanmistir Kilisenin gunumuze kalan bati duvarinin yuksekligi 1 2 metre civarindadir Kilisenin bahcesinde bugun bir ev bulunmaktadir Kilisenin taslari bu evin insasinda da kullanilmistir Koyluler kilisenin taslarinin Savsat kasabasinda askeri bir yapinin veya hapishanenin insasinda da kullanilmis oldugunu belirtmistir Nikolay Marr in 1904 yilinda tespit ettigi ve sonradan kaybolan tasin uzerindeki Gurcu alfabesinin Nushuri harfleriyle kazinmis olan yazit once აღვაშენეთ წმიდა ეკლესია ჩუენ მამალაჲსა ძეთ ქორონიკონსა რმიდ 934 წ მეფობასა კურაპალატისასა უფლებასა ბაგრატისა მამასახლისობასა მარკოზისაჲ ძმისა მაკარისა seklinde okunmustur Ancak bu yazit daha sonra Valeri Silogava tarafindan აღვაშენეთ წმიდაჲ ეკლესიაჲ ჩუენ მამალაჲსაჲ ძეთა ქრონიკონსა რმიჲ 938 მეფობასა კურაპალატისასაჲ მამასახლისობასა მოდრეკილისაჲ ძმისა მაკარისი biciminde okunmus ve bu okumaya bagli olarak kilisenin insa tarihi dort yillik bir farklilik gostermektedir Kaynakca Mine Kadiroglu Fahriye Bayram Ortacag Gurcu Mimarisi 2002 Yili Yuzey Arastirmasi 21 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2003 2 Cilt s 2 PDF 7 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Aralik 2023 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 162 ISBN 9789941478178 Mine Kadiroglu Fahriye Bayram Ortacag Gurcu Mimarisi 2002 Yili Yuzey Arastirmasi 21 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2003 2 Cilt s 2 PDF 7 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Aralik 2023 Giorgi Kazbegi Bir Rus Generalinin Gunlukleri Turkiye Gurcistani nda Uc Ay Ceviri Ridvan Atan 2019 s 100 ISBN 978 975 553 720 7 Nikolay Marr Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 112 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 10 11 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 10 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9