Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oktodurus Muharebesi, MÖ 57 - MÖ 56 kışında bir Galyalılar kenti olan Oktadurus (modern Martigny, Valais, İsviçre) mevkiinde ortaya çıkan bir muharebedir. Bu muharebenin ortaya çıkma nedeni Romalıların Alpler üzerinde bulunan (modern ismiyle) Grand St Bernard Geçidi'ni kendilerine açmak istemelerindendir. Bu muharebe Romalıların galibiyet sağlaması ile sonuçlanmıştır. Fakat bu muharebeye yapan Romalı lejyonu için bu muharebe o kadar çetin olmuştur ki Romalı komutan bu lejyona geçitten ve Alplerden geri çekilme emrini vermek zorunda kalmıştır.
| Oktodurus Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Galya Savaşları | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Roma Cumhuriyeti | Galyalı Kelt kabileleri: , | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Servius Sulpicius Galba | |||||||
| Güçler | |||||||
| Yak. 5000 asker Bir Roma Lejyonu: | Maksimum 30,000 savaşçı | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Çok az | Mühim (10,000+) zayiat | ||||||
Arka plan
MÖ 57-56 kışını Jül Sezar Galya'da geçirdi. Emrinde bulunan "Lejyon XII Fulminata" lejyonunu ve buna destek sağlayan bazı süvari birlikleri ile birlikte "Servius Sulpicius Galba" komutası altında eyaletine gönderdi. Bu bölgede Nantuateler, Veragriler ve Seduniler kabileleri yerleşikti. Sezar'in emri altında bulunan bir lejyonu bu eyalete göndermesinin baş sebebi Alplerde bulunan Poeninus Geçidi (modern "Grand Sen Bernard Gecidi")'ni savunmaktı. Romalı tacirler bu geçidi kullanıp Alpleri geçmekteydiler. Ama bazen bu tacirler geçit yakınlarında yaşayan Galyalıların saldırısına uğramakta idiler. Romalı tacirler arasında bunu önlemek için bu dağlarda yaşayan Galyalı kabilelere bir koruma tazminatına benzer nispeten yüksek değerde bir "Yol Geçiş Ücreti" ödemesi yapmaları göreneği yerleşmişti.
Galya Transalpina'ya bir Romalı lejyonu ile gelen Galba bu eyalette bulunan korunaklı mevkilerin çoğunu eline geçirdi. Etrafta yaşayan Galyalı kabilelerden de kendi emirlerine itaat edecekleri hakkında yeminli sözler aldı. Bunun üzerine Galba, emri altındaki Romalı gücünü ikiye böldü. İki kohort lejyoneri Nantuatelerin bulundukları arazilere gönderdi. Emri altında kalan diğer kohortları ise Veragriler kabilesine ait olan "Oktodoros" adlı bir kasabada götürdü.
Oktodurus kasabasına gelen bu birlikler hemen kışın kalacakları savunmalı bir kışlık askeri kamp inşa etmeye koyuldular. Roma lejyonerlerinin kışlık kampının bulunduğu Oktadurus kasabası iki yani yüksek dağlarla kaplı dar bir vadide konumlanmıştı ve kasabanın içinden "Dranse Nehri" adlı bir akarsu geçmekte idi. Galba bu kasabanın arazisini ikiye ayırdı. Bir kısmını orada yaşayan Veragriler kabilesi ve diğer Galliler kabileleri mensuplarına yaşamak için bıraktı. İkinci kısmını lejyonunun geleneksel kışlık korunaklı askeri kampını inşa etmek için ayırdı. Askerler için kışlalar ve sosyal merkezler binalardan ve tedarik mal ve malzemesi için depo yapılarından olan bir kışlık askeri kampın savunmasını sağlamak için Romalılar orduları için bir standart Romalı savunmalı kamp yapma tekniği vardı. Bu yapım tekniğine göre önce kampın etrafında derince bir hendek kazılırdı ve oradan çıkan topraklar ve değişik yakın yerlerden getirilen ekstra topraklar ve kayalar bir duvar şeklinde yığılarak kampın etrafında bir genellikle toprak duvardan savunma mevzii yapılırdı. Bu savunma kampların geleneksel olarak bu duvarı ve hendeği geçen 4 kapısı bulunurdu. Galba emrindeki Romalı birliğini hemen bu savunma kampı yaptırmaya koydurdu ve yapıma hemen başlanıldı.
Bu kışlık kampın tamamlanmasını beklerken yeni kampın mühim bir kısmı bitirilir bitirilmez Romalı kohortlar daha bitmemiş bu savunmalı kampa yerleşmeye başladılar. Tam bu sirada yeni bir beklenmedik gelişme ortaya çıktı. Kasabada yerleşik ve kasaba etrafında fazla uzak olmayan bölgelerde yaşayan Galyalı kabileler mensupları Romalıları protesto edip savaşçıları ile Romalılara ufak saldırılara başladılar. Sezar kitabında bu saldırılara birkaç değişik neden vermektedir: Bunların başında Galyali kabileler halkının Sezar'a inanmaması gelmektedir. Sezar onalar bu kışlık kampın kurulmasında tek bir amacın Alp geçidinin tacirlerin saldırılara mazur kalmadan açık tutulması olduğunu bildirmişti. Galyalılar Sezar'ın bu beyanlarını kabul etmemekte ve Sezar'ın bu sözünü tutmayacağından ve bu geçit ve yörelerini devamlı elinde tutmak için yeni askeri tedbirler almaktan hiç çekinmeyeceğini kabul etmekte olabilirlerdi. Galyalı kabileler halkı Romalıların kasabaya gelirgelmez bazı önemli kasabalıların genç erkek çocuklarını toplayıp bunları Romalılara verdikleri itaat yemininden ayrılmalarını önlemek için kışlık kamplarında rehine olarak tutmaya başlamaları taktiğinden gayet büyük hoşnutsuzluk duymaya başlamışlardı. Son olarak Galyalılarin liderleri kampa giren Romalı birliğinin gücünün az olduğunu ve takviyelrin gelmeyeceği kış aylarında Galyalıların bu zayıf Romalı gücünü kolayca yenebileceklerini sanmakta olabilirlerdi.
Muharebe
Kış için kışlaya giren Roma lejyonu ve destek birlikleri birkaç gün sonra kasabanın Galler tarafından ikamet icin ayrılan semtlerinin Galliler tarafından boşaltılmış olduğunu fark ettiler ve kasabanın etrafında bulunan tepe yamaçlarının ise Sedunler ve Veragriler kabilelerine ait savaşçılardan oluşan büyük bir askerî güçle sanki kaplı olduğunu gözlediler. Romalı kışlık kışlasının alışılagelen savunma mevkileri daha tamamıyla yapılıp bitirilmemişti. Kışlık kışlaya çekilen birliğin o kış kullanacağı tedarik mal ve malzemeleri, özellikle zahire, gerekli miktarlarda sağlanmamıştı ve eğer bu kışlık kamp bir kuşatmaya maruz kalırsa bu tedarikin yeterli olmayacağı açıkça görülmekteydi. Birden tepelerden aşağı Galyalı savaşçılar saldırıya geçtiler. Romalı lejyonu yamaçlardan aşağı saldırıya geçen Galyalılar savaşçılarına karşı mevzilerini 6 saat kadar savundular. Fakat bundan sonra mevzilerini savunmanın devam edemeyeceğini anladılar. Romalı ordusunun tecrübeli ama rütbeleri küçük subaylarından "centurion" P. Sextius Baculus ve "tribün" C. Volusenus komutanları Galba'ya çıkıp durumu ona anlatarak ve ona bir huruç hareketi ile saldırıya geçmeleri emrini vermesini tavsiye ettiler. Bu tecrübeli subayların tavsiyelerine uyan Galba kışlada bulunan Romalı birliklerine mevzilerinden çıkıp Galyalı savaşçılara kışlanın dört kapısından bir huruç harekâtı ile çıkıp Galliler ordusuna bir karşı taarruza başlamalarına emir verdi. Bu saldırılı huruç harekâtında Romalılar büyük bir başarı kazandılar. Saldırmakta olan Galyalı savaşçılara büyük zayiat verdirerek onların saldırısını durdurup kalanları geri püskürtüp muharebeden kaçmalarına neden oldular
Böylece Romalıların galibiyet kazandığı Oktodorus Muharebesi hakkında Jül Sezar kitabında bu harekât sonucunda Romalı birliklerin gayet az bir zayiat vererek toplam 30,000 savaşçıdan oluşan Galyalı ordusunun üçte birini (takriben 10,000 savaşçıyı) bu huruç saldırısında öldürdüklerini bildirmiştir. Modern tarihçiler bunun bir gerçekleri yansıtmadığını bildirmektedirler. Bunlardan birisi Oktodurus (modern Martigny) kasabası etrafındaki vadinin gayet dar olduğunu ve bu dar vadinin sarp yamaçlarına Sezar'ın ifade ettiği gibi 30,000 kişilik bir Galyalı ordusunun sığmasının imkânsız olduğunu bildirmektedir. Diğer modern tarihçilerin çoğu Sezar'ın bildirdiği gibi Galyalılarin 10,000 kişi zayiat verdiği bilgisinin mutlaka abartılıp gayet şişirilmiş bir sayı olduğunda hemfikirdirler.
Sonuç
Roma lejyonunun bu gayet açık galibiyetine rağmen Romalı komutanı olan Galba Oktodurus'da kışlağa tekrar girip o kasaba kalmanın uygun olmadığı fikrine varmıştı. Yeter miktarda tedarik sağlanmadığını bilmekte idi ve Alplerde tedarik toplama için özle tedarik toplama güçlerinin etrafa gönderilip sivil halktan kar kış şartları altında zorla tedarik toplamanın güçlüğünü anlamıştı. Zaten pek verimli olamayan Alplerde yaşayabilmek için gerekenden daha fazla ürün üretmenin zor olduğu bilinmekteydi. Bunun için Romalı lejyonu için ek tedarik için gerekli zahire ve diğer ürünler üretilip bu ek ürünleri stoklama imkânının olmadığı açıktı. Bundan dolayı Romalı komutan Galba Oktodurus'u terk etmeye karar verdi. Kasabayı yakıp yıktıktan sonra cebri yürüyüşle lejyonu ile Alp dağlarının güneyine Romalılar tarafından yönetilen eyalet arazisine çekildi. Burada Allobroges kabilesi arazisinde bir kışlık kışla kurup emrindeki Lejyon ve diğer birlikler ile burada kışladı.
Galba ve Romalı lejyon ve diğer destek birlikler Oktodurus'da Galyalılara ait arazilerde bir tuzağa yakalanmaktan bu muharebe ile güç kurtulmuşlardı. Fakat bu muharebeden gayet açıkça anlaşılmaktaydı ki Jül Sezar'ın emrindeki Romalı güçler birleşip konsantre olmayıp yabancı arazilere yayılmış bulundukları zamanlar Gallilerin saldırılarına daima açık bulunacaklar ve bu saldırıları gayet tehlikeli sonuçlar doğurabilip Romalı gücünün elimine edilme tehlikesi altında kalacaklardı. Alplerde Romalıların karşılaştıkları direniş Galya'nın diğer taraflarında Jül Sezar'ın Galya'nın tümünü işgal planın gayet zor olacağına bir gösterge olmaktaydı. Jül Sezar Galya'yı işgale başladığı MÖ 58-57 yıllarındaki nispeten kolaylıkla kazandığı başarılar Oktoduros Muharebesi'nden sonra görülmeyecek ve tüm Galya'nın Jül Sezar tarafından Romalılar eline geçirilmesi bundan sonra 5 uzun yıl daha alacaktır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Jül Sezar (Tür. çev.: Hamit Dereli) (1942) Gallia Savaşı, İstanbul: Maarif Basımevi (Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri) Kitap II Googlebooks
- Jül Sezar, Commentarii de Bello Gallico II
- Dennis, Peter (2010) Julius Caesar: The background, strategies, tactics and battlefield experiences of the greatest commanders of history. Osprey Publishing, . (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Rickard, John (20 Mart 2009) "Battle of Octodurus, winter 57/56 B.C" Military History Encyclopedia on the Web "History Of War.org" websitesi [1] 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oktodurus Muharebesi MO 57 MO 56 kisinda bir Galyalilar kenti olan Oktadurus modern Martigny Valais Isvicre mevkiinde ortaya cikan bir muharebedir Bu muharebenin ortaya cikma nedeni Romalilarin Alpler uzerinde bulunan modern ismiyle Grand St Bernard Gecidi ni kendilerine acmak istemelerindendir Bu muharebe Romalilarin galibiyet saglamasi ile sonuclanmistir Fakat bu muharebeye yapan Romali lejyonu icin bu muharebe o kadar cetin olmustur ki Romali komutan bu lejyona gecitten ve Alplerden geri cekilme emrini vermek zorunda kalmistir Oktodurus MuharebesiGalya SavaslariTarihKis MO 57 MO 56BolgeOktodurus modern Martigny Valais Isvicre SonucRoma zaferiTaraflarRoma CumhuriyetiGalyali Kelt kabileleri Komutanlar ve liderlerServius Sulpicius GalbaGuclerYak 5000 asker Bir Roma Lejyonu Maksimum 30 000 savasciKayiplarCok azMuhim 10 000 zayiatArka planMO 57 56 kisini Jul Sezar Galya da gecirdi Emrinde bulunan Lejyon XII Fulminata lejyonunu ve buna destek saglayan bazi suvari birlikleri ile birlikte Servius Sulpicius Galba komutasi altinda eyaletine gonderdi Bu bolgede Nantuateler Veragriler ve Seduniler kabileleri yerlesikti Sezar in emri altinda bulunan bir lejyonu bu eyalete gondermesinin bas sebebi Alplerde bulunan Poeninus Gecidi modern Grand Sen Bernard Gecidi ni savunmakti Romali tacirler bu gecidi kullanip Alpleri gecmekteydiler Ama bazen bu tacirler gecit yakinlarinda yasayan Galyalilarin saldirisina ugramakta idiler Romali tacirler arasinda bunu onlemek icin bu daglarda yasayan Galyali kabilelere bir koruma tazminatina benzer nispeten yuksek degerde bir Yol Gecis Ucreti odemesi yapmalari gorenegi yerlesmisti Galya Transalpina ya bir Romali lejyonu ile gelen Galba bu eyalette bulunan korunakli mevkilerin cogunu eline gecirdi Etrafta yasayan Galyali kabilelerden de kendi emirlerine itaat edecekleri hakkinda yeminli sozler aldi Bunun uzerine Galba emri altindaki Romali gucunu ikiye boldu Iki kohort lejyoneri Nantuatelerin bulunduklari arazilere gonderdi Emri altinda kalan diger kohortlari ise Veragriler kabilesine ait olan Oktodoros adli bir kasabada goturdu Oktodurus kasabasina gelen bu birlikler hemen kisin kalacaklari savunmali bir kislik askeri kamp insa etmeye koyuldular Roma lejyonerlerinin kislik kampinin bulundugu Oktadurus kasabasi iki yani yuksek daglarla kapli dar bir vadide konumlanmisti ve kasabanin icinden Dranse Nehri adli bir akarsu gecmekte idi Galba bu kasabanin arazisini ikiye ayirdi Bir kismini orada yasayan Veragriler kabilesi ve diger Galliler kabileleri mensuplarina yasamak icin birakti Ikinci kismini lejyonunun geleneksel kislik korunakli askeri kampini insa etmek icin ayirdi Askerler icin kislalar ve sosyal merkezler binalardan ve tedarik mal ve malzemesi icin depo yapilarindan olan bir kislik askeri kampin savunmasini saglamak icin Romalilar ordulari icin bir standart Romali savunmali kamp yapma teknigi vardi Bu yapim teknigine gore once kampin etrafinda derince bir hendek kazilirdi ve oradan cikan topraklar ve degisik yakin yerlerden getirilen ekstra topraklar ve kayalar bir duvar seklinde yigilarak kampin etrafinda bir genellikle toprak duvardan savunma mevzii yapilirdi Bu savunma kamplarin geleneksel olarak bu duvari ve hendegi gecen 4 kapisi bulunurdu Galba emrindeki Romali birligini hemen bu savunma kampi yaptirmaya koydurdu ve yapima hemen baslanildi Bu kislik kampin tamamlanmasini beklerken yeni kampin muhim bir kismi bitirilir bitirilmez Romali kohortlar daha bitmemis bu savunmali kampa yerlesmeye basladilar Tam bu sirada yeni bir beklenmedik gelisme ortaya cikti Kasabada yerlesik ve kasaba etrafinda fazla uzak olmayan bolgelerde yasayan Galyali kabileler mensuplari Romalilari protesto edip savascilari ile Romalilara ufak saldirilara basladilar Sezar kitabinda bu saldirilara birkac degisik neden vermektedir Bunlarin basinda Galyali kabileler halkinin Sezar a inanmamasi gelmektedir Sezar onalar bu kislik kampin kurulmasinda tek bir amacin Alp gecidinin tacirlerin saldirilara mazur kalmadan acik tutulmasi oldugunu bildirmisti Galyalilar Sezar in bu beyanlarini kabul etmemekte ve Sezar in bu sozunu tutmayacagindan ve bu gecit ve yorelerini devamli elinde tutmak icin yeni askeri tedbirler almaktan hic cekinmeyecegini kabul etmekte olabilirlerdi Galyali kabileler halki Romalilarin kasabaya gelirgelmez bazi onemli kasabalilarin genc erkek cocuklarini toplayip bunlari Romalilara verdikleri itaat yemininden ayrilmalarini onlemek icin kislik kamplarinda rehine olarak tutmaya baslamalari taktiginden gayet buyuk hosnutsuzluk duymaya baslamislardi Son olarak Galyalilarin liderleri kampa giren Romali birliginin gucunun az oldugunu ve takviyelrin gelmeyecegi kis aylarinda Galyalilarin bu zayif Romali gucunu kolayca yenebileceklerini sanmakta olabilirlerdi MuharebeKis icin kislaya giren Roma lejyonu ve destek birlikleri birkac gun sonra kasabanin Galler tarafindan ikamet icin ayrilan semtlerinin Galliler tarafindan bosaltilmis oldugunu fark ettiler ve kasabanin etrafinda bulunan tepe yamaclarinin ise Sedunler ve Veragriler kabilelerine ait savascilardan olusan buyuk bir askeri gucle sanki kapli oldugunu gozlediler Romali kislik kislasinin alisilagelen savunma mevkileri daha tamamiyla yapilip bitirilmemisti Kislik kislaya cekilen birligin o kis kullanacagi tedarik mal ve malzemeleri ozellikle zahire gerekli miktarlarda saglanmamisti ve eger bu kislik kamp bir kusatmaya maruz kalirsa bu tedarikin yeterli olmayacagi acikca gorulmekteydi Birden tepelerden asagi Galyali savascilar saldiriya gectiler Romali lejyonu yamaclardan asagi saldiriya gecen Galyalilar savascilarina karsi mevzilerini 6 saat kadar savundular Fakat bundan sonra mevzilerini savunmanin devam edemeyecegini anladilar Romali ordusunun tecrubeli ama rutbeleri kucuk subaylarindan centurion P Sextius Baculus ve tribun C Volusenus komutanlari Galba ya cikip durumu ona anlatarak ve ona bir huruc hareketi ile saldiriya gecmeleri emrini vermesini tavsiye ettiler Bu tecrubeli subaylarin tavsiyelerine uyan Galba kislada bulunan Romali birliklerine mevzilerinden cikip Galyali savascilara kislanin dort kapisindan bir huruc harekati ile cikip Galliler ordusuna bir karsi taarruza baslamalarina emir verdi Bu saldirili huruc harekatinda Romalilar buyuk bir basari kazandilar Saldirmakta olan Galyali savascilara buyuk zayiat verdirerek onlarin saldirisini durdurup kalanlari geri puskurtup muharebeden kacmalarina neden oldular Boylece Romalilarin galibiyet kazandigi Oktodorus Muharebesi hakkinda Jul Sezar kitabinda bu harekat sonucunda Romali birliklerin gayet az bir zayiat vererek toplam 30 000 savascidan olusan Galyali ordusunun ucte birini takriben 10 000 savasciyi bu huruc saldirisinda oldurduklerini bildirmistir Modern tarihciler bunun bir gercekleri yansitmadigini bildirmektedirler Bunlardan birisi Oktodurus modern Martigny kasabasi etrafindaki vadinin gayet dar oldugunu ve bu dar vadinin sarp yamaclarina Sezar in ifade ettigi gibi 30 000 kisilik bir Galyali ordusunun sigmasinin imkansiz oldugunu bildirmektedir Diger modern tarihcilerin cogu Sezar in bildirdigi gibi Galyalilarin 10 000 kisi zayiat verdigi bilgisinin mutlaka abartilip gayet sisirilmis bir sayi oldugunda hemfikirdirler SonucRoma lejyonunun bu gayet acik galibiyetine ragmen Romali komutani olan Galba Oktodurus da kislaga tekrar girip o kasaba kalmanin uygun olmadigi fikrine varmisti Yeter miktarda tedarik saglanmadigini bilmekte idi ve Alplerde tedarik toplama icin ozle tedarik toplama guclerinin etrafa gonderilip sivil halktan kar kis sartlari altinda zorla tedarik toplamanin guclugunu anlamisti Zaten pek verimli olamayan Alplerde yasayabilmek icin gerekenden daha fazla urun uretmenin zor oldugu bilinmekteydi Bunun icin Romali lejyonu icin ek tedarik icin gerekli zahire ve diger urunler uretilip bu ek urunleri stoklama imkaninin olmadigi acikti Bundan dolayi Romali komutan Galba Oktodurus u terk etmeye karar verdi Kasabayi yakip yiktiktan sonra cebri yuruyusle lejyonu ile Alp daglarinin guneyine Romalilar tarafindan yonetilen eyalet arazisine cekildi Burada Allobroges kabilesi arazisinde bir kislik kisla kurup emrindeki Lejyon ve diger birlikler ile burada kisladi Galba ve Romali lejyon ve diger destek birlikler Oktodurus da Galyalilara ait arazilerde bir tuzaga yakalanmaktan bu muharebe ile guc kurtulmuslardi Fakat bu muharebeden gayet acikca anlasilmaktaydi ki Jul Sezar in emrindeki Romali gucler birlesip konsantre olmayip yabanci arazilere yayilmis bulunduklari zamanlar Gallilerin saldirilarina daima acik bulunacaklar ve bu saldirilari gayet tehlikeli sonuclar dogurabilip Romali gucunun elimine edilme tehlikesi altinda kalacaklardi Alplerde Romalilarin karsilastiklari direnis Galya nin diger taraflarinda Jul Sezar in Galya nin tumunu isgal planin gayet zor olacagina bir gosterge olmaktaydi Jul Sezar Galya yi isgale basladigi MO 58 57 yillarindaki nispeten kolaylikla kazandigi basarilar Oktoduros Muharebesi nden sonra gorulmeyecek ve tum Galya nin Jul Sezar tarafindan Romalilar eline gecirilmesi bundan sonra 5 uzun yil daha alacaktir Ayrica bakinizJul Sezar Galya Savaslari Commentarii de Bello GallicoKaynakcaDis kaynaklarJul Sezar Tur cev Hamit Dereli 1942 Gallia Savasi Istanbul Maarif Basimevi Dunya Edebiyatindan Tercumeler Latin Klasikleri Kitap II Googlebooks Jul Sezar Commentarii de Bello Gallico II Dennis Peter 2010 Julius Caesar The background strategies tactics and battlefield experiences of the greatest commanders of history Osprey Publishing ISBN 1846039282 Ingilizce Dis baglantilarRickard John 20 Mart 2009 Battle of Octodurus winter 57 56 B C Military History Encyclopedia on the Web History Of War org websitesi 1 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde