Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Olten, İsviçre'nin Solothurn kantonun en büyük şehri ve ilçe (Bezirk) merkezi. Denizden 396 m yüksekliktedir. Aralık 2019 sayımına göre nüfusu 19,209'dir.
| Olten | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
 Arma | |
  Olten Olten'in İsviçre'deki konumu. | |
| Ülke |  İsviçre |
| Kanton |  Solothurn (kanton) |
| İlçe (Bezirk) | Olten |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Martin Wey (CVP) |
| • Belediye Meclisi | 40 Meclis Üyesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 11.49 km² |
| Rakım | 396 m |
| Nüfus (Aralık 2019) | |
| • Toplam | 19'209 |
| • Yoğunluk | 1598/km² |
| Zaman dilimi | (OAS) |
| • Yaz (YSU) | (OAYS) |
Resmî site olten.ch | |
Olten istasyonu Zürih, Bern, Basel ve Luzern'e 30 dk uzaklıktadır ve ülkenin başlıca demiryolu kavşaklarından biridir.
Coğrafya
Olten, Jura Dağları, Born, Engelberg ve Säli tepelerin arasında bulunuyor. Aare nehri şehrin tam ortasından geçiyor ve dolayısıyla ikiye bölmektedir. Belediyenin 1149 hektarlık alanın 457 hektarı (%40) ormanlık arazidir.
Olten'in batısında Boningen, Kappel (SO) ve Wangen bei Olten köyleri, kuzeyinde Trimbach ve Winznau köyleri, doğuda Starrkirch-Wil ve Dulliken köyleri güneyde ise Kanton Aargau'a bağlı Aarburg beldesi yer almaktadır.
Eğitim
Olten şehrinde Kuzeybatı İsviçre Yüksek Okulu (Fachhochschule Nordwestschweiz) bulunmaktadır. Bu yüksel okulun bünyesinde; başlıca ekonomi, pratik psikoloji, sosyal hayata yönelik iş eğitimi ve teknik bölümler olmak üzere birçok alanda üniversite seviyesinde eğitim verilmektedir.
Bunu yanında mesleki eğitimi amaçlayan bir öğrenim merkezi (Berufsbildungszentrum Olten), lise çağındaki öğrencilere yönelik kantonal bir lise (), bedensel özre sahip çocukların eğitimi amacıyla faaliyet gösteren bir okul (Heilpädagogische Schulzentrum (hpsz)) bulunmaktadır. Olten Bölgesi Halk Yüksek Okulu (Volkshochschule Region Olten) ve çok fazla sayıda özel okul da mevcudiyetini sürdürmektedir.
Şehrin yönetim ve belediyesi tarafından finanse edilip işlettirilen Olten Şehir Kütüphanesi de her zaman halkın hizmetine açık bir şekilde faaliyetlerini sürdürmektedir. Ayrıca IKUBO derneği tarafından çok dilli bir kütüphane işletiliyor.
1816 senesinden beridir her iki yılda bir Olten`de okul bayramı (Oltner Schulfest) düzenlenmekte, bu kutlamalar yaz tatilinin başlamasından evvelki haftasonlarında organize edilmektedir. Günümüzdeyse aynı kutlamalar farklı yıllarda, özellikle yaz tatilinden önceki son pazar günlerinde gerçekleştirilmeye devam etmektedir.
Yönetim
Yasama organı
Olten'de 40 kişilik bir meclis (Gemeindeparlament) bulunmaktadır ve yasama organını oluşturuyor. Üyeler dört senelik bir dönem için seçiliyorlar. 2010'da ilk kez Türk kökenli bir siyasetçi şehir meclisine seçilmiştir. Yabgu Ramazan Balkaç Sosyal Demokrat Partisinden 2010 senesinden 2021 senesine kadar meclis üyesi ve 2020-2021 yılında meclis başkan yardımcısıydı.
| Partei | 2009* | 2013* | 2017 | 2021 |
|---|---|---|---|---|
| SP | 13 | 13 | 9 | 7 |
| FDP | 12 | 12 | 9 | 9 |
| SVP | 7 | 7 | 5 | 5 |
| CVP | 7 | 7 | 4 | 3 |
| 7 | 6 | 4 | 5 | |
| Olten jetzt | - | - | 4 | 6 |
| Junge SP (SP gençlik kolları) | 0 | 1 | 3 | 2 |
| 2 | 2 | 1 | 1 | |
| 1 | 2 | 1 | 2 |
*2017 seçimlerde meclisin koltuk sayısı 50'den 40'a indirilmiştir.
Yürütme organı
Yürütme organı 5 kişilik bir konseyden (Stadtrat) oluşuyor. Konseyin bir üyesi belediye başkanı oluyor. 2021-2025 dönemin konseyi aşağıdaki gibidir:
- Thomas Marbet (SP)
- Marion Rauber (SP)
- Raphael Schär-Sommer (Grüne)
- Nils Löffel (Olten jetzt!)
- Benvenuto Savoldelli (FDP)
Tarihçe
Daha eski insan yerleşimlerine dair kanıt bulunmuş vaziyette. Erken Taş Devrine ait Sälihöhlen mağara yerleşimi bir örnektir. Çok sayıda arkeolojik buluntu, Olten'in şehir merkezi platosunda Roma döneminde önemli bir yerleşim indiğini kanıtlasa da, yeri hiçbir yazıtta korunamamıştır. Birçok Roma buluntuları nedeniyle belediye 19. yüzyılda en önemli caddelerden birine Römerstrasse (Roma caddesi) adını vermiştir. Im Grund ve Römerpark alanlarında, M.S. birinci yüzyıldan kalma Roma kır evlerinin geniş kalıntıları gün ışığına çıkmıştır. Yüksek Orta Çağ'da bugünkü şehir merkezin surları Romalıların şehir duvarının temellerini kullanarak inşa edilmiş. Olten'e dair ilk tarihi belgeler 1201'den kalmadır. 13. yüzyılda Aar Nehri üzerindeki köprüsü nedeniyle önem kazanır. Bu konumu, kentin tarihini etkileyecektir. 12 Kasım 1800 tarihinde Helvetia Cumhuriyeti Hükûmetinin kararıyla Olten şehir statüsüne kavuştu.
1850'de federal konsey Olten'in merkezi konumu nedeniyle yeni kurulan demir yollarının ana kavşağı olmasına karar vermiştir. Bugün İsviçre'nin en büyük ikinci tren istasyonudur.
1919'de Gheid alanına küçük bir askeri Havaalanı yapılmıştır. Bugün meydan planör uçaklar tarafından kullanılmaktadır.
, Olten'de doğmuştur.
Kültür
Her yıl 1 Ağustos'ta Aar Nehri üzerindeki kayıklardan havai fişek gösterisi yapılır. Nehir üzerindeki ahşap köprü dikkate değerdir. Olten istasyonundaki lokantada, Gruppe Olten (Olten grubu) adlı Max Frisch ve Friedrich Dürrenmatt'ın da bulunduğu bir edebiyat topluluğu ve 1863'te İsviçre Dağcılık Kulübü kurulmuştur.
Olten'de bir şehir tiyatrosu (Stadttheater Olten) bulunmaktadır. Ayrıca şehir kabare günleriyle (Oltner Kabarett-Tage) tanınıyor. Olten'de dört müze var. Bunlar Tarih Müzesi, Sanat Müzesi, Doğa Müzesi ve Solothurn Kantonu Arkeoloji Müzesi'dir. Dört müze 2019'da açılan Müzeler Evi'nde Olten'in merkezinde yer almaktadır.
Ekonomi
Olten büyük bir yer olmasa da demiryolu kavşağı olmaktan faydalanmıştır ve ekonomisi canlanmıştır. 20. yüzyıl'da çok sayıda fabrika (, Louis Giroud Makina fabrikası, Berna araba fabrikası ve daha fazlası) kuruldu. Yurtdışından göçmen işçiler getirildi ve böylelikle büyük sayıda İtalyan, İspanyol ve Türk aileler Olten'e yerleşmiştir.
Bugün ise daha çok hizmet sektöründe etkili olan şirketler kent'tedir. Enerji şirketi 'in ticari işletme merkezi Olten'dir.
Kaynakça
- ^ . www.olten.ch (Almanca). 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ . www.bg-olten.ch. 27 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ . www.olten.ch (Almanca). 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ . www.olten.ch (Almanca). 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021.
- ^ . www.olten.ch (Almanca). 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021.
- ^ . www.olten.ch (Almanca). 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021.
- ^ . hls-dhs-dss.ch (Almanca). 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ "Olten und die Eisenbahn". www.olten.ch (Almanca). 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ (Almanca). 14 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ . hausdermuseen.ch (Almanca). 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ . Solothurner Zeitung (Almanca). 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ . www.alpiq.com (İngilizce). 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
Dış bağlantılar
 | İsviçre ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Olten Isvicre nin Solothurn kantonun en buyuk sehri ve ilce Bezirk merkezi Denizden 396 m yuksekliktedir Aralik 2019 sayimina gore nufusu 19 209 dir OltenSehirArmaOltenOlten in Isvicre deki konumu UlkeIsvicreKantonSolothurn kanton Ilce Bezirk OltenIdare Belediye BaskaniMartin Wey CVP Belediye Meclisi40 Meclis UyesiYuzolcumu Toplam11 49 km Rakim396 mNufus Aralik 2019 Toplam19 209 Yogunluk1598 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Resmi site olten chOlten kasabasi ve Aare nehri uzerindeki ustu kapali kopru Olten istasyonu Zurih Bern Basel ve Luzern e 30 dk uzakliktadir ve ulkenin baslica demiryolu kavsaklarindan biridir CografyaOlten Jura Daglari Born Engelberg ve Sali tepelerin arasinda bulunuyor Aare nehri sehrin tam ortasindan geciyor ve dolayisiyla ikiye bolmektedir Belediyenin 1149 hektarlik alanin 457 hektari 40 ormanlik arazidir Olten in batisinda Boningen Kappel SO ve Wangen bei Olten koyleri kuzeyinde Trimbach ve Winznau koyleri doguda Starrkirch Wil ve Dulliken koyleri guneyde ise Kanton Aargau a bagli Aarburg beldesi yer almaktadir EgitimOlten sehrinde Kuzeybati Isvicre Yuksek Okulu Fachhochschule Nordwestschweiz bulunmaktadir Bu yuksel okulun bunyesinde baslica ekonomi pratik psikoloji sosyal hayata yonelik is egitimi ve teknik bolumler olmak uzere bircok alanda universite seviyesinde egitim verilmektedir Bunu yaninda mesleki egitimi amaclayan bir ogrenim merkezi Berufsbildungszentrum Olten lise cagindaki ogrencilere yonelik kantonal bir lise bedensel ozre sahip cocuklarin egitimi amaciyla faaliyet gosteren bir okul Heilpadagogische Schulzentrum hpsz bulunmaktadir Olten Bolgesi Halk Yuksek Okulu Volkshochschule Region Olten ve cok fazla sayida ozel okul da mevcudiyetini surdurmektedir Sehrin yonetim ve belediyesi tarafindan finanse edilip islettirilen Olten Sehir Kutuphanesi de her zaman halkin hizmetine acik bir sekilde faaliyetlerini surdurmektedir Ayrica IKUBO dernegi tarafindan cok dilli bir kutuphane isletiliyor 1816 senesinden beridir her iki yilda bir Olten de okul bayrami Oltner Schulfest duzenlenmekte bu kutlamalar yaz tatilinin baslamasindan evvelki haftasonlarinda organize edilmektedir Gunumuzdeyse ayni kutlamalar farkli yillarda ozellikle yaz tatilinden onceki son pazar gunlerinde gerceklestirilmeye devam etmektedir YonetimYasama organi Olten de 40 kisilik bir meclis Gemeindeparlament bulunmaktadir ve yasama organini olusturuyor Uyeler dort senelik bir donem icin seciliyorlar 2010 da ilk kez Turk kokenli bir siyasetci sehir meclisine secilmistir Yabgu Ramazan Balkac Sosyal Demokrat Partisinden 2010 senesinden 2021 senesine kadar meclis uyesi ve 2020 2021 yilinda meclis baskan yardimcisiydi Partei 2009 2013 2017 2021SP 13 13 9 7FDP 12 12 9 9SVP 7 7 5 5CVP 7 7 4 37 6 4 5Olten jetzt 4 6Junge SP SP genclik kollari 0 1 3 22 2 1 11 2 1 2 2017 secimlerde meclisin koltuk sayisi 50 den 40 a indirilmistir Yurutme organi Yurutme organi 5 kisilik bir konseyden Stadtrat olusuyor Konseyin bir uyesi belediye baskani oluyor 2021 2025 donemin konseyi asagidaki gibidir Thomas Marbet SP Marion Rauber SP Raphael Schar Sommer Grune Nils Loffel Olten jetzt Benvenuto Savoldelli FDP TarihceDaha eski insan yerlesimlerine dair kanit bulunmus vaziyette Erken Tas Devrine ait Salihohlen magara yerlesimi bir ornektir Cok sayida arkeolojik buluntu Olten in sehir merkezi platosunda Roma doneminde onemli bir yerlesim indigini kanitlasa da yeri hicbir yazitta korunamamistir Bircok Roma buluntulari nedeniyle belediye 19 yuzyilda en onemli caddelerden birine Romerstrasse Roma caddesi adini vermistir Im Grund ve Romerpark alanlarinda M S birinci yuzyildan kalma Roma kir evlerinin genis kalintilari gun isigina cikmistir Yuksek Orta Cag da bugunku sehir merkezin surlari Romalilarin sehir duvarinin temellerini kullanarak insa edilmis Olten e dair ilk tarihi belgeler 1201 den kalmadir 13 yuzyilda Aar Nehri uzerindeki koprusu nedeniyle onem kazanir Bu konumu kentin tarihini etkileyecektir 12 Kasim 1800 tarihinde Helvetia Cumhuriyeti Hukumetinin karariyla Olten sehir statusune kavustu 1850 de federal konsey Olten in merkezi konumu nedeniyle yeni kurulan demir yollarinin ana kavsagi olmasina karar vermistir Bugun Isvicre nin en buyuk ikinci tren istasyonudur 1919 de Gheid alanina kucuk bir askeri Havaalani yapilmistir Bugun meydan planor ucaklar tarafindan kullanilmaktadir Olten de dogmustur KulturHer yil 1 Agustos ta Aar Nehri uzerindeki kayiklardan havai fisek gosterisi yapilir Nehir uzerindeki ahsap kopru dikkate degerdir Olten istasyonundaki lokantada Gruppe Olten Olten grubu adli Max Frisch ve Friedrich Durrenmatt in da bulundugu bir edebiyat toplulugu ve 1863 te Isvicre Dagcilik Kulubu kurulmustur Olten de bir sehir tiyatrosu Stadttheater Olten bulunmaktadir Ayrica sehir kabare gunleriyle Oltner Kabarett Tage taniniyor Olten de dort muze var Bunlar Tarih Muzesi Sanat Muzesi Doga Muzesi ve Solothurn Kantonu Arkeoloji Muzesi dir Dort muze 2019 da acilan Muzeler Evi nde Olten in merkezinde yer almaktadir EkonomiOlten buyuk bir yer olmasa da demiryolu kavsagi olmaktan faydalanmistir ve ekonomisi canlanmistir 20 yuzyil da cok sayida fabrika Louis Giroud Makina fabrikasi Berna araba fabrikasi ve daha fazlasi kuruldu Yurtdisindan gocmen isciler getirildi ve boylelikle buyuk sayida Italyan Ispanyol ve Turk aileler Olten e yerlesmistir Bugun ise daha cok hizmet sektorunde etkili olan sirketler kent tedir Enerji sirketi in ticari isletme merkezi Olten dir Kaynakca www olten ch Almanca 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2020 www bg olten ch 27 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2020 www olten ch Almanca 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2020 www olten ch Almanca 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2021 www olten ch Almanca 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2021 www olten ch Almanca 25 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2021 hls dhs dss ch Almanca 5 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2020 Olten und die Eisenbahn www olten ch Almanca 31 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2020 Almanca 14 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2020 hausdermuseen ch Almanca 4 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2020 Solothurner Zeitung Almanca 20 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2020 www alpiq com Ingilizce 17 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2020 Dis baglantilarIsvicre ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz