Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Ortaca Olayları, Muğla'nın Köyceğiz ilçesine bağlı Ortaca beldesinde 5-16 Haziran 1966 tarihleri arasında gerçekleşen Türkmen Alevilere yönelik tecavüz ve silahlı saldırı olayları. Sanılanın aksine mezhep çatışması değil, arazi kavgası olduğuna dair yayınlar da vardır.
| Ortaca Olayları | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Milliyet gazetesinin 14 Haziran 1966 tarihli sayısındaki haber başlığı. | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Arka plan
II. Dünya Savaşı yıllarında vergisini ödemeyen azınlıkları çalıştırmak amacıyla çıkarılan Varlık Vergisi kapsamında Muğla'nın günümüz Dalaman ilçesi sınırları içerisindeki bir "azınlık kampı" kurulması planlandı ve inşasına başlandı. Bu bölge, yerleşik durumda olan 11. yüzyılda Anadolu'ya göç eden "Ağaçeri" soyundan gelen ve Osmanlı kayıtlarında “Cemat Tahtacıyan” olarak geçen bir topluluk olanTahtacıların (Türkmen Aleviler) elinde bulunmaktaydı. Göç zamanında bataklık olan bu bölge, Tahtacı Alevileri tarafından kurutulur ve yaşanabilir hale getirilir. Ardından 1960 yılında iktidar partisi, Alevi olan Fevziye Köyü'ne yakın olan bir bölgeyi, yani günümüzdeki adı Güzelyurt olan Kızılyurt Köyü'nü, Nur Cemaati'ne bağlı Sünnilere ve onların ağasına verir.
1962 yılında Fevziye Köyü'nden bir adam ve eşi odun toplamak amacıyla Kızılyurt yakınlarındaki ormanlık araziye girer. İddiaya göre, bunu gören Kızılyurt Köyü'nden 5 Sünni, "Alevilerin namusu olmaz" diyerek bu iki kişinin arkalarından gitmiş, ardından adamı bir ağaca bağlayıp onun gözlerinin önünde eşine tecavüz etmişlerdir. Adam ve eşi köye dönünce durumu anlatır. Bunun üzerine Fevziye halkı, Kızılyurt ağasının mekanını basar.
Olaylar
Bir müddet sonra olaylar büyür ve Kızılyurt'takiler Dalaman Çayı kenarında pamuk toplayan kadın ve çocukları öldürüp hasırlara sararak çaya atarlar ve etraftaki 16 Sünni köyü ile birleşerek sayıları 700-1000 arası olduğu ifade edilen silahlı erkek "yeşil bayrak" altında toplanır. (Kaynak yok.) "Bu topraklar bizimdir, Tahtacılar dağınıza gidin", "Bir Tahtacı öldüren cennetliktir" sloganları ile Ortaca merkezine yürümeye başlarlar. Ardından bu topluluk içinde Alevilerin bulunduğu bir sinemayı basar ve burada 2 kadına tecavüz ederler. Kaçmayı başaran Aleviler kurtulur. Sinema, sahibi ile birlikte yakılır. Daha sonra bu kalabalık grup belediye binasını basarak Ortaca'nın ilk belediye başkanı ve bir Alevi olan Ziya Çavuş'u makamında yakalar ve uzun olan saç ve sakalını keserler. Çavuş, bir kağıda imza attırılarak makamından indirilir ve yerine kendi aralarından bir kişiyi yerleştirirler.
Dönemi yaşayan bir Alevi olay gününü şu şekilde aktarmaktadır;
| “ | "Uzakta yeşil bayrağı görünce durumun farkına vardım ve dayıma hadi gidelim dedim. Gitmeye vaktimiz olmadığı için bir dükkâna saklandık. Gelen dumanların ne olduğunu ancak olay bitince anladık." | „ |
Ardından 12 Haziran günü odun toplamaya çıkan Alevi aileye dört kişi saldırır, erkeği ağaca bağlayıp eşine tecavüz ederler. Ertesi gün olayı öğrenen Aleviler Ağanın köyünü basarlar, çatışmada bir Sünni ölür. 16 Haziran'a kadar devam eden çatışma ve baskılar sonucu birçok Alevi Türkmen bölgeyi terk etmek zorunda kalır. Kalanlar ise silahla nöbet tutarak çatışmaların bitmesini bekler.
Tepkiler
- Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay: “Türkiye Laiktir. Sünnilik-Alevilik yoktur, halk itikatını kendisi ayarlayabilir”
- Başbakan Süleyman Demirel: “Olaylar münferit vakalardır”
- İçişleri Bakanı Mehmet Faruk Sükan; “Türkiyemizde sureti katiye bir mezhep kavgası olamaz”
- Muğla Valisi Hasan Basa: “Mezhep çatışması yoktur. Irza geçme iddiası ise olayla ilgisi olmayan münferit bir hadisedir”
Kaynakça
- ^ "Muğla'da Bin Köylü Çatıştı": "... birbirine girenlerden 7'si yaralandı 38'i nezarete alındı.", Milliyet, 6 Haziran 1966.
- ^ "Ortaca'daki Alevi Kadınlar Silahlandı": "İlk silahlı çatışma sırasında yaralanan Kızılkurt köyünden Sünni Halil Sarı dün tedavi gördüğü hastahanede ölmüştür.", Milliyet, 14 Haziran 1966.
- ^ Yakın Tarihimizdeki Kitlesel Katliamlar 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim tarihi: 13 Haziran 2016.
- ^ Kaya, Sedat. Unutulmuş bir katliamın 50 yıllık gözyaşları.. 14 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 13 Haziran 2016, Erişim tarihi: 13 Haziran 2016.
- ^ . Pirha - Pir Haber Ajansı. 6 Haziran 2019. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ a b c d e f g Temeltaş, Nami. Ortaca Alevi Katliamı’nın 50. yıldönümü 16 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Bianet, 13 Haziran 2016, Erişim tarihi: 13 Haziran 2016.
- ^ a b c Kenanoğlu, Ali. Ortaca Katliamı ve Terolar 13 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Evrensel, 10 Haziran 2016, Erişim tarihi: 13 Haziran 2016.
- ^ Ortaca Katliamı 14 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim tarihi: 13 Haziran 2016.
- ^ Önal, Mehmet Naci. Muğla'da Alevi-Tahtacı Kültürü 9 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2013, Volume 8/9, s. 343-366, Ankara, Turkey, Erişim tarihi: 16 Haziran 2016.
- ^ Ortaca Katliamı 10 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hollanda Alevi Birlikleri Federasyonu, Erişim tarihi: 16 Haziran 2016.
- ^ a b Unutulan Bir Alevi Katliamı: Ortaca 7 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 5 Haziran 2016, Erişim tarihi: 13 Haziran 2016.
https://www.pirha.net/ortaca-katliami-olarak-bilinen-olayin-gercek-yuzu-dosya-1-video-175143.html/04/06/2019/ 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
https://www.pirha.net/alevi-yurttaslar-evimize-sigindi-ve-silah-sesleri-geliyordu-video-175147.html/05/06/2019/ 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
https://www.pirha.net/ortaca-olaylari-devrimcilerin-mudahalesiyle-sona-erdi-3-video-175179.html/06/06/2019/ 1 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddenin veya bolumun ozgun arastirma dogrulanamaz veya yoruma dayali ifadeler icerdigi dusunulmektedir Lutfen iddialari kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek gelistirin Ozgun arastirmadan olusmus ifadeler kaldirilabilir Ayrintilar maddenin tartisma sayfasinda bulunabilir Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Bu maddenin listelenen kaynaklarindan bazilari guvenilir olmayabilir Lutfen daha iyi daha guvenilir kaynaklar arayarak bu maddeye yardimci olun Guvenilir olmayan kaynaklar sorgulanabilir veya silinebilir Ocak 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ortaca Olaylari Mugla nin Koycegiz ilcesine bagli Ortaca beldesinde 5 16 Haziran 1966 tarihleri arasinda gerceklesen Turkmen Alevilere yonelik tecavuz ve silahli saldiri olaylari Sanilanin aksine mezhep catismasi degil arazi kavgasi olduguna dair yayinlar da vardir Ortaca OlaylariMilliyet gazetesinin 14 Haziran 1966 tarihli sayisindaki haber basligi Tarih 5 16 Haziran 1966Yer Ortaca Mugla TurkiyeSebep Mezhep catismasi veya arazi kavgasiYontem Tecavuz silahli saldiriTaraflar Fevziye koyunde yasayan Tahtacilar Turkmen Aleviler Kizilyurt koyunde yasayan Nur Cemaati ne bagli Sunniler Olaylarin ilk gunu 7 kisi yaralanmis ardindan 38 kisi devlet guclerince gozaltina alinmistir Yaralananlardan biri 13 Haziran gunu yasamini yitirmistir Arka planII Dunya Savasi yillarinda vergisini odemeyen azinliklari calistirmak amaciyla cikarilan Varlik Vergisi kapsaminda Mugla nin gunumuz Dalaman ilcesi sinirlari icerisindeki bir azinlik kampi kurulmasi planlandi ve insasina baslandi Bu bolge yerlesik durumda olan 11 yuzyilda Anadolu ya goc eden Agaceri soyundan gelen ve Osmanli kayitlarinda Cemat Tahtaciyan olarak gecen bir topluluk olanTahtacilarin Turkmen Aleviler elinde bulunmaktaydi Goc zamaninda bataklik olan bu bolge Tahtaci Alevileri tarafindan kurutulur ve yasanabilir hale getirilir Ardindan 1960 yilinda iktidar partisi Alevi olan Fevziye Koyu ne yakin olan bir bolgeyi yani gunumuzdeki adi Guzelyurt olan Kizilyurt Koyu nu Nur Cemaati ne bagli Sunnilere ve onlarin agasina verir 1962 yilinda Fevziye Koyu nden bir adam ve esi odun toplamak amaciyla Kizilyurt yakinlarindaki ormanlik araziye girer Iddiaya gore bunu goren Kizilyurt Koyu nden 5 Sunni Alevilerin namusu olmaz diyerek bu iki kisinin arkalarindan gitmis ardindan adami bir agaca baglayip onun gozlerinin onunde esine tecavuz etmislerdir Adam ve esi koye donunce durumu anlatir Bunun uzerine Fevziye halki Kizilyurt agasinin mekanini basar OlaylarBir muddet sonra olaylar buyur ve Kizilyurt takiler Dalaman Cayi kenarinda pamuk toplayan kadin ve cocuklari oldurup hasirlara sararak caya atarlar ve etraftaki 16 Sunni koyu ile birleserek sayilari 700 1000 arasi oldugu ifade edilen silahli erkek yesil bayrak altinda toplanir Kaynak yok Bu topraklar bizimdir Tahtacilar daginiza gidin Bir Tahtaci olduren cennetliktir sloganlari ile Ortaca merkezine yurumeye baslarlar Ardindan bu topluluk icinde Alevilerin bulundugu bir sinemayi basar ve burada 2 kadina tecavuz ederler Kacmayi basaran Aleviler kurtulur Sinema sahibi ile birlikte yakilir Daha sonra bu kalabalik grup belediye binasini basarak Ortaca nin ilk belediye baskani ve bir Alevi olan Ziya Cavus u makaminda yakalar ve uzun olan sac ve sakalini keserler Cavus bir kagida imza attirilarak makamindan indirilir ve yerine kendi aralarindan bir kisiyi yerlestirirler Donemi yasayan bir Alevi olay gununu su sekilde aktarmaktadir Uzakta yesil bayragi gorunce durumun farkina vardim ve dayima hadi gidelim dedim Gitmeye vaktimiz olmadigi icin bir dukkana saklandik Gelen dumanlarin ne oldugunu ancak olay bitince anladik Ardindan 12 Haziran gunu odun toplamaya cikan Alevi aileye dort kisi saldirir erkegi agaca baglayip esine tecavuz ederler Ertesi gun olayi ogrenen Aleviler Aganin koyunu basarlar catismada bir Sunni olur 16 Haziran a kadar devam eden catisma ve baskilar sonucu bircok Alevi Turkmen bolgeyi terk etmek zorunda kalir Kalanlar ise silahla nobet tutarak catismalarin bitmesini bekler TepkilerCumhurbaskani Cevdet Sunay Turkiye Laiktir Sunnilik Alevilik yoktur halk itikatini kendisi ayarlayabilir Basbakan Suleyman Demirel Olaylar munferit vakalardir Icisleri Bakani Mehmet Faruk Sukan Turkiyemizde sureti katiye bir mezhep kavgasi olamaz Mugla Valisi Hasan Basa Mezhep catismasi yoktur Irza gecme iddiasi ise olayla ilgisi olmayan munferit bir hadisedir Kaynakca Mugla da Bin Koylu Catisti birbirine girenlerden 7 si yaralandi 38 i nezarete alindi Milliyet 6 Haziran 1966 Ortaca daki Alevi Kadinlar Silahlandi Ilk silahli catisma sirasinda yaralanan Kizilkurt koyunden Sunni Halil Sari dun tedavi gordugu hastahanede olmustur Milliyet 14 Haziran 1966 Yakin Tarihimizdeki Kitlesel Katliamlar 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 13 Haziran 2016 Kaya Sedat Unutulmus bir katliamin 50 yillik gozyaslari 14 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 13 Haziran 2016 Erisim tarihi 13 Haziran 2016 Pirha Pir Haber Ajansi 6 Haziran 2019 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Kasim 2020 a b c d e f g Temeltas Nami Ortaca Alevi Katliami nin 50 yildonumu 16 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bianet 13 Haziran 2016 Erisim tarihi 13 Haziran 2016 a b c Kenanoglu Ali Ortaca Katliami ve Terolar 13 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Evrensel 10 Haziran 2016 Erisim tarihi 13 Haziran 2016 Ortaca Katliami 14 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 13 Haziran 2016 Onal Mehmet Naci Mugla da Alevi Tahtaci Kulturu 9 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde International Periodical For The Languages Literature and History of Turkish or Turkic 2013 Volume 8 9 s 343 366 Ankara Turkey Erisim tarihi 16 Haziran 2016 Ortaca Katliami 10 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hollanda Alevi Birlikleri Federasyonu Erisim tarihi 16 Haziran 2016 a b Unutulan Bir Alevi Katliami Ortaca 7 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 5 Haziran 2016 Erisim tarihi 13 Haziran 2016 https www pirha net ortaca katliami olarak bilinen olayin gercek yuzu dosya 1 video 175143 html 04 06 2019 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www pirha net alevi yurttaslar evimize sigindi ve silah sesleri geliyordu video 175147 html 05 06 2019 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www pirha net ortaca olaylari devrimcilerin mudahalesiyle sona erdi 3 video 175179 html 06 06 2019 1 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde