Orçoki Kilisesi (Gürcüce: ორჩოკის ეკლესია), tarihsel Artani bölgesinde, günümüze Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Orçoki olan Ölçek köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Orcohi Kilisesi olarak da bilinir.
Tarihçe
Orçoki köyünün ve kilisenin yer aldığı Artani bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın sınırları içinde yer alıyordu. Osmanlılar bu köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre köyde 49 hane Hristiyan yaşıyordu. Orçoki Kilisesi'nin bu halkın ibadet yeri olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte köyün merkezinde, 10. yüzyılda inşa edilmiş bir kilise ( (8,5×5,0 m) daha bulunuyordu. Gürcü mimarisi üzerine çalışmalarıyla tanınan Fahriye Bayram da Orçoki Kilisesi'ni Ardahan bölgesinde tek nefli Gürcü kiliseleri arasında saymıştır. Kilise 2014 yılına gelindiğinde büyük ölçüde yıkılmış bulunuyordu.Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan bölgesini gezmiş olan Gürcü gazeteci Konstantine Martvileli de köyün merkezinde ve çevresinde yıkılmış üç adet kilisenin bulunduğunu, bazısında sadece duvarların, bazısında yıkıntıların kaldığını yazmıştır.
Mimari
Orçoki Kilisesi veya Orcohi Kilisesi, köyün 800 metre kuzeydoğusunda, Karasu adlı akarsuyun sağ kıyısında yer alır. Dolgu duvar tekniğinde, kireç harcı kullanılarak inşa edilmiş ve büyük ölçüde yıkılmış olan kiliseden geriye bazı bölümler kalmıştır. Küçük bir yapı (9 x 5.2 m) olan kilisenin kaplama taşları sökülüp yağmalanmıştır. Sadece doğuda apsiste birkaç taş kalmıştır. Güney ve kuzey duvarları yıkılmış olup kalan kısımları sadece 1-2 metre yüksekliğindedir. Doğu ve batı duvarları görece daha iyi korunmuştur. Kilisenin giriş kapısının güney cephede yer aldığı anlaşılmaktadır.
Kaynakça
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 528.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 301.
- ^ a b c "ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები" (2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları), Tiflis, 2015, s. 39.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 196, .
- ^ "Fahriye Bayram, "Ardahan'ın Gürcü Mimarisi İçerisindeki Yeri"". 13 Kasım 2019. 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2019.
- ^ Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde” (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 24 Eylül 1917, sayı: 230.
- ^ Konstantine Martvileli, “Ardahan'ın Müslüman Gürcüleri” ("არტაანის ქართველი მაჰმადიანები"), Sakartvelo gazetesi, 27 Ocak 1917, sayı: 21.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Orcoki Kilisesi Gurcuce ორჩოკის ეკლესია tarihsel Artani bolgesinde gunumuze Ardahan ilinin merkez ilcesine bagli ve eski adi Orcoki olan Olcek koyunde Orta Cag da Gurculerden kalma bir kilisedir Orcohi Kilisesi olarak da bilinir TarihceOrcoki koyunun ve kilisenin yer aldigi Artani bolgesi Orta Cag da Gurcistan in sinirlari icinde yer aliyordu Osmanlilar bu koyu 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirmistir Nitekim 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine gore koyde 49 hane Hristiyan yasiyordu Orcoki Kilisesi nin bu halkin ibadet yeri oldugu anlasilmaktadir Bununla birlikte koyun merkezinde 10 yuzyilda insa edilmis bir kilise 8 5 5 0 m daha bulunuyordu Gurcu mimarisi uzerine calismalariyla taninan Fahriye Bayram da Orcoki Kilisesi ni Ardahan bolgesinde tek nefli Gurcu kiliseleri arasinda saymistir Kilise 2014 yilina gelindiginde buyuk olcude yikilmis bulunuyordu Birinci Dunya Savasi yillarinda Ardahan bolgesini gezmis olan Gurcu gazeteci Konstantine Martvileli de koyun merkezinde ve cevresinde yikilmis uc adet kilisenin bulundugunu bazisinda sadece duvarlarin bazisinda yikintilarin kaldigini yazmistir MimariOrcoki Kilisesi veya Orcohi Kilisesi koyun 800 metre kuzeydogusunda Karasu adli akarsuyun sag kiyisinda yer alir Dolgu duvar tekniginde kirec harci kullanilarak insa edilmis ve buyuk olcude yikilmis olan kiliseden geriye bazi bolumler kalmistir Kucuk bir yapi 9 x 5 2 m olan kilisenin kaplama taslari sokulup yagmalanmistir Sadece doguda apsiste birkac tas kalmistir Guney ve kuzey duvarlari yikilmis olup kalan kisimlari sadece 1 2 metre yuksekligindedir Dogu ve bati duvarlari gorece daha iyi korunmustur Kilisenin giris kapisinin guney cephede yer aldigi anlasilmaktadir Kaynakca Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III Cilt 1958 s 528 Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი 1694 1732 წწ Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 s 301 a b c ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Tiflis 2015 s 39 ISBN 978 9941 0 7362 5 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 196 ISBN 978 9941 478 17 8 Fahriye Bayram Ardahan in Gurcu Mimarisi Icerisindeki Yeri 13 Kasim 2019 6 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Kasim 2019 Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde არტაანის მხარეში Sakartvelo gazetesi 24 Eylul 1917 sayi 230 Konstantine Martvileli Ardahan in Musluman Gurculeri არტაანის ქართველი მაჰმადიანები Sakartvelo gazetesi 27 Ocak 1917 sayi 21